Harmonisatie

Dit is een van de meest voorkomende begrippen in het Europese jargon. In EU-verband heeft de term betrekking op de pogingen van de Europese Commissie¹ en de lidstaten² om de nationale wetgeving, regelgeving en tarieven, zoals die van accijnzen³ en btw⁴, beter op elkaar af te stemmen en waar nodig gelijk te trekken. Elke EU-lidstaat is in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wetgeving binnen het eigen grondgebied en heeft daarom haar eigen wetten. De EU streeft naar een bepaalde mate van uniformiteit in de wetten van alle EU-lidstaten om zo vrije handel te faciliteren en burgers binnen de EU te beschermen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, betekent harmonisatie niet dat voor alles Europese normen worden voorgeschreven. Het is dan ook niet hetzelfde als unificatie waarbij gestreefd wordt naar het vervangen van meerdere systemen in één gedeeld systeem.

Europese harmonisatie is gericht op het incorporeren van verschillende rechtsstelsels onder één gezamenlijk raamwerk. De Unie gebruikt hiervoor richtlijnen die door de verschillende EU-landen moeten worden omgezet in de nationale wetgeving. Richtlijnen zijn flexibel in zoverre dat de lidstaten zelf mogen bepalen hoe ze de richtlijn uitwerken, het resultaat van de richtlijn moet echter in elke lidstaat hetzelfde zijn. Op deze manier wordt er rekening gehouden met het feit dat elke lidstaat over afwijkende wetgeving beschikt. Wanneer richtlijnen niet op tijd omgezet worden in nationale wetgeving of wanneer dit helemaal niet gebeurt, krijgt een richtlijn een 'rechtstreekse werking'. Hiermee kan een lidstaat voor het Europees Hof van Justitie worden gedaagd vanwege het niet bijdragen aan het behalen van de gestelde doelen in de richtlijn.

Harmonisatie van wetten gebeurt op diverse beleidsterreinen, bijvoorbeeld:

• - 

  Technische harmonisatie: de coördinatie van technische voorschriften om ervoor te zorgen dat producten en diensten overal in de EU vrij kunnen worden verhandeld. Hierbij valt te denken aan veiligheidsvoorschriften en consumentenrechten die in de interne markt gelden;
• - 

  Belasting harmonisatie: de coördinatie van belastingstelsels om te vermijden dat afwijkend nationaal belastingbeleid leidt tot scheefgetrokken concurrentieverhoudingen wat nadelig kan zijn voor de interne Europese markt;
• - 

  Audiovisuele harmonisatie: de coördinatie van wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen voor het aanbieden van audiovisuele mediadiensten.

• 1. 

  Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
   
• 2. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 3. 

  Dit is een belasting die door nationale overheden wordt geheven over de verkoop van bepaalde goederen, zoals alcoholhoudende (gedistilleerde) dranken en overige dranken met meer dan 1,2 procent alcohol, tabaksproducten, benzine en andere minerale oliën zoals diesel, huisbrandolie en LPG.
   
• 4. 

  De btw is een door de nationale overheid geheven vorm van belasting op de verkoop van producten of diensten.
   
• 5. 

  Dit bindende besluit van de Europese Unie bevat doelstellingen waar alle lidstaten van de Europese Unie aan moeten voldoen. De lidstaten zijn verplicht de doelstellingen te verwezenlijken; de wijze waarop staat de lidstaten vrij. Lidstaten zijn verantwoordelijk voor de juiste en tijdige implementatie van richtlijnen.