Eerste Kamerverkiezingen 2015

Op dinsdag 26 mei 2015 kozen de leden van Provinciale Staten¹ een nieuwe Eerste Kamer². De Statenleden waren op hun beurt op woensdag 18 maart 2015 jl. direct door alle kiesgerechtigde Nederlanders gekozen. Op basis van de Statenverkiezingen was al duidelijk dat het kabinet-Rutte II (VVD³, PvdA⁴) een nog kleinere minderheid zou krijgen dan de 30 zetels in 2012-2015.

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 1999, 2003, 2007 en 2011 verloor het zittende kabinet vaak zetels of ontstond er een minderheid. Het kabinet-Kok II⁵ verloor tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 1999⁶ maar liefst 6 zetels, kabinet-Balkenende II⁷ verloor tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 2003⁸ 2 zetels, kabinet-Balkenende IV⁹ verloor in de Eerste Kamerverkiezingen van 2007 5 zetels en kabinet-Rutte I¹⁰ won tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 2011¹¹ 2 zetels, maar bleef met de totaal behaalde 37 zetels een minderheid in de Eerste Kamer².

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 2015 behaalde de VVD de meeste zetels. Wel verloren zij er drie ten opzichte van 2011. De PvdA verloor de meeste zetels; 6 in totaal. De winst ging naar D66. De partij behaalde vijf zetels meer, waardoor ze nu uitkomt op 12 zetels.

Bij de VVD was Loek Hermans¹³ net als bij de Eerste Kamerverkiezingen in 2011¹¹ lijsttrekker. Het bekendste nieuwe gezicht op de VVD-kandidatenlijst was de huidige burgemeester van Almere, Annemarie Jorritsma³⁶. Een andere nieuwkomer was oud-burgemeester van Arnhem, Pauline Krikke³⁷ (plaats 10). Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers en oud-minister Frank de Grave behoorden bij de zittende leden die terugkeren.

De kandidatenlijst van de PvdA werd aangevoerd door fractievoorzitter Marleen Barth²³. De tweede plek werd bekleed door nieuwkomer Ruud Vreeman³⁸, vakbondsman en tot voor kort waarnemend burgemeester Groningen. Op de derde en vierde stonden de huidige senatoren, Jannette Beuving³⁹ en Nico Schrijver⁴⁰.

Fractievoorzitter Elco Brinkman¹⁵ was door de CDA verkozen als lijsttrekker. Nieuwe kandidaten bij de CDA waren oud-staatssecretarissen Ben Knapen⁴¹ (plaats 8) en Joop Atsma⁴² (plaats 11). Opvallende namen op de lijst van de CDA waren onder andere oud-europarlementariër Ria Oomen-Ruiten⁴³ (plaats 9) en Niek Jan van Kesteren⁴⁴ (plaats 6), directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW⁴⁵.

Fractievoorzitter Marjolein Faber¹⁹ was lijsttrekker van de PVV. Op de lijst stonder onder anderen als nieuwkomers René Dercksen, fractievoorzitter van de PVV in de Staten van Utrecht, en Gidi Markuszower, die actief was in Likoed Nederland. Van de zittende leden keerde o.a. Ronald Sörensen⁴⁶ niet terug.

Bij de SP werd senator Tiny Kox²¹ opnieuw als lijsttrekker verkozen. Plaats twee tot en met vier werden bekleed door senator Arda Gerkens⁴⁷, oud-wethouder van Eindhoven Hans-Martin Don⁴⁸ en advocaat Anneke Wezel⁴⁹.

Eerste Kamerlid Thom de Graaf¹⁷ was bij D66 verkozen als lijsttrekker. Hoogleraar en columniste Henriette Prast⁵⁰ was met plaats twee de hoogste nieuwkomer op de kandidatenlijst. Andere nieuwkomers waren hoogleraar en voormalig voorzitter van de SER Alexander Rinnooy Kan⁵¹ (plaats 4), oud-directeur van het SCP Paul Schnabel⁵² (plaats 7) en arabiste Petra Stienen⁵³ (plaats 8).

GoenLinks en SGP vonden in Tineke Strik²⁵ en Peter Schalk³¹ nieuwe lijstaanvoerders. De lijsten van ChristenUnie, Partij voor de Dieren en 50PLUS werden weer aangevoerd door achtereenvolgens Roel Kuiper²⁷, Niko Koffeman²⁹ en Jan Nagel³³. Bij de OSF was Henk ten Hoeve³⁵ opnieuw eerste man, nadat hij dat eerder in 2007 was. Opmerkelijke nieuwkomer voor 50LUS was Martin van Rooijen⁵⁴, die staatssecretaris was in het kabinet-Den Uyl⁵⁵, en daarna onder meer CDA-Tweede Kamerlid en voorzitter betaald voetbal van de KNVB.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de kandidaten.

Bij de eerste toewijzing van zetels werden 68 van de in totaal 75 zetels verdeeld. Er waren dus nog 7 restzetels te verdelen. Deze resterende zetels zijn toegekend aan de partij die het hoogste gemiddelde aantal stemmen per zetel heeft als alle partijen één zetel extra zouden hebben gekregen. Deze methode resulteerde in één extra zetel voor de volgende partijen: VVD, PvdA, CDA, PVV, SP, D66 en 50PLUS.

Sinds 2011 worden Eilandsraden gekozen voor de nieuwe delen (Bonaire, St. Eustatius en Saba) van Nederland. Deze voormalige Nederlands Antilliaanse eilanden maken sinds 10 oktober 2010 als openbaar lichaam deel uit van Nederland. Volgens de vorige jaar gewijzigde Kieswet hebben deze Eilandsraden net als de Provinciale Staten het recht de leden van de Eerste Kamer te kiezen.

Dit kan echter pas ingaan als artikel 55⁵⁶ van de Grondwet is gewijzigd, dat bepaalt wie de Eerste Kamer mogen kiezen. Daar is dus een Grondwetswijziging⁵⁷ voor nodig, wat nog niet is gebeurd. Probleem is echter dat ook niet-Nederlanders recht hebben om te stemmen voor de Eilandsraden. Het wordt onwenselijk gevonden dat niet-Nederlanders invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer en dus moet eerst voor dat probleem een oplossing worden gevonden.

Minister Plasterk⁵⁸ denkt daar nu over na. Gedacht wordt onder meer aan verkiezing van een apart kiescollege voor de Eerste Kamer door alleen Nederlandse staatsburgers.

Bij de verkiezing van de Eerste Kamer wordt rekening gehouden met het aantal inwoners van iedere provincie. Dit gebeurt door middel van stemwaarden. Een stemwaarde is het inwonertal van een provincie gedeeld door het honderdvoud van het aantal provinciale statenleden in die provincie.

Voor de vaststelling van de uitslag wordt de stem van een Statenlid uit een provincie vermenigvuldigd met de stemwaarde van die betreffende provincie. De uitslag wordt vervolgens berekend op basis van de aantallen berekende stemmen.

Voor de Eerste Kamerverkiezingen van 2015 had de Kiesraad de volgende stemwaarden vastgesteld:

In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste gegevens van de Eerste Kamerverkiezingen in 2015 opgenomen.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de leden die op 26 mei 2015 gekozen zijn.

Meer over

• 1. 

  De gekozen volksvertegenwoordiging van een provincie wordt Provinciale Staten genoemd. De Provinciale Staten stellen het beleid van de provincie vast en controleren de uitvoering daarvan door de Gedeputeerde Staten. Het aantal leden van Provinciale Staten hangt af van het aantal inwoners van de provincie. Dit is geregeld in artikel 8 van de Provinciewet.
   
• 2. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 3. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is een rechtse liberale partij, met op onder meer ethisch gebied progressievere standpunten. Politiek leider is sinds 14 augustus 2023 Dilan Yesilgöz-Zegerius. De partij werd opgericht in 1948 als opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP).
   
• 4. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 5. 

  Dit kabinet, in de wandelgangen veelal 'Paars II' genoemd, was een voortzetting van het kabinet-Kok I. Hoewel het kabinet het bijna de volle vier jaar uithield, verliep de samenwerking tussen PvdA, VVD en D66 minder soepel dan in de vorige kabinetsperiode. PvdA-leider Wim Kok werd voor de tweede keer premier.
   
• 6. 

  Op 25 mei 1999 kozen de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer. De drie regeringspartijen behaalden een kleine meerderheid: 38 zetels. Verlies was er vooral voor VVD en D66. GroenLinks was met een verdubbeling van het zeteltal de grote winnaar. De ouderenpartij verdween uit de Senaat.
   
• 7. 

  Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 werd het kabinet-Balkenende II gevormd. In dit kabinet werkten CDA, VVD en D66 samen. De CDA- en VVD-bewindslieden uit het voorgaande kabinet-Balkenende I keerden allen terug. Jan Peter Balkenende (CDA) werd wederom premier. Bijzonder waren het recordaantal van vijf vrouwen in het kabinet en het feit dat D66 voor het eerst aan een centrumrechts kabinet meedeed.
   
• 8. 

  Op 26 mei 2003 kozen de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer. Door de verkiezingsuitslag kon het nieuwe kabinet-Balkenende II rekenen op een meerderheid van 41 van de 75 Eerste Kamerzetels: 23 van het CDA, 15 van de VVD en 3 van D66. De populaire Johan Stekelenburg was lijsttrekker voor de PvdA. Bij de VVD kwamen op basis van voorkeursstemen 6 kandidaten in de senaat, die op basis van de lijstvolgorde geen zetel verworven zouden hebben.
   
• 9. 

  Dit kabinet werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006. Het was tot 23 februari 2010 een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie en daarna van CDA en CU. Het trad op 22 februari 2007 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende III. Motto van het kabinet was 'Samen werken, samen leven'.
   
• 10. 

  Dit minderheidskabinet van VVD en CDA werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen 2010 en trad op 14 oktober 2010 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende IV. Voor een meerderheid in de Tweede Kamer sloten de regeringspartijen een gedoogakkoord met de PVV. VVD-leider Mark Rutte werd de eerste premier van VVD-huize.
   
• 11. 

  Op maandag 23 mei 2011 werd een nieuwe Eerste Kamer gekozen. De (gedoog)coalitie VVD-CDA-PVV kreeg 37 zetels, net een zetel te weinig voor een meerderheid: De PVV komt voor het eerst in de Eerste Kamer met 10 zetels. De nieuwe patij 50plus, de partij van Jan Nagel, is met een zetel in de Kamer vertegenwoordigd. Door een stemfout van een Noord-Hollands D66-Statenlid, hij vulde zijn stembiljet met zijn blauwe ballpoint in en niet met het rode potlood, verloor D66 een zetel aan de SP. Het stembiljet werd namelijk ongeldig verklaard.
   
• 12. 

  De VVD haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 13 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Loek Hermans. De VVD had voor de verkiezingen 16 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 13. 

  VVD-politicus en bestuurder, die al heel jong besloot dat hij de politiek zou ingaan. Werd actief in de JOVD, lid van de Nijmeegse gemeenteraad en, 26 jaar jong, Tweede Kamerlid. Was woordvoerder binnenlands bestuur, politie en media. Leidde de parlementaire enquête paspoortproject. Verloor de strijd om het fractievoorzitterschap van Joris Voorhoeve. Daarna een opvallende carrière als bestuurder. Drie hoge functies, in geen bleef hij langer dan vier jaar: burgemeester van Zwolle, Commissaris van de Koningin in Friesland, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Werd daarna voorzitter MKB Nederland en fractievoorzitter van de VVD in de Eerste Kamer. Stapte op vanwege de ondergang van een zorgbedrijf waarvan hij commissaris was.
   
• 14. 

  Het CDA haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 12 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Elco Brinkman. Het CDA had voor de verkiezingen 11 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 15. 

  Vooraanstaand en ambitieus CDA-politicus en partijleider. Zoon van een antirevolutionaire burgemeester. Maakte als ambtenaar snel carrière en werd op jeugdige leeftijd minister in het kabinet-Lubbers I. Voerde op nogal zakelijke wijze een bezuinigingsbeleid op het gebied van welzijn, jeugdwerk en cultuur. Bedacht de term 'zorgzame samenleving'. Bracht een nieuwe Mediawet tot stand. Werd in 1989 fractieleider van het CDA en was een kritisch volger van het kabinet-Lubbers/Kok. In 1993 aangewezen als opvolger van Lubbers en voorbestemd om premier te worden. Lubbers nam tijdens de verkiezingscampagne echter afstand van hem, er kwam kritiek op zijn manier van campagnevoeren en het CDA verloor. Verliet toen de politiek. Na 1995 een invloedrijk bestuurder, onder meer als voorzitter van de belangenorganisaties van bouwondernemingen. Was in 2011-2019 CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer.
   
• 16. 

  D66 haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 10 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Thom de Graaf. D66 had voor de verkiezingen 5 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 17. 

  Thom de Graaf (1957) is sinds 1 november 2018 vicepresident van de Raad van State. Daarvoor was hij van 7 juni 2011 tot 20 september 2018 Eerste Kamerlid voor D66. Van juni 2015 tot juni 2018 was hij tevens fractievoorzitter. In 2007-2012 was hij burgemeester van Nijmegen en van 1 februari 2012 tot 26 september 2018 was hij voorzitter van de Vereniging Hogescholen. De heer De Graaf werd op jonge leeftijd gemeenteraadslid in Leiden en was daarnaast topambtenaar op Binnenlandse Zaken. In 1994 werd hij Tweede Kamerlid. Hij was lid van de enquêtecommissie IRT. In 1997 volgde hij Wolffensperger op als fractievoorzitter en hij leidde de D66-fractie tijdens paars II en Balkenende I, maar stapte na de verkiezingsnederlaag van 2003 op. Keerde in het kabinet-Balkenende II terug als vicepremier en minister voor Bestuurlijke vernieuwing. Zag in 2005 zijn voorstel voor de gekozen burgemeester stranden in de Senaat en trad toen af.
   
• 18. 

  De PVV haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 9 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Marjolein Faber-Van de Klashorst. Voor de verkiezingen had de PVV 10 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 19. 

  Marjolein Faber (1960) is sinds 2 juli 2024 minister van Asiel en Migratie in het kabinet-Schoof. Van 6 december 2023 tot 2 juli 2024 was zij Tweede Kamerlid voor de PVV. Daarvoor was zij van 7 juni 2011 tot 6 december 2023 Eerste Kamerlid voor de PVV en vanaf juni 2014 fractievoorzitter. Zij was tevens lid (en PVV-fractievoorzitter) van Provinciale Staten van Gelderland. Zij was eerder laborante en werkzaam als IT-specialist. Als Tweede Kamerlid hield mevrouw Faber zich bezig met strafrecht en beleid mensenhandel.
   
• 20. 

  De SP haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 9 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Tiny Kox. De SP had voor de verkiezingen 8 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 21. 

  Tiny Kox (1953) was van 10 juni 2003 tot 13 februari 2024 Eerste Kamerlid voor de SP. Hij was tot 25 januari 2022 fractievoorzitter. De heer Kox was redacteur van partijblad De Tribune en van 1994 tot mei 2003 partijsecretaris. Hij maakte deel uit van de delegatie naar de parlementaire assemblee van de Raad van Europa in de groepering Verenigd Europees Links. Van januari 2022 tot januari 2024 was hij voorzitter van dat parlement. Behalve met algemeen beleid hield de heer Kox zich als Eerste Kamerlid bezig met sociale zaken, binnenlandse zaken en immigratie en asiel.
   
• 22. 

  De PvdA haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 8 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Marleen Barth. De PvdA had voor de verkiezingen 14 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 23. 

  Uit de journalistiek afkomstige PvdA-politicus, die vooral van zich deed spreken als fractievoorzitter in de Eerste Kamer. Was acht jaar parlementair journalist bij Trouw en daarna vier jaar één van de onderwijswoordvoerders van de PvdA in de Tweede Kamer. In 2003 lijsttrekker in Noord-Holland en een jaar Statenlid (fractievoorzitter) en vervolgens voorzitter van de Onderwijsvakbond CNV, voorzitter van GGZ Nederland en vicevoorzitter van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie. Is gehuwd met oud-D66-Kamerlid Jan Hoekema. Trad voortijdig af, omdat twee affaires rond haar persoon de partij leken te kunnen schaden.
   
• 24. 

  GroenLinks haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 4 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Tineke Strik. GroenLinks had voor de verkiezingen 5 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 25. 

  Tineke Strik (1961) is sinds 2 juli 2019 lid van het Europees Parlement voor GroenLinks. Zij maakt deel uit van de fractie van de Groenen/Vrije Europese Alliantie. Mevrouw Strik was van 12 juni 2007 tot 11 juni 2019 Eerste Kamerlid voor GroenLinks en vanaf 2015 fractievoorzitter. Zij was eerder onder meer werkzaam bij Vluchtelingenwerk en bij de Tweede Kamerfractie van GroenLinks en was vier jaar wethouder van Wageningen. Zij promoveerde in 2011 op een proefschrift over het Europees asiel- en migratiebeleid. Sinds mei 2020 is zij in Nijmegen deeltijd-hoogleraar. In de Eerste Kamer hield mevrouw Strik zich onder meer bezig met justitie, asiel- en migratiebeleid, bestuurlijke vernieuwing, buitenlandse zaken, defensie en Europese zaken. Zij is in het Europees Parlement lid van de commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken.
   
• 26. 

  De ChristenUnie haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 25 mei 2015 3 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Roel Kuiper. De ChristenUnie had voor de verkiezingen 2 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 27. 

  Fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Eerste Kamer in de jaren 2011-2019. Was in 2007 lid geworden van de Eerste Kamer, waarin hij een gewaardeerde rol speelde in debatten over uiteenlopende onderwerpen. Hij was lector aan de Gereformeerde Hogeschool Zwolle en bijzonder hoogleraar wijsbegeerte in Rotterdam en daarna rector en buitengewoon hoogleraar aan de Theologische Universiteit Kampen. Eerder was hij directeur van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Verwierf veel waardering voor de wijze waarop hij het door een Eerste Kamercommissie uitgevoerde onderzoek leidde naar privatiseringen en verzelfstandiging van overheidsdiensten. Combineerde een scherpe geest en vasthoudendheid met public spirit en wellevendheid in het debat.
   
• 28. 

  De Partij voor de Dieren haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 25 mei 2015 1 zetel in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Niko Koffeman. De Partij voor de Dieren had voor de verkiezingen ook 1 zetel in de Eerste Kamer.
   
• 29. 

  Niko Koffeman (1958) is sinds 12 juni 2007 lid van de fractie van de Partij voor de Dieren in de Eerste Kamer. Tot 3 februari was hij dat als fractievoorzitter. Hij is werkzaam op het gebied van reclame en voorlichting en speelde een belangrijke rol als extern adviseur bij campagnes van de SP. Verder was de heer Koffeman voorzitter van de omroepen Nutopia en Llink en medeoprichter van 'De vegetarische slager'. Momenteel is hij betrokken bij Those Vegan Cowboys, dat plantaardige melk produceert.
   
• 30. 

  De SGP haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 2 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Peter Schalk. De SGP had voor de verkiezingen 1 zetel in de Eerste Kamer.
   
• 31. 

  Peter Schalk (1961) is sinds 9 juni 2015 Eerste Kamerlid voor de SGP. Tevens is hij fractievoorzitter. De heer Schalk was vijfentwintig jaar bestuurder (Raad van Bestuur) van de Reformatorisch Maatschappelijke Unie, een belangenorganisatie voor werknemers, werkgevers en zelfstandigen die Bijbelse principes als uitgangspunt voor haar activiteiten heeft. Momenteel is hij naast zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer werkzaam als zelfstandig adviseur.
   
• 32. 

  50PLUS haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 2 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Jan Nagel. 50PLUS had voor de verkiezingen 1 zetel in de Eerste Kamer.
   
• 33. 

  Politicus die ruim een halve eeuw actief was op vele fronten en bij meerdere partijen, vanaf 2011 bij 50PLUS. Begon bij de PvdA-jongeren, werd voorman van Nieuw Links en was later Eerste Kamerlid voor die partij. Was jarenlang programmamaker bij de VARA en lange tijd een prominent partijbestuurder van de PvdA. Stapte later uit die partij en richtte de lokale partij Leefbaar Hilversum op, die succesvol was bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarna hij in 2001 wethouder werd. Medeoprichter van Leefbaar Nederland, waarvan hij ook voorzitter werd. Haalde Pim Fortuyn in de politiek. Na mislukte pogingen een nieuwe partij op te richten, keerde hij in 2011 terug in het politieke centrum als medeoprichter van 50PLUS. Was als voorzitter naast Henk Krol voorman van die partij en acht jaar Eerste Kamerlid. Schaker, die wist hoe in Hilversum en Den Haag 'de hazen liepen' en volop gebruikmaakte van die kennis.
   
• 34. 

  De Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 26 mei 2015 1 zetel in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Henk ten Hoeve.
   
• 35. 

  Fries Eerste Kamerlid voor de Onafhankelijke Senaatsfractie en in perioden (eerst acht jaar en later nog eens vier jaar) een eenling in de Senaat. Hield zich dan ook met uiteenlopende onderwerpen bezig, waarbij Europa, maar ook onderwijs, cultuur en de Antillen zijn speciale belangstelling hadden. Lid en voorzitter zijnde van de Fryske Nasjonale Partij, een partij waarvoor hij in de Staten van Fryslân zat, kwam hij tevens op voor de Friese taal en cultuur. Hij was als leraar economie, conrector en lid van de Centrale Directie van het Dockingacollege in Dokkum lange tijd werkzaam in het onderwijs.
   
• 36. 

  Annemarie Jorritsma (1950) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de VVD en sinds 24 november 2015 fractievoorzitter. In 1982 begon haar Haagse politieke loopbaan als Tweede Kamerlid, nadat zij eerder raadslid in Bolsward was. In het kabinet-Kok I was mevrouw Jorritsma minister van Verkeer en Waterstaat en in het kabinet-Kok II minister van Economische Zaken en vicepremier. Nadat zij in 2002 de verkiezing tot Kamervoorzitter had verloren, verliet zij de Tweede Kamer. Na waarnemend burgemeester van Delfzijl te zijn geweest, was mevrouw Jorritsma in 2003-2015 burgemeester van Almere. Tevens was zij zeven jaar voorzitter van de VNG.
   
• 37. 

  Pauline Krikke (1961) was van 17 maart 2017 tot en met 6 oktober 2019 burgemeester van Den Haag. Van 9 juni 2015 tot 16 maart 2017 was zij Eerste Kamerlid voor de VVD. Eerder was mevrouw Krikke burgemeester van Arnhem en daarna enige tijd directeur van het Scheepvaartmuseum. Daarvoor was zij wethouder in Amsterdam en eigenaar van een bedrijf op het gebied van campagnevoering, congressen en evenementen.
   
• 38. 

  PvdA-bestuurder en vakbondsman met een reputatie als krachtig bestuurder. Trad wel vaak voortvarend en erg doelgericht op, waardoor hij soms weerstanden opriep. Studeerde arbeids- en organisatiepsychologie en doorliep een loopbaan bij NVV en FNV, laatstelijk als voorzitter van de vervoersbond FNV. Vormde in 1992 samen met Felix Rottenberg het duo-voorzitterschap van de PvdA en gaf in die functie een belangrijke aanzet tot partijvernieuwing. Werd in 1994 Tweede Kamerlid, maar kon in die functie minder goed z'n draai vinden. Werd na drie jaar burgemeester, eerst van Zaanstad en daarna van Tilburg. In 2013-2015 waarnemend burgemeester van Groningen. Kwam daarna in de Eerste Kamer, maar vertrok al na anderhalf jaar toen hij waarnemend burgemeester van Zaanstad werd.
   
• 39. 

  Jurist van PvdA-huize, die zesenhalf jaar Eerste Kamerlid was. Werd na haar rechtenstudie advocaat, universitair docent, rechter in Almelo, lid en plaatsvervangend voorzitter van het College bescherming persoonsgegevens, lid van het gemeenschappelijk controleorgaan Eurojust en hoofddocent aan de Academie voor Bestuur, Recht en Veiligheid van de Haagse Hogeschool. In de Eerste Kamer hield zij zich onder meer bezig met justitiële onderwerpen, zoals de Wet forensische zorg en de digitalisering van het procesrecht. Keerde in 2018 terug naar de rechterlijke macht, toen zij rechter werd in het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
   
• 40. 

  Nico Schrijver (1954) was van 1 september 2017 tot 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Van 7 juni 2011 tot 1 september 2017 was hij Eerste Kamerlid voor de PvdA. Hij was hoogleraar internationaal publiekrecht in Leiden, wetenschappelijk directeur van het Grotius Centre en lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Verder maakt hij deel uit van diverse VN-organen op het gebied van mensenrechten en volkenrecht. De heer Schrijver was eerder voorzitter van de Evert Vermeer Stichting, de PvdA-organisatie voor internationale samenwerking. In de Eerste Kamer was hij voorzitter van de vaste commissie Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking.
   
• 41. 

  Ben Knapen (1951) was van 8 februari 2022 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Eerder was hij dat van 9 juni 2015 tot 24 september 2021 (en vanaf 11 juni 2019 fractievoorzitter). De heer Knapen was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte I en van 24 september 2021 tot 10 januari 2022 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte III. Eerder was hij lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en bijzonder hoogleraar media en kwaliteit aan de Radboud Universiteit. Daarvoor was de heer Knapen onder meer buitenland-correspondent, adjunct-hoofdredacteur en hoofdredacteur van NRC Handelsblad, directeur voorlichting bij Philips en bestuurder van uitgeverij PCM. In 2013 werd hij vertegenwoordiger van de Europese Investeringsbank bij de Europese Unie.
   
• 42. 

  Joop Atsma (1956) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Hij was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte I. Van 19 mei 1998 tot 14 oktober 2010 was hij Tweede Kamerlid. De heer Atsma was eigenaar van een pers- en publiciteitsbureau en was 12 jaar voorzitter van de KNWU (Koninklijke Nederlandse Wielrenunie). Daarnaast was hij lid van Provinciale Staten van Friesland. In 2013-2015 was hij voorzitter van het Productschap van Vee en Vlees. In de Tweede Kamer hield de heer Atsma zich bezig met sport, landbouw, voedselkwaliteit, media en de Waddenzee. Hij was voorzitter van de Tweede Kamercommissies voor Verkeer en Waterstaat en voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In de Eerste Kamer hield hij zich onder meer bezig met milieu, klimaat en cultuur en was hij eerste ondervoorzitter.
   
• 43. 

  Ria Oomen (1950) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. De uit Midden-Limburg afkomtige politica kreeg haar politieke scholing bij de KVP- en CDA-jongeren, waarvan zij landelijk voorzitter was. In 1982 werd mevrouw Oomen Tweede Kamerlid. In 1989-2014 was zij lid van het Europees Parlement, waarvoor zij in 2004 en 2009 met voorkeurstemmen werd gekozen. In het Europees Parlement was met name haar rapporteurschap (2007-2014) over de mogelijke toetreding van Turkije tot de EU van belang. Hield zich als Eerste Kamerlid onder meer bezig met sociale zaken, pensioenwetgeving en Europese zaken.
   
• 44. 

  Niek-Jan van Kesteren (1952) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Van 28 september 2021 tot 22 februari 2022 was hij fractievoorzitter. De heer Van Kesteren was algemeen directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW en directeur van MKB Nederland. Eerder was hij directeur sociale zaken bij werkgeversverbond NCW. De heer Van Kesteren hield zich als Eerste Kamerlid vooral bezig met financieel-economische zaken. Hij was voorzitter van de vaste commissie voor Financiën.
   
• 45. 

  VNO-NCW is de belangenorganisatie voor ondernemers in Nederland.
   
• 46. 

  Oprichter van de lokale partij Leefbaar Rotterdam, die later overstapte naar de PVV. Hij was tweeëndertig jaar leraar biologie en geschiedenis in het voortgezet onderwijs. Als oprichter van een partij die zich met name richtte tegen de bestuurscultuur in Rotterdam en de rol van de PvdA daarin, wist hij Pim Fortuyn voor het lijsttrekkerschap te strikken. Na de moord op Fortuyn was hij negen jaar fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam en later tevens vier jaar Statenlid voor Leefbaar Zuid-Holland. In 2011 werd hij Eerste Kamerlid voor de PVV. Hij hield zich in die functie bezig met binnenlandse zaken (Grondwet, gemeenten) en onderwijs.
   
• 47. 

  Arda Gerkens (1965) was van 14 mei 2013 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de SP. In de periode 2002-2010 was zij Tweede Kamerlid. Zij was onder meer woordvoerster verkeer, justitie en cultuur (popmuziek) en ICT. In 2008-2010 was zij tweede ondervoorzitter van de Tweede Kamer. Mevrouw Gerkens was eerder onder meer lerares, jongerenwerkster en hoofd personeelzaken bij Milieudefensie. Mevrouw Gerkens was voorzitter van de commissie voor Economische Zaken en Klimaat/Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en sinds 2021 eerste ondervoorzitter (in 2019-2021 tweede). In de Kamer hield zij zich bezig met volksgezondheid en welzijn, economische zaken en klimaat en Koninkrijksrelaties.
   
• 48. 

  Uit de zorgsector afkomstige SP-bestuurder, die vier jaar wethouder in Eindhoven was en later vier jaar Eerste Kamerlid. In 2006-2010 was hij in de lichtstad wethouder van onder meer zorg en financiën. Eerder was hij werkzaam in de verpleegkunde en in het gevangeniswezen en was hij directeur welzijn en gezondheidszorg bij het Leger des Heils Eindhoven. Hield zich in de Senaat vooral bezig met zorg en jeugdzorg. Zo was hij SP-woordvoerder bij de behandeling van het initiatiefvoorstel donorregistratie. Opgewekte, positief ingestelde bestuurder, met grote maatschappelijke betrokkenheid.
   
• 49. 

  Advocaat en eerder medewerker van het Openbaar Ministerie, die bijna vier jaar voor de SP in de Eerste Kamer zat. Was advocaat in Amsterdam en Zaandam en daarvoor plaatsvervangend officier van justitie en senior secretaris megafraude. Werkte ook bij het ministerie van Justitie, bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en bij het Openbaar Ministerie. Hield zich in de Eerste Kamer vooral bezig met justitie en voerde bijvoorbeeld woord bij behandeling van wetgeving over drugs, aanpak van terrorisme en forensische zorg en geestelijke gezondheidszorg. Sinds 2019 werkt zij bij de Belastingdienst.
   
• 50. 

  Henriëtte Prast (1955) was van 6 april 2021 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de Partij voor de Dieren. Eerder was zij van 9 juni 2015 tot 1 maart 2019 Eerste Kamerlid voor D66. Zij is emerita hoogleraar persoonlijke financiële planning aan de Universiteit van Tilburg en was eerder onder meer onderzoeker bij De Nederlandsche Bank, lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en lid van de Raad van Toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Hield zich als Eerste Kamerlid onder meer bezig met financiën, pensioenen, Europese zaken, zorg en sociale zaken.
   
• 51. 

  Wiskundige en econometrist die na een loopbaan in de wetenschap een gewaardeerd voorzitter van het ondernemersverbond werd. Was in 2006-2012 SER-voorzitter en in 2015-2019 Eerste Kamerlid voor D66 en is nu hoogleraar in Amsterdam. Promoveerde in Amsterdam en werd daarna lector en hoogleraar in Rotterdam. In 1986-1989 was hij rector-magnificus van die universiteit. In 1991 stapte hij over naar het VNO (later VNO/NCW). Als op consensus gerichte voorzitter werkte hij goed samen met onder meer FNV-voorman Stekelenburg. Werd in 1996 bestuurder van de ING Groep en leidde later ook een commissie die ingrijpende herziening van het omroepbestel voorstelde. Was in de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid en hield zich vooral bezig met sociale en financieel-economische zaken.
   
• 52. 

  Socioloog en klinisch psycholoog die als directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (1998-2013) een vooraanstaand 'duider' was van ontwikkelingen in de samenleving. In de periode 2015-2019 was hij Eerste Kamerlid voor D66. Is emeritus universiteitshoogleraar in Utrecht en publicist. Was adviseur van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, alsmede lid van diverse besturen en adviesorganen. Leidde een adviescommissie over de vraag hoe om te gaan met 'voltooid leven'. Als senator hield hij zich onder meer bezig met sociale zaken, welzijn, economische zaken, onderwijs, cultuur en werkgelegenheid.
   
• 53. 

  Petra Stienen (1965) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor D66. Zij is publiciste en commentator, alsmede zelfstandig adviseur op onder meer het gebied van mensenrechten en leiderschap. Mevrouw Stienen is arabiste en Midden-Oostenspecialist. Eerder was zij diplomate in Egypte en Syrië en daarna ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Mevrouw Stienen hield zich als Eerste Kamerlid onder meer bezig met immigratie en asiel en werkgelegenheid, alsmede met de nieuwe Omgevingswet.
   
• 54. 

  Martin van Rooijen (1942) is sinds 11 juni 2019 lid van 50PLUS-fractie in de Eerste Kamer. Eerder was hij dat in 2015-2017. Hij werd in 1973 als 31-jarige voor de KVP staatssecretaris voor fiscale zaken in het kabinet-Den Uyl. In maart 2017 was de heer Van Rooijen op bijna 74-jarige leeftijd voor de tweede keer Tweede Kamerlid geworden. Eerder, in 1977, kwam via een opvolgersplaats voor het CDA in de Tweede Kamer, maar hij stapte toen na drie jaar over naar het bedrijfsleven. Daarna bekleedde hij diverse managementsfuncties, onder andere bij Shell Nederland, de NAM en NUON, en was partner en consultant bij Coopers & Lybrand. Hij is fractievoorzitter van 50PLUS en sinds 17 juni 2021 politiek leider.
   
• 55. 

  Dit kabinet wordt beschouwd als het meest links-progressieve kabinet uit de parlementaire geschiedenis. Het kwam tot stand na de moeizame formatie die volgde op de verkiezingen van 1972 en was de opvolger van de kabinetten-Biesheuvel I en II. Het bestond uit bewindslieden van de PvdA, D'66, PPR, KVP en ARP onder leiding van PvdA'er Joop den Uyl.
   
• 56. 

  De leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de leden van provinciale staten. De verkiezing wordt, behoudens in geval van ontbinding der kamer, gehouden binnen drie maanden na de verkiezing van de leden van provinciale staten.
   
• 57. 

  Om de Nederlandse Grondwet te wijzigen, moet een voorstel tot wijziging worden ingediend. De wijziging moet twee keer in de Tweede en Eerste Kamer worden behandeld. Zo’n behandeling van een wetsvoorstel in het parlement wordt een lezing genoemd. Er zijn dus twee lezingen nodig voor de Grondwet kan worden gewijzigd. Vóórdat de tweede lezing plaatsvindt, moeten Tweede Kamerverkiezingen worden gehouden. In theorie moeten kiezers zich zo over de wijziging(en) kunnen uitspreken. Bij de tweede lezing is er in beide Kamers een tweederdemeerderheid vereist.
   
• 58. 

  Gerenommeerd wetenschapper en libertair politiek commentator, die in 2007 als PvdA'er de overstap maakte naar de landspolitiek. Hij werd toen, in het kabinet-Balkenende IV, minister van OCW. Enigszins flamboyante bewindsman, die een koerswijziging in het onderwijs nastreefde, maar die allereerst onvrede onder leerkrachten en afnemend onderwijspeil moest aanpakken. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Dong in 2012 mee naar het partijleiderschap en werd in Rutte II minister van BZK. Kreeg onvoldoende steun voor de vorming van landsdelen, maar bracht wel een nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdienst tot stand. Voor hij minister werd, was hij directeur van de onderzoekschool van het Nederlands Kanker Instituut en hoogleraar ontwikkelingsgenetica. Sinds 2017 is hij actief in de farmacie en in 2018 werd hij hoogleraar Novel Strategies to Access to Therapeutics aan de UvA. Was columnist van de De Telegraaf.
   
• 59. 

  De 75 leden van de Eerste Kamer worden eens in de vier jaar door middel van 'getrapte verkiezingen' gekozen. Burgers kiezen de leden van de Provinciale Staten of kiescolleges en zij kiezen op hun beurt de leden van de Eerste Kamer. Dit gebeurt binnen drie maanden na de verkiezingen van de Provinciale Staten. Sinds een Grondwetswijziging in 2017 stemmen ook de inwoners van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba over de samenstelling van de Eerste Kamer. Aangezien de bijzondere gemeenten geen Provinciale Staten hebben, gaat dit via afzonderlijk gekozen kiescolleges. In 2022 is er een vierde kiescollege toegevoegd, het kiescollege niet-ingezetenen. Door te stemmen voor dit kiescollege kunnen kiesgerechtigde Nederlanders die in het buitenland wonen, invloed uitoefenen op de samenstelling van de Eerste Kamer.
   
• 60. 

  De uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen van 18 maart 2015 laten een verdere fragmentatie van de Nederlandse politiek en verlies voor regeringspartijen VVD en - vooral - PvdA zien. Er zijn veel winnaars: D66, SP, ChristenUnie, SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en provinciale partijen. CDA en PVV blijven vrijwel stabiel. De opkomst was lager dan in 2011.