Raadswerkgroep - Hoofdinhoud

Raadswerkgroepen maken onderdeel uit van het besluitvormingsproces i over nieuwe regelgevende voorstellen in de Europese Unie. In raadswerkgroepen buigen ambtenaren uit de verschillende EU-lidstaten i zich over de voorstellen die de Europese Commissie i naar de Raad van Ministers i stuurt. De raadswerkgroepen doen het voorbereidende werk alvorens voorstellen in het comité van permanente vertegenwoordigers i (Coreper), de ambassadeurs van de lidstaten bij de EU, en uiteindelijk in de Raad ter sprake komen.

Raadswerkgroepen bestaan uit nationale ambtenaren uit de verschillende EU-lidstaten. Zij kunnen afkomstig zijn van het Secretariaat-Generaal van de Raad i, van de permanente vertegenwoordigingen i van de lidstaten of ze worden rechtstreeks door de lidstaat uitgezonden.

De raadswerkgroep wordt voorgezeten door een ambtenaar van het land dat de Raad voorzit i. Er is ook een medewerker van de Europese Commissie bij de vergaderingen aanwezig. Hij of zij heeft echter geen stemrecht.

Met name de kleinere lidstaten laten soms dezelfde individuen die deelnemen aan de expertgroepen i van de Commissie in de fase van de beleidsvoorbereiding, ook deelnemen aan de raadswerkgroepen.

Er bestaan rond de paar honderd verschillende raadswerkgroepen, de meeste permanent van karakter. Het comité van permanente vertegenwoordigers kijkt bij ieder nieuw voorstel of het kan worden ondergebracht bij een bestaande raadswerkgroep, of dat er een nieuwe raadswerkgroep moet worden opgericht. Ad-hoc werkgroepen bereiden één besluit voor en houden dan op te bestaan.

De meeste raadswerkgroepen bestaan al geruime tijd en zijn, al naar gelang het aantal voorstellen dat zij in behandeling hebben, meer of minder actief. Als er een compromis onder handbereik is, kan een werkgroep zelfs meerdere keren per week vergaderen.

Dagelijks vergaderen er tussen een handvol tot enkele tientallen raadswerkgroepen in Brussel.

De bespreking van een nieuw voorstel door een raadswerkgroep kost in de praktijk meestal meerdere bijeenkomsten gedurende een aantal weken. Bij gecompliceerde of politiek gevoelige onderwerpen kan dit oplopen tot maanden of zelfs jaren. Wanneer de voorzitter denkt dat er consensus bestaat, of wanneer de voorzitter vaststelt dat verder onderhandelen niet langer zinvol is, brengt een raadswerkgroep verslag uit aan Coreper. In het verslag aan Coreper geeft de raadswerkgroep aan over welke punten overeenstemming is bereikt, en welke punten gevoelig liggen.

Tijdens de onderhandelingen kan de raadswerkgroep de Commissie vragen om een voorstel nader toe te lichten of om bepaalde wijzigingen aan te brengen. De Commissie kan besluiten een voorstel in te trekken als ze het volstrekt oneens is met het verloop van de onderhandelingen in de raadswerkgroepen. Dit komt in de praktijk zelden voor.

Het kan gebeuren dat na behandeling van een voorstel in Coreper of in de Raad een voorstel terug wordt verwezen naar de raadswerkgroep. De raadswerkgroep wordt dan verzocht om specifieke punten verder te bespreken en uit te onderhandelen. Ook in deze gevallen brengt de raadswerkgroep verslag uit aan Coreper.

Volgens onderzoek zijn de raadswerkgroepen met name succesvol in het uitwerken en uitonderhandelen van de meer technische aspecten van nieuwe voorstellen. Kwesties die al van tevoren politiek gevoelig liggen worden vaak op een hoger niveau besproken.

Ook zouden Coreper en uiteindelijk ook de Raad in verreweg de meeste gevallen de compromissen die op raadswerkgroep niveau bereikt zijn intact laten. Dat houdt in dat - in elk geval waar het politiek niet gevoelige regelgeving betreft - de raadswerkgroepen veel invloed hebben op hoe de uiteindelijke regelgeving eruit komt te zien.

In hoeverre extern onderzoek naar het functioneren van de raadswerkgroepen correct is, is lastig na te gaan. Veel van wat er zich in de raadswerkgroepen afspeelt wordt namelijk niet openbaar gemaakt.