Wordt de basiskinderbijslagbedrag bevroren? - Hoofdinhoud
Als het aan het kabinet ligt wordt de basiskinderbijslag voortaan niet meer aangepast aan de inflatie. In de Eerste Kamer verzet Tof Thissen zich tegen dit soort crisismaatregelen. Het zijn uiteindelijk de laagstbetaalden in de Nederlandse samenleving die hierdoor het zwaarst getroffen worden. Daarnaast zijn versoberingen volgens spraakmakende economen de slechtst denkbare overheidsmaatregelen om crises te bestrijden: consumentenbestedingen nemen nu eenmaal niet toe als mensen steeds minder te besteden hebben.
Voorzitter,
Afgelopen vrijdag was ik op werkbezoek in de Gemeente Sittard-Geleen, een 100.000+ gemeente die heel veel werk maakt van participatie aan, zoals zij het noemen de 'bijzonderkant van de arbeidsmarkt'. Werk maken voor de meest kwetsbare doelgroepen van de beroepsbevolking. In de kantine van de gemeentewerf had ik een gesprek met de gemixte ploeg van het groen- en grijsonderhoud van de gemeente. Gemengd ook omdat de ploeg bestaat uit ambtenaren in dienst van de gemeente in de lagere CAO-schalen, WSW-ers, WAJONGERs en mensen uit de WWB die met behoud van uitkering werken met een Sittardse premie uit het participatiebudget. Ongeacht hun situatie met loon of uitkering zijn zij allen zeer gemotiveerd en ook enthousiast dat ze weer perspectief hebben en dat ze ook werk doen dat nuttig is voor de lokale samenleving. Blij dat ze van betekenis zijn. Voor de mensen in de uitkering geldt dat er gestuurd wordt op uitstroom naar regulier werk, waardoor er weer plekken ontstaan voor nieuwe instroom van WSW-ers, WAJONGERs en WWB-ers. Ongeacht hun situatie waren ze zeer bezorgd over hun inkomen en het betalen van de niet te vermijden en/of de noodzakelijke kosten van hun bestaan. De cumulatie van maatregelen brengt hen het water tot aan de lippen. De verhoogde eigen risico in de Zorgverzekeringswet, de gemitigeerde toeslagen van 's lands grootste sociale dienst, de Belastingdienst afdeling Toeslagen, de bezuinigingen op het Participatiebudget van de gemeente waardoor gemeenten vrezen geen premie meer te kunnen betalen voor mensen op weg via werktrajecten uit de uitkering naar regulier werk!
In het kader van het grote verhaal lijkt dit wetsvoorstel peanuts. Maar dat is het niet. In de financiële zin noch in de mentale zin. De laagstbetaalden hebben echt het gevoel dat zij vooral de rekening betalen voor de aanpak van de crisis en het op orde brengen van het huishoudboekje van de overheid. Als je kijkt naar Tabel 2 'Inkomenseffecten niet indexeren AKW juli 2013' in de MvA dan lijkt hun gevoel juist te zijn, want de minima gaan er het meest op achteruit. Een trend die ook zichtbaar is in Tabel 3 van de MvA als het gaat om de cumulatieve inkomenseffecten.
De fractie GroenLinks is erg benieuwd naar de hervorming van het huidige stelsel van kindregelingen. Het is inderdaad te complex en niet echt efficiënt. We kunnen hier niet op vooruit lopen omdat we de uitgangspunten van het wetsvoorstel niet kennen, maar één vraag willen we daarover wel stellen.
GroenLinks vindt dat kindregelingen primair gericht moeten zijn op twee doelen: inkomensondersteuning voor gezinnen met een laag tot modaal inkomen en het bevorderen van de arbeidsparticipatie. Vanuit die visie wijzen wij bijvoorbeeld bezuinigingen op de kinderopvang af. Ook vinden wij het vanuit die visie niet logisch dat mensen met een heel hoog inkomen kinderbijslag ontvangen, terwijl er tegelijkertijd steeds meer kinderen in armoede opgroeien. Daarom pleiten wij, net als een flink aantal andere partijen in deze Kamer, voor een inkomensafhankelijke kinderbijslag. Daarmee zou veel bespaard kunnen worden. Wat overblijft, kan dan besteed worden aan inkomensondersteuning van lagere inkomens of geïnvesteerd worden in kinderopvang.
Ben u voornemens om de AKW inkomensafhankelijk te maken?
Tot slot, afgelopen week stond in De Groen Amsterdammer een uitstekend verhaal van de vermaarde Amerikaanse econoom Paul Krugman, hoogleraar economie en internationale betrekkingen aan Princeton University en Nobelprijswinnaar voor economie in 2008. In zijn essay getiteld 'Als dronkaards om de lantaarnpaal' hekelt hij de politiek van soberheid bij diepe economisch crises, zoals ook bij deze. Het adagium van John Keynes dat 'economische bloeitijd en niet de crisis de juiste tijd voor soberheid is' lijkt definitief achterhaald door het paradigma dat de staatsschuld niet hoger mag zijn dan 90% van het bruto binnenlands product. Als die hoger zou zijn dan valt de economie van de klif. Krugman toont aan dat die berekening niet klopt en dat bovendien het pleidooi voor soberheid, waar vrijwel alle machtige verantwoordelijken in willen geloven en ons in willen laten geloven en die niet meer uitgaat van stimulerende overheidsinvesteringen de economische crisis heeft verergerd en heeft verdiept.
En dat terwijl iedereen toch beter kan weten, want in alle economieboeken die op de middelbare scholen gangbaar zijn staat dat het korten van de overheidsuitgaven voor een daling zorgt van de algehele vraag wat op haar beurt weer leidt tot een lagere productie en minder werkgelegenheid. Tot zover Krugman.
Waarom citeer ik zo ruim uit zijn essay? Omdat het voor mijn fractie de eerste keer is dat we met deze minister en tevens vice-premier in debat zijn.
Van welke grotere visie maakt wat u nu voorstelt deel uit? Als de visie nog steeds is: bezuinigen helpt Nederland uit de crises en bezuinigen geeft burgers weer vertrouwen dan ben ik erg benieuwd naar de mening van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tevens vice-premier, over het artikel van Krugman. Waarin eigenlijk de laatste strohalmen voor déze koers goed doorwrocht onderuit zijn gehaald.
We wachten de reactie van de minister met veel belangstelling af.