Regeringscommissaris

Een regeringscommissaris is een tijdelijk door de regering¹ benoemde deskundige voor een bepaald project. Dat kan zijn de voorbereiding van wetgeving, het als deskundige bijstaan van bewindslieden bij de parlementaire behandeling van wetgeving, maar ook het vervullen van bijzondere opdrachten.

Zo was er tijdens de Eerste Wereldoorlog een regeringscommissaris voor de Belgische vluchtelingen, was er in de jaren vijftig een regeringscommissaris voor Indonesische zaken en voor het militaire hulpprogramma en was er lange tijd een regeringscommissaris voor de omroep. Die functionaris zag toe op naleving van de Omroepwet en later van de Mediawet.

Momenteel zijn Mariëtte Hamer² (seksueel grensoverschrijdend gedrag), Kars de Graaf³ (Omgevingswet), Fieke van der Lecq⁴ (transitie pensioenen), Geert Knigge⁵ (Wetboek van Strafvordering) en Winnie Sorgdrager⁶ (hersteloperatie toeslagen) regeringscommissaris.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht vanaf 1947.

Meer over

• 1. 

  De regering is het centrale bestuur van ons land en bestaat uit de Koning en de ministers. Omdat de Koning onschendbaar is en de ministers verantwoordelijk zijn, wordt het kabinet, (ministers en de staatssecretarissen) in de praktijk ook vaak regering genoemd, bijvoorbeeld de regering-Rutte. Staatsrechtelijk gezien is dat onjuist.
   
• 2. 

  Uit het onderwijs afkomstige sociaaldemocrate, die ruim drie jaar (2008-2011) de PvdA-Tweede Kamerfractie leidde. Na lerares en directeur volwasseneneducatie te zijn geweest, onder meer hoofd van de afdeling strategisch beleid en beleidsverkenningen bij de directie Hoger Beroeps Onderwijs van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Werd in 1998 één van de onderwijswoordvoerders van de PvdA-fractie en gaf de aanzet tot het parlementaire onderzoek naar onderwijsvernieuwingen. Later hield zij zich bezig met arbeidsmarkt en ontslagbescherming. Was verder anderhalf jaar waarnemend partijvoorzitter en enige tijd fractiesecretaris. Was lid van het Kamerpresidium. Door haar dossierkennis sterk in onderhandelingen en debatten, maar geen bevlogen spreker. Was acht jaar (2014-2022) voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Is nu regeringscommissaris aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
   
• 3. 

  Kars de Graaf (1976) is per 1 januari 2024 regeringscommissaris Omgevingswet. Hij is hoogleraar bestuursrecht en duurzaamheid in Groningen. Verder is hij onder meer voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Milieurecht, redactielid van het Tijdschrift voor Omgevingsrecht en rechter-plaatsvervanger in de Rechtbank Noord-Nederland.
   
• 4. 

  Fieke van der Lecq (1966) is sinds 2024 regeringscommissaris transitie pensioenen. Zij is hoogleraar pensioenmarkten aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit Amsterdam.
   
• 5. 

  Geert Knigge (1950) is sinds 2023 regeringscommissaris voor het nieuwe Weboek van Strafvordering. Hij was eerder hoogleraar strafrecht en strafprocesrecht in Groningen en advocaat-generaal bij de Hoge Raad.
   
• 6. 

  D66-minister tijdens Paars I, die als bekwaam juriste en wetgever optrad, maar desondanks later aan politiek gezag inboette. Was officier van justitie en procureur-generaal en daarna minister van Justitie in het kabinet-Kok I. Wist belangrijke wetgeving tot stand te brengen, zoals de reorganisatie van het Openbaar Ministerie en een nieuwe regeling voor TBS. Kreeg te maken met de nasleep van de IRT-affaire. Een ruime 'gouden handdruk' aan de Amsterdamse procureur-generaal Van Randwijck bracht haar in politieke problemen. Kwam in 1998 bovendien in conflict met de top van het OM. Moest na haar ministerschap afzien van een benoeming tot Nationale Ombudsman en verliet al na enkele maanden de Eerste Kamer om voorzitter te worden van de Raad voor Cultuur. Was daarna 12 jaar lid van de Raad van State. Sinds 2018 is zij minister van staat.