Europese Raad 12-13 december 2019

Bron: The Council of the European Union

Op 12 en 13 december vond de laatste bijeenkomst van de Europese Raad¹ in 2019 plaats in Brussel.

Bij de top waren alle regeringsleiders van de EU-lidstaten, de vaste voorzitter², de voorzitter van de Europese Commissie³ en de Hoge Vertegenwoordiger⁴ voor een sterker Europa in de wereld aanwezig. Het was de eerste EU-Top waar Ursula von der Leyen⁵ als Commissievoorzitter en Charles Michel⁶ als voorzitter van de Europese Raad in hun functie actief waren.

Op de agenda van de Europese leiders stonden de aanpak van klimaatverandering⁷ en het meerjarig financieel kader 2021-2027⁸. Daarnaast kwamen de plannen voor een conferentie over de toekomst van Europa aan bod en sprak de Raad over de problemen omtrent het stelsel voor geschillenbeslechting van de WTO⁹.

Klimaatverandering

De Raad heeft de doelstelling van een klimaatneutrale EU in 2050 bekrachtigd. De Green Deal van de Commissie zal hierin de leidraad vormen. Op financieel gebied zal het volgende MFK een aanzienlijke bijdrage aan de klimaatactie leveren. Polen heeft zich nog niet aan de doelstellingen gecommitteerd.

Meerjarig Financieel Kader

De Raad besprak het Meerjarig Financieel Kader⁸ aan de hand van het cijfermateriaal dat is opgesteld door het Finse voorzitterschap¹⁰, maar wist hierover nog niet tot een akkoord te komen. De Raad verzoekt zijn voorzitter de onderhandelingen voort te zetten om tot een definitief akkoord te komen.

Conferentie over de toekomst van Europa

De Raad heeft het Kroatisch voorzitterschap¹¹ verzocht tot een Raadsstandpunt te komen over het voorstel voor een conferentie van de toekomst van Europa tussen 2020 en 2022. Op basis hiervan zal de Raad het gesprek aangaan met het Parlement¹² en de Commissie¹³.

Geschillenbeslechting WTO

De Raad sprak zijn zorgen uit over de verlamming van het stelsel voor geschillenbeslechting van de WTO⁹. De Raad steunt pogingen van de Commissie om tijdelijke regelingen te treffen met derde landen en geeft aan dat er actief naar een permanente oplossing gezocht moet worden.

Brexit

De Raad pleitte nogmaals voor een 'ordelijke terugtrekking' van het VK uit de Europese Unie.

• 1. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 2. 

  De vaste voorzitter van de Europese Raad leidt de werkzaamheden van deze Raad, die bestaat uit Europese regeringsleiders of staatshoofden. Ook treedt de vaste voorzitter op als vertegenwoordiger van de Europese Raad in contacten met andere regeringsleiders en staatshoofden. Deze functie, ook wel (ten onrechte) de 'president van de Europese Unie' genoemd, is in 2009 ingevoerd door het Verdrag van Lissabon.
   
• 3. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 4. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 5. 

  Dr. Ursula von der Leyen (1958) is vanaf 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Zij is opgeleid tot arts en was werkzaam in een Vrouwenkliniek en als docent. Namens de CDU begon zij haar politieke loopbaan in de Landsdag en regering van Neder-Saksen. In 2009 werd zij Bondsdaglid en minister in het kabinet-Merkel. Achtereenvolgens was zij minister van Gezin en Jeugd, Arbeid en Sociale Zaken, en sinds 2013, van Defensie.
   
• 6. 

  Charles Michel (1975) is vanaf 1 december 2019 vaste voorzitter van de Europese Raad. Van 11 oktober 2014 tot en met 27 november 2019 was hij minister-president van België. Hij was leider van de Waalse liberalen en was eerder minister van Ontwikkelingssamenwerking (2007-2011). Charles Michel, zoon van oud-minister en oud-eurocommissaris Louis Michel, werd in 1999 op 23-jarige leeftijd Kamerlid. Hij was verder minister in de Waalse regering en burgemeester van Waver.
   
• 7. 

  De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de aarde door de uitstoot van broeikasgassen opwarmt en dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Deze klimaatverandering zet de leefbaarheid van veel gebieden op aarde onder druk en heeft grote gevolgen voor onder andere natuur en landbouw. Om de gevolgen te beperken is internationaal afgesproken de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Ook de Europese Unie spant zich zowel op Europees niveau als op mondiaal niveau in om klimaatverandering tegen te gaan.
   
• 8. 

  Het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 (MFK) is het akkoord waarin de begroting van de Europese Unie voor een periode van zeven jaar op hoofdlijnen wordt vastgesteld. De EU legt in deze meerjarenbegroting vast wat de hoogte van het budget van de EU is, waar het geld aan uitgegeven wordt en hoeveel iedere lidstaat moet bijdragen. Het MFK voor 2021-2027 komt uit op 1.074,3 miljard euro. Om de economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen is afgesproken dat er boven op de normale begroting een coronaherstelfonds komt van 750 miljard euro. In juni 2023 heeft de Commissie de lidstaten gevraagd om 66 miljard euro extra aan de meerjarenbegroting bij te dragen. Dit bedrag zou vooral nodig zijn om Oekraïne de komende jaren financieel te blijven steunen. Daarnaast zou het geld gebruikt worden voor het asiel- en migratiebeleid en voor subsidies aan Europese industrieën en technologieën.
   
• 9. 

  De Wereldhandelsorganisatie staat ook bekend als de WTO, de World Trade Organisation. De WTO is erop gericht handel te stimuleren. Dat doet ze door landen te laten onderhandelen over het verlagen van invoertarieven, het afschaffen van regels die de hoeveelheid handel beperken, en het laten gelden van gelijke regels voor alle landen. De WTO kan zelf geen regels maken; er kunnen alleen besluiten worden genomen als alle landen het met elkaar eens worden. Landen kunnen klachten indienen bij de WTO als andere landen zich niet aan die regels houden.
   
• 10. 

  Van 1 juli tot en met 31 december 2019 vervulde Finland het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Finland volgde hiermee Roemenië op. Finland was voor de tweede keer voorzitter van de Raad; de eerste keer was in juli t/m december 2006.
   
• 11. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2020 vervulde Kroatië het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Kroatië volgde hiermee Finland op. Kroatië is voor het eerst voorzitter van de Raad: het land trad in 2013 toe tot de EU en draait sindsdien mee in het roulerend systeem van voorzitterschappen.
   
• 12. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 13. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 14. 

  In de Europese Raad, ook wel de Europese top genoemd, komen de regeringsleiders van alle lidstaten van de Europese Unie bij elkaar. Ook de Hoge Vertegenwoordiger is aanwezig bij deze bijeenkomsten en doorgaans ook de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke richting van de EU vast.