EP verkiezingen: Europese lijsttrekkers, kiesdrempels en stemmen in buitenland
Het Europees Parlement1 pleit voor Europese lijsttrekkers ('Spitzenkandidaten') voor het voorzitterschap van de Europese Commissie2. Deze kandidaten zouden zelf kandidaat voor het Europees Parlement moeten zijn en minimaal twaalf weken voor de Europese verkiezingen genomineerd moeten worden. Het EP stelt voor de Europese kieswet hiervoor aan te passen.
Het voorstel voor de aanpassing van de Europese kieswet van 1976 dat dit mogelijk moet maken, werd aangenomen met 315 stemmen voor, 234 tegen en 55 onthoudingen. De huidige situatie, met een veelheid aan nationale regels, strookt niet met het idee van Europees burgerschap en het gelijkheidsprincipe, zo stelt het EP. Het Parlement dringt ook aan op verplichte kiesdrempels voor het veroveren van zetels in het EP, variërend van 3% tot 5% van de stemmen. Dit zou moeten gelden voor landen met evenredige vertegenwoordiging of met een districtenstelsel waar meer dan 26 zetels te verdelen zijn. In praktijk gaat het om zeven lidstaten, te weten: Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Roemenië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Spanje en Duitsland hebben momenteel geen kiesdrempel voor Europese verkiezingen.
Recht om in het buitenland te stemmen
Alle EU-burgers die in het buitenland wonen, moeten voor de Europese verkiezingen kunnen stemmen. Dit moet online of per post mogelijk worden in alle lidstaten, zo stelt het EP.
In 2014 waren er vier landen geen mogelijkheid boden hun burgers in het buitenland te laten stemmen. Het ging hierbij om Tsjechië, Ierland, Malta en Slowakije. Andere landen boden de mogelijkheid om elektronisch, per post of op de ambassade te stemmen.
Het EP wil ook voorkomen dat mensen met meerdere nationaliteiten meerdere keren kunnen stemmen door gegevens over kiezers onderling uit te wisselen.
Meer zichtbaarheid voor Europese politieke partijen3
Stemformulieren voor Europese verkiezingen moeten de naam en het logo van de nationale partijen én de Europese partijen waar ze toe behoren tonen. Ook moeten nationale partijen in hun campagnemateriaal duidelijk maken tot welke Europese partij ze behoren.
Achtergrond
De Europese verdragen4 geven het EP het recht het initiatief te nemen voor hervormingen van het Europese kiesrecht en met voorstellen in die richting te komen. Die voorstellen vereisen unanieme goedkeuring in de Raad5 en dienen bovendien te worden goedgekeurd door nationale parlementen.
Procedure: Wetgevende initiatiefprocedure
REF. : 20151109IPR01698
- 1.Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
- 2.Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
- 3.Een Europese politieke partij is een samenwerkingsverband van verwante politieke partijen en/of personen uit verschillende EU-lidstaten. Een belangrijke taak voor Europese politieke partijen is burgers bewuster te maken van de EU. Verder kunnen gelijkgezinde partijen uit de lidstaten hun standpunten en werkwijzen beter afstemmen.
- 4.De geschiedenis van de Europese verdragen begint bij de oprichting van de eerste "Gemeenschap", de Europese Gemeenschap voor kolen en staal (de EGKS). Tussen 1952 (EGKS) en 2007 ("Lissabon") zijn negentien verdragen gesloten tussen een steeds toenemend aantal lidstaten.
- 5.In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.