Eerste Kamerverkiezingen 2015 - Hoofdinhoud

Op dinsdag 26 mei 2015 kozen de leden van Provinciale Staten i een nieuwe Eerste Kamer i. De Statenleden waren op hun beurt op woensdag 18 maart 2015 jl. direct door alle kiesgerechtigde Nederlanders gekozen. Op basis van de Statenverkiezingen was al duidelijk dat het kabinet-Rutte II (VVD i, PvdA i) een nog kleinere minderheid zou krijgen dan de 30 zetels in 2012-2015.

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 1999, 2003, 2007 en 2011 verloor het zittende kabinet vaak zetels of ontstond er een minderheid. Het kabinet-Kok II i verloor tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 1999 i maar liefst 6 zetels, kabinet-Balkenende II i verloor tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 2003 i 2 zetels, kabinet-Balkenende IV i verloor in de Eerste Kamerverkiezingen van 2007 5 zetels en kabinet-Rutte I i won tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van 2011 i 2 zetels, maar bleef met de totaal behaalde 37 zetels een minderheid in de Eerste Kamer i.

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 2015 behaalde de VVD de meeste zetels. Wel verloren zij er drie ten opzichte van 2011. De PvdA verloor de meeste zetels; 6 in totaal. De winst ging naar D66. De partij behaalde vijf zetels meer, waardoor ze nu uitkomt op 12 zetels.

Bij de VVD was Loek Hermans i net als bij de Eerste Kamerverkiezingen in 2011 i lijsttrekker. Het bekendste nieuwe gezicht op de VVD-kandidatenlijst was de huidige burgemeester van Almere, Annemarie Jorritsma i. Een andere nieuwkomer was oud-burgemeester van Arnhem, Pauline Krikke i (plaats 10). Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers en oud-minister Frank de Grave behoorden bij de zittende leden die terugkeren.

De kandidatenlijst van de PvdA werd aangevoerd door fractievoorzitter Marleen Barth i. De tweede plek werd bekleed door nieuwkomer Ruud Vreeman i, vakbondsman en tot voor kort waarnemend burgemeester Groningen. Op de derde en vierde stonden de huidige senatoren, Jannette Beuving i en Nico Schrijver i.

Fractievoorzitter Elco Brinkman i was door de CDA verkozen als lijsttrekker. Nieuwe kandidaten bij de CDA waren oud-staatssecretarissen Ben Knapen i (plaats 8) en Joop Atsma i (plaats 11). Opvallende namen op de lijst van de CDA waren onder andere oud-europarlementariër Ria Oomen-Ruiten i (plaats 9) en Niek Jan van Kesteren i (plaats 6), directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW i.

Fractievoorzitter Marjolein Faber i was lijsttrekker van de PVV. Op de lijst stonder onder anderen als nieuwkomers René Dercksen, fractievoorzitter van de PVV in de Staten van Utrecht, en Gidi Markuszower, die actief was in Likoed Nederland. Van de zittende leden keerde o.a. Ronald Sörensen i niet terug.

Bij de SP werd senator Tiny Kox i opnieuw als lijsttrekker verkozen. Plaats twee tot en met vier werden bekleed door senator Arda Gerkens i, oud-wethouder van Eindhoven Hans-Martin Don i en advocaat Anneke Wezel i.

Eerste Kamerlid Thom de Graaf i was bij D66 verkozen als lijsttrekker. Hoogleraar en columniste Henriette Prast i was met plaats twee de hoogste nieuwkomer op de kandidatenlijst. Andere nieuwkomers waren hoogleraar en voormalig voorzitter van de SER Alexander Rinnooy Kan i (plaats 4), oud-directeur van het SCP Paul Schnabel i (plaats 7) en arabiste Petra Stienen i (plaats 8).

GoenLinks en SGP vonden in Tineke Strik i en Peter Schalk i nieuwe lijstaanvoerders. De lijsten van ChristenUnie, Partij voor de Dieren en 50PLUS werden weer aangevoerd door achtereenvolgens Roel Kuiper i, Niko Koffeman i en Jan Nagel i. Bij de OSF was Henk ten Hoeve i opnieuw eerste man, nadat hij dat eerder in 2007 was. Opmerkelijke nieuwkomer voor 50LUS was Martin van Rooijen i, die staatssecretaris was in het kabinet-Den Uyl i, en daarna onder meer CDA-Tweede Kamerlid en voorzitter betaald voetbal van de KNVB.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de kandidaten.

Bij de eerste toewijzing van zetels werden 68 van de in totaal 75 zetels verdeeld. Er waren dus nog 7 restzetels te verdelen. Deze resterende zetels zijn toegekend aan de partij die het hoogste gemiddelde aantal stemmen per zetel heeft als alle partijen één zetel extra zouden hebben gekregen. Deze methode resulteerde in één extra zetel voor de volgende partijen: VVD, PvdA, CDA, PVV, SP, D66 en 50PLUS.

Sinds 2011 worden Eilandsraden gekozen voor de nieuwe delen (Bonaire, St. Eustatius en Saba) van Nederland. Deze voormalige Nederlands Antilliaanse eilanden maken sinds 10 oktober 2010 als openbaar lichaam deel uit van Nederland. Volgens de vorige jaar gewijzigde Kieswet hebben deze Eilandsraden net als de Provinciale Staten het recht de leden van de Eerste Kamer te kiezen.

Dit kan echter pas ingaan als artikel 55 i van de Grondwet is gewijzigd, dat bepaalt wie de Eerste Kamer mogen kiezen. Daar is dus een Grondwetswijziging i voor nodig, wat nog niet is gebeurd. Probleem is echter dat ook niet-Nederlanders recht hebben om te stemmen voor de Eilandsraden. Het wordt onwenselijk gevonden dat niet-Nederlanders invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer en dus moet eerst voor dat probleem een oplossing worden gevonden.

Minister Plasterk i denkt daar nu over na. Gedacht wordt onder meer aan verkiezing van een apart kiescollege voor de Eerste Kamer door alleen Nederlandse staatsburgers.

Bij de verkiezing van de Eerste Kamer wordt rekening gehouden met het aantal inwoners van iedere provincie. Dit gebeurt door middel van stemwaarden. Een stemwaarde is het inwonertal van een provincie gedeeld door het honderdvoud van het aantal provinciale statenleden in die provincie.

Voor de vaststelling van de uitslag wordt de stem van een Statenlid uit een provincie vermenigvuldigd met de stemwaarde van die betreffende provincie. De uitslag wordt vervolgens berekend op basis van de aantallen berekende stemmen.

Voor de Eerste Kamerverkiezingen van 2015 had de Kiesraad de volgende stemwaarden vastgesteld:

In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste gegevens van de Eerste Kamerverkiezingen in 2015 opgenomen.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de leden die op 26 mei 2015 gekozen zijn.

Meer over