Europees debat over de toekomst van het justitiebeleid van de EU - Hoofdinhoud
Europese Commissie
Persbericht
Brussel, 7 oktober 2013
De voltooiing van de Europese rechtsruimte: wat staat ons te wachten?
Een blik in de glazen bol: hoe ziet het justitiebeleid van de EU er in 2020 uit? Dit is het thema van een Europese discussie waartoe de Europese Commissie i vandaag de aanzet heeft gegeven met een pakket van vijf discussienota's over het Europees burgerlijk, straf- en bestuursrecht alsook over de rechtsstaat en de grondrechten in de EU. Deze nota's moeten een debat op gang brengen over de beleidsmaatregelen die de EU de komende jaren op het gebied van justitie zou kunnen nemen om in het belang van de burgers en bedrijven van Europa de grondvesten van de Europese Unie i te versterken en de Europese rechtsruimte te voltooien. In de nota's wordt onder meer geopperd om het wederzijds vertrouwen in het burgerlijk recht verder te bevorderen, het procesrecht te versterken wat betreft de betekening en de kennisgeving van stukken, breder gebruik te maken van facultatieve Europese regelingen van materieel recht en een nieuw mechanisme in te stellen voor het verhelpen van eventuele crises op het gebied van de rechtsstaat in de lidstaten.
Iedereen die dat wil kan zich in het debat mengen en een bijdrage leveren aan het toekomstige justitiebeleid. De Commissie heeft een oproep gedaan tot het indienen van input. Dit kan nog tot eind 2013. Tot 11 november kunnen ook voorlopige reacties worden meegedeeld. Zowel de nota's van de Commissie als de voorlopige input zullen worden besproken op een Europees forum over de toekomst van het justitiebeleid van de EU, dat op 21 en 22 november in Brussel zal worden gehouden (programma in bijlage). Onder de sprekers zijn nationale ministers, leden van het Europees Parlement i, rechters van het Europese Hof van Justitie i en de nationale hooggerechtshoven, wetenschappers en vooraanstaande vertegenwoordigers van de juridische sector. Ook journalisten kunnen zich voor het forum aanmelden, door een e-mail te sturen naar Joshua.Salsby@ec.europa.eu .
"We hebben in korte tijd grote vooruitgang geboekt bij de ontwikkeling van een Europese rechtsruimte. Justitie staat nu volop in de aandacht als een Europees beleidsterrein, net als de interne markt in de jaren '90. Maar we zijn er nog niet," aldus vicevoorzitter Viviane Reding i, Europees commissaris i voor justitie. "We moeten een complete en solide Europese rechtsruimte tot stand brengen. Burgers en bedrijven zullen pas echt de vruchten van de eengemaakte markt plukken als zij erop kunnen rekenen dat hun rechten overal worden beschermd. Dat vergt vertrouwen in elkaars rechtsstelsels. Het komt erop aan dat wederzijdse vertrouwen te versterken."
De input zal de Commissie helpen om het EU-justitiebeleid na het programma van Stockholm uit te stippelen. Zoals voorzitter Barroso in zijn brief van 11 september 2013 aan voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz i heeft aangekondigd, zal de Europese Commissie in juni 2014 een mededeling presenteren over toekomstige beleidsinitiatieven op het gebied van justitie en binnenlandse zaken; de input zal worden gebruikt voor het deel van die mededeling dat betrekking heeft op justitie.
In de vijf nota's die de Commissie vandaag heeft uitgebracht, staan ideeën voor de volgende gebieden :
-
-Burgerlijk recht
De EU heeft bruggen tussen de nationale civielrechtelijke stelsels geslagen die ervoor zorgen dat uitspraken van een rechter in een andere lidstaat automatisch worden erkend, bedrijven bij grensoverschrijdende insolventiezaken bescherming genieten en het eenvoudiger wordt om bij grensoverschrijdende huwelijken, scheidingen en erfopvolgingen te bepalen welk land bevoegd is. De Commissie noemt nog een aantal gebieden waarop wellicht maatregelen moeten worden genomen om burgers, consumenten en bedrijven in staat te stellen optimaal van de Europese rechtsruimte te profiteren wanneer zij met hun gezin naar een andere lidstaat verhuizen of ten volle gebruik willen maken van de eengemaakte markt. Zo zouden de regels inzake de betekening en de kennisgeving van stukken kunnen worden verbeterd (wat de tenuitvoerlegging van uitspraken ten goede zou komen) en zouden er groeibevorderende maatregelen kunnen worden genomen om verschillen tussen nationale insolventiewetten te verhelpen of gelijke tred te houden met marktontwikkelingen en nieuwe technologie ( bv. contractuele aspecten van cloud computing).
-
-Strafrecht
Burgers rekenen erop dat hun grondrechten en veiligheid in de hele EU gewaarborgd zijn. Dankzij het Verdrag van Lissabon i heeft de Unie op strafrechtelijk gebied belangrijke vooruitgang kunnen boeken. Zo zijn de omschrijvingen van ernstige misdrijven geharmoniseerd, zijn er gemeenschappelijke normen ingevoerd voor de bescherming van personen die worden verdacht of beschuldigd van een strafbaar feit en gelden nu in de hele EU dezelfde normen voor de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten. Ook is er een nieuw systeem voor vervolging op het niveau van de Unie voorgesteld om de EU-begroting tegen fraude te beschermen. In de nota van de Commissie wordt onderzocht hoe de nieuwe mogelijkheden van het Verdrag van Lissabon verder kunnen worden benut, bv. door bepaalde instrumenten - zoals beslissingen tot bevriezing en tot confiscatie - te consolideren en te standaardiseren.
-
-Bestuursrecht
Voor de toepassing van het EU-recht is de Unie in hoge mate afhankelijk van de doeltreffende uitvoering door de nationale overheden. Het is voor burgers en bedrijven van groot belang dat ook dit onderdeel van de EU-raderwerk goed werkt. In de nota verkent de Commissie verdere mogelijkheden, zoals het versterken van bestuursrechtelijke procedurerechten en het verbeteren van de samenwerking tussen administratieve instanties.
-
-Rechtsstaat
De ervaring heeft uitgewezen dat de EU behoefte heeft aan meer capaciteit om crises op het gebied van de rechtsstaat te verhelpen. Het zou nuttig zijn om de EU te voorzien van een speciaal mechanisme ter bescherming van de rechtsstaat (zie: SPEECH/13/677 ). In de nota vraagt de Commissie om feedback over de eventuele opzet van een dergelijk mechanisme.
-
-Grondrechten
De EU heeft inmiddels een behoorlijke grondrechtencultuur ontwikkeld: het EU-Handvest van de grondrechten is het ijkpunt waaraan de Unie elk voorstel toetst. De nota bevat ideeën over de manier waarop zowel de Europese instellingen als de lidstaten bij de toepassing van het EU-recht het Handvest nog beter kunnen naleven.
Achtergrond
Het justitiebeleid van de EU is de laatste jaren ingrijpend veranderd. De justitieportefeuille is pas ingesteld in 2010, aan het begin van de mandaatsperiode van de huidige Europese Commissie. Sindsdien heeft de Commissie meer dan 50 initiatieven op dit gebied ontplooid. Daarmee heeft zij de basis gelegd voor een echte Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, ten dienste van de Europese burger - volgens het Verdrag van Lissabon een van de doelstellingen van de EU.
In een paar jaar tijd zijn belangrijke stappen gezet. Dankzij nieuwe EU-rechten voor slachtoffers van criminaliteit ( IP/12/1200 ) en een vereenvoudiging van de erkenning van uitspraken ( IP/12/1321 ) is de toegang tot de rechter verbeterd. Ook heeft de Commissie ter ondersteuning van de grondrechten en de digitale interne markt voorstellen inzake de bescherming van persoonsgegevens gepresenteerd ( MEMO/13/39 ). Overigens hebben initiatieven als het EU-scorebord voor justitie ( IP/13/285 ) uitgewezen dat een adequaat rechtstelsel en een doeltreffend justitieel beleid van cruciaal belang zijn voor economische groei.
Het gaat er nu om vast te stellen op welke punten vooruitgang is geboekt en welke opgaven ons nog wachten. Daarom organiseert de Commissie op 21 en 22 november een 'Assises de la Justice' . Op deze tweedaagse conferentie komen rechters, juristen, wetenschappers, beleidsmakers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven uit heel Europa bijeen.
De Commissie wil een breed debat entameren over de rol van justitie in de Europese Unie. Zij nodigt alle belanghebbenden dan ook uit om haar te laten weten wat er verder kan worden gedaan om een echte Europese rechtsruimte tot stand te brengen en aan de verwachtingen van de burgers en bedrijven te voldoen. U kunt uw voorlopige bijdrage tot 11 november sturen naar JUST-ASSISES@ec.europa.eu en meepraten op de sociale media onder de hashtag #EUJustice.
Meer informatie
De vijf nota's:
http://ec.europa.eu/justice/events/assises-justice-2013/discussion_papers_en.htm
Europese Commissie - Assises de la justice
http://ec.europa.eu/justice/events/assises-justice-2013/index_en.htm
Praat mee via Twitter: #EUJustice
Homepage van Viviane Reding, vicevoorzitter van de Europese Commissie en EU-commissaris voor Justitie:
Volg de vicevoorzitter via Twitter:@VivianeRedingEU
Annex
Assises de la Justice: Annotated provisional agenda
Thursday 21 and Friday 22 November 2013 in Brussels (Belgium), European Commission, Charlemagne building.
DAY ONE
09:30 - 10:00 OPENING
Ms V. Reding, Vice-President of the European Commission, EU Justice Commissioner
10:00 - 10:55 INTRODUCTORY STATEMENTS
Mr J. Bernatonis (LT), Minister of Justice of the Republic of Lithuania
Mr R. Badinter (FR), Lawyer, former Minister of Justice and former President of the Constitutional Council of the French Republic
Mr J. Rozenberg (UK), Commentator in legal matters and journalist
11:15 - 13:00 EFFECTIVE JUSTICE SYSTEMS IN THE EU AND THE EU JUSTICE SCOREBOARD
Moderator: Ms F. Le Bail, Director-General for Justice, European Commission
Ms P. Teixeira da Cruz (PT), Minister of Justice of the Portuguese Republic
Mr K. Lenaerts (BE), Vice-President of the Court of Justice of the European Union
Mr P. Justice Gilligan (IE), President of the European Network of Councils for the Judiciary
14:30 - 16.00 INDEPENDENCE OF JUSTICE AND THE EU JUSTICE SCOREBOARD
Moderator: Ms F. Le Bail, Director-General for Justice, European Commission
Mr V. Skouris (EL), President of the Court of Justice of the European Union
Ms P. Koskelo (FI), President of the Supreme Court of the Republic of Finland, Vice-President of the NPSJC
Mr M. Barendrecht (NL), Professor of Law, Tilburg University, Director of Hiil
Mr E. Tsouroulis (EL), President of the Council of Bars and Law Societies of Europe
Mr R. Müller (DE), Journalist
16:30 - 18.00 TOWARDS A NEW RULE OF LAW MECHANISM
Moderator: Ms F. Le Bail, Director-General for Justice, European Commission
Mr A. Shatter (IE), Minister of Justice, Equality and Defence of Ireland
Mr R. Tavares (PT), Member o f the European Parliament, Vice-Chair CRIM
Mr J.M. Sauvé (FR), Vice-President of the Conseil d'État of the French Republic, President of ACA
Mr G. Buquicchio (IT), President of the Venice Commission, Council of Europe
DAY TWO
9:00 - 13:00 TOWARDS A MORE INTEGRATED EUROPEAN AREA OF JUSTICE BASED ON MUTUAL TRUST
Moderator: Ms F. Le Bail, Director-General for Justice, European Commission
9:00 - 10:20. Criminal law
Mr J.F. López Aguilar (ES), Member of the European Parliament, Chair LIBE
Mr K. Tolksdorf (DE), President of the Bundesgerichtshof of the Federal Republic of Germany, Vice-President of the NPSJC
Mr J.C. Marin (FR), General Prosecutor, Cour de cassation of the French Republic
Ms M. McGowan QC (UK), Barrister, Chairman of the Bar Council of England and Wales
10:20 - 11:40 Civil and commercial law
Mr K. Lehne (DE), Member of the European Parliament, Chair JURI
Lord Justice Mance (UK), Justice of the Supreme Court of the United Kingdom
Mr M. Szpunar (PL), former Deputy Minister of Foreign Affairs, lawyer
11:40 - 13:00 Administrative law
Mr L. Berlinguer (IT), Member of the European Parliament
Mr Z. Kühn (CZ), Judge at the Supreme Administrative Court of the Czech Republic
Mr S. Cassese (IT), Judge at the Constit utional Court of the Italian Republic
13:00 - 13:30 CONCLUSIONS
Ms V. Reding, Vice-President of the European Commission, EU Justice Commissioner