Voorzitter Europees Parlement (EP-voorzitter)

Bron: European Union, 2022

De Voorzitter geeft leiding aan alle activiteiten van het Parlement¹. Zij zit de plenaire vergaderingen en de vergaderingen van de Conferentie van voorzitters² voor. Ook vertegenwoordigt zij het Parlement naar buiten toe, met name in de internationale betrekkingen.

De huidige voorzitter van het Europees Parlement is Roberta Metsola-Tedesco Triccas³

• - 

  De Voorzitter geeft leiding aan alle activiteiten van het Parlement, zit de plenaire vergaderingen⁴ voor en stelt de begroting vast.
• - 

  De Voorzitter ondertekent samen met de fungerend voorzitter van de Raad alle via de gewone wetgevingsprocedure⁵ genomen wetgevingsbesluiten.
• - 

  De Voorzitter is de institutionele vertegenwoordiger van het Parlement in de buitenwereld en in de betrekkingen met andere instellingen van de EU⁶.
• - 

  De Voorzitter zit de plenaire vergaderingen van het Parlement en de vergaderingen van de Conferentie van fractievoorzitters en het Bureau⁷ van het Parlement voor.
• - 

  De Voorzitter is verantwoordelijk voor de toepassing van het Reglement⁸ van het Parlement en ziet uit dien hoofde toe op alle activiteiten van het Parlement en zijn organen.
• - 

  De Voorzitter vertegenwoordigt het Parlement in alle juridische aangelegenheden.
• - 

  De Voorzitter voert in de Europese Raad⁹, vóór iedere bijeenkomst, het woord. Zij belicht het standpunt van het Parlement over de agendapunten in het kader van een debat met de staatshoofden en regeringsleiders.
• - 

  De Voorzitter vertegenwoordigt het Parlement in zijn internationale betrekkingen en legt in dat kader binnen en buiten de EU officiële bezoeken af.
• - 

  De Voorzitter stelt de EU-begroting na goedkeuring in tweede lezing door het Parlement via ondertekening vast. In de loop van de begrotingsprocedure treedt zij op als voorzitter van de delegaties voor het overleg tussen EP en Raad.
• - 

  De Voorzitter zit in het kader van de gewone wetgevingsprocedure⁵ eventueel het bemiddelingscomité¹⁰ voor.
• - 

  De Voorzitter neemt bij intergouvernementele conferenties ter herziening van de Verdragen deel aan de vergaderingen van de regeringsvertegenwoordigers op ministerieel niveau.
• - 

  De Voorzitter vormt met de fractievoorzitters en twee vertegenwoordigers van de parlementsleden die niet tot een fractie behoren de Conferentie van voorzitters²; het politieke bestuursorgaan van het Parlement.

Om de tweeënhalf jaar wordt een nieuwe voorzitter voor het Europees Parlement verkozen. Deze komt uit één van de leden van het parlement. Voor de verkiezing mag ieder lid zich kandidaat stellen. Een voorwaarde is dat bij de voordracht een fractie van minimaal veertig leden moet instemmen. De voorzitter wordt bij geheime stemming¹¹ gekozen.

De kandidaat die na een aantal stemrondes de absolute meerderheid haalt, dus minimaal 353 stemmen, wordt de nieuwe voorzitter. Als dat na drie stemrondes nog steeds niet is gelukt, komt er een vierde ronde tussen de twee beste kandidaten die bij de derde stemronde het grootste aantal stemmen hebben behaald.

Zodra de voorzitter is gekozen, wordt het voorzitterschap overgedragen door de voormalige voorzitter. De nieuwe voorzitter zal vervolgens een openingstoespraak houden. Hiermee start de nieuwe voorzitter haar ambtstermijn van tweeënhalf jaar.

Het kan ook voorkomen dat de voorzitter vóór het verstrijken van zijn termijn al moet worden vervangen. In de eerste plaats zal haar positie door de oud-voorzitter worden overgenomen. De vervanger vult slechts de periode van de ambtstermijn van haar voorganger.

Naast de voorzitter zijn er ook veertien ondervoorzitters. Wanneer de voorzitter afwezig is, kunnen de ondervoorzitters hem of haar vervangen. De verkiezing van de ondervoorzitters vindt plaats na de verkiezing van de voorzitter. De ondervoorzitter wordt gekozen met behulp van een stembriefje. Uiteindelijk bepaalt de volgorde waarop de ondervoorzitters zijn gekozen, de volgorde op de ranglijst.

In het verleden waren de Nederlanders Piet Dankert¹² (1982-1984) en Cees Berkhouwer¹³ (1973-1975) voorzitter van het Europees Parlement.

De Voorzitter van het Europees Parlement vindt zijn basis in het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU²²), artikel 14²³. Nadere details staan in het Reglement van Orde.

Meer informatie

• 1. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 2. 

  De Conferentie van voorzitters is het orgaan van het Europees Parlement dat beslist over de organisatie van de werkzaamheden van het Parlement en over alle kwesties die verband houden met het wetgevingsprogramma.
   
• 3. 

  Roberta Metsola (1979) is sinds 18 januari 2022 voorzitter van het Europees Parlement. Zij is een Maltese christendemocrate, die sinds april 2013 lid van het Europees Parlement is. Sinds november 2020 was zij vicevoorzitter van het parlement. Mevrouw Metsola is advocaat en was internationaal secretaris van de Nationale Partij en medewerker van Hoge Vertegenwoordiger Catharine Ashton.
   
• 4. 

  De plenaire vergadering is de voltallige vergadering ofwel zitting van het Europees Parlement (EP). Deze vindt twaalf keer per jaar plaats van maandagmiddag tot en met donderdagmiddag in Straatsburg, en zes keer per jaar van woensdagmiddag tot en met donderdagmiddag in Brussel. De beraadslagingen van het Parlement zijn openbaar, tenzij de vergadering anders bepaalt.
   
• 5. 

  Deze procedure is de wetgevingsprocedure die standaard van toepassing is op alle besluitvorming in de Europese Unie, tenzij in de verdragen specifiek staat dat er een andere, bijzondere wetgevingsprocedure geldt. De procedure stond vóór de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon eind 2009 bekend als de medebeslissingsprocedure. Kern van de procedure is dat zowel de Raad van Ministers als het Europees Parlement een beslissende stem hebben in het wetgevingsproces, én dat allebei de instellingen de mogelijkheid hebben om een voorstel aan te passen.
   
• 6. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen, zoals de Europese Commissie en het Europese Hof van Justitie. De bevoegdheden van de EU-instellingen zijn vastgelegd in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU)
   
• 7. 

  Het Bureau bestaat uit de Voorzitter van het Europees Parlement, veertien ondervoorzitters en vijf quaestoren. Het stelt de raming van de begroting van het Parlement op en regelt alle administratieve, personeels- en organisatorische kwesties.
   
• 8. 

  Op grond van artikel 232 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie heeft het Europees Parlement een Reglement vastgesteld. Dit reglement bevat alle regels voor de interne organisatie en werking van het Parlement.
   
• 9. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 10. 

  In het kader van de gewone wetgevingsprocedure waarbij de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement samen besluiten nemen, voorziet artikel 294 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) in een bemiddelingscomité. Het comité kan na de tweede lezing van een wetsvoorstel bijeengeroepen worden om in geval van meningsverschillen tussen de beide instellingen tot een oplossing te komen.
   
• 11. 

  Het Europees Parlement gebruikt geheim stemmen in principe alleen voor benoemingen (met uitzondering van de benoeming van de Europese Commissie, waar hoofdelijk gestemd wordt).
   
• 12. 

  Vooraanstaande Europeaan van PvdA-huize. Na functies in het onderwijs en bij het opleidingsinstituut van de PvdA en na het voorzitterschap van de jongerenorganisatie te hebben bekleed internationaal secretaris van zijn partij. In de Kamer al snel een toonaangevende buitenland- en defensiewoordvoerder. Pleitbezorger van Europese samenwerking. Lange tijd lid van het Europees Parlement en daarvan enige jaren voorzitter. Zette zich in voor versterking van de rechten van dat parlement. Als staatssecretaris in het derde kabinet-Lubbers minder gelukkig bij de onderhandelingen over verdere Europese samenwerking. Keerde in 1994 terug in het Europees Parlement.
   
• 13. 

  'Boerenkees'. Advocaat die zich in de Tweede Kamer aanvankelijk bezighield met justitie. Later woordvoerder buitenlandse zaken en pleitbezorger voor Europese samenwerking. Werd h-t gezicht van de VVD in Europa, onder andere doordat hij enige tijd voorzitter van het Europees Parlement was. Handig parlementari-r die als hij zich niet had voorbereid op een debat als laatste spreker niet zonder enige bombarie een samenvatting gaf van wat zijn voorgangers hadden gezegd. Een flamboyant man, die, hoewel andere drank zijn voorkeur had, op tv reclame maakte voor melk.
   
• 14. 

  David-Maria Sassoli (1956-2022) was vanaf 3 juli 2019 tot zijn overlijden voorzitter van het Europees Parlement, waarvan hij vanaf 14 juli 2009 lid was. Sassoli maakt namens de "Partito Democratico" deel uit van de Fractie Socialisten en Democraten en komt uit Italië. Hij was nieuwsredacteur en presentator bij omroep TG3 en daar onder meer directeur van het Journaal.
  
   
• 15. 

  De Italiaan Antonio Tajani (1953) is sinds 1 juli 2014 lid van het Europees Parlement en werd op 17 januari 2017 tot voorzitter daarvan gekozen. De heer Tajani was tussen mei 2008 en juni 2014 lid van de Europees Commissie. In de Commissie-Barroso II was hij belast met industrie en ondernemerschap. In de periode 2008-2010 had hij de portefeuille transport. Hij was eerder al eens lid van het Europees Parlement, en daarvoor journalist en voorlichter van premier Berlusconi.
   
• 16. 

  De Duitser Martin Schulz (1955) was van 17 januari 2012 tot 17 januari 2017 voorzitter van het Europees Parlement. In 2014 werd hij herkozen. Als leider van de SPD was hij in 2017 lijsttrekker en onderhandelaar bij de formatie, maar in februari 2018 trad hij terug. Schulz was in 2004-2011 fractievoorzitter van de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement. De heer Schulz was aanvankelijk boekverkoper en werd later raadslid en burgemeester van Würselen (Noordrijn-Westfalen). In 1994 werd hij lid van het Europees Parlement voor de SPD.
   
• 17. 

  Jerzy Buzek (1940) was van 14 juli 2009 tot 1 januari 2012 voorzitter van het Europees Parlement. Vanaf 2004 is hij lid van dat Parlement. Buzek was in 1997-2001 minister-president van Polen. Hij volgde een opleiding als scheikundig ingenieur en was actief in de wetenschap, onder meer als hoogleraar. Verder speelde hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw een leidinggevende rol in de vrije vakbond Solidariteit. Na de omwenteling in Polen werd hij politiek actief. Buzek is nu lid van het Burgerforum, een centrumrechtse partij, die in het Europees Parlement is aangesloten bij de christendemocratische fractie.
   
• 18. 

  De Duitse christendemocraat Hans-Gert P%C3%9Fttering (1944) is sinds januari 2007 voorzitter van het Europees Parlement. Met zijn ononderbroken lidmaatschap van het Europees Parlement sinds 1979 is hij een veteraan in de Europese politiek. Sinds juli 1994 leidt hij de Europese Volkspartij, waar namens Nederland het CDA vertegenwoordigd is.
   
• 19. 

  Josep Borrell Fontelles (1947) is sinds 1 december 2019 Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid en vicevoorzitter van de Europese Commissie (commissaris voor een sterker Europa in de wereld). De Spanjaard Borrell is sociaaldemocraat en was minister van Openbare Werken en Vervoer onder Felipe Gonzalez. In 2004-2007 was hij voorzitter van het Europees Parlement en in 2018 werd hij minister van Buitenlandse Zaken. Hij is opgeleid als ingenieur en econoom en was onder meer hoogleraar.
   
• 20. 

  Uit Elzas-Lotharingen afkomstige advocaat, parlementslid en Frans minister, die een leidende rol speelde bij de Europese eenwording. Als inwoner van een gebied dat centraal stond in drie oorlogen tussen Frankrijk en Duitsland was hij na 1945 doordrongen van de noodzaak om tot samenwerking te komen tussen beide landen. In 1950 kondigde hij als minister van Buitenlandse Zaken, in een naar hem genoemde verklaring, het Plan-Monnet aan, dat de aanzet gaf tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Was later enkele jaren voorzitter van het Europees Parlement.
   
• 21. 

  De Belg Paul-Henri Spaak (1899-1972) geldt als een van de belangrijkste grondleggers van de Europese samenwerking na de Tweede Wereldoorlog. Was in 1944 mede-initiatiefnemer voor de oprichting van de Benelux, van 1949 tot 1951 voorzitter van de Raad van Europa, en van 1952 tot 1954 voorzitter van de Europese Commissie voor Kolen en Staal. Verder was hij in 1945 de eerste voorzitter van de algemene vergadering van de Verenigde Naties, en van 1957 tot 1961 secretaris-generaal van de NAVO. Tussen 1936 en 1966 diverse malen premier en minister van Buitenlandse Zaken van Belgi-.
   
• 22. 

  In dit verdrag staan de waarden waar de Europese Unie en alle lidstaten zich aan moeten houden, en de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie de basis van de Europese Unie.
   
• 23. 

  1. Het Europees Parlement oefent samen met de Raad de wetgevingstaak en de begrotingstaak uit. Het oefent onder de bij de Verdragen bepaalde voorwaarden politieke controle en adviserende taken uit. Het kiest de voorzitter van de Commissie.