Wist Rutte waar hij voor tekende? - Hoofdinhoud
Premier Rutte vergiste zich met 50 miljard euro. Geen bedrag om weg te wuiven.
Laat hij toch ruiterlijk voor zijn vergissing uitkomen.
Ewout Irrgang, Tweede Kamerlid voor de SP
Als er een ding is waar premier Rutte en minister van financiën De Jager gelijk in hebben, dan is het dat het nieuwe pakket van leningen voor Griekenland complex is. Nu het stof rond het akkoord is neergedaald, blijkt de retoriek van de regering nog verder af te liggen van de werkelijkheid dan aanvankelijk kon worden gedacht.
De SP heeft sinds het begin van de Griekse schuldencrisis in mei 2010 betoogd dat ieder pakket dat het onderliggende probleem van de Griekse schuldenberg niet oplost, niet op onze steun kan rekenen. De huidige aanpak is behalve ineffectief ook onrechtvaardig, omdat de banken niet daadwerkelijk gaan meebetalen aan de oplossing van het probleem dat ze zelf mede veroorzaakt hebben.
In het Kamerdebat afgelopen donderdag leek het erop dat de Europese regeringsleiders kleine stappen zouden zetten naar de oplossing van het probleem door middel van een beperkte vorm van Griekse schuldreductie. Na de top werd gesproken over 21 procent, een percentage dat substantieel is maar duidelijk onvoldoende om de Griekse schuld weer houdbaar te maken. Naar nu blijkt gaat het op zijn best om een 21 procent reductie van een heel klein deel van de totale Griekse schuldenlast. Volgens Reuters Breaking Views loopt de totale schuld als gevolg van het akkoord juist verder op, doordat de Grieken extra moeten lenen voor hard onderpand voor de doorgerolde leningen van banken. Het probleem wordt niet opgelost, maar verder vergroot, terwijl ondertussen een steeds groter deel van de Griekse schuld in handen komt van de Europese belastingbetaler. Met alle risico's van dien.
De Nederlandse regering noemt het doorrollen van leningen een ,,bijdrage van de banken" terwijl banken in feite in een iets langzamer tempo hun posities kunnen afbouwen. Na afloop van de eurotop zei minister-president Rutte over de betrokkenheid van de banken: ,,Voor de totale omvang van het extra pakket komt die betrokkenheid uit op 50 miljard euro netto op een totaalpakket van 109 miljard tot 2014."
De rest van Europa nam gelijk afstand van die lezing. Zelfs volgens Merkel was het totale pakket 109 miljard, maar daar kwam de bijdrage van de banken nog bij. Een verschil van 50 miljard. Desondanks hield de Nederlandse regering hardnekkig vast aan de eigen lezing. Rutte had er in de persconferentie nog met zijn kenmerkende bravoure aan toegevoegd: ,,Ik ben er vandaag 8 uur mee bezig geweest, dus ik zit goed in de cijfers. Ik kan me goed voorstellen dat u nog even aan boord moet komen, maar het klopt allemaal kan ik u zeggen."
Pas maandagavond volgde de officiële brief van minister De Jager aan de Tweede Kamer die zou moeten bevestigen dat het inderdaad 'allemaal klopt'. De Jager komt in zijn brief echter met een enorme brij aan cijfers, maar neemt de woorden van Rutte niet over. Aan het eind van zijn brief schrijft hij: ,,tezamen telt daarmee de bijdrage van de publieke sector op tot de 109 miljard die blijkt uit de verklaring van de regeringsleiders en staatshoofden van de eurozone."
Daarmee neemt hij de facto afstand van de woorden van Rutte. Deze leek zich aanvankelijk nog op de programmaperiode tot medio 2014 te willen beroepen. Maar van alle onderdelen van het publieke pakket lijkt alleen de 18 miljard aan garanties voor de banken om de leningen tot 2020 door te rollen met een beetje creativiteit aan de periode na 2014 te kunnen worden toegerekend. Geen wonder dat de brief van De Jager is uitgelegd als het 'corrigeren' van de premier door de minister van Financiën. Het staat er niet met zoveel woorden maar de brief is niet in overeenstemming te brengen met de uitspraken van de minister-president.
Het bedrag van vijftig miljard is bijna drie keer het bedrag dat het kabinet-Rutte structureel wil besparen op de overheidsbegroting. Het is ruim drieduizend keer de 15 miljoen euro die de Nederlandse regering over heeft voor de bestrijding van de hongersnood in Afrika. Het gaat hier niet om een kleinigheid waar het Nederlands parlement zomaar overheen kan stappen. Als Rutte zich gewoon versproken heeft dan moet hij dat onomwonden toegeven. Dat is nog steeds gênant maar dan is de kous daarmee af. Maar door te blijven volhouden dat hij niks onjuist heeft gezegd, blijft de suggestie bestaan dat Nederland niet wist waar het op de eurotop mee instemde.
Dit artikel verscheen donderdag 28 juli in het NRC Handelsblad.