Merkel en Cameron willen af van 'Spitzenkandidaten'

DEN HAAG (PDC) - Bijna alle Europese regeringsleiders zouden een einde willen maken aan het systeem waarbij het Europees Parlement¹ de nieuwe Commissievoorzitter² kiest. Dat schrijft de Süddeutsche Zeitung op basis van een verslag dat afkomstig zou zijn van het Nederlands voorzitterschap³ van de Raad. Met name de Duitse bondskanselier Merkel⁴ en de Britse premier Cameron⁵ zouden willen voorkomen dat het Europees Parlement de benoeming in 2019 opnieuw volledig naar zich toe trekt.

Bij de benoeming van een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie⁶ moet naar de uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement worden gekeken, zo is vastgelegd in artikel 17⁷ van het Verdrag van Lissabon⁸. De Europese Raad⁹ draagt in dit systeem nog steeds een kandidaat voor, maar het Europees Parlement moet deze kandidaat vervolgens wel goedkeuren. 

In die wetenschap besloten de fractieleiders in het EP in 2014 zelf kandidaten naar voren te schuiven. Afgesproken werd dat de kandidaat van de grootste fractie na de verkiezingen ook gesteund zou worden door de andere fracties. Op die manier werd de Europese Raad buiten spel gezet en konden de regeringsleiders niet om de kandidaat van de christendemocratische fractie¹⁰ heen, de huidige Commissievoorzitter Juncker¹¹.

In het Europees Parlement gaan stemmen op om deze procedure wettelijk te verankeren. Europarlementariërs Jo Leinen¹² en Danuta Hübner¹³ willen hiermee de invloed van Europese burgers op het dagelijks bestuur in de EU vergroten en het Europees Parlement tot een echte volksvertegenwoordiging maken. De Raad wijst echter op de letterlijke tekst van artikel 17 en benadrukt dat ook nationale parlementen veelal niet zelf een kandidaat-premier voordragen.

Bronnen: 

• 1. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 2. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 3. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2016 vervulde Nederland voor de twaalfde keer het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Prioriteiten waren: een strategische agenda voor de EU in tijden van verandering, banen scheppen door innovatieve groei, en verbinding zoeken met maatschappelijke actoren. Nederland kreeg als voorzitter verder te maken met de migratiecrisis en het Britse referendum over het lidmaatschap van de EU.
   
• 4. 

  Angela Merkel (1954) was van 22 november 2005 tot 8 december 2021 bondskanselier van Duitsland. Zij leidde sinds 2018 een coalitie van CDU/CSU met de SPD. Zij is scheikundige en werkte als wetenschapper in de DDR. In 1990 werd zij voor de CDU lid van de Bondsdag. In 1991-1994 was Angela Merkel minister voor vrouwen- en jeugdzaken en in 1994-1998 minister van milieu. In 2000 volgde zij Helmut Kohl op als voorzitter van de CDU.
   
• 5. 

  David Cameron (1966) was van 11 mei 2010 tot 13 juli 2016 minister-president van het Verenigd Koninkrijk. Hij was sinds 2005 leider van de Conservatieven. De heer Cameron studeerde in Oxford en werkte enige tijd bij de Conservatieve Partij, onder meer als adviseur van de ministers van financiën en Binnenlandse Zaken. Later werkte hij bij een mediaconcern. In 2001 werd de heer Cameron lid van het Lagerhuis en in 2004 kwam hij in het schaduwkabinet. Hij leidde in 2010-2015 een coalitie van Conservatieven en Liberaal-Democraten. Na het verloren Brexit-referendum maakte hij zijn vertrek bekend.
   
• 6. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 7. 

  1. De Commissie bevordert het algemeen belang van de Unie en neemt daartoe passende initiatieven. Zij ziet toe op de toepassing van zowel de Verdragen als de maatregelen die de instellingen krachtens deze Verdragen vaststellen. Onder de controle van het Hof van Justitie van de Europese Unie ziet zij toe op de toepassing van het recht van de Unie. Zij voert de begroting uit en beheert de programma's. Zij oefent onder de bij de Verdragen bepaalde voorwaarden coördinerende, uitvoerende en beheerstaken uit. Zij zorgt voor de externe vertegenwoordiging van de Unie, behalve wat betreft het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en de andere bij de Verdragen bepaalde gevallen. Zij neemt de initiatieven tot de jaarlijkse en meerjarige programmering van de Unie om interinstitutionele akkoorden tot stand te brengen.
   
• 8. 

  Dit Europese verdrag voerde een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.
   
• 9. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 10. 

  De fractie van de Europese Volkspartij is een centrum-rechtse politieke fractie en vertegenwoordigt de christendemocratische stromingen in het Europees Parlement. De fractie is gelieerd aan de EVP-partij.
   
• 11. 

  Jean-Claude Juncker (1954) was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Hij werd op 15 juli 2014 gekozen. Juncker was in 1995-2013 minister-president van Luxemburg. Eerder was hij staatssecretaris en minister onder meer van financiën. Hij bekleedde daarnaast functies bij de Wereldbank en het IMF. In 2005-2013 was hij voorzitter van de eurogroep. Juncker is lid van de Christelijke Volkspartij en leidde een coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten. Hij is diverse malen onderscheiden met internationale prijzen, zoals de Walter Hallsteinprijs en de Karelsprijs.
   
• 12. 

  Jo Leinen () was van 20 juli 1999 tot 1 juli 2019 lid van het Europees Parlement. Leinen maakte deel uit van de Fractie Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten en komt uit Duitsland.
   
• 13. 

  Danuta Hübner (1948) is sinds 2009 lid van het Europees Parlement. Zij maakt deel uit van de christendemocratische fractie. Ze was van mei 2004 tot juli 2009 lid van de Europese Commissie. In de Commissie-Barroso (vanaf november 2004) is zij belast met regionaal beleid. Daarvoor was zij hoogleraar economie en minister van Europese Zaken van Polen.