Eurocommissaris voor Waarden en Transparantie (vicevoorzitter)

Deze functie wordt sinds december 2019 vervuld door Vera Jourová¹. Deze functie is nieuw in de Commissie-Von der Leyen.

De Eurocommissaris² voor Waarden en transparantie (tevens vicevoorzitter) treedt in de Commissie-Von der Leyen op als voorzitter van het team 'Een nieuwe impuls voor Europese democratie'. De Eurocommissaris is verantwoordelijk voor het leiding geven aan, en coördineren van, het werk van de commissie op het gebied van transparantie en waarden. Daarnaast vertegenwoordigt de Eurocommissaris de Commissie in de Conferentie over de Toekomst van Europa.

De Eurocommissaris richt zich op het versterken van de democratische systemen³ en deze opener en transparanter maken. Het houden van een open, transparante en regelmatige dialoog met vertegenwoordigende organen hoort hier ook bij. Hierin heeft zij onder meer als taak:

• - 

  de discussie voeren met het Europees Parlement⁴ en de Raad⁵ over het Spitzenkandidatensysteem
• - 

  de commissie vertegenwoordigen bij de Conferentie over de Toekomst van Europa over dit onderwerp
• - 

  het vervolg van deze voorstellen coördineren waar de Commissie op kan acteren. Hierbij moet ook het EP worden ondersteund bij het verbeteren van kieswetten
• - 

  coördineren van het werk aan een Europees democratisch actieplan tegen buitenlandse inmenging in Europese verkiezingen
• - 

  het robuuster maken van de Europese democratische systemen
• - 

  zorgen voor pluriformiteit en vrijheid in de media
• - 

  het wetgevingsproces transparanter maken
• - 

  samen met het EP en de Raad zorgen voor een onafhankelijk gezamenlijk ethieklichaam voor alle EU-instituties
• - 

  de werking van het Europees burgerinitiatief⁶ verbeteren
• - 

  samen met de Eurocommissaris voor Justitie⁷ zorgen voor handhaving van de rechtsstaat
• - 

  toetreding van de EU tot de European Convention of Human Rights bewerkstelligen
• - 

  monitoren van, en rapporteren over, de toepassing van het handvest voor de grondrechten⁸
• - 

  speciale aandacht voor bescherming van het recht op vreedzame samenkomst en het recht van vereniging
• - 

  coördineren van initiatieven die de Europese identiteit bevorderen en de rechten die hiermee samenhangen
• - 

  coördineren van het werk naar een inclusieve en echte unie van gelijkheid en diversiteit

• 1. 

  De Tsjechische Vera Jourová (1964) is sinds 1 november 2014 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Von der Leyen is zij belast met waarden en transparantie. In de Commissie-Juncker was zij belast met justitie, consumentenrechten en gendergelijkheid. Mevrouw Jourová is lid van de liberaal-populistische partij ANO 2011 (Burgeractie). Sinds januari 2014 was zij minister voor regionale ontwikkeling, daarvoor was zij onderminister
   
• 2. 

  Een Eurocommissaris is één van de 27 leden van de Europese Commissie en heeft als taak het behartigen van het algemeen belang van de Europese Unie. Iedere commissaris heeft een eigen portefeuille. Een aantal Eurocommissarissen zijn tevens vicevoorzitter van de Commissie.
   
• 3. 

  Democratie is één van de kernwaarden van de Europese Unie. Niet alleen zijn de lidstaten van de Europese Unie op democratische beginselen gebaseerd, ook de Europese Unie is gegrond op een representatieve democratie. Volwassen EU-burgers hebben het recht zich kandidaat te stellen en te stemmen voor het Europees Parlement. In het Verdrag van Maastricht (1993) staat dat besluiten in zo groot mogelijke openheid en zo dicht mogelijk bij de burger dienen te worden genomen.
   
• 4. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 5. 

  In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit.
   
• 6. 

  Sinds 1 april 2012 kunnen de inwoners van de Europese Unie verzoeken doen aan de Europese Commissie om een bepaald onderwerp op de agenda te zetten. Dit Europees burgerinitiatief (EBI) heeft tot doel de democratie in de Europese Unie te versterken door burgers, organisaties of bedrijven rechtstreeks bij het wetgevingsproces te betrekken.
   
• 7. 

  Deze functie was nieuw in de Commissie-Juncker maar opgeheven per 1 december 2019. De portefeuille werd in de Commissie-Von der Leyen verdeeld over twee functies. De Eurocommissaris was Věra Jourová.
   
• 8. 

  In het Handvest van de grondrechten zijn alle grondrechten ('mensenrechten') opgenomen die in de Europese Unie gelden. Het gaat om onderwerpen als vrijheid, gelijkheid, solidariteit en burgerschap. De meeste van deze rechten zijn al extra beschermd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) van de Raad van Europa.