Mr. R.J. (Rein Jan) Hoekstra

Foto Mr. R.J. (Rein Jan) Hoekstra
Met dank overgenomen van Parlement.com.

In Friesland geboren maar in Groningen opgegroeide jurist en topambtenaar. CDA-lid. Begon als advocaat in Rotterdam en werd daarna ambtenaar op Binnenlandse Zaken. Was als adjunct-secretaris en lid betrokken bij twee staatscommissies die zich met staatkundige vernieuwing bezighielden. Op Algemene Zaken adviseur van Den Uyl1, Van Agt2 en Lubbers3 en vooral onder die laatstgenoemde een ambtelijke spil bij het ondersteunen van de premier. Werd in 1994 lid van de Raad van State en bleef dat ruim tien jaar. Zat in 2006 de Nationale Conventie4 over bestuurlijke vernieuwing voor. Speelde in 20035 als informateur een belangrijke rol bij de vorming van het tweede kabinet-Balkenende6. Bij de formatie van 2006/20077 was hij opnieuw informateur.

functie(s) in de periode 1986-2011: lid Raad van State, secretaris-generaal

Inhoudsopgave

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen
  4. Partijpolitieke functies
  5. Nevenfuncties (24/54)
  6. Opleiding
  7. Activiteiten
  8. Wetenswaardigheden
  9. Publicaties van/over
  10. Familie/gezin
  11. Uitgebreide versie

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Rein Jan (Rein Jan)

geboorteplaats en -datum
Dokkum, 25 november 1941

overlijdensplaats en -datum
Leiden, 11 januari 2025

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • - 
    ARP (Anti-Revolutionaire Partij), tot 11 oktober 1980
  • - 
    CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • - 
    advocaat en procureur te Rotterdam, van 1965 tot 1970
  • - 
    ambtenaar stafafdeling Grondwetszaken, ministerie van Binnenlandse Zaken, van 1970 tot 1975
  • - 
    raadadviseur juridische zaken, ministerie van Algemene Zaken, van 1975 tot 1986
  • - 
    secretaris-generaal ministerie van Algemene Zaken, van 1 juli 1986 tot 1 juli 1994
  • - 
    lid Raad van State, van 1 juli 1994 tot 1 december 2011

(in)formateurschap(pen)
  • - 
    informateur, van 15 april 2003 tot 20 mei 2003 (samen met F. Korthals Altes)
  • - 
    informateur, van 26 november 2006 tot 18 december 2006

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • - 
    voorzitter Wetenschappelijk Instituut voor het CDA, van 15 juni 1999 tot november 2007

5.

Nevenfuncties (24/54)

  • - 
    voorzitter Stichting "Klachten Financiële Dienstverlening", vanaf juni 2004
  • - 
    voorzitter Commissie toetredingsvereisten juridische beroepen, vanaf mei 2005
  • - 
    plaatsvervangend lid Advies- en Arbitragecommissie Rijksdienst, vanaf oktober 2005
  • - 
    voorzitter Raad van Toezicht "Stichting Horizon", omstreeks oktober 2005
  • - 
    voorzitter College van Bestuur, Nieuwe Litteraire Sociëteit "de Witte" te 's-Gravenhage, omstreeks oktober 2005
  • - 
    voorzitter Visitatiecommissie Wetgeving, vanaf oktober 2005
  • - 
    voorzitter Nationale Conventie (over het staatsbestel), van december 2005 tot oktober 2006
  • - 
    onafhankelijk onderzoeker VWA-rapport over dierentransporten, 2008
  • - 
    lid Raad van Toezicht Stichting Montesquieu, vanaf juli 2008
  • - 
    voorzitter NJV (Nederlandse Juristen-Vereniging), van 2008 tot 2009
  • - 
    voorzitter Raad van Toezicht Rijksuniversiteit Groningen, vanaf 2008
  • - 
    voorzitter Stjoergroep desintralisaasje Fryske taal nei de provinsje Fryslân ta, van mei 2009 tot maart 2011
  • - 
    voorzitter onderzoekscommissie naar het onderzoek door de Inspectie voor de Gezondheidszorg naar het functioneren van een Enschedese neuroloog, 2010
  • - 
    lid onderzoekscommissie integriteitszorg bij Defensie, 2011
  • - 
    onderzoeker vermeende angstcultuur bij het COA (Centraal orgaan Opvang Asielzoekers), 2011
  • - 
    onderzoeker toezicht op advocaten door lokale dekens, Nederlandse Orde van Adocaten, van 1 februari 2012 tot 1 januari 2013
  • - 
    voorzitter commissie toezicht op woningcorporaties, van 2012 tot januari 2013
  • - 
    lid evaluatiecommissie Nationalisatie SNS REAAL, van 2013 tot 2014 (samen met dr. J.M.G. Frijns)
  • - 
    lid externe Audit Committee, ministerie van Algemene Zaken, vanaf 1 juni 2013
  • - 
    lid Raad van Toezicht "Mauritshuis"
  • - 
    voorzitter Raad van Toezicht RKD (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie)
  • - 
    lid Adviesraad Rooseveldtstichting
  • - 
    lid bestuur Huygensherdenking
  • - 
    voorzitter commissie onderzoek feiten rondom de verdachte Bart van U., van februari 2015 tot 25 juni 2015 (ingesteld door College van Procureurs-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • - 
    gymnasium-a te Stadskanaal, tot 1960

academische studie
  • - 
    Nederlands recht, Rijksuniversiteit Groningen, tot juli 1965

7.

Activiteiten

als (in)formateur
  • - 
    Kreeg op 15 april 2003 samen met F. Korthals Altes het verzoek te onderzoeken met welke derde partij CDA en VVD een meerderheidskabinet konden vormen. Op 29 april werden de besprekingen met ChristenUnie en SGP afgebroken en werd besloten verder te praten met D66. Op 14 mei bereikten de drie partijen een akkoord over de financiële paragraaf en een dag later kwam een ontwerp-regeerakkoord tot stand. Op 21 mei brachten hij en Korthals Altes eindverslag uit, waarin zij adviseerden demissionair premier Balkenende tot formateur te benoemen.
  • - 
    Kreeg op 25 november 2006 het verzoek op korte termijn te onderzoeken welke mogelijkheden op basis van de verkiezingsuitslag aanwezig waren voor de vorming van een kabinet dat mocht rekenen op een vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal. Op 12 december bleek dat samenwerking tussen CDA en SP (in een kabinet waaraan ook de PvdA zou deelnemen) niet mogelijk was. Na besprekingen tussen de fractieleiders van CDA, PvdA en ChristenUnie adviseerde Hoekstra op 18 december in zijn eindverslag oud-SER-voorzitter Wijffels te benoemen tot informateur om de onderhandelingen tussen deze drie partijen te gaan leiden.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • - 
    Werd in 1994 genoemd als Commissaris van de Koningin in Zeeland en als secretaris-generaal van het ministerie van Justitie

uit de privésfeer
  • - 
    Studeerde in Groningen op de zelfde dag af als CDA-Kamerlid J.G.H. Krajenbrink

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • - 
    Herman Staal, "De sfinx van het Binnenhof vertrekt", NRC Weekend, 3/4 december 2011
  • - 
    Roel Bekker, "Rein Jan Hoekstra", in: "Marathonlopers rond het Binnenhof. Topambtenaren bij het rijk 1970-2010" (2012), 159
  • - 
    Roel Bekker, "Rein Jan Hoekstra", in: "De hoogste ambtenaar. De secretaris-generaal van Algemene Zaken 1945-2023: sfinx of spin?", 132 e.v.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.


  • 1. 
    Gedreven PvdA-ideoloog en -politicus en econoom. Voor sommigen 'ome Joop', voor anderen de verpersoonlijking van verfoeilijk socialisme. Kwam vanuit de journalistiek in de 'denktank' van de PvdA en werd in 1956 Tweede Kamerlid. Stapte in 1962 over het wethouderschap van economische zaken in Amsterdam en stimuleerde onder andere de industrievestiging. In 1965 minister van Economische Zaken in het kabinet-Cals. Volgde in 1966 Vondeling op als partijleider. Zou tot 1986 het gezicht van de PvdA zijn. Het door hem geleide kabinet ging als het meest linkse de geschiedenis in. Kon het succes bij de verkiezingen van 1977 niet omzetten in hernieuwde regeermacht. Zijn derde optreden als minister (ditmaal van Sociale Zaken onder Van Agt) verliep teleurstellend. Ondanks herstel in 1982 bleef zijn partij buiten het kabinet. Erudiet analyticus en scherp debater, die door zijn gedrevenheid echter soms drammerig overkwam.
     
  • 2. 
    CDA-voorman, jurist en premier van KVP-huize. Stond als hoogleraar strafrecht bekend als vernieuwingsgezind en bracht als minister van Justitie belangrijke wetten tot stand. Vicepremier in het kabinet-Den Uyl. Kwam in de kabinetten-Biesheuvel en -Den Uyl diverse malen in politieke problemen, onder meer door discussies over de vrijlating van de Drie van Breda, de abortuskwestie en de affaire-Menten. Werd in 1977 de eerste leider van het CDA en was daarna vijf jaar premier. Was toen de politieke tegenvoeter van PvdA-leider Den Uyl; even populair bij zijn achterban als verguisd door zijn tegenstanders. Stapte na de verkiezingen van 1982 op als politiek leider. Nadien Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant en EG-ambassadeur. Relativeerde de politiek en zichzelf, maar was tactisch sterk. Formuleerde zorgvuldig en viel op door zijn kleurrijke en soms archaïsche taalgebruik.
     
  • 3. 
    Christendemocraat die twaalf jaar minister-president was. Werd in 1973 als jonge ondernemer minister van Economische Zaken in het kabinet-Den Uyl. Na zijn ministerschap en een jaar 'gewoon' Kamerlid voorzitter van de CDA-fractie. Was vier jaar steunpilaar van het kabinet-Van Agt/Wiegel. Na het mislukte kabinet-Van Agt/Den Uyl werd hij in 1982 premier en CDA-leider. Voerde in kabinetten met de VVD een 'no-nonsense'-beleid dat zorgde voor economisch herstel en vermindering van de staatsschuld. Leidde het CDA in 1986 naar verkiezingswinst en wist die in 1989 te consolideren. Werd daarna premier van een kabinet met de PvdA. Een meester in het vinden van compromisteksten, die vaak tot stand kwamen op zijn werkkamer, het torentje. Na zijn premierschap ontging hem het voorzitterschap van de Europese Commissie en de functie secretaris-generaal van de NAVO. Werd later wel onverwacht Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, maar trad in 2005 voortijdig terug. Harde werker, manager.
     
  • 4. 
    De Nationale conventie werd per 1 januari 2006 door minister Pechtold ingesteld om de vraag te beantwoorden of belangrijke elementen uit het huidige staatsbestel nog voldeden. De CDA'er Rein Jan Hoekstra was voorzitter.
     
  • 5. 
    Het kabinet-Balkenende II, met CDA, VVD en D66 als deelnemende partijen, kwam tot stand nadat een (eerste) poging om een kabinet van CDA en PvdA te formeren, was mislukt. Informateurs waren Piet Hein Donner en Frits Korthals Altes.
     
  • 6. 
    Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 werd het kabinet-Balkenende II gevormd. In dit kabinet werkten CDA, VVD en D66 samen. De CDA- en VVD-bewindslieden uit het voorgaande kabinet-Balkenende I keerden allen terug. Jan Peter Balkenende (CDA) werd wederom premier. Bijzonder waren het recordaantal van vijf vrouwen in het kabinet en het feit dat D66 voor het eerst aan een centrumrechts kabinet meedeed.
     
  • 7. 
    Op basis van de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen lag een coalitie van CDA en PvdA voor de hand. Deze partijen moesten echter wel een derde partij zoeken omdat ze samen maar 74 zetels hadden. Nadat coalities van CDA en PvdA met SP of GroenLinks niet mogelijk waren gebleken, kwam onder leiding van informateur Wijffels een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie tot stand.