Nieuwe wetten en wijzigingen in 2024 - Hoofdinhoud

Wat verandert er per 1 januari 2024 onder meer qua wet- en regelgeving voor gemeenten?

De Omgevingswet treedt uiteindelijk in werking en het naamrecht verandert ingrijpend.

Ook zijn er nieuwe bouwregels en meer. Een overzicht.

Inwerkingtreding Omgevingswet

Op 1 januari moet het dan eindelijk toch echt gebeuren, de invoering van de Omgevingswet. De wet werd 5 keer uitgesteld, wat vooral kwam door het DSO dat de uitvoering technisch ondersteunt. En dat blijft volgens de Eerste Kamer nog steeds een probleem. Het is de bedoeling dat iedereen in een nieuw omgevingsloket een vergunning kan aanvragen voor een bouwproject.

Gecombineerde achternaam

Na de Omgevingswet is een van de meest ingrijpende veranderingen die van het naamrecht. Kinderen kunnen vanaf 1 januari 2024 de achternaam van beide ouders krijgen als het eerste kind wordt geboren op of na die datum. De combinatienaam geldt vervolgens voor al hun volgende kinderen. Door een overgangsregeling kunnen ouders alsnog een dubbele achternaam kiezen als het eerste kind na 1 januari 2016 geboren is. Zij hebben daar één jaar de tijd voor. Bij gemeenten moeten burgerzakenapplicaties worden aangepast en ook veranderen gemeentelijke werkprocessen.

Uitbreiding sluitingsbevoegdheid woningen

Ook bij ordeverstoring door ernstig geweld of bedreiging daarmee, beschieting van een pand en als een wapen wordt aangetroffen, kan de burgemeester vanaf 1 januari een woning sluiten. Burgemeesters mochten al een woning sluiten bij ernstige verstoring van de openbare orde door gedragingen die plaatsvinden in die woning. Maar dat bleek niet toereikend.

Doxing strafbaar

Het delen van persoonsgegevens met de bedoeling om diegene te intimideren, oftewel doxing, is vanaf 1 januari strafbaar.

Het fenomeen doxing komt veel voor. Persoonlijke gegevens, zoals adressen en telefoonnummers, maar ook privéinformatie over gezinsleden, worden verspreid in appgroepen zodat deze kunnen worden gebruikt om iemand angst aan te jagen. Burgemeesters, wethouders, handhavers en andere medewerkers van gemeenten zijn regelmatig slachtoffer.

Nieuw bouwtoezicht

Vanaf 1 januari 2024 komt er stap voor stap strengere controle op de bouw: eerst alleen bij nieuwbouw, later ook bij verbouwingen. Onafhankelijke controleurs bekijken of gebouwen aan de bouwregels voldoen en bijvoorbeeld niet onveilig, brandgevaarlijk of slecht geïsoleerd zijn. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zou eigenlijk in 2023 ingaan, het nieuwe bouwtoezicht kreeg veel kritiek en werd vertraagd.

Landelijke normen voor nieuwbouw

De mogelijkheid tot gemeentelijke maatwerkregels voor energie- en milieuprestatie bij nieuwbouw treedt niet in werking.

Dat voornemen was er eerder wel. Dit betekent dat gemeenten geen hogere eisen aan deze onderdelen mogen stellen dan het Besluit bouwwerken Leefomgeving (Bbl) voorschrijft. De landelijke normen voor nieuwbouw, die eigenlijk pas in 2025 in zouden gaan, gelden al vanaf 1 januari 2024.

Meldpunt goed verhuurderschap

Om huurders beter te beschermen trad een groot deel van de Wet goed verhuurderschap en het Besluit goed verhuurderschap op 1 juli 2023 in werking. Het geeft gemeenten meer mogelijkheden om huurders te beschermen tegen misstanden bij het verhuren van woon- of verblijfsruimten. Vanaf 1 januari 2024 is iedere gemeente verplicht een meldpunt goed verhuurderschap in te stellen, waar klachten over ongewenst verhuurgedrag kunnen worden gemeld.

Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp

Op 1 januari treedt de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp in werking. Daarin zijn de rechten van kinderen die in een instelling voor gesloten jeugdhulp verblijven, duidelijk vastgelegd. Er zijn strenge voorwaarden voor het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, om deze terug te dringen. Het uitgangspunt is ‘nee, tenzij’. Er zijn aanvullende eisen gesteld aan een aantal specifieke maatregelen, afzonderingsruimtes en de fysieke en sociale veiligheid in de gesloten jeugdhulp.

Eigen bijdrage Wmo omhoog

De eigen bijdrage voor hulp uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) gaat omhoog van 19 euro naar 20,60 per maand. Gemeenten mogen nog wel een lager bedrag aan hun inwoners vragen. Zo vroeg Amsterdam eerder 14,10 euro, maar verhoogt het bedrag nu ook naar de landelijke norm. Wel compenseert de hoofdstad een deel van haar inwoners.

Leges paspoort en identiteitskaart

Voor een paspoort mag in 2024 maximaal 83,87 euro voor wie 18 jaar of ouder is worden gerekend en 63,42 voor wie 17 jaar of jonger is. Het bedrag voor een identiteitskaart is maximaal 75,80 euro voor boven de 18 jaar en 40,92 voor daaronder.

(Bron: Gemeente.nu)