Waarom de leiders Europa met marionetten gaan besturen

maandag 8 juli 2019, 11:10, analyse van Dr. Jan Werts1

Europa krijgt leiders die vanuit Berlijn en Parijs bespeeld worden. De Duitse minister van Defensie, Ursula von der Leyen2, danst als Commissievoorzitter naar het pijpen van kanselier Merkel3. De Belgische premier Charles Michel4 wordt als voorzitter van de Europese Raad5 ‘de sleutel van Macron op het gebeuren in Brussel’, concludeert de Brusselse krant Le Soir van 3 juli

Inhoudsopgave

  1. Toch geen Timmermans
  2. Lagarde de uitzondering
  3. Vier winnaars
  4. Vier verliezers
  5. Waarom Nederland niet?
  6. Merkel’s vertrouwelinge
  7. Imagoschade EU
  8. Outsiders favoriet
  9. Sterke bestuurder taboe (1)
  10. Sterke bestuurder taboe (2)
  11. Juncker was eenmalig
  12. Sibiutop: springt Rutte?
  13. Vijfvoudige machtsstrijd
  14. Osaka-week: de derde ronde
  15. Driedaagse finale
  16. Meesterzet van Macron
  17. Conclusies

1.

Toch geen Timmermans

Commissie-vicevoorzitter en ‘Spitzenkandidat’ (topkandidaat) Frans Timmermans6 zag zijn droom om Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker7 op te volgen in rook op gaan. In de finale op zondag 30 juni in de Europese Raad5 in Brussel keerden minstens acht regeringsleiders zich tegen zijn benoeming. Toch was hij met zijn enorme ervaring, talenkennis en uithoudingsvermogen dé ideale kandidaat.

Dit is voor Timmermans een kolossale teleurstelling. ‘Voor andere baantjes heb ik totaal geen belangstelling’, zei hij op 29 april tegen NU.nl. Timmermans blijft komende vijf jaar eerste vicevoorzitter en ziet dus af van zijn verkiezing tot Europarlementariër. Partijgenote Lara Wolters8 neemt dit over.

2.

Lagarde de uitzondering

De uitzondering is de Franse financiële topvrouw Christine Lagarde9 (63), momenteel managing director van het IMF, die de Italiaan Mario Draghi10 opvolgt als president van de Europese Centrale Bank11 (ECB). De mediagenieke Lagarde heeft in de crises rond Griekenland en de euro bewezen geen marionet van de EU te zijn.

 
Christine Lagarde
Bron: The Council of the European Union

Bij haar lijkt de gezamenlijke Europese munt in veilige handen.

Hoge Vertegenwoordiger voor het Europese Buitenlands Beleid wordt de Spaanse vroegere voorzitter van het Europees Parlement12 (EP) en oud-minister van buitenlandse zaken, de sociaaldemocraat Josep Borrell (72). Hij volgt de Italiaanse Federica Mogherini13 op.

Op gelijk niveau met Timmermans wordt de Deense liberale commissaris voor concurrentie, Margrethe Vestager14 (51), vicevoorzitter van de nieuwe Commissie. Ook zij kreeg deze troostprijs na haar vergeefse gooi naar het Commissievoorzitterschap. Mogelijk wordt de Slovaakse sociaaldemocraat, nu energiecommissaris Maros Sefcovic15 (52), ook nog vicevoorzitter. Dit om de Midden en Oost-Europese EU-landen, die geheel buiten de boot zijn gevallen, te paaien

3.

Vier winnaars

Minstens vier winnaars telt deze vijfjaarlijkse Europese banencarrousel. Allereerst president Macron, de knappe regisseur van het beraad, die via Michel voortaan aan de touwtjes trekt van de Europese Raad en de Eurotop (die de munt beheert).

Macron maakt bovendien een eind aan het fenomeen Spitzenkandidat waarbij het parlement de kandidaat-Commissievoorzitter aanwijst. Verder leidt een Française voortaan de Europese Centrale Bank11 (ECB). Dankzij de Franse president zitten de liberalen in Brussel (Michel en Vestager) voortaan achter de knoppen. Macron vindt de uitslag extrêmement positif zo verklaarde hij in Brussel.

Verder winnen de christendemocraten (Europese Volks Partij, EVP). Zij krijgen de belangrijkste posten: de Commissievoorzitter en de president van de ECB. Lagarde behoorde als Frans minister van Financiën tot de EVP-familie.

Winnaars zijn ook de eurosceptische Visegrad-landen: Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije. Zij wisten Timmermans te blokkeren. Zij doen dit wegens Timmermans’ jarenlange kritiek, overigens namens de Europese Commissie16, op de gebreken van de rechtsstaat daar.

De woordvoerder van de Hongaarse leider Orbán stuurde een triomfantelijke tweet. ‘De Visegrad-landen hebben weer hun groeiende invloed getoond op de koers van de EU. Nadat wij eerst Manfred Weber17 als kandidaat Commissievoorzitter hebben gewipt, is nu ook Frans Timmermans ten val gebracht. Wij steunen de kandidatuur van Ursula von der Leyen’.

Winnaar is tenslotte de Spaanse sociaaldemocratische premier Pedro Sánchez18. Hij zit nog maar een jaar in de Europese Raad, maar trekt al volop aan de touwtjes. Met Borrell komt Madrid in de Europese kopgroep.

4.

Vier verliezers

Er zijn ook minstens vier verliezers. Allereerst Timmermans en zijn sociaaldemocraten. Zij zijn in Europa bijna even talrijk als de EVP, maar krijgen slechts troostprijzen: Borrell (Buitenlands Vertegenwoordiger) plus het voorzitterschap van het Europees Parlement voor een halve termijn, dus 2,5 jaar. Kanselier Merkel, die het verzet van coalitiepartner SPD moet zien te dempen, komt ook beschadigd uit de kruitdampen tevoorschijn.

Derde verliezer is voorzitter Tusk van de Europese Raad aan wie het leggen van de puzzel ontglipte. De Belg Guy Verhofstadt19, jarenlang liberaal fractieleider in het EP, aast al sedert zijn aftreden als eerste minister in 2008 op een baan in de top. Verhofstadt hoopte op het voorzitterschap van het EP.

5.

Waarom Nederland niet?

Verliezer van een andere orde is Nederland. Sinds de start van de Europese Commissie16, (1958) leveren alle oorspronkelijke landen voorzitters op een na: Nederland. Piepklein Luxemburg was driemaal voorzitter. Met als voetnoot dat Sicco Mansholt20 in 1972 negen maanden interim-voorzitter was.

Hier past wel de kanttekening dat Nederland het voorzitterschap van de Europese Raad had kunnen binnenhalen was minister-president Mark Rutte21 beschikbaar geweest.

De premier is al enige jaren naast Angela Merkel en Emmanuel Macron22 toonaangevend in de topconferenties, zo leren onze voorgaande analyses. Geen andere Nederlandse premier lukte dat op het niveau van Rutte. In 2015 bijvoorbeeld had hij (overigens met Timmermans) beslissende invloed op de EU-Turkije deal die een einde maakte aan de stroom vluchtelingen en migranten.

Rutte gaf (nogal verrassend) in Brussel tegenover RTL-tv toe zich de kaas van het brood te hebben laten eten. Dat kon volgens hem niet anders zodra bleek dat Timmermans niet de steun kreeg van de vereiste 21 op de 28 regeringen. Daar moet dan bovendien 65 procent van de bevolking van de EU wonen. ‘Timmermans zou een goede voorzitter zijn geweest. Ik moest daarvoor zorgen, maar dat is niet gelukt.

Het is jammer dat het zo loopt. Timmermans blijft in de Commissie met verve een centrale rol spelen’ aldus de premier. Welke portefeuille Timmermans krijgt ligt in de handen van Von der Leyen

6.

Merkel’s vertrouwelinge

Ursula (Ushi) von der Leyen (60, voorheen vrouwenarts en econoom) is een vertrouwelinge van Merkel die al veertien jaar op diverse posten in haar regering zit. Geen enkele andere bewindspersoon is dat gelukt. Zij staat bekend als overtuigd pro-Europees en spreekt behalve haar moedertaal, vloeiend Frans en Engels.

 
Ursula von der Leyen
Bron: Mueller/ MSC

Onzeker is nog wel of haar benoeming werkelijk doorgaat. Het Europees Parlement beslist daarover volgende week in Straatsburg bij meerderheid dus minimaal 376 van de 751 leden. Bij het afsluiten van deze analyse was zij nog maar min of meer zeker van ruwweg 350 stemmen (EVP, liberalen en conservatieven). Voor een geloofwaardig mandaat moet de voorzitter royaal boven de 400 stemmen verwerven. Gaat dat lukken?

De sociaaldemocraten, groenen en andere linkse partijen zijn woedend. De vroegere Duitse voorzitter van het EP, Martin Schulz23, noemt Von der Leyen, onze ‘zwakste Duitse minister. Dat is kennelijk genoeg om Commissievoorzitter te worden’. Tegelijk is het moeilijk voorstelbaar dat de Duitse sociaaldemocraten een landgenote gaan blokkeren om de meest prestigieuze post in Europa in te nemen

7.

Imagoschade EU

Wijst het EP Von der Leyen af, dan volgt een machtsstrijd tussen de Europese Raad en het Europees Parlement, met tientallen grote ego’s. De Europese Raad duidt dan binnen een maand een nieuwe kandidaat aan. Waarna die weer de goedkeuring van minimaal 376 parlementariërs moet krijgen. Dit gevecht gaat de zomer door duren met imagoschade voor de EU. ‘Zo’n crisis krijgt een staande ovatie van de ultra’s. Dus van Nigel Farage24, Matteo Salvini25, Derk Jan Eppink26 en Gerold Annemans van het Vlaams Belang’, besluit collega Paul Goossens zijn analyse in De Standaard van 6 juli.

Zijn de Europese Raad en het EP het eenmaal eens over de Commissievoorzitter, dan volgt daarop de aanwijzing door de lidstaten van elk een commissaris. Vervolgens worden die een voor een kritisch verhoord door het parlement. Daarna stemt het EP ineens over de Commissievoorzitter (nogmaals dus), de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en de reeks leden van de Commissie. Daarna benoemt de Europese Raad dit hele gezelschap en wel voor een periode tot 31 oktober 2024.

Lagarde wordt pas definitief door de Europese Raad benoemd nadat de Ministerraad EU, het EP en het bestuur van de ECB zijn gehoord. Dat is geen probleem. Zij blijft acht jaar en is niet herkiesbaar. De benoeming van Michel is nu al definitief. Hij is de zoon van Louis Michel27, ooit Belgisch minister van Buitenlandse Zaken en Europees commissaris

8.

Outsiders favoriet

Dit compleet verrassende verloop van het beraad is de Europese kiezers niet uit te leggen. De conservatieve Beierse christendemocraat Manfred Weber (47), Spitzenkandidat namens de EVP bij de recente verkiezingen, moest wegens ‘te licht’ plaats maken.

Maar Weber zit al vijftien jaar in het EP. Sinds 2014 is hij daar de onbesproken fractieleider van de EVP, de grootste politieke groep. Nu komt in zijn plaats de met de Europese politiek totáál onbekende mevrouw Von der Leyen. Zij is dus niet ‘te licht’. Is het modieuze streven om per se vrouwen bij voorrang te benoemen hier doorslaggevend geweest?

Na afloop benadrukte voorzitter Tusk dat voor het eerst twee topfuncties naar vrouwen gaan, zoals president Macron trouwens had geëist. ‘Tenslotte was Europa (uit de mythologie, red.) ook een vrouw’, grapte Tusk. Hij zette de driedaagse marathon ‘die unaniem eindigde’ af tegen de verdeling van de topfuncties in 2014. ‘Dat beraad duurde drie maanden en eindigde met twee tegen stemmende leiders’.

9.

Sterke bestuurder taboe (1)

De EU wordt al twaalf jaar lang geteisterd door crises: migratie, vluchtelingen, de euro, de Brexit, Griekenland, de groeiende euroscepsis. Waarom zoekt de Europese Raad dan geen meer gezaghebbende voorzitters? De Franse sociaaldemocraat Jacques Delors28 (1985-1995) was de laatste allesoverheersende Commissievoorzitter. Hij bezorgde Europa de euro en de uitbreiding naar het oosten. Sindsdien moet Europa het al een kwart eeuw met een zwakkere Commissievoorzitter doen.

Dat meer competente kandidaten keer op keer de mist ingaan, is geen toeval. De reden? De Duitse kanselier en de Franse president, van welke politieke partij ook, zitten niet verlegen om een krachtpatser (m/v). Europa besturen zij liever zelf via de Europese Raad, die tweemaandelijks de koers bepaalt.

De neergang begon in 1994 met onze minister-president Ruud Lubbers29, de gerespecteerde doyen van de Europese Raad.

Lubbers had bij de opvolging van Delors de steun van president Mitterrand. Maar hij werd geweigerd door kanselier Kohl. Lubbers had de Duitse hereniging niet volop gesteund en de kanselier geërgerd met zijn lobby voor Amsterdam als vestigingsplaats van de ECB in plaats van Frankfurt. Daarna stuitte de inventieve Belgische eerste minister Jean-Luc Dehaene30 (bijgenaamd ’de loodgieter’) op een Brits veto wegens ‘te zeer pro Europa’. Waarna de beminnelijke Luxemburgse premier Jacques Santer31 aan zet kwam.

De Commissie Santer32 moest in 1999 aftreden wegens corruptie en wanbeleid van de Franse commissaris Edith Cresson33. Santer durfde haar niet aan te pakken.

10.

Sterke bestuurder taboe (2)

Na dit echec toverden de grote landen in 1999 de Italiaanse voormalige premier Romano Prodi34 onverwacht uit de hoed. Prodi kuiste als Commissievoorzitter de boel in Brussel op en zat daarna nog vol ambitie. Maar hij had onvoldoende oor voor de Franse en Duitse leiders. In 2004 zat er daarom geen herbenoeming in.

Vervolgens nogmaals een compromisfiguur: de Portugese christendemocraat José Manuel Barroso35. Wéér waren er betere kandidaten. Zoals de Belgische eerste minister gedurende negen jaar, Guy Verhofstadt. Hij werd afgeschoten door prime minister Blair, die zijn overijverige collega niet kon uitstaan. Verhofstad’s binnenlandse rivaal, voormalig eerste minister Wilfried Martens, werkte daaraan volop mee.

Een andere zware kandidaat was Chris Patten36, de voormalige Britse Hoge Vertegenwoordiger in Hong Kong en Europees commissaris voor Buitenlandse Betrekkingen. Patten was onaanvaardbaar voor president Chirac.

In mijn boek ‘The European Council’ beschreef ik in 2008 Barroso als ‘de butler’ van de grote landen in de Europese Raad. Dat leverde hem de begeerde herbenoeming op. Zodat de Portugees maar liefst tien jaar (2004-2014) aan het roer mocht blijven. Hij deed het in elk geval beter dan Prodi en Santer.

11.

Juncker was eenmalig

Intussen krijgt het Europees Parlement in 2009 het recht om de kandidaat die de Europese Raad als Commissievoorzitter aanwijst te bevestigen of af te wijzen. Het parlement schuift in 2014 als ‘Spitzenkandidat’ Jean-Claude Juncker7 naar voren. Zijn benoeming lukte omdat een meerderheid in Straatsburg meteen na de verkiezingen Juncker aanwees. De Europese Raad werd zo voor het blok gezet.

Merkel aarzelt tevoren wekenlang over de Luxemburger. ‘Anyone but Juncker’, (‘iedereen behalve Juncker’) bloklettert de internationale pers in die dagen. De voormalige Franse president Giscard d’Estaing noemt Juncker ‘een man van het verleden’. Toch was Juncker wereldwijd de langstzittende regeringsleider. Bovendien recordlang tegelijk succesvol voorzitter van de Eurogroep. Uiteindelijk slikt de Europese Raad de kandidaat van het parlement. Dat gevecht duurt echter maanden. Premier Rutte was destijds vierkant tegen het systeem van de Spitzenkandidat. Hij zag het als ‘eenmalig en daarna nooit meer’.

Ook deze keer waren er diverse betere kandidaten dan de met EU-kwesties onbekende Von der Leyen. Allereerst Frans Timmermans, al vijf jaar lang ‘mijn rechter én linkerhand,’ aldus ooit Juncker. Of de Franse oud-minister, voormalig EU-commissaris en Brexit toponderhandelaar, Michel Barnier. Of Kristalina Georgieva37, voormalig begrotingscommissaris. De briljante Bulgaarse brak in november 2016 haar loopbaan in Brussel teleurgesteld af om CEO te worden bij de Wereldbank38. Zij kon niet accepteren dat Juncker en zijn kabinetschef Martin Selmayr alles bedisselden.

Men had de topfuncties ook geografisch kunnen verdelen. Dan kwam de voormalige EU-commissaris, president van Litouwen, Dalia Grybauskaité39, na Merkel de langstzittende in de Europese Raad, in beeld.

Conclusie: de hoofdsteden, met Parijs en Berlijn voorop, zitten niet te wachten op een sterk Europees bestuur. Ze sturen, besturen en manipuleren liever via de Europese Raad.

Nu een schets in vier bedrijven van het verloop van het beraad.

12.

Sibiutop: springt Rutte?

Top van 9 mei in Sibiu, Roemenië. Daar al tekent zich het conflict met het Europees Parlement af. Christendemocraten (Weber) en socialisten (Timmermans) staan erop dat een van hun Spitzenkandidaten Juncker opvolgt. Na de opmars van liberalen, groenen en eurosceptici bij de aansluitende verkiezingen blijkt het parlement echter te verdeeld om één kandidaat naar voren te schuiven. Zo staat het EP met lege handen tegenover de nationale leiders.

‘Het Europees Verdrag is duidelijk: de Europese raad duidt een kandidaat aan en het parlement kiest daarna. Het is dus niet omgekeerd’, waarschuwt voorzitter Tusk in Sibiu. Volgens het Verdrag EU draagt de Europese Raad de kandidaat-voorzitter voor. En wel ‘rekening houdend met de verkiezingen voor het Europees Parlement en na passende raadplegingen’ (Artikel 17.7). Dat is alles. De macht van ‘Straatsburg’ is dus nogal beperkt .

In 2014 draaide het EP echter de rollen om. Meteen na de verkiezingen wees het Juncker aan als kandidaat-voorzitter. ‘Een institutionele putsch’ noemde ik dat in mijn analyse van 3 juli 2014 op deze website. Wat het EP nu weer wilde doen, spoort dus niet met de regels. Bovendien heeft de Europese Raad in februari vorig jaar het EP al gewaarschuwd in 2019 niet weer met een Spitzenkandidat te komen.

Sibiu maakt verder de rol van Rutte duidelijk. Daar blijkt al dat eerste minister Michel dan pas in beeld komt ‘als de liberalen aan zet zouden komen en eerste minister Mark Rutte dan weigert te springen’. Aldus noteerde destijds alde vooruitziende verslaggeefster van het Vlaamse dagblad De Tijd vanuit Sibiu.

13.

Vijfvoudige machtsstrijd

De jaarlijkse zomertop van 20 en 21 juni in Brussel wordt de tweede ronde. Naast het Europees Parlement is nu ook de Europese Raad te zeer verdeeld om een kandidaat-voorzitter van de Commissie aan te duiden. Merkel houdt vast aan haar Spitzenkandidat Weber, maar Macron weigert die naam zelfs maar te noemen als hij de kanshebbers (Timmermans en Vestager) opsomt.

Duidelijk wordt dat de verdeling van de reeks topfuncties neerkomt op een vijfvoudige machtsstrijd 1. De Europese Raad tegen het Europees Parlement 2. Strijd tussen de drie grote fracties in Straatsburg 3. Strijd tussen de 28 nationale leiders onderling die groepsgewijs kandidaten kunnen blokkeren 4. Idem tussen Frankrijk en Duitsland waarvan de hoogste leiders verschillend denken en 5. Strijd binnenlands in Duitsland tussen de CDU en regeringspartner SPD. Dreigt een herhaling van 2014 toen de banencarrousel een zomer lang draaide? Het is aan Tusk als voorzitter om de puzzel te leggen, zo besluit de Europese Raa

14.

Osaka-week: de derde ronde

Belangrijk is de week van 22 juni. In Osaka in de marge van de top van de G20 schudden vier hoofdrolspelers – Merkel, Macron, Rutte en de Spaanse premier Sánchez –de kaarten voor een totaalakkoord. De Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz, voormalig voorzitter van het EP, zit Merkel dan al dagen achter de vodden om toch Timmermans te kiezen. ‘Laat Timmermans Juncker opvolgen’, aldus het kwartet.

Merkel slikt dat de christendemocraten genoegen nemen met de troostprijzen. Weber wordt voor een dubbele periode, dus tot 2024, voorzitter van het EP. Verder gaat de portefeuille Hoge Vertegenwoordiger voor de Buitenlandse Zaken naar een EVP'er.

Maar waar was Tusk, toch ook die week in Osaka? Volgens een insider krijgt hij pas laat het compromis te zien. Tusk heeft dan geen tijd meer om mogelijke dwarsliggers te bepraten. Of zag de Pool al meteen dat het compromis op veto’s zou afketsen? Mag je zo doortrapt zijn, zoals nu even de auteur van dit artikel, en vermoeden dat ook Merkel de onhaalbaarheid van dat compromis meteen al heeft gezien? Zij was nu wel van Weber af, een Beier van de CSU

15.

Driedaagse finale

Speciale Europese Raad van 30 juni-2 juli. Al meteen stuit Tusk met het Osaka-compromis van twee kanten op veto’s. Voor de Visegrad-landen is Timmermans onaanvaardbaar. ‘Wij vinden dat de Nederlander jarenlang iets te voortvarend is geweest bij het doen naleven van onze rechtsstaat’, aldus een Poolse bron. Dat veto was nog wel te omzeilen geweest. De dwarsliggers hebben namelijk niet voldoende stemmen om een benoeming tegen te houden, zelfs niet met Italië erbij dat zich bij hen voegt.

Diverse christendemocratische leiders (Varadkar/Ierland, Borissov/ Bulgarije, Plekovic/ Kroatië) accepteren het niet dat hun EVP als grootste in Europa nu toch naast de topfuncties grijpt. ‘Merkel is de leider van de CDU in Duitsland, niet van de Europese Volkspartij40’, sneert de Bulgaar. ‘Waarom zouden wij genoegen nemen met de troostprijzen? Nu wordt duidelijk dat Timmermans nooit het minimale vereiste aantal van 21 op de 28 leiders achter zich krijgt. Exit het Osaka-compromis.

Dan volgt een nacht van ‘biechtstoelgesprekken’. Tusk ontvangt een voor een de leiders om te peilen wat ze precies willen. Op 1 juli om zeven uur ’s morgens weer plenair beraad dat tot het middaguur voortsleept. Merkel legt drie voorwaarden op tafel om het probleem ‘Commissievoorzitter’ op te lossen. De post moet bij de christendemocraten blijven; Duitsland en Frankrijk moeten het daarover eens worden en het Europees Parlement moet er mee kunnen leven.

16.

Meesterzet van Macron

Dinsdag 2 juli hervat men het beraad. Nu zou formateur Tusk met iets nieuws moeten komen. Maar dat gebeurt niet. Dan lanceert Macron het beslissende compromis. Dat gebeurt met instemming van Merkel en Rutte. Macron tovert Von der Leyen uit de hoed. Meteen zijn twee van de drie zojuist genoemde voorwaarden van Merkel ingelost.

De Franse president katapulteert vervolgens zijn landgenote Lagarde naar de top van de ECB. De Franstalige Belgische consensusbouwer, eerste minister Michel, wordt voorzitter van de Europese Raad en van de Eurotop. Spanje haalt later de portefeuille Buitenlandse Zaken binnen via de sociaaldemocraat Josep Borrell, opvolger van de Italiaanse Federica Mogherini13.

De leiders stemmen unaniem in, zij het met de onthouding van Merkel vanwege bonje met de SPD. Daags daarna wordt de centrumlinkse Italiaan David Sassoli (Partito Democratico) in Straatsburg voor 2,5 jaar verkozen tot voorzitter, waarna Weber hem tot 2024 opvolgt. Ineens zijn, hocus pocus, alle problemen opgelost.

Volgens de Europese verdragen worden de posten Commissievoorzitter, Raadsvoorzitter en Hoge Vertegenwoordiger ‘geografisch en demografisch’ over de 28 EU-laden verdeeld. Nu delen Duitsland, Spanje en België die buit. Behalve de reeks Oost- en Midden- Europese landen komen de Scandinavische en de Baltische staten nergens aan bod. Het verslag van minister Stef Blok41 aan de Tweede Kamer van 4 juli laat dat element buiten beeld. Kennelijk laat de Europese Raad dit vereiste los ter wille van het behoud van het bereikte compromis.

Verder heeft geen van de uitverkorenen een verbinding met de groene partijen, toch de winnaars van de Europese verkiezingen. Zo’n relatie is ook niet vereist, maar politiek tegenover het EP wel onhandig. Inmiddels adviseert Tusk de hoofdsteden om groene commissarissen naar Brussel te sturen en die voorrang te geven bij de toedeling van portefeuilles.

17.

Conclusies

‘Aangewezen zijn politici die buigen zodra hun chefs met de ogen knipperen. Von der Leyen voor Berlijn en Michel voor Parijs’, aldus terecht Philippe Lamberts42, de leider van de Groenen in Straatsburg. ‘Wij zijn er niet in geslaagd ons eensgezind achter één kandidaat-voorzitter te scharen’ erkent Paul Tang43 (PvdA). Kortom moet het Europees Parlement de nederlaag allereerst zichzelf verwijten.

Tot zover de procedure. Belangrijker wordt of Von der Leyen en Michel greep krijgen op de EU en volop creatief leidinggeven. Is het misschien juist wel goed als Berlijn en Parijs via hun marionetten de koers gaan bepalen? Dus de strategie van l’Europe, c’est moi, ten koste van Commissie en EP. Zie de ongekend succesvolle voorzitter Jacques Delors van destijds. Hij kon ongekend scoren door met de steun van Parijs en Berlijn te werken.

Zo ging het nu weer. Alleen Macron en Merkel konden de impasse rond de benoemingen doorbreken. Afwachten dus of dit sturen vanuit de Frans/Duitse as zich komende tijd gaat herhalen.

 
Macron, Tusk en Merkel

Jammerlijke afloop voor de in Nederland populaire Frans Timmermans. Tegelijk komen wij toch prima aan de bak. Hoewel een van de 21 kleinere lidstaten behoudt Nederland het eerste vicevoorzitterschap van de Commissie. Michel heeft zijn ‘presidentschap’ mede te danken aan Rutte. Die is ‘ongelooflijk blij met Michel’. Via Merkel, Macron en Michel (het ‘M-trio’) blijft daarom onze minister-president vast en zeker toonaangevend in de Europese Raad.

Aanvulling op deze analyse:

  • Nieuw Europees Parlement blaft wel maar bijt niet44

Meer over ...

  • Analyses van Dr. Jan Werts
  • Columns & Analyses
  • Columns & analyses Europa Nu

  • 1. 
    Jan Werts is sinds 1976 journalist en publicist in Brussel, waar hij eerder onder meer werkte als correspondent van de Haagsche Courant. Verder was hij zes jaar als journalist werkzaam in Washington. Hij promoveerde in 1991 aan de Vrije Universiteit Brussel in het Europees en internationaal recht op een dissertatie over de Europese Raad. In 2008 verscheen hiervan een herziene versie. Schrijft analyses over Europese Toppen, gebundeld in het document Hoe Europa al tien jaar lang crises bevecht - 100 plus analyses van Jan Werts (link opent in nieuw venster).
     
  • 2. 
    Dr. Ursula von der Leyen (1958) is vanaf 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Zij is opgeleid tot arts en was werkzaam in een Vrouwenkliniek en als docent. Namens de CDU begon zij haar politieke loopbaan in de Landsdag en regering van Neder-Saksen. In 2009 werd zij Bondsdaglid en minister in het kabinet-Merkel. Achtereenvolgens was zij minister van Gezin en Jeugd, Arbeid en Sociale Zaken, en sinds 2013, van Defensie.
     
  • 3. 
    Angela Merkel (1954) was van 22 november 2005 tot 8 december 2021 bondskanselier van Duitsland. Zij leidde sinds 2018 een coalitie van CDU/CSU met de SPD. Zij is scheikundige en werkte als wetenschapper in de DDR. In 1990 werd zij voor de CDU lid van de Bondsdag. In 1991-1994 was Angela Merkel minister voor vrouwen- en jeugdzaken en in 1994-1998 minister van milieu. In 2000 volgde zij Helmut Kohl op als voorzitter van de CDU.
     
  • 4. 
    Charles Michel (1975) is vanaf 1 december 2019 vaste voorzitter van de Europese Raad. Van 11 oktober 2014 tot en met 27 november 2019 was hij minister-president van België. Hij was leider van de Waalse liberalen en was eerder minister van Ontwikkelingssamenwerking (2007-2011). Charles Michel, zoon van oud-minister en oud-eurocommissaris Louis Michel, werd in 1999 op 23-jarige leeftijd Kamerlid. Hij was verder minister in de Waalse regering en burgemeester van Waver.
     
  • 5. 
    De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
     
  • 6. 
    Frans Timmermans (1961) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is hij Tweede Kamerlid en eerder was hij dat in 1998-2007 en 2010-2012 voor de PvdA. Van 1 november 2014 tot 22 augustus 2023 was de heer Timmermans vicevoorzitter van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker was hij verantwoordelijk voor 'betere regulering' en duurzame ontwikkeling en in de Commissie-Von der Leyen voor de Europese Green Deal. De heer Timmermans was in 2012-2014 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II. Daarvoor was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking) in het kabinet-Balkenende IV. Eerder was hij adviseur en particulier secretaris van dr. M. van der Stoel, Hoge Commissaris nationale minderheden van de OVSE.
     
  • 7. 
    Jean-Claude Juncker (1954) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Hij werd op 15 juli 2014 gekozen. Juncker was in 1995-2013 minister-president van Luxemburg. Eerder was hij staatssecretaris en minister onder meer van financiën. Hij bekleedde daarnaast functies bij de Wereldbank en het IMF. In 2005-2013 was hij voorzitter van de eurogroep. Juncker is lid van de Christelijke Volkspartij en leidde een coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten. Hij is diverse malen onderscheiden met internationale prijzen, zoals de Walter Hallsteinprijs en de Karelsprijs.
     
  • 8. 
    Lara Wolters (1986) is sinds 9 juli 2019 lid van het Europees Parlement voor de PvdA. Zij maakt deel uit van de S&D-fractie. Voordien was zij beleidsmedewerker van de S&D-fractie in het Europees Parlement en daarvoor werkte zij onder meer als PA-consulent. Mevrouw Wolters houdt zich in het Europees Parlement bezig met onderwijs, juridische zaken en begrotingscontrole.
     
  • 9. 
    Christine Lagarde (1956) is sinds 1 november 2019 president van de ECB. Daarvoor was zij van 2011 tot 2019 directeur van het IMF. In Frankrijk diende zij van 2007-2011 als minister van Economische Zaken, financiën en Industrie in het centrumrechtse kabinet-Fillon. In 2005-2007 was zij onderminister voor Buitenlandse Handel. Eerder was zij lange tijd advocaat bij het internationale advocatenkantoor Baker & McKenzie.
     
  • 10. 
    De Italiaan Mario Draghi (1947) was van 13 februari 2021 tot 22 oktober 2022 minister-president van Italië. Hij was van 1 november 2011 tot 1 november 2019 president van de Europese Centrale Bank. De heer Draghi was in 2006-2011 lid van de directie van Nationale Bank van Italië. Eerder was hij onder meer hoogleraar aan diverse Italiaanse universiteiten, lid van de directie van de Wereldbank, thesaurier-generaal en voorzitter van het Economisch en Financieel Comité van de EU. Sinds 2009 is hij president van de Financial Stability Board.
     
  • 11. 
    De Europese Centrale Bank (ECB) is verantwoordelijk voor het monetaire beleid van de Unie. De basisdoelstelling van de ECB is het handhaven van de prijsstabiliteit binnen de eurozone en daarmee het bewaken van de koopkracht en het beheersen van de inflatie.
     
  • 12. 
    Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
     
  • 13. 
    Federica Mogherini (1973) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 Hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands en defensiebeleid van de EU en lid van de Commissie-Juncker. Zij was in 2014 minister van Buitenlandse Zaken van Italiė. Mevrouw Mogherini is lid van de Democratische Partij (DP) en werd in 2008 Kamerlid. Zowel in de Kamer als in de staf van DP-voorzitter Renzi hield zij zich bezig met buitenlands beleid, Europese zaken en defensie. Sinds 2020 is zij rector van het College of Europe.
     
  • 14. 
    De Deense Margrethe Vestager (1968) is sinds 1 november 2014 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Von der Leyen had zij tot aan haar verlof in september 2023 de portefeuille digitalisering (inclusief de agenda "Europa klaar voor het digitale tijdperk" en mededinging) en was zij vicevoorzitter. In de Commissie-Juncker was zij verantwoordelijk voor mededinging. Mevrouw Vestager was in 2011-2014 minister van Economische en Binnenlandse Zaken en vicepremier in het kabinet-Thorning-Schmidt. Eerder was zij fractievoorzitter van Det Radikale Venstre (sociaal-liberale partij) in het Deense Parlement en drie jaar minister voor Onderwijs.
     
  • 15. 
    De Slowaak Maroš Sefčovič (1966) is sinds 1 oktober 2009 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Von der Leyen is hij belast met interinstitutionele relaties, en sinds 22 augustus 2023 ook de Green Deal en - tijdelijk - klimaatbeleid. In de Commissie-Juncker was hij commissaris voor de energie-unie. In de Commissie-Barroso II (2010-2014) was hij belast met institutioneel beleid en ambtelijk beheer. Sefcovic nam eind 2012 ook de post gezondheid en consumentenzaken waar. Eerder had hij enkele maanden de portefeuille onderwijs, cultuur en jeugd. Sefcovic was diplomaat en topambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken van Slowakije. Posten die hij eerder bekleedde, waren onder meer directeur-generaal Europese zaken en ambassadeur in Israël.
     
  • 16. 
    Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
     
  • 17. 
    Manfred Weber () is sinds 20 juli 2004 lid van het Europees Parlement. Weber maakt namens de "Christlich-Soziale Union in Bayern e.V." deel uit van de Fractie Europese Volkspartij en komt uit Duitsland.
     
  • 18. 
    Pedro Sánchez (1972) is sinds 2 juni 2018 minister-president van Spanje. Hij leidt een minderheidskabinet van de Spaanse sociaaldemocraten (PSOE) dat aantrad na de val van de centrumrechtse regering-Rajoy. Sanchez is econoom en was Kamerlid en secretaris-generaal van de PSOE.
     
  • 19. 
    Guy Verhofstadt (1953) is voorzitter van de Liberale fractie in het Europees Parlement. Hij was onder meer raadslid in Gent, voorzitter van de Partij voor de Vrijheid en later van Open VLD, de Vlaamse liberale partij. Voorts was Verhofstadt vice-eerste minister en minister van Begroting. In 1999-2008 leidde hij drie kabinetten; de eerste twee daarvan waren 'paarse' kabinetten van liberalen, sociaaldemocraten en groenen. Na de verkiezingen van 2007 leidde hij een half jaar een interim-kabinet.
     
  • 20. 
    Vooraanstaande sociaaldemocratische minister en Europeaan. Afkomstig uit een rijke, sociaal betrokken Groningse landbouwfamilie. Was - na een korte tijd in de Oost - boer en verzetsman in de Wieringermeer en werd op zijn 36ste minister van Landbouw in het kabinet-Schermerhorn/Drees. Zorgde tijdens zijn tienjarige ministerschap voor herstel van de voedselvoorziening en bevorderde de modernisering van de Nederlandse landbouw. Als Europees landbouwcommissaris speelde hij vanaf 1958 eveneens een belangrijke rol bij de schaalvergroting in de landbouw en bij het ontwikkelen van een Europees landbouwbeleid. In 1972 negen maanden voorzitter van de Europese Commissie. Dynamische en sportieve man met groot nationaal en internationaal gezag en met duidelijk omlijnde visies over internationale economische en ecologische vraagstukken.
     
  • 21. 
    Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
     
  • 22. 
    Emmanuel Macron (1977) is sinds 14 mei 2017 president van Frankrijk. Hij is leider van de progressief-liberale beweging Renaissance (tot 2022 'La République En Marche'). Macron was geruime tijd lid van de Parti Socialiste, maar werd in 2015 onafhankelijk. Hij werkte bij de Inspectie van Financién en bij de Bank Rothschild, en was adjunct-secretaris-generaal van de Staf van president Hollande. In 2014-2016 was hij minister van Economische Zaken, Industrie en Digitale Industrie.
     
  • 23. 
    De Duitser Martin Schulz (1955) was van 17 januari 2012 tot 17 januari 2017 voorzitter van het Europees Parlement. In 2014 werd hij herkozen. Als leider van de SPD was hij in 2017 lijsttrekker en onderhandelaar bij de formatie, maar in februari 2018 trad hij terug. Schulz was in 2004-2011 fractievoorzitter van de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement. De heer Schulz was aanvankelijk boekverkoper en werd later raadslid en burgemeester van Würselen (Noordrijn-Westfalen). In 1994 werd hij lid van het Europees Parlement voor de SPD.
     
  • 24. 
    Nigel Farage () was van 20 juli 1999 tot 31 januari 2020 lid van het Europees Parlement. Farage maakte deel uit van de Niet-ingeschrevenen en komt uit het Verenigd Koninkrijk.
     
  • 25. 
    Matteo Salvini (1973) was van 14 juli 2009 tot 22 maart 2018 lid van het Europees Parlement. Salvini maakte deel uit van de Fractie Europa van Naties en Vrijheid en komt uit Italië.
     
  • 26. 
    Derk Jan Eppink (1958) was van 1 september 2023 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de BBB. Hij stapte over uit de Tweede Kamerfractie van JA21, waar hij sinds 31 maart 2021 lid van was. Daarvoor was hij van 2 juli 2019 tot 31 maart 2021 lid van het Europees Parlement, eerst voor FVD en daarna voor JA21. Eerder was de heer Eppink in 2009-2014 lid van het Europees Parlement namens de Vlaamse partij Lijst-Dedecker. In 2014 was hij kandidaat bij de Europese verkiezingen voor de VVD. De heer Eppink was eerder onder meer redacteur bij NRC Handelsblad en De Standaard en medewerker van Europees commissaris Frits Bolkestein en van Siim Kallas, vicevoorzitter van de Europese Commissie. Ook was hij columnist van De Volkskrant en medewerker van een conservatieve denktank. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met buitenlands beleid, defensie, Europese zaken, Koninkijksrelaties, financiën, landbouw, natuur en voedselkwaliteit en infrastructuur en waterstaat.
     
  • 27. 
    Louis Michel (1947) was van november 2004 tot juli 2009 lid van de Europese Commissie, belast met ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp. In 2004 maakte hij korte tijd deel uit van de Commissie-Prodi. Daarvoor was hij onder meer leraar en burgemeester van Jodoigne, Kamerlid en senator, en minister van Buitenlandse Zaken en vicepremier. Michel is lid van Waalse liberale partij. Van 2009 tot 2019 was hij lid van het Europees Parlement.
     
  • 28. 
    Franse sociaaldemocraat en econoom die als energieke voorzitter van de Europese Commissie belangrijke voortuitgang wist te boeken bij de verdere Europese integratie. Begon zijn loopbaan bij de Banque de France en was later economisch adviseur van de gaullistische premier Chaban-Delmas. Actief in de christelijke vakbond en behorend tot de progressieve vleugel van de katholieke kerk, trad hij in 1974 toe tot de Socialistische Partij. Lid van het Europees Parlement en in 1981-1984 minister van Financiën en Economische Zaken onder presdident Mitterand. Tijdens zijn voorzitterschap van de Europese Commissie kwam de Economische en Monetaire Unie (EMU) tot stand die werd vastgelegd in het Verdrag van Maastricht.
     
  • 29. 
    Christendemocraat die twaalf jaar minister-president was. Werd in 1973 als jonge ondernemer minister van Economische Zaken in het kabinet-Den Uyl. Na zijn ministerschap en een jaar 'gewoon' Kamerlid voorzitter van de CDA-fractie. Was vier jaar steunpilaar van het kabinet-Van Agt/Wiegel. Na het mislukte kabinet-Van Agt/Den Uyl werd hij in 1982 premier en CDA-leider. Voerde in kabinetten met de VVD een 'no-nonsense'-beleid dat zorgde voor economisch herstel en vermindering van de staatsschuld. Leidde het CDA in 1986 naar verkiezingswinst en wist die in 1989 te consolideren. Werd daarna premier van een kabinet met de PvdA. Een meester in het vinden van compromisteksten, die vaak tot stand kwamen op zijn werkkamer, het torentje. Na zijn premierschap ontging hem het voorzitterschap van de Europese Commissie en de functie secretaris-generaal van de NAVO. Werd later wel onverwacht Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, maar trad in 2005 voortijdig terug. Harde werker, manager.
     
  • 30. 
    Jean-Luc Dehaene () was van 20 juli 2004 tot 15 mei 2014 lid van het Europees Parlement. Dehaene maakte deel uit van de Fractie Europese Volkspartij en komt uit België.
     
  • 31. 
    Jacques Santer (1937) is een Luxemburgse jurist en econoom, die in 1995 voorzitter van de Europese Commissie werd. Na enige tijd ambtenaar en partijfunctionaris van de christendemocratische partij te zijn geweest, werd hij staatssecretaris en europarlementariër. In 1979-1989 was hij minister van Financiën en vanaf 1984 tevens minister-president. Tijdens zijn voorzitterschap werd de euro geïntroduceerd en kwam het Verdrag van Amsterdam tot stand. Zijn Commissie moest in 1999 voortijdig aftreden na diverse beschuldigingen over corruptie, waarbij vooral een affaire rond de Franse Commissaris Cresson centraal stond.
     
  • 32. 
    Deze Europese Commissie was in functie van 25 januari 1995 tot 16 september 1999. De Commissie werd op 15 maart 1999 echter demissionair, omdat het onder druk van het Europees Parlement opstapte. De Luxemburgse politicus Jacques Santer was tot 15 maart 1999 voorzitter. Na het ontslag van de gehele commissie bleef de Spaanse sociaaldemocraat Manuel Marín aan als interim-voorzitter. De Nederlandse CDA-politicus Hans van den Broek was Eurocommissaris voor betrekkingen met onder meer Midden- en Oost-Europa en Turkije, alsmede uitbreiding van de Europese Unie.
     
  • 33. 
    Édith Cresson (1934) is een Franse sociaaldemocratische politica, die in 1991-1992 minister-president was en in 1995-1999 de portefeuilles onderzoek, wetenschap en technologie beheerde in de Commissie-Santer. Na functies in de wetenschap werd Cresson bestuurder van de Parti Socialiste en vertrouweling van François Mitterand. Tussen 1981 en 1986 was zij minister van onder meer Landbouw, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. Haar premierschap was geen succes omdat haar kabinet enkele impopulaire maatregelen moest nemen. Zij raakte in 1999 in opspraak door een affaire rond een persoonlijke adviseur. Dit leidde tot de val van de gehele Commissie-Santer.
     
  • 34. 
    Romano Prodi (1939) was van 1999 tot 2004 voorzitter van de Europese Commissie. Hij is van huis uit wetenschapper en was onder meer hoogleraar in Bologna, Trento en Harvard. In 1995 werd hij voorman van de centrumlinkse Olijf-coalitie, waarna hij in 1996-1998 premier was. Ook in 2006-2008 was hij minister-president van Italië. Prodi is nu voorzitter van de centrumlinkse Democratische Partij van Italië. Behalve met de invoering van de euro kreeg hij als commissievoorzitter te maken met onder meer de dienstenrichtlijn, de onderhandelingen over toetreding van Turkije en de aanpak van de klimaatproblematiek.
     
  • 35. 
    De Portugees José Manuel Durao Barroso (1956) was van 18 november 2004 tot 1 november 2014 voorzitter van de Europese Commissie. Hij leidde twee periodes de Europese Commissie. Daarvoor was Barroso staatssecretaris, minister van Buitenlandse Zaken (1992-1995), en ten slotte premier van Portugal (2000-2004). Hij is doctor in de politieke wetenschappen en werkte als wetenschapper. Barrosso is lid van de centrumrechtse PSD (Partido Social Democrata), een partij die is aangesloten bij de Europese Volkspartij. Sinds 2016 is hij non-executive president van de bank Goldman Sachs.
     
  • 36. 
    Chris Patten (1944) was van 1999 tot 2004 lid van de Europese Commissie, belast met externe betrekkingen. Eerder was hij in het kabinet-Thatcher achtereenvolgens staatssecretaris voor Noord-Ierland (1983-1985), onderminister van onderwijs en wetenschap (1985-1986), minister van ontwikkeling van overzeese gebiedsdelen (1986-1989) en minister van milieubeheer (1989-1990). In 1990-1992 was hij voorzitter van de Conservatieve Partij. Patten was daarna gouverneur van Hongkong (1992-97) en begeleidde de soevereiniteitsoverdracht van deze voormalige kroonkolonie naar China.
     
  • 37. 
    De Bulgaarse Kristalina Georgieva (1953) was in 2010-2017 lid van de Europese Commissie. Vanaf november 2014 was zij in de Commissie-Juncker vicevoorzitter en commissaris belast met begroting en personeelsbeleid. In de Commissie-Barroso (2010-2014) had zij de portefeuille humanitaire hulp. Mevrouw Georgieva werkte sinds 1993 bij de Wereldbank en was vicepresident van die bank. Zij is een deskundige op het gebied van duurzame ontwikkeling, was hoogleraar in Sofia en bekleedde wereldwijd gasthoogleraarschappen aan diverse universiteiten. Mevrouw Georgieva behoort tot de centrumrechtse GERB. Sinds 1 oktober 2019 is zij directeur van het IMF.
     
  • 38. 
    Deze gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties is opgericht in 1944. De Wereldbank richt zich op armoedebestrijding en verbetering van de levensstandaard in voornamelijk ontwikkelingslanden. Dit doet zij door middel van het verlenen van financiële en technische assistentie.
     
  • 39. 
    Dalia Grybauskaite (1956) was van mei 2004 tot juni 2009 lid van de Europese Commissie. In 2009-2019 was zij president van Litouwen. In de commissie-Barroso (vanaf november 2004) was zij belast met financiële programmering en het budget. Daarvoor speelde zij een belangrijke rol bij de onderhandelingen over toetreding van Litouwen tot de EU en was zij minister van Europese Zaken.
     
  • 40. 
    De Europese Volkspartij (EVP) is de partij van christendemocratische stromingen in de Europese Unie en in enkele buurlanden van de EU. Het Nederlandse CDA en de ChristenUnie zijn aangesloten bij de EVP, evenals bijvoorbeeld de Christlich Demokratische Union Deutschlands (CDU) en de Christlich-Soziale Union in Bayern (CSU) uit Duitsland, het Franse Les Républicains, de Spaanse Partido Popular en het Italiaanse Forza Italia.
     
  • 41. 
    Stef Blok (1964) was van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 minister van Economische Zaken en Klimaat. Hij verving minister Van 't Wout. Zijn taken als minister van Buitenlandse Zaken, wat hij sinds 7 maart 2018 was, werden overgenomen door minister Kaag. In het kabinet-Rutte II was de heer Blok van 5 november 2012 tot 27 januari 2017 minister voor Wonen en Rijksdienst en van 27 januari tot 26 oktober 2017 minister van Veiligheid en Justitie. Van 25 augustus 1998 tot 5 november 2012 was de heer Blok Tweede Kamerlid. Hij was in de periode 2010-2012 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Daarvoor was hij kredietanalist-secretaris Concern Krediet College en accountmanager Corporate Banking bij ABN/Amro. In de Tweede Kamer was hij woordvoerder sociale zekerheid, AOW, pensioenen en financiën. De heer Blok is sinds 2022 lid van de Europese Rekenkamer.
     
  • 42. 
    Philippe Lamberts () is sinds 14 juli 2009 lid van het Europees Parlement. Lamberts maakt namens "Ecologistes Confédérés pour l'Organisation de Luttes Originales" deel uit van de Fractie Groenen/Europese Vrije Alliantie en komt uit België.
     
  • 43. 
    Paul Tang (1967) was van 1 juli 2014 tot 30 mei 2024 id van het Europees Parlement voor de PvdA. De heer Tang is lid van de commissies begroting en economische en monetaire zaken. In 2014 was hij lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. Hij houdt zich als EP-lid bezig met belastingen en bescherming van digitale rechten en datarechten. De heer Tang was in 2007-2010 financieel en fiscaal woordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Daarvoor verrichtte hij onderzoek bij het Centraal Planbureau en was hij plaatsvervangend directeur van de directie Algemene Economische Politiek van het ministerie van Economische Zaken. In 2010 werd hij zelfstandig adviseur en daarna was hij econoom bij 'Boer & Croon'. Sinds 30 mei 2024 is het wethouder van Almere.
     
  • 44. 
    De vijfjaarlijkse puzzel om de Europese topbanen is onverwacht snel gelegd. De Duitse Ursula von der Leyen (60) volgt op 31 oktober Jean-Claude Juncker op als voorzitter van de Commissie, de belangrijkste post binnen de EU. Het Europees Parlement stemde met een krappe meerderheid in.