Europa scoort volop ondanks euroscepsis

Ondanks de alom groeiende euroscepsis scoort de EU deze zomer op vele fronten. Het akkoord met Turkije over het stoppen van de vluchtelingenstroom houdt onverwacht stand. Wankelend Griekenland blijft toch netjes in de eurozone. Er komt een akkoord over betere grens- en kustbewaking. De Britten blijven tóch bij de Europese Unie², althans als de peilingen kloppen. In dit scenario vallen talloze negatieve voorspellingen weg en vervaagt het beeld van een onmachtig Europa.

Riskant is het om te verwachten dat het referendum in het Verenigd Koninkrijk³ uitdraait op een voortzetting van het EU-lidmaatschap. Toch hebben de voorstanders van Europa al weken lang in de peilingen minstens een of twee procentjes voorsprong: 43 of 44 tegen 42 met elf procent van de ondervraagden die het nog niet weten (of doen alsof) en vier procent die zeker niet gaan stemmen. Dit betekent dat de worsteling pas in de laatste dagen voor 23 juni wordt beslist.

Spannend is het om te zien hoe een groot volk wekenlang volop discussiërend Europa ontleedt. Hoe dichter de ‘dag des oordeels’ nadert, hoe harder de voor- en tegenstanders elkaar om de oren slaan. Premier David Cameron⁴ en zijn minister van Financiën George Osborne schetsen graag het economische aspect van een Brexit. ‘4300 Britse ponden per gezin verlies per jaar’. Zij bespelen de angstgevoelens bij het Britse volk.

Nigel Farage

Hun tegenstanders, conservatieve toppers zoals Boris Johnson en Michael Gove en Nigel Farage⁵ van de Independence partij speculeren op de emoties. Zij haken aan bij de neiging van veel Britten voor een splendid isolation, de afzondering van het VK van Europa, eind 19e eeuw. ‘Wij Britten verdienen beter dan bemoederd te worden door een Jean-Claude Juncker⁶ die niet eens verkozen is’, aldus Farage.

‘Het zal mij niet verbazen als de Britten er op 23 juni toch uitstappen’, aldus de befaamde politieke analist Gideon Rachman in de Financial Times van 7 juni. Rachman, zelf sterk pro-EU, vreest dat ‘ímmigratie de doorslag kan geven’. De fakkeldragers van een Brexit scoren met de record migratiecijfers drie keer: ze bewijzen dat de Britten niet meer mogen beslissen over wie daar woont; ze bewijzen dat de EU de migratie totaal niet aankan en ze leren dat Europa open grenzen kent voor migranten uit de 27 andere EU-landen, aldus Rachman.      

De Leidse hoogleraar Europese integratie Jan Rood⁷ merkte voor het Montesquieu Instituut op dat een Britse uittreding plaatsvindt op een moment dat de EU al in haar voegen kraakt. ‘Dat heeft te maken met de economische crisis, de onenigheid over vluchtelingen, de instabiliteit rond de Unie, etc. Maar dat kraken is vooral een gevolg van de groeiende scepsis binnen meer en meer lidstaten over nut en noodzaak van Europese integratie’.

‘Het begin van het einde van de EU’, zo zou je een Brexit kunnen samenvatten. Dan zal Europa vanaf 24 juni op zijn grondvesten schudden. Niet voor twee weken, maar wellicht twee jaar lang met onbestemde afloop. Instinctief blijft de prognose hier dat dit scenario nipt zal uitblijven. 

Drie maanden oud is het verrassende akkoord van 18 maart met Turkije over het drastisch beperken van de vluchtelingenstroom. Turkije neemt iedere ‘irreguliere migrant’ die in Griekenland aankomt terug. Het is verrassend dat de tsunami aan vluchtelingen (soms tienduizend per dag) toen meteen is opgedroogd.

‘Na precies een jaar lang praten gedurende twaalf toppen besloot de Europese Raad⁸ om per 20 maart de tsunami aan migranten te stoppen. Voortaan krijgen alle ‘írreguliere migranten’ in Griekenland een retourticket naar Turkije. De hele operatie verloopt op kosten van de EU. Premier Davutoglu⁹ van Turkije, sprak na afloop in Brussel van een historisch besluit’ aldus onze vorige analyse. Hoe staat het vandaag met de toekomstige uitvoering?  

Volgens bronnen in Brussel en Ankara wordt eerstdaags duidelijk of Turkije werkelijk de vluchtelingen vanuit Griekenland zal terugnemen. In ruil moeten de EU-landen gezamenlijk evenveel legale vluchtelingen rechtstreeks vanuit Turkije opnemen. Dit essentiële ruilen kwam nog niet op gang. Dat komt omdat de in Griekenland aangespoelde vluchtelingen eerst een tijdrovende procedure doorlopen om hun (il)legaliteit vast te stellen. Dat kost enkele maanden, zo blijkt. 

Mondjesmaat zijn tot nu toe 511 Syrische vluchtelingen vanuit Turkije veilig overgebracht naar een achttal EU-landen waaronder Nederland, aldus de Commissie op 15 juni. Ongeveer evenveel illegale vluchtelingen zijn vanuit Athene naar Turkije teruggestuurd. Voor zo’n uitruil is destijds gemikt op een totaal van maximaal 72.000 personen.

Intussen hebben Turkije en de EU elkaar in een houdgreep die bepalend is voor het lot van hun akkoord. De EU heeft de Turken vrij reizen (visumvrijheid) beloofd mits dat land haar strenge antiterreurwetgeving versoepelt. Turkije gebruikt deze wetgeving om politieke tegenstanders (opstandige Koerden, IS-strijders, zelfs dwarse parlementsleden) op te sluiten. Nu Turkije met regelmaat terroristische aanslagen ondergaat, wil president Recep Tayyip Erdogan¹⁰ de definitie van terreur echter juist aanscherpen.

Dit meningsverschil over het terrorisme legt een bom onder het hele akkoord. Is het mogelijk dat de Europese Raad  – lees: kanselier Merkel¹¹ -  Erdogan wat tegemoet zou komen? Zij heeft bij de jaarwisseling de Duitsers beloofd dat in 2016 niet weer een miljoen vluchtelingen hun land zal binnenstromen.

Maar nu heeft het Europees Parlement¹² besloten dat visumvrijheid voor de Turken er pas komt na versoepeld antiterrorisme. Het Turkse zware argument van de zelfbescherming tegen terroristen spreekt de Europarlementariërs niet aan. Gezien hun medebeslissingsrecht is instemming van het parlement vereist wil het akkoord met Turkije overleven. De streefdatum van 1 juli voor visumvrij verkeer tussen Turkije en de EU is inmiddels losgelaten, zo erkent de commissaris voor Migratie, Dimitris Avramopoulos¹³. Maar niemand heeft ooit gedacht dat 1 juli realistisch was. Nu wordt 1 oktober genoemd. Zo legt het terrorismeprobleem een bom onder het hele akkoord.

Intussen is de sfeer tussen Berlijn en Ankara verslechterd na het smakeloze beledigen door de Duitse komiek Böhmermann van president Erdogan, en het oordeel van de Bundestag dat Turkije destijds wel degelijk genocide pleegde op 1,5 miljoen Armeniërs. Erdogan haalde vervolgens fel uit naar Duitsland. Maar hij duidde niet op opzegging van het akkoord.  

Samengevat is de deal met Turkije tot nu toe een succes. In de loop van juni zal blijken of beide partijen elkaar blijven verstaan. Ankara noch de EU heeft belang bij een breuk. De Turkse president zegt dat hij aan het langste eind trekt. ‘Wij kunnen ieder moment de poorten naar Griekenland en Bulgarije open zetten en vluchtelingen daar massaal per autobus afzetten’, zei Erdogan destijds tegen de verblufte Europese voorzitters Tusk¹⁴ en Juncker⁶.

De Europese Commissie¹⁵ stelde op 7 juni voor de deal met Turkije te kopiëren in Afrika. De EU wil met zeven Afrikaanse landen een afzonderlijk akkoord ‘op maat’ sluiten om de vluchtelingen ginds te laten of anders terug te sturen. Tegelijk blijven hoogopgeleide vluchtelingen, via het Blue Card systeem hier wel welkom.

Willen die landen meewerken dan krijgen zij handelsvoordelen, extra ontwikkelingshulp, steun voor hun grensbewaking en zelfs voor de opvang van vluchtelingen in kampen ginds. De Commissie wil ruim zeven miljard euro hiervoor vrijmaken. Werken die landen echter niet mee dan zal Europa hen met financiële sancties treffen.

Het plan is gepresenteerd door de sociaaldemocratische Commissieleden Frans Timmermans¹⁶ en Federica Mogherini¹⁷. Toch krijgt het van links uit heel Europa algemene afkeuring. ‘Fort Europa versterken in plaats van de ongelijkheid in de wereld te bestrijden!’, aldus de groene Europarlementariër Judith Sargentini¹⁸. Haar commentaar vat de kritiek goed samen. Christendemocraten en conservatieven reageren daarentegen tevreden.

Hier past de kanttekening dat de Commissie ieder decennium wel zo’n voorstel doet. Er volgt dan een grote internationale conferentie en daarna hoor je er niet veel meer van. Toenmalig Commissievoorzitter Jacques Delors¹⁹ waarschuwde 35 jaar geleden al dat zonder zo’n hulpprogramma de vluchtelingen naar hier zouden komen. Het zal van de urgentie van het vluchtelingenprobleem afhangen of er nu wel iets terechtkomt van het voorstel.  

Nog voor de zomervakantie ligt een akkoord over de creatie van een ’European Border and Coast Guard Agency’ (EBCG) binnen bereik. Dit agentschap is het antwoord op de lekke zuidelijke Schengen grenzen en de vluchtelingenstroom vanuit o.a. Syrië, Turkije en Noord-Afrika. Voortgang boekte de Ministerraad Justitie en Binnenlandse Zaken onder leiding van staatssecretaris Klaas Dijkhoff²⁰ op 10 juni in Luxemburg.

Het is de bedoeling dat de EU-Ministerraad en het parlement in Straatsburg komende weken overeenstemming bereiken. Dan gaat het agentschap meteen daarna van start. Lukt dit, dan is regeling in een recordtempo van zes maanden tot stand gekomen. De Europese Raad van februari had daarop onder druk van het vluchtelingenprobleem aangedrongen. Dit is dan een succes voor het Nederlandse EU-voorzitterschap²¹, want normaal duurt zoiets twee jaar.

De Europese grens- en kustbewaking zijn in handen van de afzonderlijke EU-landen en dat blijft grotendeels zo. Frontex²², het grensagentschap van de EU, bleek vorig jaar niet opgewassen tegen de vluchtelingencrisis. Frontex heeft dan ook nauwelijks eigen personeel en kan niet zelfstandig zorgen voor grensbeheer, laat staan voor het terugsturen van economische vluchtelingen. Frontex mag zelfs niet op eigen houtje smokkelaars opsporen noch actie voeren om vluchtelingen te redden. Daarvoor moet de betrokken regering meestal toestemming geven.

Het nieuwe Europees Kust- en Grenswacht Agentschap dat Frontex gaat overlappen, kan optreden zodra zich ernstige problemen voordoen bij het naleven van de EU-normen voor grens- of kustbewaking. Dit is nodig omdat volgens Eurostat²³ vorig jaar een record van 1,3 miljoen vluchtelingen naar de EU kwam. Volgens de VN kwamen daarbij alleen in de Middellandse Zee sinds 2014 tienduizend mensen om. Beperking van de migratiestroom is een ander hoofdmotief om de lekke grenzen te dichten.

Het project berust op de artikelen 77 en 79 van het verdrag VWEU. Artikel 77²⁴ mikt op ‘een geïntegreerd systeem voor het beheer van de buitengrenzen’. Artikel 79²⁵ maakt maatregelen mogelijk tegen ‘illegale immigratie en illegaal verblijf, met inbegrip van verwijdering en repatriëring van illegaal verblijvende personen’.

Bij een toestroom zoals vorig jaar komt voortaan een EU-pool van minimaal 1500 gespecialiseerde technisch uitgeruste grensbewakers in actie. Het meest betrokken EU-land kan daarom verzoeken, maar de Raad van Ministers²⁶ kan er ook toe besluiten. Zou een direct betrokken EU-grensstaat niet willen meewerken, dan hangt de inzet van genoemde pool af van de Europese Ministerraad. 

Als daar een gekwalificeerde (ruwweg driekwart) meerderheid van de 28 landen instemt, kan het agentschap actie ondernemen tegen de wil van de dwarsliggende regering in. De Europese Commissie had overigens liever zelf dat recht gekregen.

Op het eerste gezicht is dat systeem vergeleken met vandaag een verbetering. De ervaring met de euro heeft echter geleerd dat ministers zeer terughoudend zijn met maatregelen tegen de zin van een betrokken land in. Een dergelijke maatregel is ondanks de crises met de euro in o.a. Griekenland, Ierland, Portugal, Spanje en Frankrijk nog nooit genomen. Ministers houden elkaar de hand boven het hoofd, zo leert de ervaring. Het is dus afwachten hoe de beoogde regeling in de praktijk werkt.

Volgens een analyse van de Brusselse denktank CEPS belooft de naam ‘European Border and Coast Guard’ véél meer dan men kan waarmaken. De regeringen hechten bij grensverkeer zózeer aan hun autonomie dat van gezamenlijk bewaken niets terecht zal komen. ‘Als gevolg van het bovendien niet naleven van het EU-asielbeleid worden hier overdreven verwachtingen gewekt’, aldus de onderzoekers Sergio Carrera en Leonhard den Hertog van CEPS.

Een andere noviteit is de creatie van een interventieteam voor de terugkeer van illegale vluchtelingen (‘gelukzoekers’) dat loopt via het genoemde agentschap. Tot nu toe mislukt terugsturen meestal. Een nieuw uniform Europees reisdocument voor terugkeer zal voortaan terugsturen vergemakkelijken, aldus de Commissie. Dankzij dit document komen uit te zetten vluchtelingen niet langer zonder papieren elders aan.

Het EBCG krijgt de bevoegdheid functionarissen naar de landen van de uitzetting te sturen om daar te helpen met de afhandeling van de opvang. Zij kunnen verder nagaan of er terrorisme of criminaliteit in het spel is. Om het EBCG operationeel te maken komt jaarlijks 300 miljoen euro extra beschikbaar. Bovendien verdubbelt het EBCG het aantal personeelsleden dat Frontex nu telt. 

Na twee jaar bakkeleien hierover is zorgenkind Griekenland op 25 mei tijdens een nachtelijke marathonvergadering schuldverlichting toegezegd. Na zes jaar ongekende kredietverlening breekt nu de fase aan waarin de miljardenleningen niet terugbetaald (kunnen) worden. Vanuit Athene en het IMF²⁷ is de schuldverlichting de landen met de euro afgedwongen.

Schuldverlichting ligt als eufemisme voor schuldkwijtschelding slecht bij de kiezers in de eurozone. Daarom moeten eerst de verkiezingen van 2017 in o.a. Duitsland, Frankrijk en Nederland achter de rug zijn. Tegelijk verdwijnt dan hoogstwaarschijnlijk de bejaarde invloedrijke Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schäuble²⁸. Voor zijn kiezers is schuldvermindering een taboe. Vandaar het uitstel tot  2018. Griekenland heeft bovendien voor de komende twee jaar een aantal maatregelen genomen om de tekorten te stelpen. Maar intussen blijft de Griekse staatsschuld volop groeien. 

Waarom schuldverlichting terwijl alle andere landen zelf wel aan hun verplichtingen voldoen? Een land met de euro mag tot 60% van zijn bbp²⁹ aan staatsschuld hebben. Het IMF heeft becijferd dat zonder kwijtschelding Griekenland naar de 180% groeit. De rente kan zo’n zwakke broeder nooit opbrengen, laat staan de aflossing. Daarom hebben de ministers afgesproken dat tot 2030 maximaal vijftien procent van het Griekse nationale inkomen naar schuldfinanciering gaat. 

De rest komt voor rekening van de belastingbetalers elders, dan wel wordt tot Sint Juttemis op de lat geschreven.

‘Wij bereikten een belangrijke doorbraak die ons in staat stelt verder te gaan met Griekse financiële hulp en schuldverlichting op termijn. Nog maar een maand geleden dacht ik niet dat de ministers hiermee zouden instemmen’, aldus Jeroen Dijsselbloem³⁰, voorzitter van de Eurogroep³¹, na het beraad. De ministers gaven toestemming voor het voor Griekenland beschikbaar maken van 10,3 miljard. De middelen komen uit het twee jaar geleden toegezegde 86 miljard tellende 3e reddingpakket dat in 2018 afloopt.

Aangezien het IMF Griekenland als debiteur niet vertrouwt, wordt 14,6 miljard van hun leningen overgenomen door de eurozone³². Het IMF had de handen van Griekenland willen aftrekken. Volgens een IMF-nota is de Eurogroup namelijk véél te optimistisch over de Griekse economie. 

De nota leert hoe ondanks alle beloften van Athene economische hervormingen daar uitblijven. Veel maakt de deelname van het IMF overigens niet uit. Het fonds is bevoorrecht schuldeiser. Zodat bij Griekse wanbetaling de gezamenlijke eurozonelanden toch de klos zijn.

Door slecht bestuur in Griekenland belopen de onbetaalde belastingen daar 87 miljard. Meer dan de helft van de werknemers en de gepensioneerden betaalt geen belasting op hun inkomen. Zouden de Grieken hun fiscus betalen, dan was er geen buitenlandse hulp nodig. Volgens afspraak met de schuldeisers zou Athene half mei een lijst publiceren van grote notoire fiscale wanbetalers. Die lijst is er nooit gekomen. 

Dit wijst er op dat het bestuurlijke bederf algemeen is. Volgens de Frankfurter Allgemeine Zeitung van 30 mei hebben de vele adviezen vanuit de EU en het IMF om de Grieken te leren hoe je belastingen moet innen nog weinig uitgehaald.  Kortom wat Griekenland betreft: wordt vervolgd…

Alle bovenstaande problemen komen ter tafel tijdens de Europese Raad⁸ van 28 en 29 juni in Brussel. Bovendien neemt Nederland in de persoon van minister-president Mark Rutte³³ daar afscheid als geslaagd voorzitter sinds Nieuwjaar van de EU-Ministerraad. Zijn sociaaldemocratische, eurosceptische en Ruslandvriendelijke collega van Slowakije, Robert Fico, neemt het voorzitterschap over. De vergadering is wegens de onzekere uitslag van het Britse referendum bijna een week uitgesteld. Dat dit een boeiend  beraad wordt staat wel vast. 

Het Brusselse dagblad La Libre Belgique speculeert over de stoelendans rond drie topfuncties die rond de jaarwisseling van 2017 begint. De sociaaldemocraat Martin Schulz³⁴ wil voorzitter van het Europees Parlement blijven en gaat voor een ongebruikelijke 3e termijn. 

Volgens een afspraak gemaakt na de Europese verkiezingen van 2014 moet Schulz na Nieuwjaar echter plaats maken voor een christendemocraat. Dat betekent dat in de EU dan alle topfuncties (Donald Tusk¹⁴ voorzitter Europese Raad, Juncker, Commissie en voortaan ook het parlement) in handen komen van de christendemocraten.

Omdat christendemocraten en sociaaldemocraten in het Europees Parlement elkaar niet veel ontlopen (218 tegen 191zetels) claimen laatstgenoemden een van de topbanen. Een optie is om Tusk, die als voorzitter niet geweldig scoort en herbenoemd moet worden voor een 2e termijn van 2,5 jaar, te vervangen door een socialist. Tusk wil echter een 5-jarige termijn volmaken. Hij zwaait nu al met een dikke kleurenbrochure met al zijn wapenfeiten.  Zó vroeg heeft nog nooit een voorzitter zichzelf gepropageerd!

Zolang Tusk de steun heeft van kanselier Merkel en van de Poolse regering blijft hij zitten. De regering in Polen ziet Tusk, befaamd voormalig minister-president en dus een rivaal, liever niet terug. 

La Libre speculeert verder dat Juncker zijn zware functie geen vijf jaar volhoudt. Zijn ‘rechter én linkerhand’ (aldus Juncker ooit), Frans Timmermans, zou als sociaaldemocraat dan Commissievoorzitter worden.

Bron: Europa - Audiovisual Service

Frans Timmermans

Timmermans heeft al het statuur verworven van een ‘Europees president’. Nederland is de enige van zes EU-stichters die nooit een Commissievoorzitter mocht leveren. Wel was Sicco Mansholt³⁵ in 1972 als invaller voorzitter omdat de Italiaanse voorzitter Franco Maria Malfatti³⁶ voortijdig vertrok. Dat precedent zou zich dan met Timmermans herhalen.   

Persbureau Politico van 16 juni beschrijft een Commissievoorzitter³⁷ Juncker⁶ die totaal niet functioneert. Hij zou het werk overlaten aan zijn bekwame kabinetschef Martin Selmayr en aan 1e vicevoorzitter Timmermans¹⁶. Verder zou Donald Tusk¹⁴  als voorzitter van de Europese Raad³⁸ zich nu opdringen als de politieke leider. Het blad spreekt van een ‘parttime president’ die thuis in Luxemburg weekenden neemt van vier dagen. Er waren al eerder berichten dat Juncker (61) sukkelt met zijn gezondheid

Juncker mist iedere visie op wat er moet gebeuren met de EU, aldus Politico. Het persbureau gaat er aan voorbij dat vandaag niemand weet waar het heen moet met de EU. Zelfs kanselier Merkel¹¹, toch de creatieve informele topvrouw van Europa, zwijgt daarover al maanden. 

Volgens Politico hebben alleen de voorstanders van een federaal (dus ijzersterk) Europa nog het oor van Juncker. De Oost- en Midden-Europese lidstaten (die van geen federatie willen horen) zouden buiten zijn belangstelling liggen. Vergeefs probeerde Juncker vorig jaar die landen te dwingen vluchtelingen uit Islamitische landen op te nemen.  

Pijnlijk voor Juncker zijn de commentaren van hoge diplomaten die zeggen de voorzitter absoluut niet te missen. Overigens kun je ook dit anders uitleggen. Veelgehoorde opinie in Brussel is toch dat de Commissie, destijds juist door Juncker en Selmayr op een nieuwe leest gezet, vandaag beter werkt dan voorheen. Bovendien is Juncker een politicus met negen levens die al vaker is dood verklaard.

• 1. 

  Jan Werts is sinds 1976 journalist en publicist in Brussel, waar hij eerder onder meer werkte als correspondent van de Haagsche Courant. Verder was hij zes jaar als journalist werkzaam in Washington. Hij promoveerde in 1991 aan de Vrije Universiteit Brussel in het Europees en internationaal recht op een dissertatie over de Europese Raad. In 2008 verscheen hiervan een herziene versie. Schrijft analyses over Europese Toppen, gebundeld in het document Hoe Europa al tien jaar lang crises bevecht - 100 plus analyses van Jan Werts.
   
• 2. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 3. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
   
• 4. 

  David Cameron (1966) was van 11 mei 2010 tot 13 juli 2016 minister-president van het Verenigd Koninkrijk. Hij was sinds 2005 leider van de Conservatieven. De heer Cameron studeerde in Oxford en werkte enige tijd bij de Conservatieve Partij, onder meer als adviseur van de ministers van financiën en Binnenlandse Zaken. Later werkte hij bij een mediaconcern. In 2001 werd de heer Cameron lid van het Lagerhuis en in 2004 kwam hij in het schaduwkabinet. Hij leidde in 2010-2015 een coalitie van Conservatieven en Liberaal-Democraten. Na het verloren Brexit-referendum maakte hij zijn vertrek bekend.
   
• 5. 

  Nigel Farage () was van 20 juli 1999 tot 31 januari 2020 lid van het Europees Parlement. Farage maakte deel uit van de Niet-ingeschrevenen en komt uit het Verenigd Koninkrijk.
   
• 6. 

  Jean-Claude Juncker (1954) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Hij werd op 15 juli 2014 gekozen. Juncker was in 1995-2013 minister-president van Luxemburg. Eerder was hij staatssecretaris en minister onder meer van financiën. Hij bekleedde daarnaast functies bij de Wereldbank en het IMF. In 2005-2013 was hij voorzitter van de eurogroep. Juncker is lid van de Christelijke Volkspartij en leidde een coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten. Hij is diverse malen onderscheiden met internationale prijzen, zoals de Walter Hallsteinprijs en de Karelsprijs.
   
• 7. 

  Jan Rood (1954) is voorzitter van het Nederlands Gezelschap voor Internationale Zaken. Hij was senior research fellow bij het Instituut Clingendael en hoogleraar Internationale Politieke Economie en Europese Integratie aan de Universiteit Leiden. Rood houdt zich met name bezig met de rol van de Europese Unie in de wereld en het Europees en Nederlandse buitenlands beleid.
   
• 8. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 9. 

  Ahmet Davutoglu (1959) was van augustus 2014 tot mei 2016 minister-president van Turkije. Hij was daarvoor vijf jaar minister van Buitenlandse Zaken en zes jaar adviseur van toenmalig premier Erdogan. Hij volgde de tot president gekozen Erdogan in 2014 op als leider van de AK-partij. Davutoglu, die economie en politicologie studeerde, begon zijn loopbaan als wetenschapper. Hij was onder meer hoogleraar internationale betrekkingen in Istanbul.
   
• 10. 

  Recep Erdogan (1954) is sinds 2014 president van Turkije. Hij is leider van de nationalistische en Islamitische Gerechtigheidspartij (AKP). Erdogan was eerder burgemeester van Istanboel. In die functie wist hij diverse projecten tot stand te brengen, zoals verbetering van de watervoorziening. Erdogan is sinds de jaren tachtig politiek actief in nationalistische partijen. Bij zowel de verkiezingen van 2007 als die van 2011 wist zijn AK-partij de absolute meerderheid te halen. In 2003-2013 was hij premier.
   
• 11. 

  Angela Merkel (1954) was van 22 november 2005 tot 8 december 2021 bondskanselier van Duitsland. Zij leidde sinds 2018 een coalitie van CDU/CSU met de SPD. Zij is scheikundige en werkte als wetenschapper in de DDR. In 1990 werd zij voor de CDU lid van de Bondsdag. In 1991-1994 was Angela Merkel minister voor vrouwen- en jeugdzaken en in 1994-1998 minister van milieu. In 2000 volgde zij Helmut Kohl op als voorzitter van de CDU.
   
• 12. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 13. 

  Dimitris Avramopoulos (1953) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 het Griekse lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker had hij de portefeuille migratie en binnenlandse zaken. Avramopoulos is lid van de centrumrechtse partij Nieuwe Democratie. Hij was onder meer burgemeester van Athene, minister voor Toerisme, minister voor Volksgezondheid, minister van Buitenlandse Zaken (2012-2013) en minister van Defensie (sinds 2013).
   
• 14. 

  Donald Tusk (1957) was van 1 december 2014 tot 1 december 2019 de vaste voorzitter van de Europese Raad. In november 2007-september 2014 was hij minister-president van Polen. Tusk was medeoprichter en leider van het conservatief-liberale (maar bij de christendemocratische Europese Volkspartij aangesloten) Burgerplatformum. Hij leidde als premier een coalitie van zijn partij en de Poolse Boerenpartij (PSL). Eerder was hij lid van het Lagerhuis en van de Senaat.
   
• 15. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 16. 

  Frans Timmermans (1961) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is hij Tweede Kamerlid en eerder was hij dat in 1998-2007 en 2010-2012 voor de PvdA. Van 1 november 2014 tot 22 augustus 2023 was de heer Timmermans vicevoorzitter van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker was hij verantwoordelijk voor 'betere regulering' en duurzame ontwikkeling en in de Commissie-Von der Leyen voor de Europese Green Deal. De heer Timmermans was in 2012-2014 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II. Daarvoor was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking) in het kabinet-Balkenende IV. Eerder was hij adviseur en particulier secretaris van dr. M. van der Stoel, Hoge Commissaris nationale minderheden van de OVSE.
   
• 17. 

  Federica Mogherini (1973) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 Hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands en defensiebeleid van de EU en lid van de Commissie-Juncker. Zij was in 2014 minister van Buitenlandse Zaken van Italiė. Mevrouw Mogherini is lid van de Democratische Partij (DP) en werd in 2008 Kamerlid. Zowel in de Kamer als in de staf van DP-voorzitter Renzi hield zij zich bezig met buitenlands beleid, Europese zaken en defensie. Sinds 2020 is zij rector van het College of Europe.
   
• 18. 

  Judith Sargentini (1974) was van 14 juli 2009 tot 2 juli 2019 lid van het Europees Parlement. Zij maakte namens GroenLinks deel uit van de fractie-De Groenen/Vrije Europese Alliantie. Mevrouw Sargentini was fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeenteraad van Amsterdam. Verder was zij actief in de Landelijke Studentenvakbond en in organisaties op het gebied van internationale samenwerking. Zij was lobbyist voor eerlijke handel en mensenrechten en actief op voorlichtingsgebied. Mevrouw Sargentini was lijsttrekker van GroenLinks bij de Europese Verkiezingen van 2009. In het Europees Parlement hield zij zich voornamelijk bezig met burgerlijke vrijheden. Als rapporteur drong zij met succes aan op het activeren van de artikel-7-procedure tegen Hongarije. Zij was adjunct-directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland en is sinds 2024 wethouder van Gouda.
   
• 19. 

  Franse sociaaldemocraat en econoom die als energieke voorzitter van de Europese Commissie belangrijke voortuitgang wist te boeken bij de verdere Europese integratie. Begon zijn loopbaan bij de Banque de France en was later economisch adviseur van de gaullistische premier Chaban-Delmas. Actief in de christelijke vakbond en behorend tot de progressieve vleugel van de katholieke kerk, trad hij in 1974 toe tot de Socialistische Partij. Lid van het Europees Parlement en in 1981-1984 minister van Financiën en Economische Zaken onder presdident Mitterand. Tijdens zijn voorzitterschap van de Europese Commissie kwam de Economische en Monetaire Unie (EMU) tot stand die werd vastgelegd in het Verdrag van Maastricht.
   
• 20. 

  Liberale politicus uit Breda, die als Tweede Kamerlid snel aan gezag won en vervolgens staatssecretaris en minister werd en in 2017-2021 de VVD-Tweede Kamerfractie leidde. Werd in 2010 Tweede Kamerlid, na docent recht aan de Universiteit van Tilburg en Hogeschool InHolland en eigenaar van een adviesbureau te zijn geweest. Was tot 2013 tevens lid van de gemeenteraad en fractievoorzitter van de VVD in Breda. Was van 20 maart 2015 tot 4 oktober 2017 staatssecretaris van Veiligheid en Justitie in het kabinet-Rutte II en daarna van 4 tot 26 oktober 2017 minister van Defensie. Als Kamerlid aanvankelijk woordvoerder justitie en Europese zaken. Goed debater, die vaak wat relativerend en nuchter zijn betogen opbouwde. Besloot in 2021 de politiek te verlaten en werd toen mede-eigenaar van een adviesbureau op strategisch gebied.
   
• 21. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2016 vervulde Nederland voor de twaalfde keer het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Prioriteiten waren: een strategische agenda voor de EU in tijden van verandering, banen scheppen door innovatieve groei, en verbinding zoeken met maatschappelijke actoren. Nederland kreeg als voorzitter verder te maken met de migratiecrisis en het Britse referendum over het lidmaatschap van de EU.
   
• 22. 

  Het Europees Grenswachtagentschap (Frontex) ondersteunt en coördineert de bewaking van de buitengrenzen van de Europese Unie. Lidstaten zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de bewaking van buitengrenzen. Het agentschap vult de lidstaten waar nodig aan.
   
• 23. 

  De taak van dit directoraat-generaal is de Europese Unie te voorzien van goede statistische informatie. Eurostat draagt ook bij aan het harmoniseren van statistieken, zodat gegevens vergelijkbaar worden.
   
• 24. 

  1. De Unie ontwikkelt een beleid dat tot doel heeft:
   
• 25. 

  1. De Unie ontwikkelt een gemeenschappelijk immigratiebeleid, dat erop gericht is in alle stadia te zorgen voor een efficiënt beheer van de migratiestromen, een billijke behandeling van onderdanen van derde landen die legaal op het grondgebied van de lidstaten verblijven, en een preventie en intensievere bestrijding van illegale immigratie en mensenhandel.
   
• 26. 

  In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.
   
• 27. 

  Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is de VN-organisatie, dat de stabiliteit van het internationale monetaire systeem in de gaten houdt. Om deze stabiliteit te behouden en financiële crises te voorkomen, analyseert het IMF nationale, regionale en mondiale economische en financiële ontwikkelingen. Ook biedt het IMF hulp bij het beteugelen van economische crises.
   
• 28. 

  Wolfgang Schäuble (1942) was in 2009-2017 minister van Financiën van Duitsland. Eerder was hij minister voor bijzondere opdrachten (1983-1987) en van Binnenlandse Zaken (1987-1994 en 2005-2009) en fractievoorzitter van CDU/CSU in de Bondsdag. Hij is sinds november 1972 Bondsdaglid voor de CDU en sinds 24 oktober 2017 daarvan voorzitter.
   
• 29. 

  Het bruto binnenlands product (BBP) is de totale waarde van alle goederen en diensten die binnen de grenzen van een land zijn geproduceerd. Dit is het belangrijkste meetmiddel voor de marktwaarde van een land. De stijgingen en dalingen van het BBP zijn een graadmeter voor de ontwikkeling van de economie. In Nederland houdt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deze cijfers bij.
   
• 30. 

  Vooraanstaande PvdA-politicus, die in 2000 Tweede Kamerlid werd en in 2012 verrassend minister van Financiën. Wageningse ingenieur en voor hij Kamerlid werd plaatsvervangend hoofd van het stafbureau algemene leiding van het ministerie van LNV. In de Kamer spoedig een gewaardeeerd woordvoerder integratiebeleid en in 2007-2008 voorzitter van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Later woordvoerder asiel en vicefractievoorzitter. Pragmatisch en degelijk. Noemde zichzelf 'niet het meest opgewonden type'. Slaagde er in het oplopende overheidstekort onder het kabinet-Rutte II om te buigen naar een overschot. Kreeg ook in de EU gezag en zag zich in januari 2013 gekozen worden tot voorzitter van de eurogroep. Speelde daardoor een centrale rol bij het bedwingen van de financiële problemen van Griekenland en bij het voorkomen van een bankencrisis op Cyprus. Sinds 13 september 2022 is hij burgemeester van Eindhoven.
   
• 31. 

  De Eurogroep bestaat uit de ministers van Financiën van de landen die de euro als nationale munteenheid hebben ingevoerd (de eurozone). Dit samenwerkingsverband heeft als doel de coördinatie van economisch beleid binnen de muntunie te versterken en de financiële stabiliteit van de eurolanden te bevorderen. Het is strikt genomen een informeel orgaan en geen formatie van de Raad.
   
• 32. 

  De eurozone bestaat uit de 20 EU-lidstaten die de euro hebben ingevoerd als wettig betaalmiddel. Deze lidstaten voeren gezamenlijk het eurobeleid. De landen waar de euro wel als betaalmiddel geaccepteerd wordt maar die geen lid zijn van de EU behoren niet tot de eurozone.
  
   
• 33. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 34. 

  De Duitser Martin Schulz (1955) was van 17 januari 2012 tot 17 januari 2017 voorzitter van het Europees Parlement. In 2014 werd hij herkozen. Als leider van de SPD was hij in 2017 lijsttrekker en onderhandelaar bij de formatie, maar in februari 2018 trad hij terug. Schulz was in 2004-2011 fractievoorzitter van de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement. De heer Schulz was aanvankelijk boekverkoper en werd later raadslid en burgemeester van Würselen (Noordrijn-Westfalen). In 1994 werd hij lid van het Europees Parlement voor de SPD.
   
• 35. 

  Vooraanstaande sociaaldemocratische minister en Europeaan. Afkomstig uit een rijke, sociaal betrokken Groningse landbouwfamilie. Was - na een korte tijd in de Oost - boer en verzetsman in de Wieringermeer en werd op zijn 36ste minister van Landbouw in het kabinet-Schermerhorn/Drees. Zorgde tijdens zijn tienjarige ministerschap voor herstel van de voedselvoorziening en bevorderde de modernisering van de Nederlandse landbouw. Als Europees landbouwcommissaris speelde hij vanaf 1958 eveneens een belangrijke rol bij de schaalvergroting in de landbouw en bij het ontwikkelen van een Europees landbouwbeleid. In 1972 negen maanden voorzitter van de Europese Commissie. Dynamische en sportieve man met groot nationaal en internationaal gezag en met duidelijk omlijnde visies over internationale economische en ecologische vraagstukken.
   
• 36. 

  Franco Maria Malfatti (1927-1991) was in de jaren 1970-1972 voorzitter van de Europese Commissie. De christendemocraat Malfatti was Kamerlid en een jaar minister in twee opvolgende kabinetten. Tijdens zijn voorzitterschap werden verdere stappen gezet naar vorming van een interne Europese markt en werden onderhandelingen gevoerd over toetreding van Denemarken, Noorwegen, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Na zijn voorzitterschap werd Malfatti opnieuw minister.
   
• 37. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 38. 

  De vaste voorzitter van de Europese Raad leidt de werkzaamheden van deze Raad, die bestaat uit Europese regeringsleiders of staatshoofden. Ook treedt de vaste voorzitter op als vertegenwoordiger van de Europese Raad in contacten met andere regeringsleiders en staatshoofden. Deze functie, ook wel (ten onrechte) de 'president van de Europese Unie' genoemd, is in 2009 ingevoerd door het Verdrag van Lissabon.