Europese Bankenautoriteit (EBA)

De Europese Bankenautoriteit (EBA) is een EU-agentschap¹ dat als zelfstandige EU-autoriteit is belast met het toezicht op de banken in de Europese Unie². Zij is een van de financiële toezichthouders³ die in 2010 zijn ingesteld naar aanleiding van de economische crisis en de grote begrotingstekorten van een aantal EU-lidstaten⁴.

De EBA maakt onderdeel uit van het Europees Systeem voor financieel toezicht (ESFA).

De EBA ondersteunt de EU met de:

• - 

  Vaststelling van bindende technische normen en richtsnoeren en op deze manier bij te dragen aan de totstandkoming van een gemeenschappelijk Europees rulebook voor de bankensector;
• - 

  Bevordering van geharmoniseerde toepassing van de prudentiële regels en beoordelen van risico's en kwetsbare aspecten van de Europese bankensector (door middel van stresstests en risicobeoordelingsverslagen);
• - 

  Onderzoeken van ontoereikende toepassing van de EU-wetgeving door nationale autoriteiten, nemen van besluiten in noodsituaties en te fungeren als onafhankelijk adviesorgaan voor het Europees Parlement⁵, de Raad⁶ of de Europese Commissie⁷.

EBA wordt naar buiten toe vertegenwoordigd door de voorzitter; deze leidt tevens de vergaderingen van de raad van toezichthouders. De directeur heeft de dagelijkse leiding.

De EBA heeft twee bestuursorganen, namelijk de raad van toezichthouders en de raad van bestuur. De raad van toezichthouders neemt alle beleidsbesluiten van de EBA, zoals goedkeuring van voorstellen voor technische normen, richtsnoeren, adviezen en verslagen. De raad van bestuur ziet erop toe dat de autoriteit haar opdracht vervult en opgedragen werkzaamheden verricht. Daarnaast is er een afwikkelingscomité, dat beslissingen neemt over de afwikkeling van banken.

De EBA, hoewel onafhankelijk, moet verantwoording afleggen aan het Europees Parlement, de Raad en de Commissie.

Op 20 november 2017 besloot de Raad Algemene Zaken⁸ dat het agentschap naar aanleiding van de brexit⁹ in Parijs wordt gevestigd. De verhuizing was in juni 2019 voltooid.

De EBA maakt onderdeel uit van het Europees Systeem voor financieel toezicht (ESFA) dat uit drie toezichthoudende instanties bestaat: de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA)¹⁰, de Europese Bankenautoriteit (EBA) en de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (Eiopa)¹¹.

• 1. 

  Een Europees agentschap is een instantie die zich bezighoudt met de ondersteuning en uitvoering van specifieke juridische, technische of wetenschappelijke overheidstaken. Hierbij werken zij nauw samen met de Europese Commissie en de nationale overheden van de EU-lidstaten, zonder direct deel uit te maken van nationale ministeries of de Europese instellingen. Daarnaast onderhouden zij ook banden met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.
   
• 2. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 3. 

  De Europese Toezichthoudende Autoriteiten (ETA's) zijn in 2011 opgericht als onderdeel van het Europese Systeem van Financiële Toezichthouder (ESFS). Aanleiding hiervoor was de economische crisis. De ETA's houden toezicht op financiële instellingen. Het gaat om de volgende instanties:
   
• 4. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 5. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 6. 

  In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.
   
• 7. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 8. 

  De raadsformatie Algemene Zaken (AZ) bestaat voornamelijk uit de ministers van Europese en buitenlandse zaken en vergadert elke maand. Deze Raad is verantwoordelijk voor de samenhang tussen de werkzaamheden van de verschillende raadsformaties. Namens Nederland sluit doorgaans minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) aan.
   
• 9. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
   
• 10. 

  De Europese Autoriteit voor effecten en markten (EAEM (ESMA in het Engels)) is een onafhankelijk EU-agentschap en draagt bij aan het beschermen van het Europese financiële systeem. Dit doet zij door investeerders beter te beschermen en door het bevorderen van stabiele en ordelijke financiële markten. Het EAEM is de opvolger van het Comité van Europese effectenregelgevers, dat een netwerk van EU-autoriteiten was.
   
• 11. 

  De Europese Autoriteit voor Verzekeringen en Bedrijfspensioenen (EAVB) is belast met het toezicht op verzekeraars en pensioenfondsen in de Europese Unie. Zij is een van de financiële toezichthouders die in 2010 zijn ingesteld naar aanleiding van de economische crisis als gevolg van grote begrotingstekorten van een aantal EU-lidstaten.