Politieke jongerenorganisaties

Vrijwel iedere in het Nederlandse parlement vertegenwoordigde politieke partij¹ heeft een politieke jongerenorganisatie. Een politieke jongerenorganisatie is een organisatie voor jongeren die statutair is verbonden aan een politieke partij. Een politieke jongerenorganisatie bestaat normaal gesproken uit een (hoofd)bestuur, afdelingen en een congres. De afdelingen concentreren zich meestal op de studentensteden.

Belangrijke activiteiten van politieke jongerenorganisaties zijn onder andere congressen, debatten en activiteiten organiseren, actie voeren, opiniestukken schrijven en jongeren vertegenwoordigen in (afdelings)besturen van de moederpartij. Iedere persoon tussen de 14 en 27 jaar kan lid worden van een PJO.

Een politieke jongerenorganisatie heeft vier functies: scholing, rekrutering, het opkomen voor de belangen van jongeren en subsidie. Een politieke jongerenorganisatie heeft vanouds de taak om jongeren voor de partij (levensbeschouwing) te rekruteren en vervolgens te scholen.

In de loop der tijd gingen politieke jongerenorganisaties zich steeds meer bezighouden met het vertegenwoordigen van de jongeren, zowel binnen de partij als daarbuiten. Dit is de articulatiefunctie.

De subsidiefunctie is meer indirect: in 1976 besloot het toenmalige ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk (CRM) om subsidie uit te keren aan politieke partijen die een eigen jongerenorganisatie hadden. Zodra een PJO een ledenaantal van minstens 1000 leden tussen de 14 en 27 jaar heeft, krijgt de moederpartij subsidie. Dit was één van de redenen dat de KVP-jongeren in 1976 door de moederpartij heropgericht was.

Tijdens de verzuiling waren politieke jongerenorganisaties veelal financieel gebonden aan de moederpartijen. Zonder toestemming van het partijbestuur had de jongerenorganisatie geen budget. Tegenwoordig is een groot deel van de PJO's nog steeds afhankelijk van deze geldstroom. Daarnaast spelen de subsidies vanuit de overheid ook een grote rol. Per subsidiabel lid krijgen zowel de moederpartij als de jongerenorganisatie een bepaald bedrag. Ook het aantal zetels van de moederpartij in de Tweede Kamer² is een factor bij de vaststelling van het bedrag. Lokale afdelingen worden financieel gezien gesteund door zowel het landelijk bestuur als de lokale afdeling van de moederpartij.

In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw begonnen politieke partijen meer oog te krijgen voor de vorming van vrouwen en jongeren. Door het oprichten van specifieke afdelingen hoopten de partijen in de scholingsbehoefte te kunnen voorzien. Bij sommige partijen kregen deze jongerenverenigingen de vorm van een studieclub, bij andere werd de nadruk meer op vrijetijdsbesteding en vermaak gelegd. Uiteraard kregen de jongerenorganisaties de taak mee om de jongeren op te voeden volgens de betreffende levensbeschouwing. Vrijwel altijd stond de PJO onder directe leiding van het partijbestuur.

Met de ontzuiling leek dit type jongerenorganisatie verloren te zijn gegaan. Niets bleek minder waar. Politieke jongerenorganisaties kregen geleidelijk juist steeds meer bewegingsvrijheid en werden assertiever. Jongeren werden hierdoor in staat gesteld hun meningen steeds meer en beter over het voetlicht te brengen. Waar tijdens de verzuiling²⁵ het bestuur de controle op de jongeren in stand hield door een contactpersoon, daar zijn tegenwoordig PJO-bestuurders vaak aanwezig bij vergaderingen van bestuur en/of fractie van de moederpartij.

Waar politieke partijen steeds meer moeite lijken te hebben met hun profilering en het behouden van hun leden, daar vertoonden de ledenaantallen van hun jongerenorganisaties vanaf 2001 een stijging van ruim 60%. Dit zijn overigens schattingen op basis van het aantal subsidiabele leden, die worden bijgehouden door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Deze officiële ledenaantallen, daterend uit 2009, worden ook gebruikt als ledenaantal bij iedere afzonderlijke PJO.

Meer over

Publicaties

• 1. 

  Een politieke partij is een groep van politieke geestverwanten. Politieke partijen streven vaak meer dan één doel na, zoals bevordering van werkgelegenheid, een eerlijke inkomensverdeling, een schoon milieu of het bestrijden van criminaliteit. Omdat niet iedereen deze doelen op dezelfde wijze nastreeft, zijn er meer partijen ontstaan.
   
• 2. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
   
• 3. 

  Politieke partijen kunnen uit een aantal financieringsbronnen putten. Interne bronnen van partijen zijn ledencontributie, 'partijbelasting' van volksvertegenwoordigers en fondsenwerving. Externe bronnen zijn giften, sponsorinkomsten en (overheids)subsidie. Partijen kunnen ook beschikken over reserves. Een groot deel van de uitgaven van politieke partijen gaat naar de verkiezingscampagnes.
   
• 4. 

  BBB Jong is de politieke jongerenorganisatie van de BoerBurgerBeweging. De organisatie is opgericht in april 2023. Iedereen tussen de 14 en 35 jaar oud die het gedachtegoed van BBB ondersteunt, kan lid worden van BBB Jong.
   
• 5. 

  De BoerBurgerBeweging (BBB) is een politieke partij die zich expliciet focust op mensen buiten de Randstad. De partij werd op 1 november 2019 opgericht. Politiek leider is Caroline van der Plas .
   
• 6. 

  Deze jongerenorganisatie van de partij BIJ1 is in 2018 opgericht. RADICAAL streeft als jongerentak van BIJ1 naar een radicaal gelijkwaardige samenleving en acht daarvoor systeemverandering noodzakelijk. De jongerenorganisatie is activistisch van aard.
   
• 7. 

  Het Christen-Democratisch Jongeren Appèl (CDJA) is een onafhankelijke politieke jongerenorganisatie die verbonden is aan het CDA. De jongerenorganisatie kwam tot stand na een fusie van de KVPJO (KVP-Jongeren), ARJOS (ARP-Jongeren) en CHJO (CH-Jongeren). De organisatie is opgericht in 1981 en is lokaal, landelijk en internationaal actief. Het CDJA heeft circa vijftig afdelingen die zich richten op provinciale en lokale politiek.
   
• 8. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 9. 

  PerspectieF is de politieke jongerenorganisatie van de ChristenUnie. De organisatie is opgericht in 2000 en voortgekomen uit een fusie tussen de voormalige politieke jongerenorganisaties van de politieke partijen GPV en RPF, de GPJC en RPF-jongeren. Iedereen tussen de 12 en 30 jaar oud kan lid worden bij PerspectieF.
   
• 10. 

  Deze politieke jongerenorganisatie is verbonden aan D66 en heeft als doel bij te dragen aan de individuele ontplooiing van alle mensen. De JD is opgericht in 1984 en bestaat uit jongeren tussen de 12 en 30 jaar oud. Met ongeveer 3500 leden is JD één van de grotere politieke jongerenorganisaties in Nederland. De JD heeft tien lokale afdelingen in het land.
   
• 11. 

  Democraten 66 (D66) is een hervormingsgezinde sociaal-liberale partij. De huidige politiek leider is Rob Jetten. De partij werd opgericht op 14 oktober 1966 door 44 'homines novi', waarvan er 25 eerder bij andere politieke partijen actief waren geweest. Belangrijkste initiatiefnemer en voorman (tot 1998) was de oud-journalist Hans van Mierlo.
   
• 12. 

  Deze jongerenorganisatie van de beweging DENK is in 2015 opgericht. Activiteiten zijn het organiseren van debatten, thema-avonden en werkgroepen en het vormen van een brug naar andere politieke jongerenorganisaties.
   
• 13. 

  Deze jongerenorganisatie van Forum voor Democratie is opgericht in 2017. De beweging is bedoeld voor jongeren tussen de 14 en 31 jaar.
   
• 14. 

  Deze in 1991 opgerichte politieke jongerenorganisatie is gelieerd aan de politieke partij GroenLinks. DWARS is een organisatie voor en door jongeren van 14 tot 28 jaar die zich betrokken voelen bij groene en linkse politiek. De organisatie kent verschillende afdelingen, verspreid over heel Nederland. Het hoofdkantoor is gevestigd in Utrecht.
   
• 15. 

  GroenLinks is een progressieve partij, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. De partij werd opgericht op 24 november 1990 als fusie van de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Evangelische Volkspartij (EVP), de Politieke Partij Radikalen (PPR) en de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP). GroenLinks trok samen met de PvdA op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 16. 

  JONG21 is de jongerenorganisatie van JA21. De jongerenorganisatie is opgericht in 2023.
   
• 17. 

  Jong Sociaal Contract werd in november 2023 opgericht als onafhankelijke jongerenpartij van Nieuw Sociaal Contract.
   
• 18. 

  De Libertarische Partij is in 1993 opgericht. De partij streeft naar maximale individuele vrijheid en een zo klein mogelijke overheid. Vrijheid wordt hier gedefinieerd als de afwezigheid van dwang en geweld. Vanuit deze gedachte pleit de partij onder andere voor het afschaffen van de inkomstenbelasting en voor de legalisering van drugs.
   
• 19. 

  Deze jongerenorganisatie van de Partij voor de Dieren is in 2006 opgericht. Het is een politieke organisatie van en voor jongeren tussen de 14 en 28 jaar.
   
• 20. 

  Deze organisatie is de onafhankelijke politieke jongerenorganisatie van de PvdA. De Jonge Socialisten in de PvdA (JS) wil jongeren interesseren voor politiek en jongerenparticipatie bevorderen in politieke en maatschappelijke zin. Belangrijke maatschappelijke onderwerpen waar JS zich mee bezighoudt zijn: goed en toegankelijk onderwijs, sociale zekerheid, werkgelegenheid, duurzame ontwikkeling en milieu.
   
• 21. 

  Deze Nederlandse onafhankelijke jongerenorganisatie is gelieerd aan de Staatkundig-Gereformeerde Partij (SGP). Van 1934 tot 2000 ging de organisatie door het leven als het Landelijk Verband voor Staatkundig-Gereformeerde Studieverenigingen (LVSGS). De SGPJ wil graag als bruggenbouwer tussen de gereformeerde en seculiere wereld dienen. Het ledental van de SGP-Jongeren ligt rond de 3.000. Het hoofdkantoor is gevestigd in Rotterdam.
   
• 22. 

  Deze in 2022 opgerichte politieke jongerenorganisatie is gelieerd aan de politieke partij SP. SP Jongeren is een socialistische beweging voor jongeren tussen de 16 en 28 jaar die willen toewerken naar een socialistische samenleving waarin de mensen centraal staan.
   
• 23. 

  Deze politieke jongerenorganisatie is in 2003 opgericht en maakte tot juni 2021 formeel deel uit van de Socialistische Partij (SP). ROOD was voorheen in politiek opzicht afhankelijk van de SP maar is sinds de afsplitsing een zelfstandige organisatie.
   
• 24. 

  Deze in 1949 opgerichte Nederlandse liberale politieke jongerenorganisatie is sinds 2000 formeel gelieerd aan de VVD. De Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD) is echter in politiek opzicht volledig onafhankelijk van de VVD en heeft op bepaalde punten dan ook afwijkende standpunten. De organisatie heeft lokale afdelingen die zijn verdeeld over het gehele land. Het Algemeen Secretariaat van de JOVD is gevestigd in Den Haag.
   
• 25. 

  De Nederlandse samenleving werd een groot deel van de 20ste eeuw gekenmerkt door een sterke verzuiling. Daaronder verstaan we de opdeling van de maatschappij op grond van geloofsovertuiging en/of maatschappelijke opvattingen. Iedere stroming had daarbij eigen organisaties op alle terreinen van het maatschappelijk leven: politiek, vakvereniging, onderwijs, gezondheidszorg, media, jeugdbeweging en sport.
   
• 26. 

  Jongeren tussen 14 en 27 jaar met interesse in politiek kunnen lid worden van een politieke jongerenorganisatie. Deze zijn vrijwel altijd verbonden aan een politieke partij. Een politieke jongerenorganisatie heeft vier functies: scholing, rekrutering, het opkomen voor de belangen van jongeren en subsidie. Een politieke jongerenorganisatie heeft vanouds de taak om jongeren voor de partij (levensbeschouwing) te rekruteren en vervolgens te scholen.