35871 - Verhoging van het wettelijk strafmaximum van doodslag

Dit wetsvoorstel werd op 25 juni 2021 ingediend door de minister van Justitie en Veiligheid, Grapperhaus¹, en de Minister voor Rechtsbescherming, Dekker².

Dit wetsvoorstel voorziet in verhoging van het wettelijk strafmaximum van doodslag van vijftien jaar naar vijfentwintig jaar gevangenisstraf door het Wetboek van Strafrecht (artikel 10) te wijzigen. In 2006 is met de Wet herijking aantal strafmaxima de maximale tijdelijke gevangenisstraf die als alternatief voor een levenslange gevangenisstraf kan worden opgelegd, verhoogd van twintig naar dertig jaar. In die tijd is het strafmaximum van doodslag niet opnieuw beoordeeld waardoor het verschil tussen de maximale tijdelijke gevangenisstraf van doodslag en die van moord, aanzienlijk vergroot is. Met dit wetsvoorstel wordt dit 'strafgat' kleiner.

Wijziging van het Wetboek van Strafrecht in verband met de verhoging van het wettelijk strafmaximum van doodslag (verhoging wettelijk strafmaximum doodslag)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van Internetconsultatiedocumenten en reacties, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Ferdinand Grapperhaus (1959) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte III. Hij was advocaat bij onder meer het advocatenkantoor Allen & Overy in Amsterdam en deeltijdhoogleraar Europees arbeidsrecht in Maastricht. Hij is lid van het CDA en was in 2009 voorzitter van de programmacommissie van die partij. Verder was hij enige jaren kroonlid van de SER. Sinds 2023 geeft hij leiding aan de tak juridische dienstverlening van Deloitte. Tevens is hij bijzonder hoogleraar in Rotterdam.
   
• 2. 

  Sander Dekker (1975) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister voor Rechtsbescherming op het ministerie van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte III. Van 5 november 2012 tot 26 oktober 2017 was hij staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Rutte II. Van 23 maart tot 26 oktober 2017 was hij Tweede Kamerlid voor de VVD. De heer Dekker was in 2006-2012 wethouder van Den Haag. Vanaf 2023 is hij lid van de raad van bestuur van het Maasstad Ziekenhuis.
   
• 3. 

  Ulysse Ellian (1988) is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamerfractie van de VVD. Na zijn rechtenstudie is hij werkzaam geweest als docent-onderzoeker privaatrecht aan de VU Amsterdam, en was hij daarna werkzaam als advocaat. De heer Ellian was tevens tot eind 2020 fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Almere. Hij is van Iraanse afkomst en zoon van rechtsgeleerde Afshin Ellian. Als Kamerlid houdt de heer Ellian zich bezig met defensie, antisemitisme en constitutionele zaken. Hij was lid van de enquêtecommissie kinderopvangtoeslag en is voorzitter van de commissie voor de geloofsbrieven.
   
• 4. 

  Gidi Markuszower (1977) is sinds 23 maart 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. In 2015-2017 was hij Eerste Kamerlid. De heer Markuszower was directeur van VAT-it, een internationale onderneming op het gebied van teruggave van b.t.w. Eerder was hij adviseur van de VVD en woordvoerder van Likoed Nederland. In de Eerste Kamer was hij voorzitter van de vaste commissie voor Immigratie en Asiel en JBZ-zaken. Als Tweede Kamerlid houdt de heer Markuszower zich voornamelijk bezig met europese zaken. Hij is verder fractiesecretaris en lid van het Presidium.
   
• 5. 

  Songül Mutluer (1979) is sinds 17 februari 2022 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor de PvdA en sindsdien is zij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Mevrouw Mutluer was sinds 2018 wethouder Wonen, jeugdzorg, ouderenbeleid en minimabeleid bij de gemeente Zaanstad en eerder als docent en onderzoeker verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in aanbestedingsrecht. Als Tweede Kamerlid houdt zij zich bezig met justitie (veiligheid en recht, politie, femicide) en emancipatie.
   
• 6. 

  Raymond Knops (1971) was van 31 maart 2021 tot 7 februari 2023 Tweede Kamerlid voor het CDA. Eerder was hij dat van 11 oktober 2005 tot 26 oktober 2017 (met onderbrekingen in 2006-2007 en in 2010). Hij was staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte III. Deze functie werd van 1 november 2019 tot 14 april 2020 onderbroken, toen hij minister was op dit ministerie. De heer Knops was in 1999-2005 wethouder van Horst aan de Maas en daarvoor beroepsofficier. In 2011-2014 was de heer Knops voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken. Hij was voorts enige tijd fractiesecretaris. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met binnenlandse zaken, wonen, defensie, buitenlandse zaken, politie en justitie.
   
• 7. 

  Medeoprichter en voorman van DENK, waarvan hij fractievoorzitter en in 2017 lijsttrekker was. Van september 2012 tot november 2014 maakte hij deel uit van de PvdA-fractie, waarna hij, na een conflict, samen met Selcuk Öztürk een tweemansfractie vormde. Werd in Istanbul geboren en groeide op in Maassluis. Was zelfstandig adviseur publieke sector bij adviesbureau 'Beproefd Recept' en in 2008-2012, maart-juli 2018 en maart-december 2022 (tevens) gemeenteraadslid in Rotterdam. Hield zich als Kamerlid onder meer bezig met zorg, buitenlandse zaken, defensie, volksgezondheid, welzijn en sport. Verder was hij voorzitter van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, een functie die hij kundig vervulde.
   
• 8. 

  Michiel van Nispen (1982) is sinds 2 april 2014 lid van de Tweede Kamerfractie van de SP. Hij was daarvoor medewerker justitie van die fractie. Hij woont in Breda. Als Tweede Kamerlid houdt hij zich eveneens bezig met het justitiebeleid en daarnaast is hij woordvoerder sportbeleid. De heer Van Nispen is lid (en sinds 2024 voorzitter) van het Presidium en van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening en voorzitter van de tijdelijke commissie Grondrechten en Constitutionele Toetsing.
   
• 9. 

  Romke de Jong (1984) was van 31 maart 2021 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij is eigenaar van een ijsfabriek en van biologisch plantaardig zuivelbedrijf. De heer de Jong was lid van Provinciale Staten van Fryslân, en eerder raadslid in Opsterland. Hij was woordvoerder belastingen, economische zaken, innovatie, toerisme, ruimtevaart en plattelandsgebieden.
   
• 10. 

  Caroline van der Plas (1967) is sinds 31 maart 2021 lid en voorzitter van de Tweede Kamerfractie van BoerBurgerBeweging (BBB). Zij komt uit Deventer en was werkzaam als journalist voor tijdschriften in de agrarische sector. Omschreef zichzelf als 'boerin zonder boerderij'. Behalve met het algemene regeringsbeleid houdt mevrouw Van der Plas zich als Kamerlid bezig met landbouw, natuur en voedselkwaliteit, zorg, beroepsonderwijs, arbeidsmigratie, openbaar vervoer en milieu. Sinds 2024 is zij voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken.
   
• 11. 

  Mirjam Bikker (1982) is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Op 17 januari 2023 volgde zij Gert-Jan Segers op als fractievoorzitter en politiek leider van de ChristenUnie. Daarvoor was zij van 9 juni 2015 tot 31 maart 2021 lid van de Eerste Kamer en in 2019-2021 fractievoorzitter. Mevrouw Bikker was zeven jaar gemeenteraadslid in Utrecht (tevens fractievoorzitter) en beleidsmedewerker van de ChristenUnie-fractie in de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer was zij voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Als Tweede Kamerlid houdt zij zich behalve met het algemene politieke beleid bezig met onder meer zorg, justitie en veiligheid, binnenlandse zaken, koninklijk huis, sport en Groningen.
   
• 12. 

  Tweede Kamerlid van GroenLinks. Was eerst vervanger van Linda Voortman en daarna zesenhalf jaar de woordvoerder zorg van haar fractie. Hield zich behalve met medische zorg en medische ethiek bezig met veiligheid en justitie en asiel en migratie. Medeinitiatiefnemer bij wetgeving, onder meer om de positie van vrouwen bij abortus te versterken. Was tevens vicefractievoorzitter. Voor zij Kamerlid werd adjunct-directeur van cultuurinstelling 'De Westergasfabriek' in Amsterdam en netwerkdirecteur bij een natuur- en milieufederatie. Sprak zich krachtig uit tegen verloedering van het publieke debat. Sinds 1 juni 2024 is zij hoofd Medische Programma's en plaatsvervangend directeur van Dokters van de Wereld Nederland.
   
• 13. 

  Marieke Koekkoek (1989) is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamerfractie van VOLT. Van 15 maart tot 5 juli 2023 werd zij tijdelijk vervangen wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof. Zij was eerder werkzaam als advocaat-stagiair bij een kantoor in Amsterdam. Als Tweede Kamerlid houdt mevrouw Koekkoek zich bezig met onder meer buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking, justitie, landbouw, natuur en voedselkwaliteit, sociale zaken en werkgelegenheid, Koninkrijksrelaties en volksgezondheid, welzijn en sport.
   
• 14. 

  Dilan Yeşilgöz (1977) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is zij Tweede Kamerlid. Eerder was zij lid van 23 maart 2017 tot 3 september 2021. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was mevrouw Yesigöz minister van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte IV. In het (demissionaire) kabinet-Rutte III was zij van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Mevrouw Yeşilgöz was eigenaar/senior adviseur van Bureau DenW in Amsterdam en daar raadslid. Eerder was zij bestuursadviseur veiligheid en zorg van het college van B&W van Amsterdam. Zij was lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023.
   
• 15. 

  Gala Veldhoen (1971) is sinds 13 juni 2023 lid van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer. Zij was sinds 11 juni 2019 lid van de GroenLinks-Eerste Kamerfractie. Daarvoor was zij advocaat (met name media-advocatuur) en daarna rechter strafrecht en jeugdstrafrecht in Amsterdam. Voorts was zij lid van de Raad van Toezicht van de Nederlandse Publieke Omroep. Gala Veldhoen is een dochter van de beeldend kunstenaar Aat Veldhoen. Als Eerste Kamerlid houdt zij zich bezig met justitie en veiligheid en mediabeleid en is zij voorzitter van de commissie voor digitalisering.
   
• 16. 

  Boris Dittrich (1955) is sinds 11 juni 2019 lid van de D66-Eerste Kamerfractie. Hij was eerder in de jaren 1994-2006 Tweede Kamerlid. In de periode 2003-2006 was hij fractievoorzitter. Voor hij Kamerlid werd, was hij advocaat en rechter bij de Arrondissementsrechtbank Alkmaar. In de Kamer hield hij zich aanvankelijk vooral bezig met justitie en later ook met terreinen als werkgelegenheid, Antilliaanse zaken, medisch-ethische zaken, cultuur, ontwikkelingssamenwerking, politie en integratie. Zette zich volop in voor de rechten van homo's en bracht vier initiatiefwetten tot stand. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap werkte hij bij Human Rights Watch. Is als Eerste Kamerlid woordvoerder justitie, binnenlandse zaken en asiel en Koninkrijksrelaties.
   
• 17. 

  Jeroen Recourt (1970) is sinds 13 juni 2023 lid van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer.
  Hij was sinds 11 juni 2019 lid van de PvdA-Eerste Kamerfractie. In de periode 2010-2017 was hij woordvoerder justitie van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Voerde ook jaarlijks het woord over de begroting van de Koning. Voor hij overstapte naar de politiek was hij onder meer rechter in Amsterdam en bij het Gemeenschappelijk Hof van de Nederlandse Antillen en Aruba in Oranjestad (Aruba). Hij huwde in 2016 met zijn toenmalige fractiegenote Sjoera Dikkers. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap werd hij opnieuw rechter. In de Eerste Kamer is de heer Recourt woordvoerder justitie en veiligheid, en koninkrijksrelaties.
   
• 18. 

  Ilse Bezaan (1968) is sinds 11 juni 2019 lid van de PVV-Eerste Kamerfractie. Zij was bedrijfsjurist en eigenaar van een BV. Sinds 2015 is mevrouw Bezaan lid van Provinciale Staten van Noord-Holland. Als Kamerlid houdt mevrouw Bezaan zich vooral bezig met justitie en veiligheid.
   
• 19. 

  Henk Otten (1967) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 lid van de Eerste Kamer. Hij stond bij de Eerste Kamerverkiezingen in 2019 als eerste op de lijst van Forum voor Democratie, maar werd in juli 2019 uit de partij gezet. Met Jeroen de Vries vormde hij de Fractie-Otten. Sinds oktober 2019 was hij voorzitter van de partij Groep Otten, die in 2020 enige tijd opging in de Partij voor de Toekomst. De heer Otten is directeur van m/s2 capital en was lid van het partijbestuur van FVD. De heer Otten heeft een achtergrond in de bedrijfseconomie en het financieel beheer.
   
• 20. 

  Theo Hiddema (1944) was van 13 april 2021 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid. Tot 31 maart 2022 was dit namens de FVD, daarna namens fractie-Frentrop. Eerder was hij van 23 maart 2017 tot 24 november 2020 Tweede Kamerlid voor de FVD. De heer Hiddema heeft sinds 1981 een eigen advocatenkantoor. Strafzaken waardoor hij bekendheid kreeg waren onder meer de zaak over het staatspensioen van de weduwe Rost van Tonningen, het proces tegen de Bende van Venlo en de Lancee-incestaffaire. Verder stond hij de familie Fortuyn bij in het proces tegen Volkert van der G. Als Tweede Kamerlid hield de heer Hiddema zich onder meer bezig met defensie, binnenlandse zaken, justitie, Koninkrijksrelaties, wonen en sociale zaken. In de Eerste Kamer sprak hij vooral over justitie.
   
• 21. 

  Martine Baay-Timmerman (1958) was van 28 maart 2017 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor 50PLUS. Van 29 oktober 2013 tot 31 december 2014 was zij Tweede Kamerlid, maar op 10 september 2014 ging zij met ziekteverlof. Zij is advocaat en was secretaris van 50PLUS. In 2001-2009 woonde zij in Marbella. In de periode na 2015-2017 was zij medewerker van de 50PLUS-Eerste Kamerfractie. Als Tweede Kamerlid hield mevrouw Baay zich onder meer bezig met zorg, sociale zaken en wonen; in de Eerste Kamer sprak zij vooral over zorg, justitie en binnenlandse zaken (Grondwet, kiesrecht, open overheid).
   
• 22. 

  Diederik van Dijk (1971) is sinds 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de SGP. Van 9 juni 2015 tot 6 december 2023 was Van Dijk Eerste Kamerlid voor de SGP. Ook was hij directeur van de prolifeorganisatie NPV (Nederlandse Patiëntenvereniging) en daarvoor beleidsmedewerker van de SGP-Tweede Kamerfractie. Als Kamerlid houdt de heer Van Dijk zich onder meer bezig met constitutionele zaken, defensie, volksgezondheid, migratie en justitie en veiligheid.
   
• 23. 

  Rik Janssen (1957) is sinds 11 juni 2019 lid van de SP-Eerste Kamerfractie. Sinds 25 januari 2022 is hij fractievoorzitter. De heer Janssen verving van 11 januari tot 14 april 2011 in de SP-Tweede Kamerfractie Sadet Karabulut, die toen met zwangerschaps- en bevallingsverlof was. Hij was zelfstandig horecaondernemer in Scheveningen en justitiemedewerker van de SP-Tweede Kamerfractie. In 2011-2019 was hij lid van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland. Als Eerste Kamerlid houdt de heer Janssen zich bezig met justitie en veiligheid, binnenlandes zaken, immigratie en asiel, en digitalisering.
   
• 24. 

  Hendrik-Jan Talsma (1978) is sinds 6 april 2021 lid van de Eerste Kamerfractie van de ChristenUnie. Hij was officier van justitie bij het landelijk parket van het Openbaar Ministerie en is nu ombudsfunctionaris bij de politie. Eerder was hij beroepsmilitair. De heer Talsma is fractiesecretaris. Zijn portefeuilles als Kamerlid omvat binnenlandse zaken, justitie en veiligheid, onderwijs, cultuur en wetenschap, en volksgezondheid, welzijn en sport.
   
• 25. 

  Mirjam de Blécourt (1964) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de VVD. Zij is sinds 1990 advocaat en vanaf 2003 bestuurder van advocatenkantoor Baker McKenzie in Amsterdam. Zij is vooral deskundig op het gebied van arbeidsrecht. Als Kamerlid hield mevrouw De Blécourt zich vooral bezig met justitie, economische zaken en mediabeleid.
   
• 26. 

  Theo Rietkerk (1962) is sinds 11 juni 2019 lid van de CDA-Eerste Kamerfractie. In de periode 1998-2003 was hij Tweede Kamerlid en toen woordvoerder politie, criminaliteitsbestrijding en veiligheid. Hij was tevens fractiesecretaris. Voor hij Kamerlid werd, was de heer Rietkerk algemeen juridisch medewerker landelijk gebied van de provincie Overijssel en projectleider plattelandsvernieuwing. In 2003-2014 was hij lid van Gedeputeerde Staten van Overijssel belast met onder andere de thema's ruimte, economie, energie, wonen en milieu. Sinds 1 november 2014 is hij bestuursvoorzitter van een onderwijsorganisatie. Als Kamerlid houdt hij zich onder meer bezig met infrastructuur en waterstaat en is hij voorzitter van de vaste commissie voor OCW.