Europese Raad maakt ‘politiek theater’ over Roma

De Europese Commissie² ziet er vanaf Frankrijk aan te klagen wegens het massaal uitzetten van Roma zigeuners. Brussel trok zijn staart in na een uitbarsting hierover in de Europese Raad³ van president Sarkozy tegen Commissievoorzitter Barroso. Parijs heeft inmiddels bovendien beterschap beloofd. Door dit conflict kwam de Europese Raad op 16 september niet echt toe aan het geplande debat over het buitenlands beleid.

Zelden had een Europese Raad zo weinig om het lijf als die van 16 september in Brussel. Er viel geen enkel besluit van betekenis. Wel liepen de emoties op over de uitzetting van Roma. Dit verloop duidt er op dat tien Europese Raden per jaar in plaats van de voorgeschreven vier wellicht geen goed idee is. Bij zijn benoeming als voorzitter begin dit jaar heeft Herman Van Rompuy⁴ voortaan circa tien ‘toppen’ aangekondigd. 

De Commissie besloot op 19 oktober alsnog af te zien van een voorgenomen aanklacht bij het EU-Hof tegen Frankrijk wegens inbreuken op de Europese wetgeving inzake het uitzetten van Roma zigeuners. De beslissing viel na een ongebruikelijk bitter debat hierover in de Europese Raad van 16 september.

Een woedende president Nicolas Sarkozy⁵ eiste excuses van Commissievoorzitter José M. Barroso. Sarkozy accepteerde het niet dat commissaris Viviane Reding⁶ (Justitie) de massale uitzettingen naar Roemenië en Bulgarije (terwijl ze met de vuist op het spreekgestoelte sloeg) had vergeleken met de deportatie van de Joden in de oorlog.

Reding maakte op 19 oktober bekend dat Frankrijk zwart op wit heeft beloofd de procedures voor het uitzetten van buitenlanders overeenkomstig de Europese regels aan te passen. De wetgeving die Parijs momenteel daartoe prepareert kan begin volgend jaar in werking treden. Concreet betekent dit dat wie wordt uitgezet voortaan nog een maand de tijd krijgt om in beroep te gaan.

‘Frankrijk heeft aldus gedaan wat wij hadden gevraagd’, aldus Reding. Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties daarentegen vinden dat de Commissie over deze politiek gevoelige kwestie geen conflict aandurft met Frankrijk. De gang van zake rond de uitzettingen van Roma zoals hieronder geschetst bevestigt deze indruk. Anderzijds betekent de Franse belofte dat het op staande voet uitzetten zoals van de zomer gebeurde voortaan niet meer kan. 

Door het conflict kwam de Europese Raad niet toe aan de diepgaande discussie over het buitenlands beleid (GBVB⁷) die de hoofdschotel van de bijeenkomst zou zijn. In de marge van de Europese Raad loopt intussen wel belangrijk beraad over het voorkomen van een nieuwe financiële (banken)crisis.

Op 28 en 29 oktober bespreekt de Europese Raad daartoe ingrijpende plannen. Tegen die tijd zal wellicht blijken of na Griekenland ook Portugal en Ierland, twee lidstaten aan de rand van het bankroet, extra bijstand nodig hebben.

Begin september negeerde Frankrijk een oproep van het Europees Parlement⁸ om de uitzettingen van Roma te stoppen. President Sarkozy zei vervolgens in de Europese Raad ‘aangeslagen’ en ‘geschokt’ te zijn door de ‘kwetsende’  aantijgingen van de Luxemburgse Reding. ‘De Commissie heeft Frankrijk beledigd. Als staatshoofd is het mijn plicht mijn land te verdedigen’, zei Sarkozy. Omdat Reding haar excuses had gemaakt wilde de Franse president ‘de zaak niet verder op de spits drijven’.

Sarkozy kondigde aan door te gaan met het ontmantelen van de kampen. Ruwweg 2000 Roma zijn al uitgezeten het einddoel ligt bij circa 8.000. De overgrote meerderheid van de Roma vertrekt overigens vrijwillig, zei Sarkozy. De  Italiaanse premier Silvio Berlusconi sloot zich aan bij de Franse uitzettingspolitiek en zijn Britse collega David Cameron⁹ deed dit in meer diplomatieke termen. De Spaanse premier José Luis Zapatero¹⁰ daarentegen kritiseerde zijn buurland.

De andere regeringsleiders waaronder Jan Peter Balkenende¹¹ zwegen. Kanselier Angela Merkel¹² kapte na anderhalf uur het politiek theater af. ‘Het is nu wel genoeg geweest’. Duitse kranten spraken van ‘’einen grossen Kindergarten’. De Commissie was teleurgesteld omdat niemand het voor Barroso had opgenomen. 

Zwak element in de Franse aanpak is een brief van 5 augustus 2010 van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat de prefecten oproept binnen drie maanden driehonderd illegale kampen te sluiten ‘met prioriteit voor de Roma’. De Europese Commissie liet als toezichthouder van de verdragen Parijs daarop weten dat ‘geen enkele burger het doelwit mag worden van repressie omdat hij behoort tot een etnische minderheid of een bepaalde nationaliteit’.

De Franse overheidsadministratie heeft genoemde onacceptabele formulering over de Roma vervolgens ingetrokken. De Juridische Dienst van de Commissie bestudeert momenteel of er voldoende aanknopingspunten bestaan om voor de tijd dat de genoemde ‘anti-Romabrief’ van kracht was, een inbreukprocedure te openen tegen Frankrijk.

Het conflict maakt duidelijk dat het vrije verkeer van personen binnen de EU waarover de autoriteiten in Brussel al tientallen jaren hoog opgeven, in de praktijk toch forse beperkingen kent. Richtlijn 2004/38/EG staat namelijk toe dat de burger uit een ander EU-land die langer dan drie maanden elders in de EU verblijft, uitgezet mag worden indien betrokkene a. niet  aantoonbaar zelf in zijn levensonderhoud voorziet, b. dan wel geen ziektekostenverzekering heeft, c. dan wel een onredelijke belasting vormt voor de sociale bijstand van het gastland.

De uitgezette Roma vallen onder die categorieën. Parijs wijst er op dat in de illegale kampen behalve Roma nog minderheden uit o.a. Soedan, Irak, Iran verblijven die vaak eveneens uitgezet worden. President Sarkozy zei na afloop van het beraad in Brussel er gerust op te zijn dat zijn uitzettingsbeleid spoort met de Europese regels. ‘Ons besluit om de kampen te ontruimen slaat op het collectief. Maar er wordt juridisch individueel bezien of men in Frankrijk mag blijven’.

De Commissie maakte vervolgens na een uitvoerige discussie bekend voorlopig af te zien van een inbreukprocedure. Frankrijk had haar inmiddels op het hoogste politieke niveau laten weten dat het nooit de bedoeling is geweest om specifiek de Roma als groep uit te zetten. Parijs heeft verder beloofd alle EU-regels en het Handvest voor de Grondrechten¹³ van de EU strikt na te leven.

Volgens de Franse krant Le Monde had Sarkozy tegenover Barroso laten verstaan een procedure als ‘een oorlogsverklaring’ te zien. Rekening houdend met de onafhankelijke toezichthoudende rol van de Commissie was tenslotte het commentaar van Chantal Brunel, woordvoerster van Sarkozy’s UMP, ook nogal merkwaardig. Zij verklaarde dat Frankrijk niet de les wil worden gelezen door een commissaris uit het piepkleine Luxemburg.

De gang van zake leert dat de in de Europese verdragen¹⁴ vastgelegde onafhankelijke positie van de Commissie in de politieke praktijk soms boterzacht is. Commissievoorzitter Barroso had uiteindelijk geen zin om een groot land als Frankrijk met een politiek gevoelige procedure voor het hoofd te stoten.

Verwacht wordt dat binnenkort de Commissie Frankrijk samen met een serie andere landen zal aanmanen. De Roma vormen namelijk een probleem in heel Europa. Volgens een Commissiewoordvoerder passen zestien van de 27 EU-landen de verblijfregels niet correct toe. Welke landen dat zijn blijkt wanneer genoemde aanmaning komt.

Ofschoon het probleem ‘Roma’ de bijeenkomst totaal overheerste komt het in de twaalf pagina’s tellende conclusies van de vergadering niet voor. Dat is wel vreemd.  Niettemin leert het verloop van deze Europese Raad dat het lot van de twaalf miljoen Roma verspreid over Europa nu op de agenda staat. Voorzitter Van Rompuy verwacht dat de kwestie in de Europese Raad terugkeert, zei hij na afloop. 

Tegelijk zit achter dit conflict een portie schijnheiligheid en politiek opportunisme verborgen. Het kwam de in de opiniepeilingen laag scorende president Sarkozy goed uit om in de komkommertijd een anti-Roma sfeertje te creëren. Sarkozy wil met zijn optreden het momenteel weer oplevende rechtse Front National voor blijven.

Tegelijk hebben sommige van Sarkozy’s critici boter op het hoofd. Zoals vermeld heeft meer dan de helft van de Europese regeringen problemen met het naleven van de regels. Frankrijk werd in het Europees Parlement fel bekritiseerd door de fractieleider van de liberalen Guy Verhofstadt¹⁵.

Parlementslid Derk Jan Eppink¹⁶ herinnerde er daarna aan dat het juist Verhofstadt is geweest die in de jaren negentig als Belgisch regeringsleider met het uitzetten van Roma is begonnen. België is daarvoor door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens¹⁷ veroordeeld.

Inmiddels heeft de Europese Commissie op 29 september een pakket voorstellen gelanceerd als eerste stap naar een ‘Europese economische regering’. De voorstellen spreken van ‘economic governance’.

De term ‘Europese economische regering’ die Frankrijk wil introduceren is in de noordelijke landen hoogst omstreden. Duitsland, Nederland en andere landen zien in een ‘Europese economische regering’ een gevaar voor de onafhankelijke monetaire politiek van de ECB¹⁸.

Volgens voorzitter Barroso betekenen zijn voorstellen ter verbetering van het Stabiliteits- en Groeipact¹⁹ (SGP) de meeste ingrijpende hervorming van het crisismechanisme sedert de start van de EMU²⁰ eind vorige eeuw. ‘Wij willen voortaan aan de handrem kunnen trekken opdat de wagen niet in de afgrond gaat’, zo motiveerde Barroso zijn plannen. Kern daarvan is een verbeterde aanpak van de crisispreventie nadat Griekenland onlangs de hele eurozone in gevaar bracht.

De landen met een overheidstekort boven drie procent van hun bnp worden voortaan sneller en krachtiger bestraft. Landen zoals België, Italië, Ierland met overheidsschulden groter dan hun totale BNP moeten daarop jaarlijks minimaal twee procent gaan aflossen.

Ander belangrijk novum is dat regeringen die fout zitten driekwart van hun collega’s achter zich moeten krijgen om door de Commissie voorgestelde sancties alsnog tegen te houden. Vandaag is het precies andersom. Er is een driekwart meerderheid in de Raad van Ministers nodig om een bestraffing door te laten gaan.

Dat systeem werkt niet omdat ministers van Financiën onderling elkaar graag ontzien. Nieuw is een voorgesteld mechanisme om de concurrentiekracht van landen met enorme betalingsbalansoverschotten (zoals Duitsland vandaag) dan wel met een zwak macro-economisch beleid, ter discussie te stellen.

Uit de eerste reacties blijkt dat o.a. Frankrijk en Italië de voorgestelde sancties willen afzwakken terwijl Duitsland en o.a. Nederland ze willen versterken. Europarlementariër Corien Wortmann²¹ (CDA) is inmiddels aangewezen als rapporteur voor de onderhandelingen tot verbetering van het SGP namens het EP. Bij deze voorstellen past de kanttekening dat de bestaande in het SGP neergelegde sancties wegens politieke onenigheid nog nooit zijn toegepast.

Het is nu afwachten of de financiële crisis een klimaat heeft geschapen waarin de regeringen wel effectieve maatregelen accepteren.

Belangrijk is tenslotte dat Raad van Ministers en Europees Parlement na een jaar onderhandelen volledige overeenstemming hebben bereikt over verscherpt toezicht op de financiële instellingen. Daarmee hoopt de EU bij het publiek het vertrouwen in de financiële instellingen terug te winnen en toekomstige rampscenario te vermijden. Er komen per 1 januari 2011 vier Europese toezichthouders.

De onafhankelijke ESRB te vestigen in Frankfort, houdt geholpen door de ECB¹⁸ eveneens aldaar gevestigd, macro-economisch toezicht op het gehele financiële stelsel in Europa. De ESRB zal daartoe de benodigde gegevens verzamelen, mogelijke risico’s opsporen en waarschuwingen uitbrengen. Daarnaast ontstaat in Londen de EBA voor de bankwereld, de ESMA in Parijs als toezichthouder op de effectenwereld en eveneens in Frankfort de EIOPA als controleur van de pensioenfondsen.

Deze instellingen gaan de samenwerking stimuleren tussen de nationale toezichthouders. Zij blijven uiteindelijk verantwoordelijk. Doel is een gezamenlijke Europese toezichtcultuur te creëren en tegelijk toezien op consistente toepassing van de wetgeving.

Dergelijk toezicht is tot nu toe voornamelijk nationaal geregeld. In de toekomst kunnen de nieuwe instellingen in crisissituaties soms op eigen initiatief bindend optreden. Zo kunnen de toezichthouders dan bepaalde gevaarlijke financiële producten of praktijken verbieden.

De nationale regeringen hebben deze ingreep schoorvoetend onder druk van het Europees Parlement aanvaard. In ruil krijgen Londen en Parijs elk een hoofdkwartier. hoewel het praktischer was geweest alle instellingen bij de ECB in Frankfort te concentreren. Is dit nieuwe toezichtstelsel werkelijk effectief ? In Brussel spreken sceptici van ‘tijgers met melktanden’ omdat de regeringen het oorspronkelijke Commissievoorstel hebben uitgehold. 

De Europese Raad had een diepgaande brainstorming moeten opleveren over het GBVB dat al jaren stagneert. Daartoe waren ook de ministers van Buitenlandse Zaken van de 27 EU-landen genodigd. Veel leverde het debat niet op. Onlangs kwam in Brussel de EEAS van de grond.

De Raad besprak in dat kader de toekomstige relatie met ‘strategische partners’ als Amerika, Rusland, China, Brazilië, Canada en Japan. Verder kwam de rol van de EU in de G20²² en het IMF²³ aan de orde. Noch de omstreden levering van wapens aan China, noch de problematische verhouding met Turkije kwamen uit de verf. Het debat was door de Hoge Vertegenwoordiger voor het GBVB Barones Ashton²⁴ onvoldoende voorbereid.

Begin september hadden voorzitter Van Rompuy en Ashton al tevergeefs geprobeerd om bij de Algemene Vergadering van de VN²⁵ namens de EU het woord te mogen voeren. Maar met name Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk waren niet geïnteresseerd. Daarmee was de toon gezet voor de ontwikkeling van een gezamenlijke buitenlands Europees optreden.

Behalve de regeringen van de grote EU-landen zijn de genoemde partners elders, van de VS tot China, eveneens maar matig in het GBVB geïnteresseerd. Ook zij opereren liever bilateraal in Londen, Berlijn, Parijs, Rome of andere hoofdsteden. Zij kunnen dan handig inspelen op het gegeven dat de EU-landen inzake buitenlands politieke kwesties vaak intern verdeeld zijn. Hoewel ‘s werelds grootste handelsblok, blijft de EU in de internationale politiek een dwerg.

• 1. 

  Jan Werts is sinds 1976 journalist en publicist in Brussel, waar hij eerder onder meer werkte als correspondent van de Haagsche Courant. Verder was hij zes jaar als journalist werkzaam in Washington. Hij promoveerde in 1991 aan de Vrije Universiteit Brussel in het Europees en internationaal recht op een dissertatie over de Europese Raad. In 2008 verscheen hiervan een herziene versie. Schrijft analyses over Europese Toppen, gebundeld in het document Hoe Europa al tien jaar lang crises bevecht - 100 plus analyses van Jan Werts (link opent in nieuw venster).
   
• 2. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 3. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 4. 

  Herman Van Rompuy (1947) was van 1 december 2009 tot 1 december 2014 vaste voorzitter van de Europese Raad. Hij begon zijn werkzaamheden op 1 januari 2010. Hij werd op 19 november 2009 in die functie voor tweeënhalf jaar gekozen door de Europese Raad en op 1 maart 2012 herbenoemd. Van 30 december 2008 tot 25 november 2009 was Van Rompuy minister-president van België. Hij begon zijn loopbaan bij de Nationale Bank en vervulde daarna diverse politieke functies. Zo was hij staatssecretaris, senator, voorzitter van de CVP, viceminister-president en minister van Begroting, en Kamervoorzitter. Van Rompuy is lid van de Vlaamse christendemocratische partij CD&V. Hij leidde in 2008-2009 een kabinet van christendemocraten, liberalen en Waalse socialisten. Sinds 1 september 2015 is hij voorzitter van het European Policy Centre.
   
• 5. 

  Nicolas Sarkozy (1955) was in 2007-2012 president van Frankrijk. Hij was advocaat, burgemeester en Kamerlid en onder president Chirac enkele keren minister (van Binnenlandse Zaken en van financiën en Economische Zaken). Hij was politiek leider van de conservatief-liberale partij UMP.
   
• 6. 

  De Luxemburgse Viviane Reding (1951) was van 1 juli 2014 tot 1 september 2018 lid van het Europees Parlement voor de christendemocraten. Mevrouw Reding was van van 1999 tot 2014 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Barroso II was zij vicevoorzitter en eurocommissaris voor justitie en burgerrechten. In de Commissie-Prodi (1999-2004) was zij commissaris voor onderwijs, cultuur, jeugdzaken, media en sport. In de Commissie-Barroso I (2004-2010) was zij belast met informatiemaatschappij en media. Mevrouw Reding was eerder al eens lid van het Europees Parlement (1989-1999), en ze was lid van de Luxemburgse volksvertegenwoordiging (1979-1989).
   
• 7. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 8. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 9. 

  David Cameron (1966) was van 11 mei 2010 tot 13 juli 2016 minister-president van het Verenigd Koninkrijk. Hij was sinds 2005 leider van de Conservatieven. De heer Cameron studeerde in Oxford en werkte enige tijd bij de Conservatieve Partij, onder meer als adviseur van de ministers van financiën en Binnenlandse Zaken. Later werkte hij bij een mediaconcern. In 2001 werd de heer Cameron lid van het Lagerhuis en in 2004 kwam hij in het schaduwkabinet. Hij leidde in 2010-2015 een coalitie van Conservatieven en Liberaal-Democraten. Na het verloren Brexit-referendum maakte hij zijn vertrek bekend.
   
• 10. 

  José Luis Rodriguez Zapatero (1960) was van 17 april 2004 tot 20 december 2011 minister-president van Spanje. Hij werkte als wetenschapper en is sinds 1986 lid van de Spaanse Volksvertegenwoordiging. In 2000 werd Zapatero partijleider van de sociaaldemocratische PSOE.
   
• 11. 

  Zeeuwse CDA-politicus die negen jaar partijleider en acht jaar premier was. Afkomstig uit de wetenschap en partijideoloog, die eigen verantwoordelijkheid van burgers voorstond. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Werd in 2001 onverwacht lijsttrekker van het CDA na de machtstrijd tussen De Hoop Scheffer en Van Rij. Leidde vanaf 2002 als premier kabinetten van wisselende samenstelling in een na de moord op Fortuyn politiek instabiele periode. Probeerde terugkeer van 'normen en waarden' op de politieke agenda te zetten. Nadat zijn tweede kabinet diverse hervormingen had doorgevoerd, was zijn vierde kabinet op dat punt minder daadkrachtig. Een bankencrisis werd wel bezworen. In zijn publieke optredens soms wat onhandig, maar niettemin - of juist daardoor - lange tijd populair en succesvol. De verkiezingen van 2010 verliepen voor zijn partij echter desastreus, waarna hij de politiek verliet. Sinds 2022 minister van staat.
   
• 12. 

  Angela Merkel (1954) was van 22 november 2005 tot 8 december 2021 bondskanselier van Duitsland. Zij leidde sinds 2018 een coalitie van CDU/CSU met de SPD. Zij is scheikundige en werkte als wetenschapper in de DDR. In 1990 werd zij voor de CDU lid van de Bondsdag. In 1991-1994 was Angela Merkel minister voor vrouwen- en jeugdzaken en in 1994-1998 minister van milieu. In 2000 volgde zij Helmut Kohl op als voorzitter van de CDU.
   
• 13. 

  In het Handvest van de grondrechten zijn alle grondrechten ('mensenrechten') opgenomen die in de Europese Unie gelden. Het gaat om onderwerpen als vrijheid, gelijkheid, solidariteit en burgerschap. De meeste van deze rechten zijn al extra beschermd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) van de Raad van Europa.
   
• 14. 

  De geschiedenis van de Europese verdragen begint bij de oprichting van de eerste "Gemeenschap", de Europese Gemeenschap voor kolen en staal (de EGKS). Tussen 1952 (EGKS) en 2007 ("Lissabon") zijn negentien verdragen gesloten tussen een steeds toenemend aantal lidstaten.
   
• 15. 

  Guy Verhofstadt (1953) is voorzitter van de Liberale fractie in het Europees Parlement. Hij was onder meer raadslid in Gent, voorzitter van de Partij voor de Vrijheid en later van Open VLD, de Vlaamse liberale partij. Voorts was Verhofstadt vice-eerste minister en minister van Begroting. In 1999-2008 leidde hij drie kabinetten; de eerste twee daarvan waren 'paarse' kabinetten van liberalen, sociaaldemocraten en groenen. Na de verkiezingen van 2007 leidde hij een half jaar een interim-kabinet.
   
• 16. 

  Derk Jan Eppink (1958) was van 1 september 2023 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de BBB. Hij stapte over uit de Tweede Kamerfractie van JA21, waar hij sinds 31 maart 2021 lid van was. Daarvoor was hij van 2 juli 2019 tot 31 maart 2021 lid van het Europees Parlement, eerst voor FVD en daarna voor JA21. Eerder was de heer Eppink in 2009-2014 lid van het Europees Parlement namens de Vlaamse partij Lijst-Dedecker. In 2014 was hij kandidaat bij de Europese verkiezingen voor de VVD. De heer Eppink was eerder onder meer redacteur bij NRC Handelsblad en De Standaard en medewerker van Europees commissaris Frits Bolkestein en van Siim Kallas, vicevoorzitter van de Europese Commissie. Ook was hij columnist van De Volkskrant en medewerker van een conservatieve denktank. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met buitenlands beleid, defensie, Europese zaken, Koninkijksrelaties, financiën, landbouw, natuur en voedselkwaliteit en infrastructuur en waterstaat.
   
• 17. 

  Bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kunnen individuen, groepen, organisaties en landen een klacht indienen tegen een lidstaat, door een beroep te doen op het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM). Het Europees Hof van de Rechten van de Mens is geen instelling van de Europese Unie maar van de Raad van Europa, waar bijna 50 landen bij zijn aangesloten.
   
• 18. 

  De Europese Centrale Bank (ECB) is verantwoordelijk voor het monetaire beleid van de Unie. De basisdoelstelling van de ECB is het handhaven van de prijsstabiliteit binnen de eurozone en daarmee het bewaken van de koopkracht en het beheersen van de inflatie.
   
• 19. 

  In het Stabiliteits- en Groeipact spreken de landen die lid zijn van de Europese Unie af dat hun begrotingen in evenwicht zijn of een overschot hebben. Dat betekent dat de regeringen niet meer geld uitgeven dan ze ontvangen. Dat doel hoeft nog niet meteen bereikt te worden, maar de EU-landen moeten er wel naartoe werken. De afspraken zijn gemaakt in 1997.
   
• 20. 

  De Economische en Monetaire Unie (EMU) is in 1991 opgericht door de Europese regeringsleiders. Het doel was een gezamenlijk economische politiek op te zetten, de prijsstabiliteit te bevorderen en de werking van de interne markt te verbeteren.
   
• 21. 

  Corien Wortmann-Kool (1959) was van 20 juli 2004 tot 1 juli 2014 was zij lid van het Europees Parlement. Zij maakte namens het CDA deel uit van de fractie van de Europese Volkspartij (EVP). Mevrouw Wortmann was eerder plaatsvervangend directeur Transport en Infrastructuur bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en verder was zij onder meer gemeenteraadslid in Zeist en lid van het dagelijks bestuur van het CDA. In het Europees Parlement speelde mevrouw Wortmann-Kool een belangrijke rol bij de versterking van het toezicht op nationale economieën en de stabiliteit van de financiële sector. In de periode 2015-023 was zij bestuursvoorzitter van het ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds).
   
• 22. 

  Dit internationale forum bestaat uit de 19 grootste nationale economieën plus de Europese Unie. De officiële naam van de G20 is de 'Groep van Twintig Ministers van Financiën en Voorzitters van Centrale Banken'. De G20 heeft tot doel bij te dragen aan wereldwijde economische groei en ontwikkeling.
   
• 23. 

  Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is de VN-organisatie, dat de stabiliteit van het internationale monetaire systeem in de gaten houdt. Om deze stabiliteit te behouden en financiële crises te voorkomen, analyseert het IMF nationale, regionale en mondiale economische en financiële ontwikkelingen. Ook biedt het IMF hulp bij het beteugelen van economische crises.
   
• 24. 

  Barones Catherine (Cathy) Ashton of Upholland (1956) was van 1 december 2009 tot 1 november 2014 Hoge Vertegenwoordiger van Buitenlands en Veiligheidsbeleid. Zij was in de Commissie-Barroso II tevens eerste vicevoorzitter. In 2008 volgde zij Peter Mandelson op als eurocommissaris voor handel. Barones Ashton leidde in de jaren tachtig projecten voor arbeidsparticipatie van gehandicapten. Daarna was zij voorzitter van de Gezondheidsautoriteit in Hertfordshire. In 1999 werd zij voor Labour lid van het Hogerhuis. Barones Ashton was onderstaatssecretaris van onderwijs, constitutionele zaken en justitie. In mei 2008 werd zij leider van Labour in het Hogerhuis.
   
• 25. 

  De Verenigde Naties (VN) zijn een mondiale organisatie van overheden, samenwerkend op het gebied van internationaal recht, mondiale veiligheid, behoud van humanitaire rechten, ontwikkeling van de wereldeconomie en het onderzoek naar sociaal-maatschappelijke en culturele ontwikkelingen.