Democraten 66 (D66)

Democraten 66 (D66) is een hervormingsgezinde sociaal-liberale partij. De huidige politiek leider is Rob Jetten¹. De partij werd opgericht op 14 oktober 1966 door 44 'homines novi', waarvan er 25 eerder bij andere politieke partijen actief waren geweest. Belangrijkste initiatiefnemer en voorman (tot 1998) was de oud-journalist Hans van Mierlo².

D66 haalde bij Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023³ 9 zetels, 15 minder dan in 2021. De partij heeft vijf zetels in de Eerste Kamer. Er zitten drie leden namens D66 in het Europees Parlement.

D66 was van oktober 2017 tot 2 juli 2024 regeringspartij. In het kabinet-Rutte IV⁴ had zij zes ministers en drie staatssecretarissen. Van 2006 tot 2017 zat de partij in de oppositie, D66 nam in 2003-2006 deel aan een kabinet met CDA en VVD (kabinet-Balkenende II⁵).

D66 maakt deel uit van de oppositie.

D66 neemt sinds 1967 deel aan de Tweede Kamerverkiezingen²². Hoeveel zetels behaalde de partij per verkiezing en welk kabinet werd vervolgens gevormd?

Volgens het beginselprogramma van D66 moet de mens centraal staan in de politiek. Aan het klassieke liberalisme voegt de partij daarom een sociale component toe. D66 wordt hierom wel aangeduid als een sociaal-liberale partij. Als onderdeel van dit sociaal-liberalisme richt D66 zich erg op democratie met bijvoorbeeld de gekozen burgemeester en het beslissend referendum als programmapunten.

Naast democratie is pragmatisme belangrijk voor D66. "D66 bedrijft praktische en resultaatgerichte politiek vanuit haar idealen, zonder blauwdrukken of dogma's," zo staat in het beginselprogramma.

De Algemene Ledenvergadering is het hoogste besluitvormende orgaan; de partij houdt het principe 'one-man-one-vote' aan. De partij heeft ruim 250 afdelingen (gemeenten of streken; plus afdelingen in Berlijn, Brussel, Londen en New York) en 12 regio's (provincies).

Het Landelijk Bestuur is de hoogste bestuurslaag binnen D66.

Partijvoorzitter

Huidig voorzitter van D66 is Victor Everhardt. Bekende D66-voorzitters uit het verleden waren Jacob Kohnstamm²⁴, Henk Zeevalking²⁵ en Jan Glastra van Loon²⁶.

Oprichting

D66 - tot 1985 werd de naam D'66 gevoerd - werd door onder anderen Hans van Mierlo² en Hans Gruijters²⁷ opgericht op 14 oktober 1966. In die periode werden grondige veranderingen²⁸ in de (Nederlandse) maatschappij zichtbaar. Ontzuiling en ontkerkelijking zorgden ervoor dat kiezers hun stemgedrag steeds minder lieten bepalen door klasse of godsdienst. Het aantal 'zwevende' kiezers nam toe.

De toenemende onduidelijkheid in de politiek was voor een aantal links-liberalen, van wie sommigen partijloos waren, reden om op 30 april 1966 in Amsterdam bijeen te komen. Zij richtten zich op 10 september 1966 tot 'iedere Nederlander die ongerust is over de ernstige devaluatie van onze democratie'.

Bij de oprichting wees de partij alle van oorsprong 19e-eeuwse ideologieën af. Volgens D66 waren de tegenstellingen tussen de oude ideologieën verdwenen. Deze boden geen oplossingen meer voor een moderne maatschappij. Slechts een wetenschappelijke, pragmatische aanpak bood uitkomsten.

D66 heeft vanaf het begin staatsrechtelijke hervormingen nagestreefd, met als doel een directe democratie, met bijvoorbeeld een direct gekozen minister-president²⁹. Bij het ontwikkelen van deze plannen speelde de Leidse hoogleraar Jan Glastra van Loon²⁶ een belangrijke rol. Verder richtte de partij zich op moderne thema's als vrouwenemancipatie en milieubescherming.

Eerste verkiezingen

De populariteit van D66, met Van Mierlo als leider, overtrof bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1967 alle verwachtingen. De partij behaalde in één keer zeven zetels. Mede dankzij dit succes kwamen de door D66 gepropageerde ideeën voor institutionele hervormingen prominent op de politieke agenda te staan.

Aan het begin van de jaren '70 werkte de partij intensief samen met de PvdA. In 1972 had D66 een gezamenlijk verkiezingsprogramma met PvdA en PPR, 'Keerpunt '72'. Deze samenwerking ging ten koste van de eigen identiteit van D66. Ook was de nieuwigheid van de partij er vanaf, dit leidde ertoe dat leden en kiezers de partij massaal de rug toekeerden. D66 verdween halverwege de jaren '70 dan ook bijna van de politieke kaart.

Jan Terlouw

In 1976 lukte het de nieuwe lijsttrekker Jan Terlouw³⁰, na een handtekeningenactie, de partij weer uit het dal te trekken. Onder Terlouw wilde de partij zich ontwikkelen tot een 'redelijk alternatief' voor de andere partijen. Soms noemde zij zich 'de vierde stroming' naast de sociaal-democratie van de PvdA, de christen-democratie van de CDA-in-oprichting en het liberalisme van de VVD.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1981 behaalde D66 17 zetels, een groot electoraal succes. Echter in 1982 werd dit zeteltal weer gereduceerd tot zes. Er ontstond een discussie over wat nu precies die 'vierde stroming' was. De meningen waren verdeeld over wat de plaats van D66 zou moeten zijn.

Terugkeer Van Mierlo

In 1985 kwam Van Mierlo weer terug als lijsttrekker en bij de verkiezingen van 1986 won de partij weer aan zetels. Geen andere partij leek zo afhankelijk te zijn van de politiek leider. In 1994 wist de partij een recordaantal zetels van 24 te behalen en dwong min of meer de vorming van het eerste paarse kabinet af.

Bij de verkiezingen van 1998 trad Van Mierlo terug. D66 verloor 10 zetels, maar bleef wel deel uitmaken van het tweede paarse kabinet. Na verkiezingsnederlagen in 2002 en 2003 stapte partijleider Thom de Graaf³¹, die in 1998 Els Borst³² was opgevolgd, op. Boris Dittrich³³ volgde hem op.

Na de mislukte formatie van een CDA-PvdA-kabinet in 2003 vormde D66 samen met CDA en VVD een regeringscoalitie. Naar aanleiding van de zogenaamde 'Ayaancrisis'³⁴ van 2006 trok de D66-fractie echter haar steun voor het kabinet in. De bewindslieden van D66 boden hierop hun ontslag aan en premier Balkenende formeerde vervolgend het rompkabinet-Balkenende III³⁵.

Alexander Pechtold

Bij de vervroegde verkiezingen van november 2006 verloor de partij de helft van haar zes zetels. Felle oppositie, onder leiding van de nieuwe politiek leider Alexander Pechtold tegen het kabinet-Balkenende IV³⁶ en tegen de steeds verder groeiende PVV van Geert Wilders, leverde de partij in de verkiezingen van 2009 (voor het Europees Parlement) en 2010³⁷ (voor de Tweede Kamer) weer winst op. Na het stuklopen van de onderhandelingen over een 'paars-plus'-kabinet³⁸ in de zomer van 2010 werd duidelijk dat de partij opnieuw deel zou uitmaken van de oppositie.

Hoewel de verkiezingen in 2012 opnieuw twee zetels winst opleverden, bleef D66 weer buiten het kabinet. De verkiezingen van maart 2017 leverden zeven zetels winst op, waarna D66 onderdeel werd van het kabinet Rutte III³⁹. Pechtold werd geen minister, maar bleef als partijleider in de Tweede Kamer. Op 6 oktober 2018 maakte hij zijn vertrek als partijleider bekend.

Sigrid Kaag

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 haalde de partij onder leiding van Sigrid Kaag¹⁶ 24 zetels. Zij maakte als minister deel uit van het kabinet-Rutte III en versloeg in een lijsttrekkersverkiezing de relatief onbekende Ton Visser door 95,7% van de stemmen binnen te halen. D66 zette haar samenwerking met de coalitiepartijen van Rutte III voort in het kabinet Rutte-IV⁴, na het langste formatieproces⁴⁰ sinds de Tweede Wereldoorlog.

Kijk voor meer informatie over D66 op de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen.

• 1. 

  Rob Jetten (1987) is sinds 23 november 2023 voorzitter van de D66-fractie in de Tweede Kamer. Hij is sinds 6 december 2023 Tweede Kamerlid. Daarvoor was hij dat van 23 maart 2017 tot 10 januari 2022. Van 9 oktober 2018 tot 8 maart 2021 en van 25 mei tot 28 september 2021 was hij eveneens voorzitter van D66 in de Tweede Kamer. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was de heer Jetten minister voor Klimaat en Energie in het kabinet-Rutte IV en van 12 januari tot 2 juli 2024 tevens vicepremier. Eerder was de heer Jetten gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Nijmegen en voorzitter van de Jonge Democraten. Hij werkte bij ProRail als regiomanager bouwmanagement in Noord-Oost Nederland. Bij de verkiezingen van 2017 en 2023 was hij lijsttrekker.
   
• 2. 

  Voornaamste oprichter en lange tijd voorman van D66. Was afkomstig uit een katholiek ondernemersgezin en was journalist bij het Handelsblad. Wist in 1967, na een op Amerikaanse wijze gevoerde campagne en dankzij een uitstekende p.r., zijn partij met 7 zetels in de Kamer te loodsen. Voorstander van samenwerking met de PvdA. Trad na de verkiezingsnederlaag van D66 in 1972 terug als partijleider. Keerde in 1981 terug in de politiek als minister van Defensie en in 1986 als leider van D66. Onder zijn leiding behaalde zijn partij in 1989 en 1994 zeer goede verkiezingsuitslagen. Bekroonde die tweede winst met de vorming van een 'paars' kabinet (Kok I), zonder confessionelen. Werd daarin zelf minister van Buitenlandse Zaken en vicepremier. Levensgenieter, die vele contacten in de culturele wereld had en charmante intellectueel, die mensen wist te binden.
   
• 3. 

  Op 22 november 2023 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Het ging om een vervroegde verkiezing na de val het kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023. Tevens lag een voorstel voor over opneming van het correctief referendum in de Grondwet. Oorspronkelijk stonden de volgende verkiezingen gepland voor het voorjaar van 2025.
   
• 4. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de langste formatie sinds de Tweede Wereldoorlog tot stand. Negen maanden na de verkiezingen van 17 maart 2021 en bijna een jaar na de ontslagneming van het kabinet-Rutte III stond er een nieuw kabinet op het bordes. Premier Mark Rutte leidde voor de vierde keer een kabinet.
   
• 5. 

  Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 werd het kabinet-Balkenende II gevormd. In dit kabinet werkten CDA, VVD en D66 samen. De CDA- en VVD-bewindslieden uit het voorgaande kabinet-Balkenende I keerden allen terug. Jan Peter Balkenende (CDA) werd wederom premier. Bijzonder waren het recordaantal van vijf vrouwen in het kabinet en het feit dat D66 voor het eerst aan een centrumrechts kabinet meedeed.
   
• 6. 

  Alexandra van Huffelen (1968) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 staatssecretaris Koninkrijksrelaties en digitalisering in het kabinet-Rutte IV. Daarvoor was zij vanaf 29 januari 2020 staatssecretaris van Financiën, belast met toeslagen en douane. Mevrouw Van Huffelen was van 11 juni 2019 tot 29 januari 2020 Eerste Kamerlid voor D66 en eerder onder meer wethouder voor duurzaamheid in Rotterdam. In 2014 werd zij algemeen directeur van het Amsterdamse Gemeentelijke Vervoersbedrijf. Daarvoor was zij werkzaam in de energiesector en interim-manager bij "De Publieke Zaak". Als Eerste Kamerlid hield zij zich bezig met economische zaken en klimaat en financiën. Sinds 2024 is zij partijvoorzitter en sinds 2015 bestuursvoorzitter van de Radboud Universiteit.
   
• 7. 

  Deze politieke jongerenorganisatie is verbonden aan D66 en heeft als doel bij te dragen aan de individuele ontplooiing van alle mensen. De JD is opgericht in 1984 en bestaat uit jongeren tussen de 12 en 30 jaar oud. Met ongeveer 3500 leden is JD één van de grotere politieke jongerenorganisaties in Nederland. De JD heeft tien lokale afdelingen in het land.
   
• 8. 

  De fractie van D66 heeft sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 9 leden. Na de verkiezingen van 2021 had de fractie 24 leden.
   
• 9. 

  D66 is vanaf 11 mei 1971, met uitzondering van de periode van 19 september 1977 tot 16 september 1980, in de Eerste Kamer vertegenwoordigd.
   
• 10. 

  Paul van Meenen (1956) is sinds 13 juni 2023 fractievoorzitter van de D66-Eerste Kamerfractie. Daarvoor was hij van 20 september 2012 tot 7 juni 2023 lid van de Tweede Kamer. Hij was eerder bestuursvoorzitter van een groep van tien scholen voor voortgezet onderwijs in de regio Den Haag. Daarvoor was de heer Van Meenen leraar wiskunde en rector. Hij was verder fractievoorzitter van D66 in de gemeenteraad van Leiden. Hij was onderwijswoordvoerder van zijn fractie en hield zich ook bezig met kinderopvang. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid en lid van het Presidium.
   
• 11. 

  De D66-delegatie in het Europees Parlement telt drie leden. De delegatie maakt deel uit van de fractie Renew Europe, waarin ook de VVD-delegatie is vertegenwoordigd.
   
• 12. 

  Gerben Jan Gerbrandy (1967) is sinds 16 juli 2024 lid van het Europees Parlement voor D66. Eerder was hij dat van 14 juli 2009 tot 2 juli 2019. Hij maakte deel uit van de fractie van Renew Europe (liberalen). De heer Gerbrandy was internationaal secretaris van D66 en senior politiek adviseur bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Eerder was hij werkzaam bij de D66-fracties in zowel de Tweede Kamer als het Europees Parlement. Hij was lijstrekker voor D66 bij de Europees Parlementsverkiezingen van 2024.
   
• 13. 

  D66 nam deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 en behaalde 9 zetels. De fractie van D66 heeft momenteel 24 zetels in de Tweede Kamer. Demissionair minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten was lijsttrekker voor D66.
   
• 14. 

  Hieronder een overzicht van de kansrijke kandidaten en zittende Kamerleden op de lijst
   
• 15. 

  D66 had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Sigrid Kaag als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Een nieuw begin'. D66 haalde bij deze verkiezingen 24 zetels. Dat waren er daarvoor 19.
   
• 16. 

  Sigrid Kaag (1961) was van 10 januari 2022 tot 8 januari 2024 minister van Financiën en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Zij was eerder tot 29 mei 2021 minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelings­samenwerking en van 25 mei 2021 tot 17 september 2021 minister van Buitenlandse Zaken. Van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was zij Tweede Kamerlid en in 2020-2023 was zij politiek leider van D66. Mevrouw Kaag was voor haar ministerschap diplomate bij de VN. Sinds januari 2015 was zij VN-coördinator in Libanon en daarvoor onder meer betrokken bij de VN-missie ter vernietiging van chemische wapens in Syrië. Eerder werkte zij onder andere bij de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen en bij UNICEF. Mevrouw Kaag begon haar loopbaan bij Shell en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2024 is zij namens de VN humanitair- en wederopbouwcoördinator voor Gaza.
   
• 17. 

  Democraten 66 (D66) had bij de verkiezingen van 15 maart 2017 Alexander Pechtold als lijsttrekker. D66 haalde 19 zetels, daarvóór had de partij 12 zetels in de Tweede Kamer. De titel van het verkiezingsprogramma luidt 'samen sterker - kansen voor iedereen'.
   
• 18. 

  Alexander Pechtold (1965) was in 2006-2018 fractievoorzitter en politiek leider van D66. Hij was sinds november 2006 Tweede Kamerlid. De heer Pechtold was verder van 31 maart 2005 tot 3 juli 2006 minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties. Hij is opgeleid als kunsthistoricus en werkte onder andere bij een veilinghuis. Van 1997 tot 2002 was hij wethouder in Leiden. Vanaf eind 2002 tot 2005 was hij voorzitter van D66. en in de periode 2003-2005 burgemeester van Wageningen. De heer Pechtold was enige jaren woordvoerder Europese zaken en onderwerpen rond het koninklijk huis. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties. Per 1 november 2019 werd hij algemeen directeur van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen.
   
• 19. 

  Democraten 66 (D66) had bij de verkiezingen van 15 maart 2017 Alexander Pechtold als lijsttrekker. D66 haalde 19 zetels, daarvóór had de partij 12 zetels in de Tweede Kamer. De titel van het verkiezingsprogramma luidt 'samen sterker - kansen voor iedereen'.
   
• 20. 

  D66 had bij de verkiezingen van 12 september 2012 Alexander Pechtold als lijsttrekker. D66 haalde 12 zetels, daarvóór had de partij 10 zetels in de Tweede Kamer. Het verkiezingsprogramma was getiteld 'En nu vooruit'.
   
• 21. 

  D66 had bij de verkiezingen van 12 september 2012 Alexander Pechtold als lijsttrekker. D66 haalde 12 zetels, daarvóór had de partij 10 zetels in de Tweede Kamer. Het verkiezingsprogramma was getiteld 'En nu vooruit'.
   
• 22. 

  De leden van de Tweede Kamer worden in principe eens in de vier jaar gekozen op basis van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ook na de val van een kabinet worden bijna altijd verkiezingen gehouden. Kiesgerechtigd zijn alle Nederlanders die op de dag van de kandidaatstelling 18 jaar of ouder zijn, mits niet het kiesrecht vanwege een veroordeling is ontnomen.
   
• 23. 

  D66 haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 27 mei 2019 7 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Annelien Bredenoord. D66 had voor de verkiezingen 10 zetels in de Eerste Kamer.
   
• 24. 

  Vooraanstaande D66-politicus. Zoon van een bekende voorvechter van de Europese gedachte. Advocaat en op betrekkelijk jonge leeftijd Tweede Kamerlid. Nadat hij in 1982 niet was herkozen enige tijd partijvoorzitter. Keerde in 1986 terug in de Tweede Kamer en was daarvan een gerespecteerd lid dat onder meer een initiatiefvoorstel over euthanasie verdedigde. Hield zich als Kamerlid verder bezig met politie, justitie en binnenlands bestuur. In 1994 staatssecretaris van onder meer het grotestedenbeleid in het kabinet-Kok I. Eindigde zijn politieke loopbaan als senator. Was voorzitter van de Autoriteit Persoonsgevens (tot 2016 College Bescherming Persoonsgegevens). Humanist met grote culturele belangstelling.
   
• 25. 

  Onafhankelijke zakelijke bestuurder, op vele terreinen inzetbaar. Afkomstig uit VVD en medeoprichter van D'66. Wethouder van Utrecht en staatssecretaris van Justitie in het kabinet-Den Uyl. Daarna Tweede Kamerlid en burgemeester van Rijswijk. Ontzag als minister Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Van Agt II de Oostvaardersplassen bij de vaststelling van het tracé voor de Flevospoorlijn, maar besloot ook een snelweg door landgoed Amelisweerd aan te leggen. Toneelliefhebber met vele culturele activiteiten. Kan worden getypeerd als een weldoorvoede, goed geklede Saks en een op compromissen gerichte manager.
   
• 26. 

  Staatssecretaris en senator van D'66 en ook enige tijd partijvoorzitter. Als rechtsfilosoof van grote faam en als politicus onafhankelijk en inspirerend denker van links-liberale snit. Was tijdens de bezetting leidinggevend in het studentenverzet. Werd met een artikel uit 1964 onbedoeld de geestelijk vader van de latere 'kroonjuwelen' van D'66: de gekozen minister-president en het (gematigde) districtenstelsel. Kwam als staatssecretaris van Justitie in het kabinet-Den Uyl in conflict met de ambtelijke top van het ministerie, waarna de minister (Van Agt) hem liet vallen. Een geluk bij een ongeluk voor D'66, want hij kreeg de tijd om met een onvoorwaardelijke persoonlijke inzet de partij, die op sterven na dood was, tot nieuw leven te wekken. Opgewekte wetenschapper, filosoof en vooraanstaande humanist.
   
• 27. 

  Uit de VVD-afkomstige politicus en bestuurder van D66. Non-conformistische Brabander die in zijn studententijd Amsterdammer werd en aldaar gemeenteraadslid. Weigerde als raadslid een receptie voor Beatrix en Claus bij te wonen en maakte zich daarmee onmogelijk in de VVD. Verliet in 1966 die partij en hielp mee D'66 op te richten. Journalist van 'Het Handelsblad', tevens eigenaar van enkele cafés. Als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in het kabinet-Den Uyl diende hij de Verstedelijkingsnota in. De neergang van zijn partij in de jaren 1974-1977 tastte zijn positie als minister aan. Later burgemeester van Lelystad. Zeer belezen. Scherp en geestig debater, maar ook erg overtuigd van zijn eigen gelijk en daardoor soms weerstand opwekkend.
   
• 28. 

  In het midden van de jaren '60 van de twintigste eeuw kwam er van enkele kanten roep om staatkundige vernieuwing. Er was onvrede over het nogal gesloten politieke systeem, waarin een bestuurselite de dienst uitmaakte. Verder leidde de gewoonte om via overleg politieke tegenstellingen zo veel mogelijk glad te strijken, tot onduidelijkheid bij de kiezers. Nieuwe spelregels moesten de invloed van de kiezer vergroten.
   
• 29. 

  De minister-president, ook wel premier genoemd, is voorzitter van de ministerraad. In die functie coördineert de premier het regeringsbeleid. De minister-president is ook de minister van Algemene Zaken. De huidige minister-president is Dick Schoof.
   
• 30. 

  Natuurkundige, jeugdboekenschrijver en D66-voorman; na Van Mierlo hét gezicht van D66. In 1971 Tweede Kamerlid en in 1973 fractievoorzitter. Wist in 1976 zijn partij te redden en vervolgens naar electoraal succes te leiden. Vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Van Agt. Botste toen vaak met zijn collega-minister Den Uyl en kwam zowel binnen als buiten zijn partij onder vuur te liggen. Werd in 1982 met tegenzin weer lijsttrekker, maar verdween na de voor D66 teleurstellende verkiezingen enige jaren van het politieke toneel. In 1991 de eerste D66-Commissaris van de Koningin en later nog vier jaar senator. Kalme, vriendelijke domineeszoon, die als de verpersoonlijking van 'het redelijke alternatief' (de slogan van zijn partij) bekendstond en door velen werd getypeerd als 'de ideale schoonzoon'.
   
• 31. 

  D66 neemt sinds 1967 deel aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hoeveel zetels behaalde de partij per verkiezing en welk kabinet werd vervolgens gevormd?
   
• 32. 

  Minister van Volksgezondheid in de kabinetten-Kok en bij de verkiezingen 1998 lijsttrekker van D66. Werd na een loopbaan als arts, ziekenhuisdirecteur, hoogleraar en vicevoorzitter van de Gezondheidsraad minister in het kabinet-Kok I en in het Kok II tevens vicepremier. Tijdens haar ministerschap werden medisch-ethische kwesties geregeld zoals euthanasie, medisch-wetenschappelijk onderzoek en onderzoek met embryo's. Kreeg als minister te maken met de problematiek van wachtlijsten in de zorg en het tekort aan medisch personeel en werd hierover fel aangevallen door de oppositie van links en rechts. Deskundige minister die veel wetgeving tot stand bracht. Riep door haar liberale opvattingen in medisch-ethische kwesties in sommige kringen wel weerstand op, maar werd algemeen geacht als een wijze en betrokken bewindsvrouw.
   
• 33. 

  Boris Dittrich (1955) is sinds 11 juni 2019 lid van de D66-Eerste Kamerfractie. Hij was eerder in de jaren 1994-2006 Tweede Kamerlid. In de periode 2003-2006 was hij fractievoorzitter. Voor hij Kamerlid werd, was hij advocaat en rechter bij de Arrondissementsrechtbank Alkmaar. In de Kamer hield hij zich aanvankelijk vooral bezig met justitie en later ook met terreinen als werkgelegenheid, Antilliaanse zaken, medisch-ethische zaken, cultuur, ontwikkelingssamenwerking, politie en integratie. Zette zich volop in voor de rechten van homo's en bracht vier initiatiefwetten tot stand. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap werkte hij bij Human Rights Watch. Is als Eerste Kamerlid woordvoerder justitie, binnenlandse zaken en asiel en Koninkrijksrelaties.
   
• 34. 

  Op 30 juni 2006 bood minister-president Jan Peter Balkenende het ontslag aan van de bewindslieden van D66 en stelden hij en de overige bewindslieden hun portefeuilles ter beschikking. De D66-bewindslieden stapten op, nadat de D66-fractie een dag eerder het vertrouwen in minister Verdonk had opgezegd. De aanleiding van het conflict tussen D66 en minister Rita Verdonk was de gang van zaken rond het Nederlanderschap van VVD-Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali.
   
• 35. 

  Dit minderheidskabinet van CDA en VVD werd niet gevormd na verkiezingen, maar direct na de val van het kabinet-Balkenende II. Nadat de D66-bewindslieden uit dat kabinet gestapt waren, werden de twee opengevallen ministersposten opgevuld door andere leden van het kabinet. In plaats van aan het rompkabinet van CDA en VVD een demissionaire status toe te kennen werd missionair overgangskabinet gevormd.
   
• 36. 

  Dit kabinet werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006. Het was tot 23 februari 2010 een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie en daarna van CDA en CU. Het trad op 22 februari 2007 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende III. Motto van het kabinet was 'Samen werken, samen leven'.
   
• 37. 

  D66 behaalde bij de verkiezingen van 9 juni 2010 10 zetels in de Tweede Kamer. Lijsttrekker was Alexander Pechtold. Voor de verkiezingen was D66 met 3 zetels vertegenwoordigd in de Tweede Kamer. Het verkiezingsprogramma was getiteld 'We willen het anders'.
   
• 38. 

  De kabinetsformatie van 2010 mondde uit in het minderheidskabinet-Rutte I dat werd gedoogd door de PVV. Dat gebeurde na een moeizame formatie, waarin pas op een (emotioneel) congres van het CDA het groene licht werd gegeven.
   
• 39. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de tot dan langste formatie sinds 1945 tot stand. Zeven maanden na de verkiezingen van 15 maart 2017 stond er een opvolger van het kabinet-Rutte II op het bordes. Voor premier Mark Rutte was het de derde keer dat hij een kabinet leidt. Het kabinet bood op 15 januari 2021 ontslag aan, vanwege de harde conclusies van het parlementair onderzoek kinderopvangtoeslag. Hiermee werd het kabinet, en de leden hiervan, demissionair. Deze demissionaire periode zou 360 dagen duren, een record.
   
• 40. 

  Kabinetsformaties na de verkiezingen duren sinds 1946 gemiddeld 103 dagen. Formaties van tussenkabinetten zijn daarbij buiten beschouwing gelaten. Soms komt het voor dat na een kabinetscrisis zonder nieuwe verkiezingen een ander of overgangskabinet wordt gevormd. Dergelijke formaties verlopen doorgaans veel sneller.