Mr. H.E. (Henk) Koning

foto Mr. H.E. (Henk) Koning
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Binnenlandse Zaken
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Vooraanstaand VVD-politicus. Tweede Kamerlid, staatssecretaris en Rekenkamer-president. Was aanvankelijk belastinginspecteur en hield zich als Kamerlid onder meer bezig met verkeer en politie. Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken belast met onder met financiën lagere overheden in het kabinet-Van Agt I i. Bracht in 1983 de Tweeverdienerswet tot stand. Als staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Lubbers II i had hij een belangrijk aandeel in de belastingherziening (Oort-operatie). Werd in 1991 een gezagvolle president van de Rekenkamer. Grossierde in nevenfuncties. Harde werker die in zakelijke contacten zeer formeel optrad, maar met privé - als vrijgezel - een grote hang naar gezelligheid. Minnaar van de schilderkunst.

VVD
functie(s) in de periode 1967-1999: lid Tweede Kamer, staatssecretaris, president Algemene Rekenkamer

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Hendrik Elle (Henk)

geboorteplaats en -datum
Beilen, 7 juni 1933

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 31 december 2016

2.

Partij/stroming

partij(en)
VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), vanaf 1962

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • adjunct-inspecteur van 's Rijksbelastingen, van 1958 tot 1961 (gedetacheerd in Roermond, Alkmaar, Leeuwarden, 's-Gravenhage, Zutphen, Doetinchem, Utrecht en Rotterdam)
  • inspecteur van 's Rijksbelastingen, van 1961 tot februari 1967
  • ambtenaar Bureau juridische zaken, afdeling algemene en juridische zaken van de Belastingdienst, ministerie van Financiën, van 1962 tot 23 februari 1967
  • lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, van 2 juni 1966 tot 4 januari 1968
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 februari 1967 tot 28 december 1977
  • lid gemeenteraad van Rotterdam, van 4 maart 1971 tot 2 september 1974
  • lid gemeenteraad van Rotterdam, van 24 juni 1976 tot 28 december 1977
  • staatssecretaris van Binnenlandse Zaken (onder meer belast met financiën lagere publiekrechtelijke lichamen en doelmatige organisatie in de rijksdienst), van 28 december 1977 tot 11 september 1981
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 augustus 1981 tot 5 november 1982
  • staatssecretaris van Financiën (onder meer belast met fiscale aangelegenheden en financiën lagere overheden), van 5 november 1982 tot 7 november 1989
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 14 juli 1986
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 september 1989 tot 1 november 1991
  • president Algemene Rekenkamer, van 1 november 1991 tot 1 april 1999 (benoemd tot lid bij K.B. van 27 juli 1991)

takenpakket (staatssecretaris)
  • Was als staatssecretaris in het eerste kabinet-Van Agt belast met 1. de financiële en economische aangelegenheden van de lagere publiekrechtelijke lichamen, voorzover deze onder het departement ressorteren; 2. de bevordering van doelmatige organisatie en efficiency in de rijksdienst met inachtneming van de taak, die elk departement ter zake heeft; 3. de centrale vraagstukken van de organisatie van de rijksdienst, waaronder begrepen de interdepartementale taakverdeling en coördinatie; 4. de zaken betreffende de automatisering bij de overheid, waaronder begrepen de zorg voor het Rijkscomputercentrum en het Computer Centrum Limburg; 5. de zorg voor het Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf; 6. de spreidingsactiviteiten, voor zover deze niet lagen op het gebied van de rechtspositie van de ambtenaar; 7. de zaken betreffende het Algemeen burgerlijk pensioenfonds.
  • Was als staatssecretaris in het eerste kabinet-Lubbers belast met 1. de fiscale aangelegenheden; 2. de aangelegenheden betreffende de financiën van de lagere overheden; 3. de aangelegenheden betreffende de comptabiliteitswetgeving; 4. de aangelegenheden betreffende het muntwezen, het verzekeringswezen (behoudens het toezichtbeleid en het structuurbeleid), de Domeinen, het Rijksinkoopbureau, de Staatsloterij en het Vacatiegeldenbesluit.
  • Was als staatssecretaris in het tweede kabinet-Lubbers belast met 1. de fiscale aangelegenheden, waaronder begrepen een belastinghervorming langs de hoofdlijnen van het advies van de Commissie-Oort; 2. dezelfde overige taken als in de vorige periode.

4.

Partijpolitieke functies

overzicht (10/11)
  • lid partijraad VVD, van 1964 tot 1977
  • secretaris VVD districtscentrale Rijnmond, van 1965 tot 1968
  • ondervoorzitter VVD districtscentrale Rijnmond, van 1965 tot 1968
  • fractievoorzitter VVD gemeenteraad van Rotterdam, van 4 maart 1970 tot juni 1974 (als opvolger van mr. K. Staab)
  • penningmeester Stichting Liberaal Reveil
  • fractievoorzitter VVD gemeenteraad van Rotterdam, van 15 juli 1976 tot december 1978 (als opvolger van mr. H.C.G.L. Polak)
  • lid partijraad VVD, van 1981 tot 1982
  • penningmeester bestuur Stichting "Liberaal Reveil", omstreeks 1981
  • lid commissie kandidaatstelling VVD Tweede Kamerverkiezingen, van juni 1996 tot 1997
  • voorzitter belastingcommissie VVD

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (24/63)

  • voorzitter Governing Board EUROSAI (European Supreme Audit Institutions), vanaf juni 1996
  • lid Uitnodigingscomité Stichting Prinsjesdag Ontbijt, omstreeks januari 1996
  • extern controleur World Trade Organisation, omstreeks februari 1997
  • lid werkgroep Geschiedenis voor Overheidsfinanciën, omstreeks februari 1997
  • voorzitter bestuur Stichting "Interkerkelijk Oriëntatiecentrum" te Eindhoven, omstreeks februari 1997
  • lid Commissie Gemeentemuseum 'Het land van Thorn', omstreeks maart 1998
  • lid bestuur "Dr. Daniël den Hoed-Stichting" Rotterdam, omstreeks maart 1998
  • lid Stichting "Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau" te 's-Gravenhage, omstreeks maart 1998
  • voorzitter "Koninklijke Vereniging van leden van Nederlandse Ridderorden", omstreeks maart 1998
  • lid Raad van Advies "Nederlandse Vereniging voor Glaucoompatiënten", omstreeks maart 1998
  • voorzitter jury BNG-gemeenteprijs 's-Gravenhage, omstreeks maart 1998
  • voorzitter CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving), van 1 januari 2000 tot 1 januari 2010
  • leider onderzoek naar onregelmatigheden bij de besteding van geld uit het Europees Sociaal Fonds in de periode 1994-1999, van februari 2001 tot 27 augustus 2001
  • voorzitter commissie kosten en kostendragers van transformatie van wijken, vanaf november 2001
  • voorzitter Stichting "Keurmerk Hypotheekbemiddeling", vanaf januari 2003
  • voorzitter onderzoekscommissie naar misstanden bij de aankoop van grond in de Barneveldse nieuwbouwwijk Veller (onderzoek in opdracht van de gemeente Barneveld), van 15 november 2004 tot februari 2005
  • lid Adviescommissie "Code Goed Bestuur voor Goede Doelen van de brancheorganisatie van landelijk wervende goede doelen", VFI, van juli 2004 tot 2010
  • lid Adviescommissie beoordeling aangeboden cultuurbezit uit nalatenschappen, vanaf september 2004
  • voorzitter commissie van toezicht SHO (Samenwerkende Hulporganisaties, bekend van giro 555), vanaf 1 juli 2005
  • voorzitter Raad van Toezicht, Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken te Grave
  • voorzitte Stuurgroep Summercourses Rotterdam-Delft, Rotterdam
  • voorzitter 'Stichting Airlift', Renkum
  • voorzitter Stichting Interkerkelijk Oriëntatie Centrum, Doorn
  • bestuursfuncties in de vrijmetselarij

afgeleide functies, presidia etc.
  • voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 29 september 1971 tot 28 december 1977
  • voorzitter bijzondere commissie wetsvoorstel retorsiemaatregelen zeescheepvaart (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 13 oktober 1971 tot maart 1977
  • voorzitter bijzondere commissie voor de Nota vraagpunten over herziening van de Politiewet, van 20 februari 1973 tot 22 december 1977
  • voorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van het lid Van Rossum tot wijziging van de Loodswet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 maart 1973 tot 22 december 1977
  • voorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van de leden Drees en Berger tot wijziging van de Aanwijzingswet P.T.T. (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 30 januari 1974 tot november 1974
  • plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 16 september 1981 tot 6 september 1982
  • voorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 16 november 1989 tot 1 november 1991
  • lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, 1991

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
  • lid Comité van Aanbeveling Rotterdams Jeugdorkest, omstreeks januari 1990 (nog in 1994)
  • voorzitter Comité van Aanbeveling Unicef Nederland, omstreeks mei 1992
  • lid Comité van Aanbeveling Actie 200-jaar Diligentia te 's-Gravenhage, omstreeks mei 1992 (nog in 1994)
  • lid Comité van Aanbeveling Nederlands Uitvaart Museum, omstreeks mei 1992
  • lid Comité van Aanbeveling oprichting stichting Nationaal Vrijheidscarillion, omstreeks januari 1994
  • lid Comité van Aanbeveling Alzheimmerstichting, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling Viotta Jeugdorkest te 's-Gravenhage, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling restauratie Abdijkerk Thorn, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling 'Vredehofborrel', omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling NIVE ter ondersteuning van activiteiten ter gelegenheid van het 70-jarig jubileum, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling Pilgrim Fathers Memorial Year 1995, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling Stichting Fondsenwerving Juliana Kinderziekenhuis te 's-Gravenhage, omstreeks januari 1996
  • lid Comité van Aanbeveling Stichting Sint Stephan voor wees- en tehuiskinderen in Hongarije, omstreeks februari 1997
  • lid Comité van Aanbeveling in Apeldoorn t.g.v. de herdenking van de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in 1898, omstreeks februari 1997
  • lid Comité van Aanbeveling sponsoractie voor De Doelen in Rotterdam, omstreeks februari 1997
  • lid Comité van Aanbeveling opgericht als bijzondere ondersteuning om gelden bijeen te krijgen ter restauratie van het kerkgebouw van de H. Pastoor van Ars Parochie, omstreeks maart 1998

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • Openbare lagere school te Beilen (Dr.)

voortgezet onderwijs
  • gymnasium-b, Openbaar "Praedinius Gymnasium" te Groningen, van 1946 tot 1952

hoger beroepsonderwijs
  • belastingwetenschappen: directe belastingen en registratie en successie, Rijksbelastingacademie te Rotterdam, van 1952 tot mei 1958

academische studie
  • Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1956 tot februari 1962 (extraneus)

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was in de periode 1967-1977 fiscaal specialist van de VVD-Tweede Kamerfractie en woordvoerder verkeer en waterstaat. Hield zich verder bezig met financiën lagere overheden, PTT-aangelegenheden, binnenlandse zaken, justitie en politie.
  • Diende in 1975 een initiatiefwetsvoorstel in tot verbetering van de rechtspositie van verzetsmilitairen. Militairen die zich tijdens de Bezetting aan krijgsgevangenschap hebben onttrokken en die actief waren in het verzet, krijgen net als militairen die wel in krijgsgevangenschap waren recht op pensioen (en dat geldt ook voor hun nabestaanden). Het voorstel werd in 1976 wet. (13.271)
  • De Tweede Kamer verwierp in 1976 een door hem namens zijn fractie ingediende motie waarin het door minister Van Agt gevoerde beleid rond abortuskliniek Bloemenhove werd afgekeurd
  • Was in de periode 1989-1991 woordvoerder belastingen en financiën
  • Nam in 1990 de verdediging over van een door Frank de Grave ingediend wetsvoorstel over afschaffing van de beursbelasting en loodste dit voorstel door de Eerste Kamer.

opvallend stemgedrag (2/5)
  • Was in 1972 de enige van zijn fractie die tegen een motie-Voogd stemde over het niet vrijlaten van de 'Drie van Breda'
  • Behoorde in 1973 tot de vier leden van zijn fractie die tegen een (aangenomen) amendement-Van der Sanden stemden, waardoor de mogelijkheid van het intrekken of opschorten van zendtijd bleef bestaan. Dit was voor Roethof en Voogd reden het door hen verdedigde initiatiefwetsvoorstel in te trekken.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Bracht in 1978 een nota uit inzake het het provinciale belastinggebied, onder meer over verbetering van de compensatie-uitkering en wijziging van de verdeling van de uitkering (14.964)
  • Bracht in 1978 samen met staatssecretaris Nooteboom een nota uit inzake de werking van de gemeentelijke onroerend-goedbelasting. Met name wordt ingegaan op de uiteenlopende tarieven per gemeente. (15.439)
  • Bracht in 1979 de Nota 'Organisatie en informatievoorziening; instrumenten van bestuur' uit. De overheid moet zoveel mogelijk functioneren als een open systeem, waarin burgers en eigen medewerkers mogelijkheden hebben voor overleg en inspraak. De persoonlijke levenssfeer en de beveiliging van gegevens moeten zijn gewaarborgd. Tussen verschillende bestuursactiviteiten dient samenhang te zijn door duidelijke taakverdeling en doeltreffende coördinatie. De taken van de centrale overheid dienen te worden verlicht door decentralisatie naar lagere overheden en semi-overheidsorganen. Bij automatisering moet worden gelet op standaardisatie in apparatuur, programmatuur, methodologie en communicatiemiddelen aanpak en er moet beleid komen ten aanzien van kostenverrekening van de informatievoorziening in de openbare sector. (15.845)
  • Was in 1980 nauw betrokken bij de problemen rond de bodemverontreiniging in Lekkerkerk, vanwege de financiële gevolgen voor de gemeente vanwege sanering en herhuisvesting (16.187)
  • Stelde op 1 februari 1985 de Belastingtelefoon in

als bewindspersoon (wetgeving) (10/16)
  • Bracht in 1985 een wijziging (Stb. 369) van de Wet op de loonbelasting tot stand, waardoor per 1 januari 1986 het fiscaal nummer werd ingevoerd. Hierdoor werd geautomatiseerde verwerking van loonbelastinggegevens door de belastingdienst eenvoudiger. (18.789)
  • Bracht in 1985 wetten (Stbb. 697 en 699) tot aanvulling van de Tweeverdienerswet tot stand. Ook echtparen van 65 jaar en ouder vallen onder de tweeverdienersregeling. De voetoverheveling wordt verbeterd en het voordeel kan direct bij de loonbelasting geldend worden gemaakt. (19.078 & 19.293)
  • Bracht in 1986 samen met minister Winsemius de Wet heffingen luchtverontreiniging benzine (Stb. 110) en een Tijdelijke wet fiscale maatregelen ter bevordering van het gebruik van ongelode benzine en de aankoop van schone personenauto's tot stand. In plaats van een heffing op lichte olie (benzine) kwam er een heffing op gelode benzine. (19.298 & 19.299)
  • Bracht in 1986 de Wet internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen (WIBB) (Stb. 249) tot stand. Verdragsmatig wordt geregeld dat landen gegevens uitwisselen die van belang zijn voor de belastingadministratie. Tot dan gebeurde dat via afzonderlijke bilaterale en multilaterale regelingen. De wet dient mede ter uitvoering van EG-richtlijnen. (18.852)
  • Bracht in 1986 samen met staatssecretaris De Graaff-Nauta de Wet financiering lagere overheden in het Staatsblad (Stb. 660). Deze wet vervangt de Wet kapitaalsuitgaven publieke lichamen en heeft de zelfde doelstellingen als die wet: monetaire financiering door lagere overheden binnen verantwoorde grenzen houden en uniformering van de voorwaarden voor het aangaan van leningen door lagere overheden. De nieuwe wet moet zorgen voor grotere eenvoud, doelmatigheid en beleidsvrijheid. Het wetsvoorstel was in 1985 door hem en staatssecretaris Van Amelsvoort ingediend en door hen beiden in de Tweede Kamer verdedigd. (19.340)
  • Bracht in 1986 samen met staatssecretaris De Graaff-Nauta een wijziging (Stb. 678) van de Financiële-Verhoudingswet 1984 tot stand, waardoor het criterium 'woning' werd vervangen door 'woonruimte' en de vier grote gemeenten werden ingedeeld in één uitkeringsgroep. Het wetsvoorstel was in 1985 door hem samen met staatssecretaris ingediend. (19.069)
  • Bracht in 1987 een wijziging (Stb. 536) van de Algemene wet inzake rijksbelastingen tot stand, waardoor de 'rentestreekproef' werd ingevoerd: banken moeten de fiscus rapporteren over door hen aan cliënten uitgekeerde rente. (19.393)
  • Bracht in 1987 samen met minister De Korte een wet (Stb. 624) tot afschaffing van de milieutoeslag en energietoeslag en tot temporisering van de verrekening van investeringsbijdragen tot stand. (20.295)
  • Bracht in 1987 en 1988 enkele wetten tot stand houdende fiscale maatregelen betreffende auto en milieu, de aankoop van schone personenauto's en het bevorderen van het gebruik van ongelode benzine (20.910 & 20.968)
  • Bracht in 1989 samen met minister Ruding een belastingherziening (Stbb. 122 en 123) tot stand op basis van de voorstellen van de Commissie-Oort. Hierdoor worden de tariefstructuur en regeling voor aftrekposten in de loon- en inkomstenbelasting vereenvoudigd en wordt een gemeenschappelijke heffingsgrondslag voor belastingen en premie volksverzekeringen ingevoerd. De herziening leidt verder tot lastenverlichting. (20.595 & 20.855 & 20.873 & 20.874)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Kwam in 1985 in opspraak omdat hij als staatssecretaris op grond van een hardheidsclausule de belastingaanslag van de journalist Wibo van der Linde had verlaagd. De Tweede Kamer concludeerde uiteindelijk dat hem niets kon worden verweten.
  • Was in 1986 kandidaat voor het fractievoorzitterschap van de VVD, maar hij werd, nadat bij de eerste stemming de stemmen hadden gestaakt, verslagen door Voorhoeve.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • F. van der Molen, "Wie is wie in de Tweede Kamer?" (1970)
  • De Tijd, 28 november 1986
  • Elsevier, 16 november 1991
  • H.O.C.R. Ruding, "Een veelzijdig dienaar van de rijksoverheid", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2017, 130

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.