Stoelendans rond Europese topbanen vertraagd begonnen

Na de zomertop van 18 en 19 juni is de Europese Unie² dit najaar bezig met drie belangrijke besluiten van de staatshoofden en regeringsleiders.

• - 

  Garanties voor de Ierse regering inzake enkele verduidelijkingen van het Verdrag van Lissabon³. Op 2 oktober houdt Ierland daarover een tweede volksstemming. Gaat de bevolking akkoord, dan komt het inwerkingtreden van genoemd verdrag (eindelijk) dichterbij;
• - 

  Een Europees controlesysteem op de financiële instellingen als aanvulling op het mislukte nationale toezicht. Een speciaal orgaan gaat de knoop doorhakken bij een conflict tussen de nationale toezichthouders;
• - 

  De voordracht van Commissievoorzitter José M. Barroso⁴ (53) voor herbenoeming tot 2014.

Politiek gezien is het belangrijk dat de Europese Raad⁵ onder leiding van de Tsjechische premier Jan Fischer⁶, een stoelendans in beweging zette voor de hoogste functies in de Europese Commissie⁷ die eind dit jaar aantreedt en indirect eveneens bij het in juli aangetreden Europees Parlement⁸. Bovendien krijgt de Europese Raad zodra het Verdrag van Lissabon in werking treedt, een fulltime voorzitter. Dit wordt een toppoliticus gevestigd in Brussel die in de plaats treedt van de halfjaarlijks roulerende voorzitter⁹ (die vanuit een nationale hoofdstad werkt). Genoemd wordt de vroegere Britse premier Tony Blair. Maar hij krijgt concurrentie van zijn landgenoot Chris Patten¹⁰ die de aftredende Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid¹¹ Javier Solana¹² wil opvolgen. Twee Britten benoemen kan niet. Alle EU-landen¹³ zijn er bovendien op uit bij de verdeling van deze reeks functies aan bod te komen. Vermeldenswaard is verder dat er weer eens demonstranten opdoken bij deze Europese Raad. Boze Duitse, Franse, Belgische, Nederlandse en Luxemburgse veehouders maakten met reuze tractoren de Brusselse boulevards onveilig. De Commissie neemt intussen zuivelproducten tegen garantieprijs uit de markt, zoals bondskanselier Angela Merkel¹⁴ in de Raadsvergadering had gevraagd.

‘De financiële crisis heeft duidelijk aangetoond dat de regulering van en het toezicht op de financiële instellingen, in de EU en wereldwijd, verbetering behoeven’, aldus de Europese Raad. De Raad wil een ‘Europese Systeem Risico Raad (ESRB)’ die mogelijke financiële bedreigingen signaleert. Daarnaast komt er een ‘Europees Systeem van Financiële Toezichthouders’ met drie toezichthoudende autoriteiten. Verder creëert de Unie één enkel Europees ‘rulebook’ toepasselijk op alle financiële instellingen.

De Commissie komt hierover met concrete voorstellen. Het Verenigd Koninkrijk wil het toezicht op de banken en aanverwante instellingen zodanig vorm geven dat zijn autonomie (vanwege het financieel centrum The City) zoveel mogelijk intact blijft. Premier Gordon Brown¹⁵ kreeg de toezegging van een ‘volledige eerbiediging van de bevoegdheden van de nationale autoriteiten’ en eveneens ‘van de (bevoegdheden van de ) centrale banken in het bijzonder met betrekking tot de verstrekking van noodhulp bij liquiditeitscrises’, aldus de conclusies. Daar staat als Britse concessie tegenover ‘dat het Europees systeem van financiële toezichthouders over bindende en evenredige besluitvormingsbevoegdheden moet beschikken’. Dat laatste slaat op de uniforme uitwerking van genoemd ‘rulebook’.

Verder krijgt een Europese toezichthouder het laatste woord ingeval nationale kredietwaardigheidbeoordelaars onderling slaags raken. Deze besluiten waren overigens op 9 juni al in de EcoFin Ministerraad¹⁶ voorgekookt. De gedetailleerde uitwerking in de EcoFin zal nog wel enige onderhandelingsmoeite vragen. Het voorgaande komt ook aan de orde bij de G20¹⁷ bijenkomst van 24 en 25 september in Pittsburgh (VS). Het is de bedoeling dat de EU daar zoveel mogelijk gecoördineerd aantreedt. Een uniform Europees standpunt zit er in Pittsburgh echter niet in.

De Europese Raad gaat met een bindende verklaring in op de verzoeken van de Ierse premier Brian Cowen¹⁸ ten aanzien van het Verdrag van Lissabon. Alle EU-landen houden hun commissaris, zo luidt de eerste toezegging. De eerder afgesproken vermindering van het aantal leden van de Commissie is van de baan. Het Lissabon verdrag verandert verder helemaal niets aan de wetgeving inzake abortus in Ierland, noch aan de neutraliteit van dat land, noch aan zijn autonomie inzake defensie, noch op fiscaal terrein, noch inzake het onderwijs of de rechten van de werknemers.

Met name Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Polen en andere landen waar het publiek kritisch staat tegenover het Verdrag van Lissabon, wilden Ierland geen enkele toezegging doen die voor de andere landen niet automatisch eveneens geldt. Deze landen wilden ook geen protocol, dat een bindende annex aan het genoemde verdrag is. Maar Ierland hield tijdens de vergadering vast aan zo’n protocol. Achtergrond van het verzet daartegen is onder meer dat de Britse kiezer over dit verdrag nooit naar diens mening is gevraagd, terwijl de naburige Ierse kiezer zelfs twee keer hierover mag stemmen, waarbij hij ook nog enkele toezeggingen los kreeg. Als compromis geldt nu dat het Ierse protocol niet wordt gehecht aan het Verdrag van Lissabon (omdat dit een nieuwe ratificatie eist). Het protocol wordt een annex bij een ander toekomstig verdrag dat alle 27 partners bindt. Waarschijnlijk is het toetredingsverdrag van Kroatië de eerstkomende gelegenheid dit af te wikkelen.

Ook als de Ieren op 2 oktober ‘Lissabon’ alsnog per referendum accepteren is dat verdrag nog altijd niet geratificeerd. Het gaat hier zoals bekend om de eerder door Frankrijk en Nederland verworpen Europese Grondwet die vervolgens is ontdaan van zijn grondwettelijke snit en waarover het beraad binnenkort tien jaar duurt. De Duitse, Poolse en Tsjechische president moeten het verdrag nog tekenen.

In Duitsland heeft het hoogste Constitutionele Hof in Karlsruhe op 30 juni beslist slechts akkoord te gaan op voorwaarde dat er eerst nog een wet komt die Duitsland effectief beveiligt tegen zogezegd sluipend toenemende bevoegdheden van de Europese Unie. Tegelijk wordt in het Hofarrest het Europees Parlement afgeserveerd. Volgens het hoogste Duitse Hof is het Europees Parlement noch qua samenstelling noch qua bevoegdheden toegerust voor het nemen van de fundamentele besluiten inzake de constitutionele opbouw van de Europese Unie. Het Hof vindt dat in het algemeen alleen de nationale parlementen bevoegd zijn om de verantwoording te nemen voor de grote richtinggevende besluiten inzake Europese integratie. In Brussel en Straatsburg is men van dit arrest flink geschrokken. Inmiddels werkt de regering in Berlijn aan wetgeving die tegemoet komt aan de eisen van Karlsruhe. Daartoe wordt de rol van de Bondsdag en de Bondsraad in het Duitse institutionele overleg over de EU versterkt. Naar verwachting ratificeert Duitsland vervolgens binnenkort het verdrag.

Het is dan afwachten wanneer na een geslaagd Iers referendum de presidenten van Polen en Tsjechië het verdrag tekenen, waarna ‘Lissabon’ in werking kan treden. De president van Polen Lech Kaczynski zal wel tekenen. Maar zijn Tsjechisch collega Vaclac Klaus¹⁹, die zelf tegen het verdrag is, blijft mogelijk dralen. Klaus ziet de Europese Unie als niet meer dan een vrijhandelszone. Dan is ‘Lissabon’ volgens hem niet nodig. De Tsjechische president speculeert er wellicht op zijn ondertekening te kunnen rekken tot de verkiezingen van 2010 in het Verenigd Koninkrijk. Daar komen de Conservatieven dan wellicht aan de macht. Hun leider David Cameron wil in dat geval bij referendum het verdrag van Lissabon alsnog de nek omdraaien.

Vermeld dient tenslotte dat de Franse president Nicolas Sarkozy²⁰ voor het parlement in Parijs aan de vooravond van de Raadsvergadering bewees momenteel zowat de enige leider te zijn met een heldere strategie voor de EU. ‘Europa kan na afloop van deze economische crisis niet voortmodderen. Wij moeten de middelen vinden om deel te nemen aan het transformeren van de wereld om ons heen’, waarschuwde de president. Hij doelde met name op de verhoopte inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon.

José Manuel Barroso kreeg unaniem (dus ook van de socialistische en liberale regeringsleiders) steun voor zijn hernieuwde kandidatuur als Commissievoorzitter. Lachend verklaarde de immer soepele Portugees na afloop dat hij ‘zeer tevreden’ is. ‘Het is eervol de steun te krijgen van álle leden van de Europese Raad inclusief de president van Cyprus die van communistische huize is’, aldus Barroso gekscherend. Barroso kreeg na zijn aanwijzing in de Europese Raad daar een ongebruikelijk spontaan applaus voor zijn werk van de voorbije vijf jaar. Voor zijn voordracht was een gekwalificeerde²¹ (ruwweg driekwart) meerderheid voldoende geweest. De Europese Volkspartij²² (EVP) die voornamelijk bestaat uit christen-democraten, had hem na haar overwinning bij de Europese verkiezingen kandidaat gesteld. Van de andere politieke stromingen is geen kandidaat gekomen.

Toch zijn er nog enkele wolkjes in de lucht die Barroso’s definitieve benoeming kunnen overschaduwen. Om voorzitter te blijven heeft Barroso de steun nodig van de meerderheid van de uitgebrachte stemmen in het Europees Parlement. De leider van de tweede grootste fractie daar, de Duitser Martin Schulz, heeft na de nederlaag van zijn sociaal-democraten²³ (PES) bij de Europese verkiezingen zuur op de voordracht van Barroso gereageerd. PvdA-Staatssecretaris voor Europese Zaken Frans Timmermans²⁴ daarentegen noemde na afloop van de Europese Raad het verzet van zijn partijgenoten een ‘enigszins absurdistische discussie’. Timmermans wees er op dat alle sociaal-democratische regeringsleiders in de Europese Raad de voordracht hebben goedgekeurd.

Overigens zijn inmiddels ook de liberalen, de derde grootste fractie in Straatsburg, ineens wat minder enthousiast pro Barroso. De fractieleider van de Europese Groenen²⁵, Daniël Cohn-Bendit, ook een verkiezingswinnaar, is een actie ‘Stop Barroso’ begonnen. Omdat er daardoor tijdens de openingszitting van het nieuw verkozen Europees Parlement in juli geen meerderheid voor Barroso was, komt de kwestie in september terug. Hernieuwd uitstel tot oktober is zelfs mogelijk.

Loopt Barroso nu het risico dat een linkse parlementsmeerderheid nog een andere kandidaat te voorschijn tovert? Genoemd wordt de vroegere Belgische liberale premier Guy Verhofstadt. Hij heeft echter de handicap een Europa na te streven met ‘Brussel’ in de hoofdrol. Dat blijkt uit zijn gecentraliseerde aanpak van de economische crisis en zijn plan een Europees leger op de been te brengen. Allemaal prioriteiten waarvoor momenteel in Europa geen meerderheid te vinden is. Belangrijk is verder dat het Europees Parlement Barroso wel kan afwijzen, maar formeel geen eigen kandidaat naar voren mag schuiven. Dat laatste mag alleen de Europese Raad.

Zolang er geen alternatieve kandidaat is, lijkt het waarschijnlijk dat Barroso in september door het parlement komt. Na zijn benoeming zal hij meteen beginnen in nauwe samenwerking met de staatshoofden en regeringsleiders de Commissie Barroso II formeren. Die formatie moet dit najaar het vertrouwen krijgen in Straatsburg in het parlement. Per 1 november loopt het mandaat van Barroso I²⁶ af. Na de nu opgelopen vertraging ligt een verlenging met bijvoorbeeld twee maanden in de verwachting.

De kans dat Barroso aanblijft is gestegen nu de christen-democraten (EVP) en de sociaal-democraten (PES) inmiddels handjeklap hebben gespeeld over het voorzitterschap van het parlement. De Pool Jerzy Buzek²⁷ (69), oud-premier en voormalig activist van de vakbond Solidarnosc zal namens de EVP de komende 2,5 jaar zetelen. Hij is de eerste Oost-Europese politicus met een prestigieuze functie binnen de Unie. Begin 2012 lost naar verwachting de genoemde socialistische fractievoorzitter Schulz, Buzek af. Met hem krijgt Polen, dat in de Europese Ministerraad vaak dwarsligt, meer invloed op het hoogste niveau. Nu maar afwachten of Warschau daardoor iets minder veeleisend zal worden.

In het nieuwe Europees Parlement zijn voortaan twee doorslaggevende meerderheden voor de hand liggend. Zoals voorheen kunnen de christen-democratische EVP en de sociaal-democratische PES samen ‘regeren’. Anderzijds kan de EVP samen met de liberalen en enkele kleinere rechtse en nationalistische groepen ook een meerderheid vinden.

De Nederlandse delegatie is zwak uit de verdeling gekomen van de leidinggevende posten. Van de 25 op 4 juni gekozen Nederlanders plus onze landgenoot Derk Jan Eppink²⁸ die in Vlaanderen is verkozen, komen er maar drie op een ‘ereplaats’. Denemarken, Portugal en Hongarije, allemaal veel kleiner dan Nederland, scoren beter. Corien Wortmann-Kool²⁹ (CDA) is gekozen tot vice-voorzitter van de Europese Volkspartij. Sophie in ’t Veld³⁰ (D66) wordt een van de vier ondervoorzitters van de parlementscommissie burgervrijheden, justitie en binnenlandse zaken³¹. Nieuwkomer Peter van Dalen³² (ChristenUnie) sleepte dezelfde functie weg bij de commissie vervoer en toerisme³³. Verder wordt Hans van Baalen³⁴ (VVD) delegatievoorzitter voor Japan en Emine Bozkurt³⁵ voor Midden-Amerika. Dat Nederland er zo mager afkomt ligt o.a. aan het grote aantal nieuwkomers, waaronder vijf PVV-ers van Wilders³⁶ en het van zeven naar drie zetels terugvallen van de PvdA.

Dr. Jan Werts is EU-Correspondent te Brussel. Hij publiceerde onlangs 'The European Council', ISBN 978-0-9556202-1-8, Londen, John Harper Publishing.

• 1. 

  Jan Werts is sinds 1976 journalist en publicist in Brussel, waar hij eerder onder meer werkte als correspondent van de Haagsche Courant. Verder was hij zes jaar als journalist werkzaam in Washington. Hij promoveerde in 1991 aan de Vrije Universiteit Brussel in het Europees en internationaal recht op een dissertatie over de Europese Raad. In 2008 verscheen hiervan een herziene versie. Schrijft analyses over Europese Toppen, gebundeld in het document Hoe Europa al tien jaar lang crises bevecht - 100 plus analyses van Jan Werts.
   
• 2. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 3. 

  Op 1 december 2009 is het Verdrag van Lissabon in werking getreden. Hiermee kwam een einde aan een lang hervormingsproces. Het verdrag is erop gericht de Europese Unie beter bestuurbaar en democratischer te maken.
   
• 4. 

  De Portugees José Manuel Durao Barroso (1956) was van 18 november 2004 tot 1 november 2014 voorzitter van de Europese Commissie. Hij leidde twee periodes de Europese Commissie. Daarvoor was Barroso staatssecretaris, minister van Buitenlandse Zaken (1992-1995), en ten slotte premier van Portugal (2000-2004). Hij is doctor in de politieke wetenschappen en werkte als wetenschapper. Barrosso is lid van de centrumrechtse PSD (Partido Social Democrata), een partij die is aangesloten bij de Europese Volkspartij. Sinds 2016 is hij non-executive president van de bank Goldman Sachs.
   
• 5. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 6. 

  Jan Fischer (1951) was in 2009-2010 minister-president van Tsjechië. Hij was voorzitter van het Tsjechische Statistische Bureau en werkte ook voorheen bij instituten op statistisch gebied. In 1980-1989 was Fischer lid van de communistische partij, sindsdien is hij partijloos.
   
• 7. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 8. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 9. 

  Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie afwisselend voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie. Het Voorzitterschap van de Raad speelt een essentiële rol bij de sturing van het wetgevend en politiek besluitvormingsproces.
   
• 10. 

  Chris Patten (1944) was van 1999 tot 2004 lid van de Europese Commissie, belast met externe betrekkingen. Eerder was hij in het kabinet-Thatcher achtereenvolgens staatssecretaris voor Noord-Ierland (1983-1985), onderminister van onderwijs en wetenschap (1985-1986), minister van ontwikkeling van overzeese gebiedsdelen (1986-1989) en minister van milieubeheer (1989-1990). In 1990-1992 was hij voorzitter van de Conservatieve Partij. Patten was daarna gouverneur van Hongkong (1992-97) en begeleidde de soevereiniteitsoverdracht van deze voormalige kroonkolonie naar China.
   
• 11. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 12. 

  Javier Solana (1942) was van oktober 1999 tot 1 december 2009 secretaris-generaal van de Raad van Ministers en Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands- en Veiligheidsbeleid van de EU. Hij was eerder hoogleraar natuurkunde in Madrid, socialistisch parlementslid en minister van Cultuur (1982-1988), van Onderwijs en Wetenschappen (1988-1992), en van Buitenlandse Zaken (1992-1995). In 1995-1999 was Solana secretaris-generaal van de NAVO.
   
• 13. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 14. 

  Angela Merkel (1954) was van 22 november 2005 tot 8 december 2021 bondskanselier van Duitsland. Zij leidde sinds 2018 een coalitie van CDU/CSU met de SPD. Zij is scheikundige en werkte als wetenschapper in de DDR. In 1990 werd zij voor de CDU lid van de Bondsdag. In 1991-1994 was Angela Merkel minister voor vrouwen- en jeugdzaken en in 1994-1998 minister van milieu. In 2000 volgde zij Helmut Kohl op als voorzitter van de CDU.
   
• 15. 

  Gordon Brown (1951) was van juni 2007 tot mei 2010 minister-president van het Verenigd Koninkrijk. Hij was leider van de Labour Party. Sinds 1983 is hij lid van het Britse Lagerhuis. Brown begon zijn loopbaan als docent en journalist. In 1997-2007 was hij minister van Financiën in de kabinetten-Blair. Daarmee was hij de langstzittende minister van Financiën uit de moderne Britse geschiedenis.
   
• 16. 

  De raadsformatie Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) bestaat uit de ministers (of staatssecretarissen) van economische zaken en/of financiën. Deze raad vergadert formeel één keer per maand, ook informele bijeenkomsten zijn mogelijk. Namens Nederland sluit doorgaans minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) aan.
   
• 17. 

  Dit internationale forum bestaat uit de 19 grootste nationale economieën plus de Europese Unie. De officiële naam van de G20 is de 'Groep van Twintig Ministers van Financiën en Voorzitters van Centrale Banken'. De G20 heeft tot doel bij te dragen aan wereldwijde economische groei en ontwikkeling.
   
• 18. 

  Brian Cowen (1960) was van 7 mei 2008 tot 9 maart 2011 minister-president van Ierland. Hij is opgeleid als jurist en heeft sinds 1984 zitting in het Ierse parlement. Cowen bekleedde diverse kabinetsposten, zoals minister van Volksgezondheid, financiën en Buitenlandse Zaken. In april 2008 werd hij leider van Fianna Fáil, de liberale partij van Ierland, maar in januari 2011 legde hij die functie neer. Hij leidde een coalitie van Fianna Fáil, de Groene Partij en de Progessief-Democraten.
   
• 19. 

  Vacláv Klaus (1941) was in 2003-2013 president van de Tsjechische Republiek. Hij is econoom en was werkzaam als wetenschapper en medewerker van de Tsjechoslowaakse Staatsbank. In 1989 speelde hij een belangrijke rol in Burgerforum en na de omwenteling werd hij minister van Financiën. Klaus werd daarna leider van de rechts-liberale partij ODS en minister-president van Tsjechië. Na de verkiezingsnederlaag van 1997 werd hij Kamervoorzitter. In februari 2003 werd hij gekozen tot president en in 2008 als zodanig herkozen.
   
• 20. 

  Nicolas Sarkozy (1955) was in 2007-2012 president van Frankrijk. Hij was advocaat, burgemeester en Kamerlid en onder president Chirac enkele keren minister (van Binnenlandse Zaken en van financiën en Economische Zaken). Hij was politiek leider van de conservatief-liberale partij UMP.
   
• 21. 

  De Raad van Ministers kan met gekwalificeerde meerderheid een voorstel aannemen wanneer 55% van het aantal lidstaten, met een minimum van vijftien, vóór stemt. Ook moet in de lidstaten die voor zijn, ten minste 65% van de totale bevolking van de Europese Unie wonen. Met het huidige aantal lidstaten (27) betekent 55% dat minimaal vijftien lidstaten voor moeten stemmen.
   
• 22. 

  De fractie van de Europese Volkspartij is een centrum-rechtse politieke fractie en vertegenwoordigt de christendemocratische stromingen in het Europees Parlement. De fractie is gelieerd aan de EVP-partij.
   
• 23. 

  De Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D) is de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement. De fractie is ontstaan als een alliantie tussen de Partij van de Europese Sociaal-Democraten (PES) en de Italiaanse Democratische Partij.
   
• 24. 

  Frans Timmermans (1961) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is hij Tweede Kamerlid en eerder was hij dat in 1998-2007 en 2010-2012 voor de PvdA. Van 1 november 2014 tot 22 augustus 2023 was de heer Timmermans vicevoorzitter van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker was hij verantwoordelijk voor 'betere regulering' en duurzame ontwikkeling en in de Commissie-Von der Leyen voor de Europese Green Deal. De heer Timmermans was in 2012-2014 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II. Daarvoor was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking) in het kabinet-Balkenende IV. Eerder was hij adviseur en particulier secretaris van dr. M. van der Stoel, Hoge Commissaris nationale minderheden van de OVSE.
   
• 25. 

  In de fractie van De Groenen/Europese Vrije Alliantie (EVA) werken sinds 1999 Groenen en regionale groeperingen ('vertegenwoordigers van stateloze naties') uit verschillende Europese landen met elkaar samen in het Europees Parlement. De Groenen/EVA streven naar een Europa met meer oog voor mensenrechten, milieu en een open bestuur. Ook vertegenwoordigen zij enkele regionale partijen.
   
• 26. 

  Deze Commissie trad op 22 november 2004* aan en bleef tot 10 februari 2010 in functie. De voorzitter van de Commissie was de Portugese politicus José Manuel Barosso. VVD-politica Neelie Kroes was Eurocommissaris voor mededinging.
   
• 27. 

  Jerzy Buzek (1940) was van 14 juli 2009 tot 1 januari 2012 voorzitter van het Europees Parlement. Vanaf 2004 is hij lid van dat Parlement. Buzek was in 1997-2001 minister-president van Polen. Hij volgde een opleiding als scheikundig ingenieur en was actief in de wetenschap, onder meer als hoogleraar. Verder speelde hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw een leidinggevende rol in de vrije vakbond Solidariteit. Na de omwenteling in Polen werd hij politiek actief. Buzek is nu lid van het Burgerforum, een centrumrechtse partij, die in het Europees Parlement is aangesloten bij de christendemocratische fractie.
   
• 28. 

  Derk Jan Eppink (1958) was van 1 september 2023 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de BBB. Hij stapte over uit de Tweede Kamerfractie van JA21, waar hij sinds 31 maart 2021 lid van was. Daarvoor was hij van 2 juli 2019 tot 31 maart 2021 lid van het Europees Parlement, eerst voor FVD en daarna voor JA21. Eerder was de heer Eppink in 2009-2014 lid van het Europees Parlement namens de Vlaamse partij Lijst-Dedecker. In 2014 was hij kandidaat bij de Europese verkiezingen voor de VVD. De heer Eppink was eerder onder meer redacteur bij NRC Handelsblad en De Standaard en medewerker van Europees commissaris Frits Bolkestein en van Siim Kallas, vicevoorzitter van de Europese Commissie. Ook was hij columnist van De Volkskrant en medewerker van een conservatieve denktank. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met buitenlands beleid, defensie, Europese zaken, Koninkijksrelaties, financiën, landbouw, natuur en voedselkwaliteit en infrastructuur en waterstaat.
   
• 29. 

  Corien Wortmann-Kool (1959) was van 20 juli 2004 tot 1 juli 2014 was zij lid van het Europees Parlement. Zij maakte namens het CDA deel uit van de fractie van de Europese Volkspartij (EVP). Mevrouw Wortmann was eerder plaatsvervangend directeur Transport en Infrastructuur bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en verder was zij onder meer gemeenteraadslid in Zeist en lid van het dagelijks bestuur van het CDA. In het Europees Parlement speelde mevrouw Wortmann-Kool een belangrijke rol bij de versterking van het toezicht op nationale economieën en de stabiliteit van de financiële sector. In de periode 2015-023 was zij bestuursvoorzitter van het ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds).
   
• 30. 

  Sophie in 't Veld (1963) was van 20 juli 2004 tot 16 juli 2024 lid van het Europees Parlement. Tot juni 2023 was dat voor D66, daarna stapte zij over naar Volt. Zij maakte deel uit van de fractie Renew Europe. Mevrouw In 't Veld was lijsttrekker van D66 bij de Europese verkiezingen 2004, 2009, 2014 en 2019. Zij was voor Volt België één van de lijsttrekkers bij de Europese verkiezingen in 2024. Mevrouw In 't Veld is historica en was sinds 1994 werkzaam in Brussel, eerst als medewerker van een Europarlementariër en vanaf 1996 als secretaris van de Europese Liberaal-Democratische fractie bij het Comité van de Regio's. Mevrouw In't Veld hield zich in het Europees Parlement bezig met burgerlijke vrijheden en mensenrechten.
   
• 31. 

  Deze parlementaire commissie houdt zich onder meer bezig met de rechten van de burgers van de EU, bestrijding van discriminatie, vrij verkeer van personen, asiel en migratie en de samenwerking bij de rechtsgang.
   
• 32. 

  Peter van Dalen (1958) was van 14 juli 2009 tot 4 september 2023 lid van het Europees Parlement. Hij maakte deel uit van de fractie van de Europese Volkspartij. De heer Van Dalen was lijsttrekker van ChristenUnie/SGP bij de Europese verkiezingen van 2009, 2014 en 2019. Hij was hoofdinspecteur-directeur bij de Toezichtseenheid Binnenvaart van de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Daarvoor was hij onder meer medewerker van Europarlementariër Van der Waal en lid van de gemeenteraad van Houten. De heer Van Dalen hield zich in het Europees Parlement met name bezig met vervoer, godsdienstvrijheid in het EU buitenland beleid, de euro(crisis) en het visserijbeleid. Hij was vicevoorzitter van de Visserijcommissie.
   
• 33. 

  Deze parlementaire commissie houdt zich bezig met de ontwikkeling van een gemeenschappelijk beleid voor het vervoer per spoor, over de weg, over binnenwateren, over zee en door de lucht. Daarnaast is de commissie ook bevoegd voor postdiensten en toerisme.
   
• 34. 

  Internationaal georiënteerde liberaal, die namens de VVD negen jaar Tweede Kamerlid en tien jaar lid van het Europees Parlement was. Voor zijn Kamerlidmaatschap directeur van Public Affairs Consultants bij Deloitte en internationaal secretaris van de VVD. Zijn komst in de Kamer werd vertraagd vanwege geruchten over extreemrechtse sympathieën als student, die echter onbewezen bleven. Ontwikkelde zich snel tot een gedegen Kamerlid, dat helder en scherp formuleerde. Woordvoerder Europese zaken en als voorzitter van de commissie voor Defensie nauw betrokken bij de krijgsmacht. Was in 2009 en 2014 lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. Baarde opzien met zijn steun aan de Oekraïense democratiseringsbeweging. Aimabele, toegankelijke volksvertegenwoordiger, die grossierde in buitenlandse onderscheidingen.
   
• 35. 

  Emine Bozkurt (1967) was van 20 juli 2004 tot 1 juli 2014 lid van het Europees Parlement. Zij maakte namens de PvdA deel uit van de fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D). In 2017 is zij kandidaat bij de Tweede Kamerverkiezingen. Voor zij in het Europees Parlement kwam, was mevrouw Bozkurt werkzaam bij de Nederlandse Moslim Omroep (tot 1997), voorlichter van het Rathenau Instituut (tot 2001) en adviseur van Radar (adviesbureau voor sociale vraagstukken). In het Europees Parlement hield zij zich met name bezig met vrouwenrechten in Turkije en het tegengaan van corruptie in de sport.
   
• 36. 

  Geert Wilders (1963) is sinds november 2006 politiek leider van de PVV. Hij is sinds 25 augustus 1998 (met een korte onderbreking in 2002) Tweede Kamerlid. Aanvankelijk was hij dat voor de VVD, maar op 2 september 2004 werd hij een onafhankelijk Kamerlid. In 2023 was hij voor de zesde keer lijsttrekker. De heer Wilders was medewerker van de afdeling Verdragen bij de Ziekenfondsraad, wetstechnisch medewerker van de Sociale Verzekeringsraad en beleidsmedewerker en speechschrijver van de VVD-Tweede Kamerfractie. In 2010 zat hij enige tijd in de gemeenteraad van Den Haag.