Betere preventie met vroegtijdige opsporing: een nieuwe EU-aanpak van kankerscreening ter vervanging van Aanbeveling 2003/878/EG van de Raad 2022/C 473/01 - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 473/1

Overeenkomstig artikel 168, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie moet bij de bepaling en uitvoering van elk beleid en optreden van de Unie een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid worden verzekerd. Het optreden van de Unie, dat een aanvulling moet vormen op het nationale beleid, moet gericht zijn op verbetering van de volksgezondheid, preventie van lichamelijke en geestelijke ziekten en aandoeningen bij de mens, en het wegnemen van bronnen van gevaar voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Dit optreden omvat de bestrijding van grote bedreigingen van de gezondheid door het bevorderen van onderzoek naar de oorzaken, de overdracht en de preventie daarvan, alsmede door het stimuleren van gezondheidsvoorlichting, -onderwijs en -monitoring.

De verdere ontwikkeling van kankerscreeningsprogramma’s zou moeten plaatsvinden overeenkomstig het nationale recht en de nationale en regionale bevoegdheden voor de organisatie en verstrekking van gezondheidsdiensten en medische zorg, overeenkomstig artikel 168, lid 7, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

Kanker is een van de voornaamste ziekten en doodsoorzaken in Europa. In 2020 werd bij naar schatting 2,7 miljoen mensen in de Unie kanker vastgesteld. Door de cijfers voor 2020 te extrapoleren wordt geschat dat een op de twee burgers van de Unie tijdens hun leven kanker zal ontwikkelen, wat langdurige gevolgen voor hun levenskwaliteit zal hebben, en dat slechts de helft van alle kankerpatiënten zal overleven.

Aanbeveling 2003/878/EG van de Raad (1) bevat aanbevelingen voor kankerscreening in de Unie. In de aanbeveling worden de EU-lidstaten aangemoedigd om kwalitatief hoogwaardige screeningsprogramma’s op bevolkingsniveau uit te voeren. De aanbeveling heeft voorts een belangrijke rol gespeeld bij het verbeteren van kankerscreening en bij het verzekeren van de toegankelijkheid van georganiseerde screeningsprogramma’s voor de overgrote meerderheid van de mensen in de doelleeftijdsgroep, in alle sociaal-economische groepen en overal op het grondgebied van de lidstaten.

Daarnaast zijn governance, organisatorische vereisten en evaluatie van kankerscreening besproken en is er op het niveau van de Unie informatie uitgewisseld, in combinatie met de ervaring die is opgedaan via de acties op het gebied van kankerscreening die in het kader van het EU-gezondheidsprogramma worden ondersteund (2).

Door screening wordt het mogelijk kanker in een vroeg stadium, mogelijk zelfs voordat deze invasief wordt, op te sporen. Bepaalde laesies kunnen dan effectiever worden behandeld en de kans dat patiënten kunnen worden genezen, neemt toe. De belangrijkste indicator voor de effectiviteit van screening is een afname van de ziektespecifieke mortaliteit of van de incidentie van invasieve kankersoorten.

Uit onderzoek blijkt dat screening op borstkanker, colorectale kanker, baarmoederhalskanker, longkanker, prostaatkanker (de laatste twee tot op zekere hoogte) en maagkanker onder bepaalde omstandigheden zinvol is. Alle criteria van Wilson en Jungner (3) voor verantwoorde screening, alsook de aanvullende criteria van de WHO (4), moeten worden gebruikt om de haalbaarheid van een screeningsprogramma te...