Europese Rekenkamer

Dit orgaan controleert de wettigheid en regelmatigheid van alle inkomsten en uitgaven van de Europese Unie¹. In bredere zin moet zij de financiële belangen van de burger behartigen. De Europese Rekenkamer gaat na of de Europese middelen zo effectief, efficiënt en spaarzaam mogelijk worden ingezet. In die zin is deze instelling het financiële geweten van Europa dat erop toeziet dat de burgers 'waar voor hun geld krijgen'.

De Europese Rekenkamer, die volstrekt onafhankelijk is, controleert elk jaar in hoeverre de rekeningen van de Europese instellingen, organen en agentschappen betrouwbaar zijn, en toetst de financiële verrichtingen aan geldende wet- en regelgeving.

De Europese Rekenkamer voert (financiële) controletaken uit bij de EU-instellingen, de lidstaten van de Unie en alle derde landen die steun ontvangen van de EU. De Rekenkamer stelt onafhankelijk verslagen op en brengt onafhankelijke adviezen uit. De controle is in eerste instantie gericht op de Europese Commissie².

De Europese Rekenkamer heeft als belangrijkste taken:

• - 

  De controle van de begroting van de Europese Unie. De inkomsten en uitgaven moeten wettig en regelmatig hebben plaatsgevonden. Ook gaat de Rekenkamer na of er goed financieel beheer is gevoerd. Zo wordt een bijdrage geleverd aan de efficiëntie en doorzichtigheid van de EU. Na de controle geeft de Rekenkamer een betrouwbaarheidsverklaring af aan de Raad van de Europese Unie³ en het Europees Parlement⁴.

• - 

  Assistentie aan de Raad van de Europese Unie, en het Europees Parlement, bij de controle op de uitvoering van de begroting.

• - 

  Aanbevelingen verlenen aan het Europees Parlement, als deze de begroting van de Europese Commissie beoordeelt.

De burgers, lidstaten en Europese instellingen worden op een objectieve, transparante manier in kennis gesteld van de resultaten van de werkzaamheden van de Rekenkamer. De Rekenkamer publiceert onder andere:

• - 

  jaarverslagen van de EU-begrotingen en jaarverslagen van specifieke instellingen als bijvoorbeeld de agentschappen⁵
• - 

  betrouwbaarheidsverklaringen
• - 

  speciale verslagen over thema's van bijzonder belang (zoals financiële gevolgen van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid of financiële steun aan overzeese landen of gebiedsdelen)

De Europese Rekenkamer werkt samen met de lidstaten bij het controleren van de uitgaven in het betreffende land.

Jaarverslag van de EU-begroting

In het jaarverslag van de Rekenkamer worden de opmerkingen van de Rekenkamer over het beheer van de Gemeenschapsfinanciën uiteengezet. Het wordt aan de instellingen van de Gemeenschap toegezonden en in het Publicatieblad bekendgemaakt. In het verslag wordt met name op de gebieden gewezen waar verbeteringen mogelijk en zelfs wenselijk zijn. De instellingen geven vervolgens antwoord op de opmerkingen van de Rekenkamer.

De Europese Rekenkamer bestaat uit 27 leden: het College. De leden worden gekozen uit de lidstaten. Zij worden voor een ambtsperiode van zes jaar benoemd door de Raad van de Europese Unie³, na raadpleging van het Europees Parlement⁴, en kunnen daarna worden herbenoemd. Uit de leden wordt een voorzitter gekozen voor de duur van drie jaar.

De accountants van de Rekenkamer controleren de bewijsstukken voor de financiële transacties en richten zich daarbij ook op de directe beheerders en begunstigden van communautaire middelen. Controletaken in de lidstaten nemen in het algemeen één of twee weken in beslag en worden uitgevoerd in samenwerking met de nationale controle-instellingen of nationale diensten die daarvoor bevoegd zijn.

De Rekenkamer heeft zelf geen juridische bevoegdheid. Als de accountants fraude of onregelmatigheden ontdekken, worden de verzamelde gegevens zo snel mogelijk doorgegeven aan de bevoegde instellingen, zodat deze hieraan op adequate wijze gevolg kunnen geven.

Het College van de Rekenkamer bestaat uit één lid per lidstaat.

Hoewel de Europese Rekenkamer met name uitgaven van de Europese Commissie controleert, beheren de nationale overheden van de EU-lidstaten bijna 90 procent van de inkomsten en uitgaven van de EU. Nationale Rekenkamers spelen een grote rol in de controle over die uitgaven.

De Europese samenwerking tussen de rekenkamers vindt onder meer plaats in het zogeheten Contactcomité, waarin de presidenten van de rekenkamers in de EU-landen en de president van de Europese Rekenkamer zitting hebben.

Sinds de oprichting van de Europese Rekenkamer in 1977 is Nederland in het College vertegenwoordigd door:

In het contactcomité van Europese rekenkamers heeft ook de Nederlandse Algemene Rekenkamer zitting.

Het Europees Parlement vindt haar basis in het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)⁹ en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU)¹⁰.

• - 

  Algemene rol: VEU titel III art. 13¹¹
• - 

  Organisatie, taken: zesde deel VwEU titel I hoofdstuk 1 zevende afdeling (art. 285 t/m 287)
• - 

  Regels t.b.v. boekhoudkundige controle: zesde deel VwEU titel II hoofdstuk 4 art. 317¹², zesde deel VwEU titel II hoofdstuk 5 art. 322¹³

Factsheet Europees Parlement

• 1. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 2. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 3. 

  In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.
   
• 4. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 5. 

  Een Europees agentschap is een instantie die zich bezighoudt met de ondersteuning en uitvoering van specifieke juridische, technische of wetenschappelijke overheidstaken. Hierbij werken zij nauw samen met de Europese Commissie en de nationale overheden van de EU-lidstaten, zonder direct deel uit te maken van nationale ministeries of de Europese instellingen. Daarnaast onderhouden zij ook banden met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.
   
• 6. 

  Stef Blok (1964) was van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 minister van Economische Zaken en Klimaat. Hij verving minister Van 't Wout. Zijn taken als minister van Buitenlandse Zaken, wat hij sinds 7 maart 2018 was, werden overgenomen door minister Kaag. In het kabinet-Rutte II was de heer Blok van 5 november 2012 tot 27 januari 2017 minister voor Wonen en Rijksdienst en van 27 januari tot 26 oktober 2017 minister van Veiligheid en Justitie. Van 25 augustus 1998 tot 5 november 2012 was de heer Blok Tweede Kamerlid. Hij was in de periode 2010-2012 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Daarvoor was hij kredietanalist-secretaris Concern Krediet College en accountmanager Corporate Banking bij ABN/Amro. In de Tweede Kamer was hij woordvoerder sociale zekerheid, AOW, pensioenen en financiën. De heer Blok is sinds 2022 lid van de Europese Rekenkamer.
   
• 7. 

  Prof.dr. Alex Brenninkmeijer (1951-2022) was van 1 oktober 2005 tot 1 januari 2014 Nationale ombudsman. Sinds 2014 maakte hij deel uit van de Europese Rekenkamer. Hij was hoogleraar staatsrecht in Leiden en directeur van het programma geschillenbeslechting van het E.M. Meijers Instituut van de Universiteit Leiden. De heer Brenninkmeijer was eerder bestuursrechter.
   
• 8. 

  Rustige, welsprekende liberaal die vooral carrière maakte op Europees niveau. Na wetenschappelijk medewerker aan de Leidse universiteit te zijn geweest, werd hij op 28-jarige leeftijd lid van het Europees Parlement. Verwierf daar het nodige gezag en werd voorzitter van de liberale fractie. Was twee keer lijsttrekker van de VVD bij de Europese Verkiezingen. Als staatssecretaris voor rampenbestrijding en Antilliaanse zaken in het tweede kabinet-Kok was hij minder in beeld. Na een korte periode in de Tweede Kamer werd hij lid van de Europese conventie en daarna Europees coördinator terrorismebestrijding. In 2008-2011 lid van de Algemene Rekenkamer en in 2011-2014 van de Europese Rekenkamer. Stapte in 2010 over naar D66.
   
• 9. 

  In dit verdrag staan de waarden waar de Europese Unie en alle lidstaten zich aan moeten houden, en de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie de basis van de Europese Unie.
   
• 10. 

  Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) is een gewijzigde versie van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG). De gewijzigde versie is in 2009 van kracht geworden. In het VwEU staat wat de bevoegdheden zijn van de Europese Unie, en op welke manier de Europese Unie die bevoegdheden kan uitoefenen. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de Europese Unie de basis van de Europese Unie.
   
• 11. 

  1. De Unie beschikt over een institutioneel kader, dat ertoe strekt haar waarden uit te dragen, haar doelstellingen na te streven, haar belangen en de belangen van haar burgers en van de lidstaten te dienen, en de samenhang, de doeltreffendheid en de continuïteit van haar beleid en haar optreden te verzekeren.
   
• 12. 

  De Commissie voert de begroting in samenwerking met de lidstaten overeenkomstig de bepalingen van het ter uitvoering van artikel 322 vastgestelde reglement uit onder haar eigen verantwoordelijkheid, binnen de grenzen der toegekende kredieten en met het beginsel van goed financieel beheer. De lidstaten werken met de Commissie samen om te verzekeren dat de toegekende kredieten volgens het beginsel van goed financieel beheer worden gebruikt.
   
• 13. 

  1. Het Europees Parlement en de Raad stellen volgens de gewone wetgevingsprocedure en na raadpleging van de Rekenkamer bij verordeningen: