Europese Commissie botst met Nederland over toekomst spoornet

DEN HAAG (PDC) - De Europese Commissie¹ beschuldigt Nederland van het schenden van Europese regels. Het kabinet wil het gebruik van het Nederlandse spoor niet openbaar aanbesteden, maar vanaf 2025 wederom onderhands gunnen aan de Nederlandse Spoorwegen (NS). De Commissie stelt dat dit niet zomaar mag.

De zogenoemde 'concessie van het hoofdrailnet', de vergunning om treinen te laten rijden op de belangrijkste spoorverbindingen, wordt van oudsher onderhands gegund aan de NS. Het kabinet gaf deze week correspondentie vrij waaruit bleek dat de Europese Commissie kritiek heeft op het plan. Zo schreef Eurocommissaris voor Transport² Adina Vălean³ aan het kabinet dat ze zich "grote zorgen maakt over de wettigheid" van de onderhandse gunning. Een dergelijk contract moet volgens Europese regelgeving eerst worden aangeboden op de vrije markt, zodat meerdere openbaarvervoerbedrijven mee kunnen dingen.

Hoewel de Commissie nog geen juridische procedure is gestart, geeft een woordvoerder in Brussel aan dat "diverse marktpartijen zich bij ons hebben beklaagd". Wanneer nader overleg tussen het kabinet en de Commissie geen uitkomst biedt, kan een gang naar het Hof van Justitie⁴ volgen. Komende dinsdag praat de Tweede Kamer⁵ over het hoofdrailnet met de verantwoordelijke staatssecretaris, Vivianne Heijnen⁶.

Bron: NRC, Volkskrant

• 1. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 2. 

  Deze functie wordt sinds december 2019 vervuld door Adina-Ioana Vălean. Zij neemt de taken over van Eurocommissaris Violeta Bulc uit de Commissie-Juncker.
   
• 3. 

  De Roemeense Adina Ioana Valean (1968) is sinds 1 december 2019 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Von der Leyen is zij belast met vervoersbeleid. Mevrouw Valean is lid van de liberale partij en werd in 2007 in het Europees Parlement, waar zij deel uitmaakte van de fractie van de christendemocraten. In 2004-2007 was mevrouw Valean lid van het Roemeense parlement. Zij volgde studies Europese integratie en veiligheid. In het Europees Parlement was zij voorzitter van de commissie voor Industrie, Onderzoek en Energie.
   
• 4. 

  Het in 1952 opgerichte Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) moet ervoor zorgen dat de wetten en regels die in Europa gemaakt worden, goed worden toegepast. De Europese wetten - het gemeenschapsrecht - moeten in alle lidstaten hetzelfde worden uitgevoerd. Het Hof van Justitie ziet er verder op toe dat het EU-recht in alle lidstaten op dezelfde manier wordt toegepast.
   
• 5. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
   
• 6. 

  Vivianne Heijnen (1982) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (onder meer milieu en openbaar vervoer) in het kabinet-Rutte IV. Sinds 25 mei 2024 was zij met zwangerschapsverlof. Zij was sinds 2018 wethouder in Maastricht en was eerder acht jaar raadslid voor het CDA. In 2009-2018 was mevrouw Heijnen hoofd van de Campus Brussel van Universiteit Maastricht.