Europa Vandaag: Eurocommissarissen in Davos, behalve...

Bron: The Council of the European Union

Wie is er niet in Davos?

Voor Eurocommissarissen is het in het Zwitserse Davos een feest van herkenning. Een groot deel van de Europese Commissie¹ is daar namelijk vandaag, en de rest van de week, bij het World Economic Forum. Het wordt bijna zoeken naar Eurocommissarissen die daar niet aanwezig zijn.

Toch blinken er twee figuren uit die vandaag ontbreken in het Zwitserse skigebied. Allereerst verkiest Frans Timmermans² het NAVO-hoofdkwartier in Brussel boven Zwitserland. Hier spreekt hij met Mircea Geoană, de plaatsvervangend secretaris-generaal van de verdragsorganisatie. De agenda voor deze bijeenkomst is voor buitenstaanders een raadsel, al zal het - Frans kennende - gaan over Europese klimaatdoelen en de rol van NAVO in het behalen hiervan.

Bron: European Commission

Von der Leyen blikt terug in Straatsburg

Het tweede ontbrekende gezicht in Davos is van niemand minder dan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen³. Gisteren stond ze nog op de 'main stage' om te speechen over handel met China, maar vandaag staat ze tegenover een zaal Europarlementariërs in Straatsburg. Op de agenda staan de resultaten van de laatste Europese Raad⁴ van 2022. Op 15 december kwamen de regeringsleiders bijeen en werd er onder meer een akkoord bereikt over een prijsplafond voor gas. Inmiddels is dit al weer een maand geleden, dus het zal voor de drukke Von der Leyen nog wel even graven in haar geheugen zijn wanneer Europarlementariërs haar het hemd van het lijf vragen.

Bron: PDC

Corruptie en transparantie centraal

Verder hangt er bij de plenaire vergadering van het Europees Parlement⁶ nog altijd een spanning in de lucht rondom het recente corruptieschandaal (oftewel: Qatargate). Vandaag zullen de Europarlementariërs stemmen over een nieuwe vice-voorzitter, nadat de vorige - Eva Kaili - was opgepakt. In de wandelgangen worden verschillende namen genoemd, maar een Nederlandse kandidaat lijkt te ontbreken.

Het Europees Parlement kan op een bepaalde manier wel gerust ademhalen: ook andere instellingen van de EU zijn gevoelig voor een sterke lobby. Op de agenda staat vandaag namelijk ook het lobbyen van Uber bij de EU. In 2022 kwam het nieuws dat Uber zeer agressief had gelobbyd bij politici op hoge plekken - waaronder de Nederlandse Neelie Kroes⁷ - om wetgeving over de rechten van chauffeurs te vertragen of blokkeren. Eerder waren Europarlementariërs al kritisch over deze zaak, dus heel gerust zal hun toon niet zijn bij het debat.

En verder...

gaat het Europees Parlement in debat over een EU-strategie om het concurrentievermogen van de industrie te bevorderen; één van de prioriteiten van het Zweeds voorzitterschap.

Europa in een oogopslag

• 1. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 2. 

  Frans Timmermans (1961) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is hij Tweede Kamerlid en eerder was hij dat in 1998-2007 en 2010-2012 voor de PvdA. Van 1 november 2014 tot 22 augustus 2023 was de heer Timmermans vicevoorzitter van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker was hij verantwoordelijk voor 'betere regulering' en duurzame ontwikkeling en in de Commissie-Von der Leyen voor de Europese Green Deal. De heer Timmermans was in 2012-2014 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II. Daarvoor was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking) in het kabinet-Balkenende IV. Eerder was hij adviseur en particulier secretaris van dr. M. van der Stoel, Hoge Commissaris nationale minderheden van de OVSE.
   
• 3. 

  Dr. Ursula von der Leyen (1958) is vanaf 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Zij is opgeleid tot arts en was werkzaam in een Vrouwenkliniek en als docent. Namens de CDU begon zij haar politieke loopbaan in de Landsdag en regering van Neder-Saksen. In 2009 werd zij Bondsdaglid en minister in het kabinet-Merkel. Achtereenvolgens was zij minister van Gezin en Jeugd, Arbeid en Sociale Zaken, en sinds 2013, van Defensie.
   
• 4. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 5. 

  Op donderdag 15 december 2022 kwamen de 27 regeringsleiders en staatshoofden bijeen in Brussel voor de laatste bijeenkomst van de Europese Raad in 2022. De voorzitter van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid waren ook aanwezig. Mark Rutte vertegenwoordigde Nederland. De Raad zou oorspronkelijk tot vrijdag 16 december duren, deze dag werd echter geschrapt.
   
• 6. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 7. 

  Neelie Kroes, dochter van een Rotterdamse vervoersondernemer, was tussen 1971 en 2014 als VVD-politica in vele functies actief. Zij werd in 1971 Tweede Kamerlid en was toen woordvoerster vervoer en onderwijs. In het eerste kabinet-Van Agt (1977-1981) was zij staatssecretaris van vervoerszaken en PTT-zaken. Daarna was mevrouw Kroes minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Lubbers I (1982-1986) en kabinet-Lubbers II (1986-1989). In die functie was zij onder meer verantwoordelijk voor de spreiding van de PTT (hoofddirectie naar Groningen) en voor de verzelfstandiging van de PTT. Na haar ministerschap werd zij onder meer president van Universiteit Nijenrode en had zij vele functies in het bedrijfsleven. In 2004-2010 was mevrouw Kroes als Europees commissaris belast met mededinging. In de Commissie-Barroso II (2010-2014) had zij de portefeuille digitale agenda en was zij tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie.
   
• 8. 

  De term 'transparantie' duidt op de mate van openheid waarmee de instellingen van de Europese Unie werken. Het gaat hier met name om de transparantie van Europese wetgevingsprocessen. Door te streven naar transparantie wil de EU het vertrouwen in de Europese instellingen vergroten. Het is een moeilijk onderwerp, bijvoorbeeld omdat het transparanter maken van lastige onderhandelingen gevoelig ligt bij veel politici.
   
• 9. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2023 vervult Zweden het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Zweden is onderdeel van een trojka, waarin Frankrijk aftrapte, Tsjechië volgde en Zweden afsluit.