Prinsjesdag (2001-heden)

Op Prinsjesdag¹ maakt de regering de plannen voor het komende jaar bekend. Deze dag, de derde dinsdag van september, verloopt volgens een aantal vaste rituelen. Zo rijdt de Koning in de Glazen Koets naar de Verenigde Vergadering - dat zijn de Tweede² en Eerste Kamer³ tezamen - en leest de troonrede voor. Tot 2020 gebeurde dat in de Ridderzaal, daarna op andere plaatsen in Den Haag.

's Middags biedt de minister van Financiën⁴ in de Tweede Kamer de Miljoenennota⁵ en de begrotingen voor het komende jaar aan.

17 september 2024

De troonrede begon opmerkelijk met een verwijzing naar de successen op de Olympische en Paralympische Spelen, successen waaraan de samenleving zich kan spiegelen. Het in juli aangetreden kabinet wil vooral pragmatisch te werk gaan, met als motto: Wat kan wel. Veel van de inhoud was al bekend geworden in het recente regeerprogramma.

19 september 2023

In de troonrede 2023 werd zowel teruggekeken op de tienjarige periode van koning Willem-Alexander als vooruitgekeken naar de nabije toekomst, met verkiezingen in het vooruitzicht. Nadrukkelijk werd gesteld dat de demissionaire status van het kabinet niet betekent dat er sprake is van stilstand.

20 september 2022

De troonrede van 2022 stond in het teken van het voorzien van mogelijke oplossingen voor de problemen waar het land mee te maken heeft. De crises die centraal stonden waren de inkomenspositie van veel burgers ten gevolge van de inflatie, de oorlog in Oekraïne, de stikstof- en landbouwproblemen, klimaatverandering en het verzekeren van de energievoorziening en het asielbeleid.

21 september 2021

In de troonrede van 2021 was er veel aandacht voor het klimaat. Ondanks de demissionaire status van het kabinet, besprak de Koning de extra stappen die moeten worden gezet op het terrein van de woningbouw en de rechtsstaat. Tenslotte was er in de troonrede veel aandacht voor de coronacrisis en sprak de Koning lof uit voor de manier waarop burgers met de gevolgen van de pandemie zijn omgegaan.

15 september 2020

De troonrede van 2020 stond in het teken van de coronacrisis. Er was aandacht voor de druk op de zorg, de solidariteit tussen generaties, de investeringen om de economische klap van de coronacrisis op te vangen, en voor het belang van internationale samenwerking.

17 september 2019

In de troonrede van 2019 waren er gematigd positieve verhalen over de economie. Er was veel aandacht voor Europese samenwerking, de 75-jarige viering van de bevrijding en voor de internationale rechtsorde. Bovendien ging de koning in de troonrede in op problemen in de zorg, het onderwijs, klimaat en bij de politie.

18 september 2018

In de eerste troonrede onder het kabinet-Rutte III¹¹ waren er positieve geluiden over de financieel-economische situatie, maar werd tevens gewezen op de noodzaak om het investeringsklimaat te verbeteren en om te innoveren. Dat is bijvoorbeeld nodig vanwege de energietransitie en om internationale dreigingen (verstoring handel, brexit) het hoofd te kunnen bieden.

19 september 2017

De lange duur van de formatie maakte dat demissionair minister Dijsselbloem¹³ voor de vijfde keer namens het kabinet-Rutte II¹⁴ een begroting kon presenteren. Daarin stonden niettemin voor drie miljard euro aan nieuw beleid, zoals hogere uitgaven voor zorg, onderwijs en veiligheid. De troonrede begon met medeleven met de door een orkaan getroffen Bovenwindse Eilanden.

20 september 2016

Het leek de laatste Prinsjesdag van het kabinet-Rutte II te worden. De Tweede Kamerverkiezingen waren voor voor 15 maart 2017 gepland. Omdat de Gouden Koets een grootscheepse renovatie onderging, gebruikten Koning en Koningin de Glazen Koets om naar de Ridderzaal te rijden.

15 september 2016

Het was de laatste keer voor een grootscheepse renovatie van de Gouden Koets dat Koning Willem-Alexander met zijn echtgenote koningin Maxima¹⁷ in deze koets naar de Ridderzaal reed.

In de troonrede werd stil gestaan bij het economisch herstel, maar volgens de Koning was dat geen reden om 'achterover te leunen'. Ook stipte de Koning de toenemende dreiging van radicalisering aan.

16 september 2014

In de troonrede werd stilgestaan bij de ramp met MH17 in juli en de relatie tussen internationale spanningen en de Nederlandse samenleving. Verder kregen het voorzichtige economische herstel en de versterking van de economische structuur veel aandacht.

17 september 2013

Dit jaar was het in een paar opzichten een bijzondere Prinsjesdag. De troonrede werd niet meer voorgelezen door koningin Beatrix²⁰ maar door haar opvolger koning Willem-Alexander. Het was voor het eerst in 126 jaar dat een Koning de troonrede voorlas. Bovendien was het voor eerst dat een koning de troonrede in de Ridderzaal voorlas die met de Gouden Koets naar het Binnenhof kwam.

De koning werd begeleid door zijn vrouw koningin Maxima en door zijn broer en schoonzus prins Constantijn en prinses Laurentien. Voor het eerst zat op het podium naast een koning diens echtgenote. Prinses Beatrix en prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven waren er niet meer bij.

Ook de voorzitter van de Verenigde Vergadering, Ankie Broekers-Knol²¹, was nieuw. Zij werd op 2 juli 2013 de nieuwe voorzitter van de Eerste Kamer als opvolger van Fred de Graaf²². De voorzitter van de Eerste Kamer is ook voorzitter van de Verenigde Vergadering. Nieuw was ook de voorzitter van de Commissie van In- en Uitgeleide, Anouchka van Miltenburg²³. Zij werd na de verkiezingen van 12 september 2012 op 25 september daaropvolgend voorzitter van de Tweede Kamer.

Prinsjesdag was ook de eerste troonrede van het kabinet-Rutte II. Dat betekende ook dat het de eerste keer was dat minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem¹³ de miljoenennota in de Tweede Kamer aanbood.

18 september 2012

Dit jaar schreef het demissionaire kabinet-Rutte I²⁴ de troonrede. Vanwege dat demissionaire karakter en de kort te voren gehouden verkiezingen, was de troonrede vrij sober. Er was veel aandacht voor de eurocrisis en de begrotingsperikelen.

Minister De Jager van Financiën bood zijn laatste Miljoenennota en de Rijksbegroting²⁵ voor 2013 aan de Tweede Kamer aan.

20 september 2011

De troonrede werd voor het eerst geschreven door het kabinet-Rutte I. Later bood de minister van Financiën de Miljoenennota⁵ en de Rijksbegroting voor 2012 aan de Tweede Kamer aan.

21 september 2010

Het demissionaire kabinet Balkenende IV²⁷ schreef de troonrede. Bijzonder aan de troonrede was dat de beginletters van de eerste 15 zinnen de woorden 'Willem van Nassav' vormen, waarmee gerefereerd werd aan het Wilhelmus.

15 september 2009

In juni 2009 opperde vicepremier Bos al dat de troonrede minder een opsomming van beleid zou moeten zijn, maar meer een visie hoe de samenleving ervoor staat. Dat zou een oplossing kunnen zijn voor het steeds vaker lekken van de Miljoenennota voor Prinsjesdag. Die zou dan al de vrijdag voor Prinsjesdag gepubliceerd kunnen worden.

Uiteindelijk werd hiervan afgezien, onder meer omdat de Eerste Kamer niet wilde dat de Koningin op Prinsjesdag beleid aankondigde dat al eerder in de pers bekend was gemaakt.

Volledige tekst troonrede

16 september 2008

Het was 25 jaar geleden dat allerlei protocollaire en staatkundige veranderingen zichtbaar werden door de grondwetsherziening van 1983. Zo veranderde in 1983 de opstelling in de Ridderzaal en werd niet langer de zitting van het parlement geopend. In 1983 was er ook voor het eerst een muzikale omlijsting van de gebeurtenissen in de Ridderzaal.

18 september 2007

Troonrede en begroting waren de eerste van het kabinet-Balkenende IV. Het was ook de eerste begroting van een kabinet waarvan de ChristenUnie³⁰ deel uitmaakt als coalitiepartner. De Miljoenennota 2008 was de eerste Miljoenennota onder verantwoordelijkheid van minister Bos³¹ (Financiën).

19 september 2006

De Koningin las in een onlangs gerestaureerde Ridderzaal de troonrede voor.

Bijzonder was het vervallen van de embargoregeling. Dit betekende dat, anders dan in voorgaande jaren, Kamerleden en pers niet al voor het weekend over de troonrede en de begrotingsstukken konden beschikkan. De Algemene Politieke Beschouwingen werden daarom ook met een week opgeschoven om de Tweede Kamerleden de gelegenheid te geven zich goed voor te bereiden.

De troonrede, de miljoenennota en de begrotingen werden dit jaar opgesteld door het overgangs- en in feite 'demissionair' kabinet Balkenende III³³. De regeringsfracties hadden namelijk een minderheid in de Tweede Kamer en een maand later zouden er nieuwe verkiezingen plaatsvinden. Het was overigens niet de eerste keer dat zoiets voorkomt.

20 september 2005

Voor het traditionele huldeblijk aan de Koningin sprak de voorzitter van de vergadering, mevrouw Timmerman-Buck³⁵, woorden van respect voor de wijze waarop de Koningin de haar toevertrouwde functie uitoefent.

21 september 2004

Prinsjesdag 2004 was in een aantal opzichten bijzonder. Het was honderd jaar geleden dat de troonrede voor het eerst in de Ridderzaal werd voorgelezen, koningin Beatrix las voor de vijfentwintigste keer de troonrede voor en de minister-president was afwezig. Premier Balkenende³⁷ had een ernstige infectie aan zijn rechtervoet en was opgenomen in het ziekenhuis. Hij moest Prinsjesdag vanaf het ziekbed op de televisie volgen. De algemene politieke beschouwingen, die normaliter de woensdag en donderdag na Prinsjesdag worden gehouden, werden een week uitgesteld.

De dag was ook bijzonder omdat in besloten kring gemaakte opmerkingen van koningin Beatrix en prins Willem Alexander³⁸ naar buiten kwamen. Deze zouden zij hebben gemaakt in de Koninginnekamer in het bijzijn van de commissie van in- en uitgeleide. Na het uitspreken van de rede trekt het koninklijk gezelschap zich altijd in die kamer terug voor het nuttigen van een verfrissing. De commissie van in- en uitgeleide vergezelt het gezelschap daar.

16 september 2003

Het was voor het eerst in de geschiedenis dat een vrouw de vergadering voorzat. Sinds juni 2003 was Yvonne Timmerman-Buck³⁵ (CDA) namelijk voorzitter van de Eerste Kamer. De voorzitter van de Eerste Kamer leidt ook de Verenigde Vergadering. Mevrouw Timmerman was met haar 47 jaar ook nog eens de jongste voorzitter op Prinsjesdag.

17 september 2002

Voor de eerste maal woonde prinses Máxima de plechtigheid bij. Het kabinet-Balkenende³⁹ presenteerde zich voor het eerst met een begroting. Het was verder de eerste keer dat Gerrit Braks de Verenigde Vergadering voorzat.

18 september 2001

In verband met terroristische aanslagen een week eerder in de Verenigde Staten besloot het kabinet om Prinsjesdag 2001 niet uitbundig te vieren. Premier Kok⁴⁰ maakte bekend dat deze dag een 'sober en ingetogen karakter' zou krijgen.

De Gouden Koets verscheen wel ten tonele. Volgens Kok hoorde die bij de opening van het parlementaire jaar. De minister-president wilde niet, als gevolg van terreuracties, afzien van protocollair gebruik. 'We zullen de tradities van onze dag van de democratie zoveel mogelijk handhaven', zo zei hij.

Uit piëteit droeg de militaire erewacht niet het ceremonieel uniform, maar het dagelijks tenue. De fractievoorzitters verzochten de vrouwelijke Kamerleden extravagante hoeden achterwege te laten. Ook is er geen muziek, anders dan het Wilhelmus en tromgeroffel, ten gehore gebracht. Bij de passage van de Amerikaanse ambassade maakte Koningin Beatrix een gebaar.

Meer over

• 1. 

  De derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Normaal gesproken reed de koning op die dag in de Glazen Koets naar het Binnenhof en las in de Ridderzaal de troonrede voor. Zolang de verbouwing van het Binnenhof gaande is, is de Koninklijke Schouwburg in Den Haag tot ten minste eind 2028 de plaats waar de Verenigde Vergadering van Eerste en Tweede Kamer plaatsvindt en de troonrede wordt voorgelezen. In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar.
   
• 2. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
   
• 3. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 4. 

  Dit ministerie speelt een centrale rol bij het vertalen van het algemeen regeringsbeleid in financieel beleid. Daarnaast coördineert het de openbare uitgaven en zorgt het ministerie voor de inning van de belastinggelden. Het ministerie is verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van de financiën van lagere overheden als provincies en gemeenten. Het monetaire beleid is eveneens een zorg van dit ministerie. Het ministerie behartigt de Nederlandse, financiële belangen in Europa en de rest van de wereld.
   
• 5. 

  De Miljoenennota geeft een overzicht van het budgettaire beleid van het kabinet voor het komende begrotingsjaar, inclusief meerjarenramingen. In de vorm van Vermoedelijke Uitkomsten bevat de Miljoenennota tevens geactualiseerde ramingen over de lopende begroting. De Miljoenennota wordt jaarlijks op de derde dinsdag in september (Prinsjesdag) door de minister van Financiën aangeboden aan het parlement.
   
• 6. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2024 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 7. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2023 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 8. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2022 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 9. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2021 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 10. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2020 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 11. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de tot dan langste formatie sinds 1945 tot stand. Zeven maanden na de verkiezingen van 15 maart 2017 stond er een opvolger van het kabinet-Rutte II op het bordes. Voor premier Mark Rutte was het de derde keer dat hij een kabinet leidt. Het kabinet bood op 15 januari 2021 ontslag aan, vanwege de harde conclusies van het parlementair onderzoek kinderopvangtoeslag. Hiermee werd het kabinet, en de leden hiervan, demissionair. Deze demissionaire periode zou 360 dagen duren, een record.
   
• 12. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2018 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 13. 

  Vooraanstaande PvdA-politicus, die in 2000 Tweede Kamerlid werd en in 2012 verrassend minister van Financiën. Wageningse ingenieur en voor hij Kamerlid werd plaatsvervangend hoofd van het stafbureau algemene leiding van het ministerie van LNV. In de Kamer spoedig een gewaardeeerd woordvoerder integratiebeleid en in 2007-2008 voorzitter van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Later woordvoerder asiel en vicefractievoorzitter. Pragmatisch en degelijk. Noemde zichzelf 'niet het meest opgewonden type'. Slaagde er in het oplopende overheidstekort onder het kabinet-Rutte II om te buigen naar een overschot. Kreeg ook in de EU gezag en zag zich in januari 2013 gekozen worden tot voorzitter van de eurogroep. Speelde daardoor een centrale rol bij het bedwingen van de financiële problemen van Griekenland en bij het voorkomen van een bankencrisis op Cyprus. Sinds 13 september 2022 is hij burgemeester van Eindhoven.
   
• 14. 

  Dit kabinet werd door VVD en PvdA gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012. VVD-leider Mark Rutte werd voor de tweede keer premier. Onder leiding van informateurs Wouter Bos en Henk Kamp wisten de coalitiepartijen hun grote onderlinge verschillen te overbruggen. De formatie van het kabinet-Rutte II was één van de snelste kabinetsformaties ooit.
   
• 15. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2017 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 16. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2016 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 17. 

  Máxima Zorreguieta is sinds 2 februari 2002 echtgenote van Willem-Alexander en sinds 30 april 2013 koningin. Zij hebben drie dochters, van wie prinses Catharina-Amalia (de Prinses van Oranje) de vermoedelijke troonopvolgster is. Koningin Máxima is geboren in Argentinië en werkte als bankemployé in New York en Brussel. Als prinses hield zij zich onder meer bezig met vraagstukken op het gebied van inburgering en met bevordering van microfinanciering. De rol van haar vader, die staatssecretaris was tijdens het Videla-regime, leidde tot spanningen rond haar huwelijksvoltrekking. Vanaf het moment van de verloving wist zij echter door haar spontaniteit en warmte de harten van de bevolking te veroveren. Werkt onder meer in VN-verband op gebied van microfinanciering en financiële gezondheid.
   
• 18. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2015 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 19. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2014 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 20. 

  Prinses Beatrix was tot zij op 30 april 2013 abdiceerde ten gunste van haar zoon Willem-Alexander regerend vorstin. Als zodanig trad zij op 30 april 1980 aan. Prinses Beatrix is de oudste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard. Zij studeerde rechten in Leiden en heeft speciale belangstelling voor het gehandicaptenbeleid en voor cultuur. In 1966 huwde zij met Claus von Amsberg, die in 2002 overleed. Zij kregen drie zonen, van wie de middelste, prins Friso, in 2013 is gestorven. Door haar met grote plichtsbetrachting, waardigheid en betrokkenheid uitgeoefende koningschap verwierf zij veel aanzien en waardering. In 1996 ontving zij de Karlsprijs en in 2005 kreeg zij een eredoctoraat aan de Leidse Universiteit.
   
• 21. 

  Ankie Broekers-Knol (1946) was van 11 juni 2019 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte III. Zij was van 2 juli 2013 tot 11 juni 2019 voorzitter van de Eerste Kamer en maakte sinds 2 oktober 2001 deel uit van de VVD-Eerste Kamerfractie. In 1988-1992 maakte mevrouw Broekers als secretaris deel uit van het faculteitsbestuur van de Juridische faculteit van de Universiteit Leiden. In 1992-2012 was zij hoofd van de afdeling Moot Court van die faculteit. In de Eerste Kamer hield mevrouw Broekers zich onder meer bezig met justitie en Europese zaken en was zij voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie. Was een jaar waarnemend burgemeester van Bloemendaal.
   
• 22. 

  VVD-burgemeester en Senaatsvoorzitter, met een lange staat van dienst in het openbaar bestuur. Na ambtenaar en raadslid te zijn geweest al op 31-jarige leeftijd burgemeester van Leersum. Daarna volgden Vught en Apeldoorn, in welke gemeente hij in 2009 te maken kreeg met het gewelddadige incident op Koninginnedag. Was twaalf jaar Eerste Kamerlid, waarvan een half jaar fractievoorzitter. Voorzitter van de commissie voor Buitenlandse Zaken en in 2011 Kamervoorzitter. Kreeg in 2013 veel waardering voor de organisatie en het leiden van de Verenigde Vergadering waarin de Koning werd ingehuldigd. Vanwege commotie over de samenstelling van de commissie van in- en uitgeleide trad hij enkele maanden daarna af. Was enkeler keren waarnemend burgemeester, onder meer in Amstelveen. Gedegen, stabiele, pijprokende bestuurder en 'geboren' voorzitter.
   
• 23. 

  Uit de journalistiek afkomstige VVD-politica die na een succesvolle periode als 'gewoon' Kamerlid een teleurstellend Tweede Kamervoorzitschap kende, dat zij voortijdig moest beëindigen. In de periode 2003-2010 was zij een energiek woordvoerster zorg, media en medische ethiek, die bijvoorbeeld bij de behandeling van de Wet maatschappelijke ondersteuning goede inbreng had. Werd in 2010 dan ook vicefractievoorzitter. Kreeg als Kamervoorzitter (sinds eind 2012) kritiek op een soms te krampachtige en formalistische wijze van leiden en trad af na een relletje rond vernietigde documenten. Had als voorzitter een groot aandeel in de viering van 200 jaar Staten-Generaal. Bleef na haar aftreden nog anderhalf jaar woordvoerder emancipatiebeleid.
   
• 24. 

  Dit minderheidskabinet van VVD en CDA werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen 2010 en trad op 14 oktober 2010 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende IV. Voor een meerderheid in de Tweede Kamer sloten de regeringspartijen een gedoogakkoord met de PVV. VVD-leider Mark Rutte werd de eerste premier van VVD-huize.
   
• 25. 

  In de Rijksbegroting staan de verwachte verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van de rijksoverheid voor het komende jaar. De Rijksbegroting bestaat in feite uit een aantal afzonderlijke begrotingen (begrotingsstaten en toelichtingen), per ministerie en voor specifieke fondsen.
   
• 26. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2012 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 27. 

  Dit kabinet werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006. Het was tot 23 februari 2010 een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie en daarna van CDA en CU. Het trad op 22 februari 2007 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende III. Motto van het kabinet was 'Samen werken, samen leven'.
   
• 28. 

  In de integrale tekst van de troonrede 2010 is structurering aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 29. 

  Hieronder volgt de integrale tekst van de troonrede 2008. In deze tekst is structurering aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 30. 

  De ChristenUnie is een christelijke partij, met op sociaal en ecologisch gebied progressieve en op ethisch gebied behoudender standpunten. Politiek leider van de ChristenUnie is sinds januari 2023 Mirjam Bikker. De partij ontstond in januari 2000 als samenwerkingsverband tussen het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) en de Reformatorische Politieke Federatie (RPF). Per 22 januari 2000 zijn de partijen gefuseerd.
   
• 31. 

  Uit het bedrijfsleven afkomstige partijleider van de PvdA in de jaren 2002-2010. Werkte na zijn studie economie en politicologie ruim negen jaar in binnen- en buitenland voor Shell. Werd daarna Tweede Kamerlid en spoedig staatssecretaris van Financiën. In 2002 de eerste direct gekozen lijsttrekker van de PvdA. Leidde in 2003 zijn partij naar electoraal herstel, maar zag onderhandelingen met het CDA mislukken. Na vier jaar oppositie in 2007 vicepremier en minister van Financiën. Oogstte waardering voor de wijze waarop hij de gevolgen van de internationale financiële crisis aanpakte. Niet lang na de breuk in het kabinet-Balkenende IV koos hij voor zijn jonge gezin en verliet hij de politiek. Goed debater, die echter soms aarzelde over de koers van zijn partij. Tegenstanders betichtten hem daarom wel van 'draaien'. Was bestuursvoorzitter van VU Medisch Centrum en is nu voorzitter van het bestuur van Menzis.
   
• 32. 

  Hieronder volgt de integrale tekst van de troonrede 2007. In deze tekst is structurering aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 33. 

  Dit minderheidskabinet van CDA en VVD werd niet gevormd na verkiezingen, maar direct na de val van het kabinet-Balkenende II. Nadat de D66-bewindslieden uit dat kabinet gestapt waren, werden de twee opengevallen ministersposten opgevuld door andere leden van het kabinet. In plaats van aan het rompkabinet van CDA en VVD een demissionaire status toe te kennen werd missionair overgangskabinet gevormd.
   
• 34. 

  Hieronder volgt de integrale tekst van de troonrede 2006. In deze tekst is structurering aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 35. 

  Yvonne Timmerman (1956) was van 1 november 2009 tot 1 januari 2019 lid van de Raad van State. Van 8 juni 1999 tot 1 november 2009 was zij Eerste Kamerlid voor het CDA. In de periode 2001-2003 was zij fractievoorzitter en tussen 17 juni 2003 en 6 oktober 2009 voorzitter van de Eerste Kamer. Zij was de eerste vrouwelijke voorzitter van de Senaat. Mevrouw Timmerman was voordien ondervoorzitter van de Commissie Gelijke Behandeling. In de Eerste Kamer hield zij zich, voor zij fractievoorzitter werd, bezig met justitie en was zij voorzitter van de vaste commissie voor Justitie.
   
• 36. 

  Hieronder volgt de integrale tekst van de troonrede 2005. In deze tekst is structurering aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 37. 

  Zeeuwse CDA-politicus die negen jaar partijleider en acht jaar premier was. Afkomstig uit de wetenschap en partijideoloog, die eigen verantwoordelijkheid van burgers voorstond. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Werd in 2001 onverwacht lijsttrekker van het CDA na de machtstrijd tussen De Hoop Scheffer en Van Rij. Leidde vanaf 2002 als premier kabinetten van wisselende samenstelling in een na de moord op Fortuyn politiek instabiele periode. Probeerde terugkeer van 'normen en waarden' op de politieke agenda te zetten. Nadat zijn tweede kabinet diverse hervormingen had doorgevoerd, was zijn vierde kabinet op dat punt minder daadkrachtig. Een bankencrisis werd wel bezworen. In zijn publieke optredens soms wat onhandig, maar niettemin - of juist daardoor - lange tijd populair en succesvol. De verkiezingen van 2010 verliepen voor zijn partij echter desastreus, waarna hij de politiek verliet. Sinds 2022 minister van staat.
   
• 38. 

  Koning Willem-Alexander bekleedt sinds 30 april 2013 het koningschap. Hij werd in 1967 geboren als oudste zoon van prinses Beatrix en prins Claus. Hij volgde onder meer een opleiding aan het Atlantic College in Wales en bij de Nederlandse Marine en studeerde geschiedenis in Leiden. De koning was bestuurslid van het Internationaal Olympisch Comité en was actief op het gebied van internationaal watermanagement. Sinds 2002 is hij gehuwd met de in Argentinië geboren Máxima Zorreguieta. De koning heeft drie dochters, van wie prinses Catharina-Amalia (de Prinses van Oranje) de vermoedelijke troonopvolgster is. Hij staat bekend als sportief, spontaan en open en ziet samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen als belangrijkste taken.
   
• 39. 

  Na acht jaar 'paars' (de kabinetten Kok I en Kok II) trad in 2002 een centrumrechtse coalitie aan van CDA en VVD samen met nieuwkomer LPF (de Lijst Pim Fortuyn). De enorme winst van deze nieuwe partij (26 zetels) bij de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 maakte een kabinet zonder deze partij bijna onmogelijk. CDA-leider Jan-Peter Balkenende werd de nieuwe premier.
   
• 40. 

  Minister-president die acht jaar lang een coalitie leidde met daarin de politieke tegenvoeters PvdA en VVD (de paarse kabinetten). Was van betrekkelijk eenvoudige komaf en klom via de vakbond op tot minister. Volgde in 1986 Den Uyl op als partijleider en was minister van Financiën in het derde kabinet-Lubbers. Voerde een stringent ombuigingsbeleid. Dat beleid werd onder zijn premierschap (Paars I) voortgezet en leidde tot groei van de werkgelegenheid. Kreeg als minister-president te maken met het debacle in Srebrenica en de bijna-crisis rond het huwelijk van de kroonprins. Zijn tweede kabinet was vooral in de laatste periode minder succesvol door problemen in de zorg en het onderwijs en dat leidde mede tot een verkiezingsnederlaag van de PvdA. Werd in 2003 minister van staat. Integere, resultaatgerichte en meer op samenbinden dan op bezielen ingestelde rasbestuurder. Internationaal gerespecteerd. Kon soms wat nors zijn als er in zijn ogen onterechte kritiek was.
   
• 41. 

  Hieronder volgt de integrale tekst van troonrede 2001. In deze tekst is een structurering aangebracht zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.
   
• 42. 

  Prinsjesdag, met de traditionele rijtoer, is niet meer weg te denken uit het politieke leven en ook 'de derde dinsdag van september' is een algemeen ingeburgerd begrip. Maar toch is de traditie van 'de derde dinsdag' niet eens zo oud.