Mr. J.G. (Koos) Rietkerk

Hardwerkende, sociaal voelende VVD-politicus van gereformeerden huize. Na functies bij de VNG en een werkgeversorganisatie Tweede Kamerlid en vervolgens staatssecretaris van Sociale Zaken in het kabinet-Biesheuvel¹. Was als Kamerlid de voornaamste pleitbezorger van invoering van een Nationale Ombudsman. Werd in december 1977 fractieleider van de VVD toen Wiegel² vicepremier was geworden. Als minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Lubbers I³ voerde hij een beleid waarbij werd gekort op ambtenarensalarissen. Werd daarom mikpunt van ambtenarenprotesten ('Boos op Koos'). Keerde zich tegen een aparte provincie Rijnmond en maakte een einde aan het Openbaar Lichaam Rijnmond. Overleed als minister op zijn werkkamer. Integer formeel optredend politicus met weinig flair en humor, maar die wel algemeen respect verwierf.

VVD
functie(s) in de periode 1967-1986: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, staatssecretaris, minister

• - 

  advocaat en procureur (op een advocatenkantoor) te Haarlem, van 28 januari 1953 tot 1956 (in de avonduren)
• - 

  juridisch medewerker, Rijks Emigratie Dienst, van 1953 tot 1956
• - 

  juridisch medewerker, VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), van 1956 tot 1959
• - 

  secretaris CSWV (Centraal Sociaal Werkgevers Verbond), van 1959 tot februari 1967
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 februari 1967 tot 28 juli 1971
• - 

  staatssecretaris van Sociale Zaken (belast met sociale zekerheid), van 28 juli 1971 tot 23 april 1973
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 januari 1973 tot 1 september 1973
• - 

  directeur Sociale Zaken, VNO (Verbond van Nederlandse Ondernemingen), van 1 september 1973 tot 1 september 1974
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 september 1974 tot 4 november 1982
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 22 december 1977 tot 27 mei 1981
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, van 4 november 1982 tot 20 februari 1986

• - 

  Was als staatssecretaris in het bijzonder belast met a. aangelegenheden betreffende de sociale zekerheid, b. wetgeving op het gebied van de arbeidsvoorziening

• - 

  lid bestuur VVD afdeling Lisse
• - 

  voorzitter VVD afdeling Wassenaar
• - 

  voorzitter VVD-commissie inkomensbeleid, 1973
• - 

  voorzitter werkgroep arbeid, Prof.Mr. B.M. Teldersstichting
• - 

  lid curatorium Prof.Mr. B.M. Teldersstichting
• - 

  lid fractiebestuur VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1974 tot mei 1977
• - 

  tweede fractiesecretaris VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 26 mei 1977 tot 19 december 1977
• - 

  vicefractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 mei 1981 tot 29 oktober 1982

• - 

  lid Sociale Verzekeringsraad
• - 

  lid redactie "Beleid en Maatschappij"
• - 

  adviseur CSWV (Centraal Sociaal Werkgeversverbond), van 1967 tot augustus 1971
• - 

  secretaris Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen, omstreeks 1969 tot augustus 1971
• - 

  adviseur VNO (Vereniging van Nederlandse Ondernemers), omstreeks augustus 1976
• - 

  lid Raad van Commissarissen AHOG B.O.B. (Algemene Handelsmaatschappij van Onroerende Goederen) te 's-Gravenhage, vanaf augustus 1978
• - 

  lid Raad van Commissarissen "De Vries en Zoon" B.V. te Barneveld, omstreeks 1979
• - 

  lid Raad van Commissarissen scheepswerf en machinefabriek "Boele" te Ridderkerk, omstreeks 1979
• - 

  lid Raad van Commissarissen Beheermaatschappij "Koops" te Wijster, vanaf 1979
• - 

  lid Ziekenfondsraad
• - 

  vicevoorzitter Ziekenfondsraad
• - 

  voorzitter Stichting Rechtsbijstand Militairen
• - 

  docent Stichting Studiecentrum Bedrijfsbond
• - 

  lid bestuur Bejaardencentrum "Steenvoorde" te Rijswijk
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Ravast te Den Haag

• - 

  voorzitter bijzondere commissie wetsontwerp Wijziging artikelen 1637s en 1638r (mogelijkheid spaarloonregeling) van het Burgerlijk Wetboek (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 16 oktober 1969 tot februari 1971
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van de leden Lamberts en Roethof inzake abortus provocatus (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 oktober 1970 tot 28 juli 1971
• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor Sociale Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 19 juni 1973 tot 1 september 1973
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor de Interimnota inzake de bestrijding van werkloosheid/Nota inzake de werkgelegenheid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 15 oktober 1974 tot april 1978
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Wet Instelling van een Commissaris van Onderzoek (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 23 november 1976 tot augustus 1980
• - 

  voorzitter subcommissie parlementaire controle van de bijzondere commissie Onderzoek aanschaffingsbeleid defensiemateriaal (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1976 tot 1978
• - 

  voorzitter vaste commissie voor de Nationale Ombudsman (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 7 april 1981 tot 4 november 1982
• - 

  voorzitter vaste commissie voor de betrekkingen met de Nederlandse Antillen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 30 september 1981 tot 4 november 1982

• - 

  m.u.l.o.
• - 

  h.b.s.-b, "Christelijk Lyceum" te Haarlem, tot 1946
• - 

  gymnasium-b (staatsexamen), 1947

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1947 tot juli 1952

• - 

  Was in de perioden 1967-1971 en 1974-1977 woordvoerder justitie en sociale zaken van de VVD-Tweede Kamerfractie
• - 

  Interpelleerde op 8 februari 1977 de ministers Boersma en Lubbers over de weigering van de regering om in te grijpen in een conflict over de prijscompensatie

• - 

  Behoorde in 1976 tot de zes leden van zijn fractie die tegen liberalisering van de Opiumwet stemden
• - 

  Behoorde in 1976 tot de helft van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel Instelling van een Onderwijsplanbureau stemde

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Bracht in 1983 de Nota Organisatie binnenlands bestuur uit. Kernpunten daarvan zijn voorkoming van een vierde bestuurslaag en afwijzing van regionale provincies-nieuwe-stijl. De aanpak van regionale problemen zal primair vanuit de gemeenten door intergemeentelijke samenwerking moeten worden opgelost. Er wordt vastgehouden aan de splitsing van Zuid-Holland. Verder komt er een provincie Flevoland, maar vorming van een provincie Twente wordt afgewezen. Provincies zullen meer taken krijgen en moeten met name een stroomlijnende, toezichthoudende en conflict beslechtende rol spelen bij de intergemeentelijke samenwerking. (17.944)
• - 

  Bracht in 1983 een Decentralisatieplan uit. Daarin staan concrete voornemens en een tijdschema voor het overhevelen van rijkstaken naar gemeenten en provincies. Het betreft onder meer taken op het gebied van volksgezondheid en welzijn, onderwijs, natuur- en landschap, miliueregels, stads- en dorpsvernieuwing, monumentenzorg en politie. Het plan bevat ook taken die juist wel op centraal niveau moeten worden gehandhaafd, zoals beheer van hoofd(vaar)wegen, tarieven openbaar vervoer, normstelling bij milieuhygiëne, verdeling van het stadsvernieuwingsbudget en huur- en subsidiebeleid. (16.492, nr. 7 en 8)
• - 

  Trok in 1983 het in 1976 ingediende wetsvoorstel Wet reorganisatie binnenlands bestuur in (14.322)
• - 

  Kreeg in oktober en november 1983 te maken met langdurige stakingsacties van rijks-, gemeente-, spoorweg- en PTT-ambtenaren, die zich keerden tegen zijn beleid om 3,5% (bruto) te korten op de ambtenarensalarissen. Uiteindelijk besloot het kabinet tot een korting van 3 procent.
• - 

  Trok in mei 1984 het in 1980 ingediende wetsvoorstel tot splitsing van Zuid-Holland in, nadat daarover in de Tweede Kamer verdeeldheid bleek te bestaan en omdat de kosten te hoog zouden zijn (16.804, nr. 10)
• - 

  Bracht in 1984 samen met minister-president Lubbers een notitie uit met het kabinetsstandpunt over het rapport van de Staatscommissie-Biesheuvel inzake de relatie kiezers-beleidsvorming. Het kabinet houdt vast aan de door de Kroon benoemde burgemeester. (18.807)
• - 

  Bracht in 1985 een nota uit over de regeling en financiering van vrijwillige vervroegde uittreding uit overheidsdienst (19.118)
• - 

  In 1985 verwierp de Eerste Kamer met 41 tegen 27 stemmen het door hem verdedigde wetsvoorstel tot wijziging van de grens tussen Blaricum en Huizen. De overgang van de wijk Oostermeent naar Huizen werd gezien als te grote aantasting voor de positie van Blaricum. (18.618)
• - 

  Verdedigde in 1985 het kabinetsstandpunt dat een met de VS te sluiten overeenkomst over de zeggingsmacht over de 48 kruisraketten op Nederlands grondgebied niet ongrondwettig was
• - 

  Belangrijke benoemingen tijdens zijn ministerschap: Van Agt (CDA, Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant), Patijn (PvdA, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland), De Bruijne (VVD, Commissaris van de Koningin in Gelderland), Beelaerts van Blokland (CDA, Commissaris van de Koningin in Utrecht); Van Thijn (PvdA, burgemeester van Amsterdam), Havermans (CDA, burgemeester van 's-Gravenhage), Staatsen (PvdA, burgemeester van Groningen), Schmitz (PvdA, burgemeester van Haarlem)

• - 

  Bracht in 1984 de Wet algemene regelen gemeentelijke indeling (Stb. 475) tot stand. Deze wet bevat regels over procedures en termijnen rond gemeentelijke herindelingen. Het wetsvoorstel was in 1980 ingediend door minister Wiegel. (16.405)
• - 

  Bracht in 1984 een wijziging van de Kieswet tot stand, waarbij het tijdstip van verkiezing en van eerste samenkomst van gemeenteraden en provinciale staten wordt gewijzigd. Verkiezing van gemeenteraden en provinciale staten vindt niet langer in hetzelfde jaar plaats. De zittingsduur van de in 1982 gekozen provinciale staten wordt mee een jaar verlengd. Tevens wordt de tijd tussen verkiezing en eerste samenkomst verkort. (18.179)
• - 

  Bracht in 1984 samen met staatssecretaris Van Amelsvoort een wet tot vernieuwing van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Stb. 667) tot stand. Hierdoor moet een beter bestuurlijk kader worden geschapen om regionale problemen doelmatiger aan te pakken. Door onder meer bundeling en integratie wordt orde geschapen in de veelheid van bestaande regelingen. Registratie van regelingen wordt verplicht en het ontstaan van zelfstandig operende bestuursorganen wordt tegengegaan. De invloed van deelnemende gemeenten wordt vergroot. Het wetsvoorstel was in 1980 ingediend door minister Wiegel en staatssecretaris Koning. (16.538)
• - 

  Bracht in 1985 samen met minister Smit-Kroes de wet tot instelling van de provincie Flevoland (Stb. 360) tot stand. Deze wordt gevormd uit de Zuidelijk IJsselmeerpolders, de Noordoostpolder en Urk, en krijgt als hoofdstad Lelystad. (18.738)
• - 

  Bracht in 1985 een wijziging (Stb. 478) van de Kieswet tot stand waarbij niet-Nederlandse ingezetenen het actief en passief kiesrecht kregen bij de gemeenteraadsverkiezingen (18.179)
• - 

  Bracht in 1985 een wet (Stb. 527) tot wijziging van de Kieswet tot stand, waardoor alle Nederlandse niet-ingezetenen (Nederlanders in het buitenland) stemrecht kregen voor de Tweede Kamer en het Europees Parlement (18.694)
• - 

  Bracht in 1985 samen met minister-president Lubbers de Wet lidmaatschap Koninklijk Huis (Stb. 578) tot stand, die (in de toekomst) het lidmaatschap van het Koninklijk Huis wat de kinderen betreft, beperkt tot de kring van potentiële troonopvolgers. (18.351)
• - 

  Bracht in 1985 een wet (Stb. 648) tot gemeentelijke herindeling van de Waddenzee tot stand. De Waddenzee wordt grotendeels ingedeeld bij de waddengemeenten en bij de gemeenten Den Helder, Harlingen, Hefshuizen en Delfzijl. Uitgangspunt zijn de bestaande provinciegrenzen en de band die gemeenten met de Waddenzee hebben. Bescherming, behoud en herstel van de Waddenzee worden met de indeling bestuurlijk ondersteund. (18.456)
• - 

  Bracht in 1985 de Wet intrekking van de wet Agglomeratie Eindhoven (Stb. 690) tot stand. Het openbaar lichaam Agglomeratie Eindhoven werd per 1 januari 1986 opgeheven. (18.930)
• - 

  Bracht in 1986 samen met staatssecretaris Van Amelsvoort de Wet intrekking van de Wet Openbaar Lichaam Rijnmond (Stb. 47) tot stand. Het openbaar lichaam Rijnmond werd per 1 januari 1987 opgeheven. Het wetsvoorstel inzake splitsing van Zuid-Holland werd door hem ingetrokken. (19.255)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Was één van de belangrijkste pleitbezorgers van de Nationale Ombudsman (Commissaris van Onderzoek). In 1971 nam de Tweede Kamer een door hem ingediende motie aan over wettelijke regeling van de aanstelling van een ombudsman.
• - 

  Maakte in 1982 deel uit van de werkgroep-A (o.l.v. Van Aardenne) die tijdens de kabinetsformatie (kabinet-Lubbers I) de financieel-economische paragraaf van het regeerakkoord voorbereidde
• - 

  Een penning die tegelijkertijd met een uitkering aan voormalige militairen van KNIL wordt gegeven, kreeg de naam "Rietkerk-penning"

• - 

  Zijn broer, de RPF'er J.P.M. Rietkerk, was burgemeester van Genemuiden

• - 

  In 1981 nummer 3 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen

• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
• - 

  J.H.C. van Zanen, "J.G. Rietkerk - De Stille Kracht", in: W.J.A. van den Berg e.a. (red.), "Kopstukken van de VVD. 16 Biografische schetsen" (1988), 132
• - 

  A. van Veldhuijzen, "Rietkerk, Jacobus Gijsbert (1927-1986)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 423

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Dit kabinet kwam tot stand na de Tweede Kamerverkiezingen van 1971. De partijen die het voorgaande kabinet-De Jong hadden gevormd (KVP, CHU, ARP en VVD) verloren bij deze verkiezingen hun meerderheid. Met nieuwkomer DS'70 als vijfde regeringspartij kon het beleid van het vorige kabinet echter voortgezet worden. Minister-president Barend Biesheuvel was afkomstig uit de ARP.
   
• 2. 

  Voorman en prominent lid van de VVD. Bevorderde in de periode 1971-1982 als (jeugdig) partijleider door een op de middengroepen en geschoolde arbeiders gerichte koers de groei van zijn partij. Zette zich sterk af tegen het kabinet-Den Uyl. Uitstekend debater en raspoliticus die optimaal gebruikmaakte van de media. Kon het goed vinden met CDA-leider Van Agt en werd in diens kabinet in 1977 vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken. Werd in 1982 Commissaris van de Koningin in Friesland, maar bleef lang een vooraanstaande rol in zijn partij spelen. Stapte later over naar de organisatie van zorgverzekeraars en werd senator. Zijn tegenstem in de Eerste Kamer tegen het correctief referendum veroorzaakte in 1999 een korte kabinetscrisis. Hoffelijke man, die feitelijk vrij verlegen is en een afkeer heeft van scherpslijperij. Geniet graag van een goed glas en goede maaltijd.
   
• 3. 

  Dit kabinet van CDA en VVD kwam tot stand na de verkiezingen van 1982. CDA-lijsttrekker Dries van Agt, premier van het voorgaande kabinet-Van Agt III besloot zich niet opnieuw kandidaat te stellen voor het premierschap. Premier namens het CDA werd daarom Ruud Lubbers.