Europese Gemeenschappen

Met dank overgenomen van Europa Nu.

Vanaf 1967 vormden de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)1, de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EURATOM)2 en de Europese Economische Gemeenschap (EEG)3 samen de Europese Gemeenschappen (EG).

De Europese Gemeenschappen maakten gebruik van dezelfde instellingen, zoals de Europese Commissie4, Raad van ministers5, Europees Parlement6 en Europees Hof van Justitie7.

Vanaf 1993 ging de EEG de Europese Gemeenschap heten. Na de inwerkingtreding van het Verdrag van Maastricht8 in 1993 vormden de Europese Gemeenschappen de eerste pijler van de Europese Unie. Na de ratificatie van het Verdrag van Lissabon9 in 2009 verviel de indeling in pijlers van de EU en werden de Gemeenschappen opgenomen in het geheel van de Europese Unie.

Na 2002 hield de EGKS op te bestaan, omdat het verdrag slechts voor vijftig jaar gold en in 1952 werd opgericht. De bevoegdheden van de EGKS werd door het Verdag van Nice overgeheveld naar de Europese Gemeenschap.

Momenteel is het enige overgebleven onderdeel van de Europese Gemeenschappen de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie2, EURATOM. De organisatie staat los van de Europese Unie, en is dus ook niet verweven in de Europese verdragen10. Beide hebben wel dezelfde lidstaten en delen dezelfde instellingen. Bovendien valt EURATOM onder de eurocommissaris die belast is met energiezaken.

 
  • 1. 
    Dit verdrag regelde de gemeenschappelijke controle over de zware industrie en mijnbouw in zes Europese landen: de Beneluxlanden, Duitsland, Frankrijk en Italië. Het in augustus 1952 ondertekende verdrag was een eerste stap naar Europese integratie. De EGKS had een Hoge Autoriteit die als supranationaal college fungeerde en een eigen parlement, bestaande uit parlementariërs uit de lidstaten.
     
  • 2. 
    De Europese gemeenschap voor Atoomenergie (EGA) of Euratom is opgericht om de onderzoeksprogramma's voor ontwikkeling en vreedzaam gebruik van kernenergie van de lidstaten op elkaar af te stemmen. Tegenwoordig ligt het accent vooral op het verzamelen van de benodigde kennis, infrastructuur en financiering, zodat de continuïteit van de energievoorziening en de veiligheid voor de bevolking zijn gewaarborgd.
     
  • 3. 
    De Europese Economische Gemeenschap (EEG) is de voorloper van de huidige Europese Unie. De EEG werd in 1957 door middel van het Verdrag van Rome opgericht om de samenwerking tussen de landen in Europa te bevorderen. Daarmee moest tevens voorkomen worden dat deze landen opnieuw met elkaar in oorlog zouden raken. De EEG telde oorspronkelijk zes lidstaten: België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en toenmalig West-Duitsland. Tussen de deelnemende lidstaten ontstond geleidelijk een gemeenschappelijke markt: de interne handelstarieven op veel producten werden verwijderd.
     
  • 4. 
    Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
     
  • 5. 
    In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.
     
  • 6. 
    Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
     
  • 7. 
    Het in 1952 opgerichte Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) moet ervoor zorgen dat de wetten en regels die in Europa gemaakt worden, goed worden toegepast. De Europese wetten - het gemeenschapsrecht - moeten in alle lidstaten hetzelfde worden uitgevoerd. Het Hof van Justitie ziet er verder op toe dat het EU-recht in alle lidstaten op dezelfde manier wordt toegepast.
     
  • 8. 
    Dit Europese verdrag vormde in 1993 de Europese Gemeenschap om tot Europese Unie. Het Verdrag (formeel: Verdrag betreffende de Europese Unie) legde verder de basis voor de Economische en Monetaire Unie (EMU) en van de invoering van een gemeenschappelijke munt (de euro).
     
  • 9. 
    Op 1 december 2009 is het Verdrag van Lissabon in werking getreden. Hiermee kwam een einde aan een lang hervormingsproces. Het verdrag is erop gericht de Europese Unie beter bestuurbaar en democratischer te maken.
     
  • 10. 
    De geschiedenis van de Europese verdragen begint bij de oprichting van de eerste "Gemeenschap", de Europese Gemeenschap voor kolen en staal (de EGKS). Tussen 1952 (EGKS) en 2007 ("Lissabon") zijn negentien verdragen gesloten tussen een steeds toenemend aantal lidstaten.