Europese Commissie (EC) - Hoofdinhoud

Bron: © Kevin Bergenhenegouwen

Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.

Momenteel zijn er, naast de voorzitter, 26 Eurocommissarissen. In principe is er voor iedere lidstaat één. Samen vormen zij het college van Eurocommissarissen. De Eurocommissarissen moeten het belang van de Europese Unie als geheel behartigen, niet dat van hun eigen land.

De Europese Commissie mag als enige EU-instelling wetsvoorstellen indienen; zij heeft het zogenaamde recht van initatief. Daarnaast controleert de Commissie of de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten, onderhandelt zij in internationale organisaties als de Wereldhandelsorganisatie (WTO) over de handel van de Unie met het 'buitenland' en is zij verantwoordelijk voor het beheer van de Europese begroting van ongeveer 140 miljard euro per jaar.

De huidige Europese Commissie staat onder leiding van Ursula von der Leyen en ging op 1 december 2019 van start. Ursula von der Leyen werd op 18 juli 2024 herkozen als voorzitter van de Commissie.

De taakverdeling tussen de drie belangrijkste Organen van de Europese Unie laat zich als volgt samenvatten: de Europese Commissie neemt initiatieven voor Europese wet- en regelgeving; het Europees Parlement debatteert hierover en kan wijzigingen voorstellen, waarna het Parlement en de Raad van de Europese Unie i gezamenlijk beslissen. Het Europese Hof van Justitie bewaakt deze afspraken, uitspraken van dit Hof hebben voorrang boven het recht van de lidstaten.

De Commissie oefent vijf hoofdtaken uit:

• - 

  Recht van initiatief

  De Europese Commissie formuleert initiatieven (wetsvoorstellen) op EU-beleidsterreinen, met name op terreinen als interne markt, economie, justitie en binnenlandse zaken, vervoer, industrie, sociaal beleid, landbouw, milieu, energie, regionale ontwikkeling, handelsbetrekkingen of ontwikkelingssamenwerking.

• - 

  Handhaving van Europese regelgeving

  De Commissie controleert of de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten. Bij overtredingen kan de Commissie een lidstaat dwingen zich aan Europese regelgeving te houden, door een procedure te starten bij het Europese Hof van Justitie.

  Het belangrijkste beleidsterrein waarop de Commissie de Europese regelgeving handhaaft, is de concurrentie op de interne Europese markt. Zo beoordeelt de Commissie of grote grensoverschrijdende fusies en overnames in het bedrijfsleven leiden tot een monopoliepositie, en of landen geen ongeoorloofde staatssteun verlenen aan bedrijfstakken. Daarnaast bewaakt de Commissie onder meer milieuregels, de voedselveiligheid (bijvoorbeeld tijdens de gekkekoeienziekte), en de veiligheid van consumentenproducten.

• - 

  Uitvoerende macht

  De Europese Commissie onderhandelt op internationale fora als de Wereldhandelorganisatie (WTO) over de handel van de Unie met 'het buitenland'. Zo wordt vastgesteld of overheden elders in de wereld ongeoorloofde staatssteun aan industrietakken geven, waardoor de Europese concurrentiepositie in gevaar komt. Verder voert de Commissie tal van programma's uit. Op onderwijsgebied bijvoorbeeld coördineert de Europese Commissie de uitvoering van Europa-brede uitwisselingsprogramma's als Erasmus, Comenius en Da Vinci. Ook coördineert de Europese Commissie uitgebreide programma's op het gebied van ontwikkelings- en humanitaire hulp.

• - 

  Beheer van de begroting

  De Commissie is verantwoordelijk voor het beheer van de communautaire begroting onder toezicht van de Europese Rekenkamer.

• - 

  Uitbrengen van adviezen en aanbevelingen

De Europese Commissie telt 26 leden (het College), en wordt bijgestaan door een omvangrijk administratief apparaat. De Commissie-Von der Leyen kent drie 'executive vice presidents' die ieder één van de drie hoofdprioriteiten leiden en die samen met de vijf overige vicevoorzitters een beleidsthema onder hun hoede hebben.

De Commissie komt gewoonlijk eenmaal per week op woensdag te Brussel bijeen. Tijdens deze vergaderingen wordt elk punt toegelicht door het lid van de Commissie dat voor het betreffende terrein verantwoordelijk is. Indien nodig nemen de 27 leden van het college een besluit op basis van gewone meerderheid van stemmen. Een besluit dat eenmaal is aangenomen, maakt integraal deel uit van het beleid van de Commissie.

• - 

  Eurocommissarissen. De 26 leden van de Europese Commissie oefenen hun functie uit voor een periode van vijf jaar en zijn herkiesbaar. De voorzitter van het College van Eurocommissarissen is sinds december 2019 Ursula von der Leyen (Duitsland).

• - 

  Directoraten-generaal. Er zijn 'politieke' directoraten-generaal, directoraten-generaal die betrekking hebben op Buitenlandse Betrekkingen en enkele algemene en interne diensten.

• - 

  Interne organisatie. De Europese Commissie heeft ongeveer 37.500 ambtenaren in dienst en is hiermee veruit het grootste orgaan van de Europese Unie.

De volgende Nederlanders hebben sinds 1958 zitting genomen in de Europese Commissie:

foto	naam eurocommissaris	post	aanvang functie	einde functie
	W.B. (Wopke) Hoekstra	lid Europese Commissie, belast met klimaatactie	2023-10-09
	F.C.G.M. (Frans) Timmermans	lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met klimaatactie inclusief de 'Green Deal'	2019-12-01	2023-08-22
	F.C.G.M. (Frans) Timmermans	lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met betere regelgeving, relaties met de Europese instellingen, rechtsregels, fundamentele rechten en duurzame ontwikkeling	2014-11-01	2019-12-01
	N. (Neelie) Kroes	lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met de digitale agenda	2010-02-10	2014-11-01
	N. (Neelie) Kroes	lid Europese Commissie, belast met mededinging	2004-11-22	2010-02-10
	F. (Frits) Bolkestein	lid Europese Commissie, belast met interne markt en fiscale zaken	1999-09-17	2004-11-22
	H. (Hans) van den Broek	lid Europese Commissie, belast met externe betrekkingen met Midden- en Oost-Europa, de voormalige Sovjet-Unie, Turkije, Cyprus, Malta en andere Europese landen, gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid, mensenrechten en externe diplomatieke missies, alsmede uitbreiding van de Europese Unie	1995-01-25	1999-09-17
	H. (Hans) van den Broek	lid Europese Commissie, belast met externe betrekkingen, gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid en uitbreiding	1993-01-06	1995-01-25
	F.H.J.J. (Frans) Andriessen	lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met externe betrekkingen, handelspolitiek en samenwerking met andere Europese landen	1989-01-06	1993-01-06
	F.H.J.J. (Frans) Andriessen	lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met land- en bosbouw (en tot 1 januari 1986 tevens visserij)	1985-01-06	1989-01-06
	F.H.J.J. (Frans) Andriessen	lid Europese Commissie, belast met mededinging en betrekkingen met het Europees Parlement	1981-01-06	1985-01-06
	H. (Henk) Vredeling	lid Europese Commissie, belast met sociale zaken en werkgelegenheid	1977-01-06	1981-01-06
	P.J. (Pierre) Lardinois	lid Europese Commissie, belast met landbouw en visserij	1973-01-06	1977-01-01
	E.M.J.A. (Maan) Sassen	lid Europese Commissie, belast met mededinging	1967-07-02	1970-07-01
	S.L. (Sicco) Mansholt	lid Europese Commissie, belast met landbouw	1958-01-01	1973-01-06

Euratomcommissie (1958-1967)

Hoge Autoriteit EGKS (1952-1967)