Eurocommissaris voor Justitie

Deze functie wordt sinds december 2019 vervuld door Didier Reynders¹. Deze functie is nieuw in de Commissie-von der Leyen en neemt een deel van de taken over van de Eurocommissaris voor Justitie, consumentenrechten en gendergelijkheidheid² uit de Commissie-Juncker³.

Deze Eurocommissaris⁴ valt in de Commissie-Von der Leyen onder de Waarden en Transparantie-agenda, en wordt ondersteund door het directoraat-generaal voor Justitie en Consumentenzaken⁵.

De Eurocommissaris zal zich de komende jaren richten op de verwezenlijking van sociale rechtvaardigheid. Hierbij gaat het om de rechtsstaat en zaken als criminaliteitspreventie, justitiële samenwerking en consumentenbescherming. Hierin heeft hij onder meer als taak:

• - 

  leiding geven aan het werk van de Commissie in verband met het brede Europese rechtsstatelijkheidsmechanisme
• - 

  voorkomen en vaststellen van inbreuken, en gericht ondersteuning bieden om problemen op te lossen
• - 

  richten op krachtiger handhaving op basis van uitspraken van het Hof van Justitie⁶
• - 

  bevorderen van een cultuur van rechtsstatelijkheid onder Europese burgers
• - 

  nauwere samenwerking aangaan met de Raad van Europa⁷ en andere internationale organisaties inzake rechtsstatelijkheidskwesties
• - 

  leiding geven aan werkzaamheden op het gebied van consumentenbescherming
• - 

  bevorderen en verbeteren van de justitiële samenwerking tussen lidstaten
• - 

  leveren van een bijdrage aan de bestrijding van terrorisme en extremisme, en aan alle aspecten van de veiligheidsunie
• - 

  ondersteunen van het Europees Openbaar Ministerie⁸
• - 

  zorgen dat de algemene verordening gegevensbescherming wordt toegepast en gehandhaafd
• - 

  bijdragen aan wetgeving rond de implicaties van kunstmatige intelligentie vanuit een menselijk en ethisch oogpunt
• - 

  het bescherpen van de uit het EU-burgerschap voortvloeiende rechten
• - 

  waarborgen dat het vennootschapsrecht bijdraagt aan de strategie inzake kleine en middelgrote ondernemingen
• - 

  nieuwe digitale technologieën optimaal benutten om de rechtsstelsels van de EU te verbeteren

• 1. 

  Didier Reynders (1958) is sinds 1 december 2019 lid van de Commissie-Von der Leyen. Als Eurocommissaris is hij belast met justitie. De heer Reynders is een Waalse liberaal en voorman van MR (Mouvement Réformateur). Hij was advocaat, directeur van de Belgische Spoorwegen en Kamerlid en werd in 1999 minister van Financiën. Dat bleef hij tot 2011 toen hij minister van Buitenlandse Zaken werd.
   
• 2. 

  Deze functie was nieuw in de Commissie-Juncker maar opgeheven per 1 december 2019. De portefeuille werd in de Commissie-Von der Leyen verdeeld over twee functies. De Eurocommissaris was Věra Jourová.
   
• 3. 

  Deze Europese Commissie was in functie van 1 november 2014 tot 1 december 2019 en volgde de Commissie-Barroso II op. Voorzitter was de Luxemburgse oud-premier Jean-Claude Juncker. De Nederlandse Frans Timmermans was één van de vicevoorzitters en was belast met betere regelgeving, relaties met de Europese instellingen, rechtsregels, fundamentele rechten en duurzame ontwikkeling.
   
• 4. 

  Een Eurocommissaris is één van de 27 leden van de Europese Commissie en heeft als taak het behartigen van het algemeen belang van de Europese Unie. Iedere commissaris heeft een eigen portefeuille. Een aantal Eurocommissarissen zijn tevens vicevoorzitter van de Commissie.
   
• 5. 

  Dit directoraat-generaal ziet er op toe dat de Europese Unie een gebied is van vrijheid en veiligheid, zonder binnengrenzen. Dit DG valt onder verantwoordelijkheid van de Eurocommissaris voor Justitie en de Eurocommissaris voor Gelijkheid.
   
• 6. 

  Het in 1952 opgerichte Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) moet ervoor zorgen dat de wetten en regels die in Europa gemaakt worden, goed worden toegepast. De Europese wetten - het gemeenschapsrecht - moeten in alle lidstaten hetzelfde worden uitgevoerd. Het Hof van Justitie ziet er verder op toe dat het EU-recht in alle lidstaten op dezelfde manier wordt toegepast.
   
• 7. 

  Na de verwoestende Tweede Wereldoorlog was er in Europa grote behoefte aan een organisatie die zich zou richten op het bevorderen van mensenrechten en democratie. In 1949 richtten Europese landen daarom de Raad van Europa op. Dit orgaan is géén onderdeel van de Europese Unie en moet niet verward worden met de Raad van de Europese Unie of de Europese Raad. Vrijwel alle Europese landen zijn lid.
   
• 8. 

  Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) is het onafhankelijk openbaar vervolgingsorgaan van de Europese Unie. Dit orgaan is bevoegd voor het onderzoeken, het vervolgen en het aanklagen bij de nationale rechter van strafbare feiten die de EU schade opleveren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om fraude en corruptie.
   
• 9. 

  De Europese Unie ziet het waarborgen van de rechtsstaat als een van haar belangrijkste taken. Het begrip rechtsstaat wordt gedefinieerd op basis van de beginselen die zijn vastgesteld door het Europees Hof, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, en EU-verdragen. Enkele componenten daarvan zijn de gelijkheid voor de wet, de eerbiediging van de grondrechten, het beginsel doeltreffende rechterlijke bescherming door een onafhankelijke gerecht, het beginsel van de scheiding der machten, het verbod van willekeur, het rechtszekerheidsbeginsel, en het legaliteitsbeginsel.
   
• 10. 

  Om de enorme hoeveelheid aan Europese regels te beheersen, werkt de Europese Commissie aan een agenda voor betere regelgeving. De agenda moet ertoe leiden dat Europese wetgeving eenvoudiger is, doeltreffender en gemakkelijker na te leven. Daarvoor moeten Europese regels en Europees beleid op een transparante manier tot stand komen, op basis van wetenschappelijk bewijs en na input van burgers en belangenorganisaties.