Eerste Kamerfractie

Een organisatie van Kamerleden die deel uitmaken van dezelfde politieke partij¹ en gezamelijke standpunten bepaalt, noemen we een fractie. De fractievoorzitter² geeft leiding aan een fractie en treedt als woordvoerder op bij belangrijke debatten. De Eerste Kamerfracties kennen geen fractiecommissies.

Een fractie coördineert de activiteiten van deze groep Kamerleden van dezelfde partij en bepaalt tijdens de wekelijkse fractievergadering de gezamenlijke standpunten over onderwerpen die in de Eerste Kamer³ worden behandeld. In een fractie die uit meer dan één lid bestaat, worden de taken (beleidsterreinen en politieke onderwerpen) onderling over de fractieleden verdeeld. Dit wordt de 'portefeuilleverdeling' genoemd. Deze verdeling is veel minder gedetailleerd dan bij fracties in de Tweede kamer⁴ het geval is.

Politieke partijen willen graag zo eensgezind mogelijk overkomen. Dat geldt nog sterker voor fracties⁵ in vertegenwoordigende lichamen, zoals Tweede en Eerste Kamer, Provinciale Staten en gemeenteraden. Het ontbreken van eensgezindheid kan het duidelijkst naar buiten komen bij stemmingen. Daarom proberen fracties dat te voorkomen. Dit noemen we fractiediscipline.

Bij stemmingen stemmen de fractieleden, over het algemeen, zoals in de fractievergadering is afgesproken. In de Eerste Kamer komt het vaker dan in de Tweede Kamer⁶ voor dat enkele leden anders stemmen dan de meerderheid van de fractie.

Het komt in de Eerste kamer minder vaak tot afsplitsingen van de fractie dan in de Tweede Kamer.

In de Eerste Kamer hebben (grotere) fracties een fractievoorzitter, vicefractievoorzitter en fractiesecretaris. Ze vergaderen gewoonlijk op de vergaderdag (meestal dinsdag) in hun eigen fractiekamer.

De fractievoorzitter geeft leiding aan een fractie in de Eerste Kamer³. Hij/zij zit de fractievergaderingen voor en treedt op als woordvoerder bij de algemene politieke beschouwingen over de rijksbegroting en bij belangrijke debatten.

De Eerste Kamerfracties kennen geen fractiecommissies. Wel zijn er woordvoerders per beleidsterrein, al houden Eerste Kamerleden zich vaak met bredere beleidsonderwerpen bezig dan hun collega's in de Tweede Kamer. De fractievoorzitter van regeringsfracties staat in nauw contact met die in de Tweede Kamer. Vaak woont hij of zij het overleg bij van de partijtop (ministers, politiek leider en partijvoorzitter).

Eerste Kamerfracties hebben geen of slechts enkele fractiemedewerkers. De ondersteuning wordt verzorgd door de medewerkers van de Eerste Kamer.

In de Eerste Kamer ontstonden fracties later dan in de Tweede Kamer. Ze kwamen er pas rond 1920. Door het kleinere aantal Kamerleden (1888-1956 vijftig en sinds 1956 vijfenzeventig) waren veel fracties relatief klein.

In 1967 werden fracties voor het eerst in het Reglement van Orde genoemd. Er is strikt genomen geen spreektijdbeperking, maar fracties worden wel geacht van tevoren op te geven hoeveel tijd zij gaan spreken.

Aantal fracties per zittingsperiode

Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van het aantal fracties per zittingsperiode.

Meer over

• 1. 

  Een politieke partij is een groep van politieke geestverwanten. Politieke partijen streven vaak meer dan één doel na, zoals bevordering van werkgelegenheid, een eerlijke inkomensverdeling, een schoon milieu of het bestrijden van criminaliteit. Omdat niet iedereen deze doelen op dezelfde wijze nastreeft, zijn er meer partijen ontstaan.
   
• 2. 

  De fractievoorzitter geeft leiding aan een fractie in de Eerste Kamer. Hij/zij zit de fractievergaderingen voor en treedt op als woordvoerder bij de algemene politieke beschouwingen over de rijksbegroting en bij belangrijke debatten.
   
• 3. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 4. 

  Een Tweede Kamerfractie is een organisatie van Tweede Kamerleden die deel uitmaken van dezelfde politieke partij en die zowel op hoofdlijnen als bij deelonderwerpen in de Tweede Kamer standpunten bepaalt. Daarnaast worden in een fractie onderling de werkzaamheden verdeeld. Een fractie staat onder leiding van een fractievoorzitter. Tweede Kamerfracties hebben personeel in dienst, zoals voorlichters en beleidsmedewerkers.
   
• 5. 

  Een groep Tweede Kamerleden of Eerste Kamerleden die deel uitmaakt van dezelfde politieke partij, noemen we een fractie. Een fractie coördineert de activiteiten van zo'n groep politici en tijdens de wekelijkse fractievergadering bepalen de leden gezamenlijk standpunten over onderwerpen die in hun Kamer worden behandeld. In een fractie die uit meer dan één lid bestaat, worden de taken (beleidsterreinen) onderling verdeeld.
   
• 6. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
   
• 7. 

  De BoerBurgerBeweging (BBB) is sinds 13 juni 2023 vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. De BBB-fractie telt 16 leden.
   
• 8. 

  Deze fractie ontstond op 13 juni 2023 toen de op de lijsten van GroenLinks en PvdA gekozen leden besloten één fractie te vormen. De fractie telt veertien leden, zeven van zowel PvdA als GroenLinks. De fractie van de PvdA telde in de periode 2019-2023 zes leden, die van GroenLinks acht.
   
• 9. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie is sinds 1948 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. Sinds de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 telt de VVD-fractie 10 leden. Van 2019-2023 waren dat er 12. In 2015-2019 waren dat er 13.
   
• 10. 

  D66 is vanaf 11 mei 1971, met uitzondering van de periode van 19 september 1977 tot 16 september 1980, in de Eerste Kamer vertegenwoordigd.
   
• 11. 

  De Partij voor de Vrijheid is sinds 2011 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De PVV-fractie telt vier leden. In de periode hiervoor, van 2019-2023, waren dat er vijf en van 2015-2019 waren dat er negen.
   
• 12. 

  De Socialistische Partij is vanaf 1995 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De partij heeft drie Eerste Kamerleden.
   
• 13. 

  De ChristenUnie is vanaf 27 maart 2001 ononderbroken vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. In 1999 was er al een gezamenlijke fractie van RPF (Reformatorische Politieke Federatie) en GPV (Gereformeerd Politiek Verbond) gevormd.
   
• 14. 

  De Partij voor de Dieren is sinds 2007 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De partij heeft drie zetels in de Senaat. Bij de verkiezingen van 2019 had de partij ook al drie zetels behaald. In 2015 werden er twee behaald, daarvoor was er één vertegenwoordiger.
   
• 15. 

  JA21 is onder die naam sinds 13 juni 2023 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De fractie heeft drie leden. Daarvoor was er sinds 2021 een uit JA21-leden bestaande fractie-Nanninga, na een afsplitsing van FVD. Die fractie telde zeven leden.
   
• 16. 

  Forum voor Democratie is sinds 2019 vertegenwoordigd in de Senaat. Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 behaalde de partij twee zetels, nadat het bij de verkiezingen van 2019 nog 12 zetels wist te behalen.
   
• 17. 

  De Staatkundig-Gereformeerde Partij (SGP) is vanaf 6 november 1956, met uitzondering van de periode van 19 september 1960 tot 11 mei 1971, in de Eerste Kamer vertegenwoordigd.
   
• 18. 

  Volt Nederland is sinds 13 juni 2023 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De Volt-fractie telt twee leden.
   
• 19. 

  50PLUS heeft sinds 2011 een vertegenwoordiger in de Eerste Kamer. Sinds juni 2023 telt de fractie één lid.
   
• 20. 

  OPNL zetelt sinds 2023 in de Eerste Kamer. De fractie telt één lid.