Artikel I-8: De symbolen van de Unie

I-7
Artikel I-8
I-9

De vlag van de Unie stelt een cirkel van twaalf gouden sterren op een blauw veld voor.

De hymne van de Unie is ontleend aan de "Ode aan de Vreugde" uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven.

Het devies van de Unie luidt: "In verscheidenheid verenigd".

De munt van de Unie is de euro.

De "Dag van Europa" wordt op 9 mei in de gehele Unie gevierd.

1.

Toelichting Nederlandse regering

Dit artikel is een nieuwe bepaling waarin de symbolen van de Unie worden opgenomen. Veel van die symbolen waren reeds onlosmakelijk met de Unie verbonden. Zo krijgen de Unievlag en de hymne van de Unie, de 'Ode aan de Vreugde' uit het slotkoor van de negende symfonie van Ludwig van Beethoven, een plaats in het Verdrag.

Bovendien krijgt de Europese Unie een motto, dat al vaak gebruikt is: 'in verscheidenheid verenigd'. De datum van 9 mei als Europadag wordt bevestigd.

Ten slotte wordt de euro genoemd als munteenheid van de Unie. Aan dit laatste zijn echter geen consequenties verbonden voor de lidstaten van de Unie die niet deelnemen aan de euro.

2.

Toelichting Belgische regering

De Grondwet vermeldt de symbolen van de Unie. De dag van Europa wordt op 9 mei gevierd en herinnert aan de verklaring van 9 mei 1950 waarmee Robert Schumann Duitsland en de andere Europese landen uitnodigde om met het proces te starten dat hun soevereiniteit gemeenschappelijk zou maken, te beginnen met kolen en staal.

Deze symbolen bestonden al langer, met uitzondering van het devies. Door ze echter in het Verdrag in te schrijven, wordt het grondwettelijke karakter van deze wet bevestigd.

De bepaling over de symbolen kwam voor in deel IV (algemene en slotbepalingen) van de ontwerp-Grondwet i van de Conventie i. De Intergouvernementele conferentie i heeft de bepaling echter een meer geschikte plaats gegeven in deel I.

3.

Kanttekeningen redactie PDC

Het devies

Artikel I-8 definieert onder meer het motto van de Unie: "in verscheidenheid verenigd".

Dit motto was een belangrijk kerkelijk thema die in verband wordt gebracht met paus Gregorius de Grote (vroege Middeleeuwen). Gregorius zou het motto als leidraad hebben gebruikt om de leidende positie van de Katholieke Kerk over een veelheid aan staatjes en volkeren ideologisch te onderbouwen.

Het de zinsnede "in verscheidenheid verenigd" is ook letterlijk terug te vinden in de officiële Katholieke geloofsbelijdenis (catechismus).

De Ode aan de Vreugde

Artikel I-8 stelt ook de hymne van de Unie vast: "De hymne van de Unie is ontleend aan de Ode aan de Vreugde uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven."

De tekst die de Duitse dichter Friedrich Schiller in 1785 hiervoor maakte, bevat passages als:

"God - Opgetogen, zoals zijn zonnen zweven door het prachtige hemelontwerp

vervolg zo, broeders, jullie weg; [..]

Broeders - boven het sterrenuitspansel moet een lieve vader wonen

Vallen jullie neer, miljoenen? Voel je de schepper, wereld?

Zoek hem boven het sterrenuitspansel! Boven de sterren moet hij wonen!"

Vanuit de Europese Grondwet bezien kan kan het bestempelen van de Ode als officiële hymne wellicht opgevat worden als een - zeer indirecte - verwijzing naar een God. Hoewel deze tekst losjes verwijst naar christelijke noties (God de Vader, schepper van hemel en aarde), is het vergezocht om in de Europese hymne een verwijzing te zien naar joods-christelijke tradities.

4.

Ontwikkeling artikel

2003

De vlag van de Unie stelt een cirkel van twaalf gouden sterren op een blauw veld voor.

De hymne van de Unie is ontleend aan de "Ode aan de Vreugde" uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven.

Het devies van de Unie luidt: Eenheid in verscheidenheid.

De munt van de Unie is de euro.

De negende mei wordt in de gehele Unie als de "Dag van Europa" gevierd.

5.

Voetnoot

De Conventie is van oordeel dat dit artikel eigenlijk thuishoort in Deel I.

2003

De vlag van de Unie stelt een cirkel van twaalf gouden sterren op een blauw veld voor.

De hymne van de Unie is ontleend aan de "Ode aan de Vreugde" uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven.

Het devies van de Unie luidt: Eenheid in verscheidenheid.

De munt van de Unie is de euro.

De "Dag van Europa" wordt op 9 mei in de gehele Unie gevierd.

2004

De vlag van de Unie stelt een cirkel van twaalf gouden sterren op een blauw veld voor.

De hymne van de Unie is ontleend aan de "Ode aan de Vreugde" uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven.

Het devies van de Unie luidt: "In verscheidenheid verenigd".

De munt van de Unie is de euro.

De "Dag van Europa" wordt op 9 mei in de gehele Unie gevierd.