Kabinet presenteert contourennota constitutionele toetsing

DEN HAAG (PDC) - Het kabinet heeft op 21 februari 2025 de contourennota constitutionele toetsing naar de Kamer gestuurd. In de nota wordt aangegeven hoe het kabinet de constitutionele toetsing voor zich ziet. Het verbod op constitutionele toetsing van gewone wetten aan de klassieke grondrechten uit de Grondwet moet opgeheven worden en er moet een constitutioneel hof komen.

Onder de klassieke rechten vallen het verbod op discriminatie¹, vrijheid van godsdienst², vrijheid van meningsuiting³ en recht op privacy⁴. Een definitieve lijst moet nog opgesteld worden. Sociale grondrechten blijven onder het toetsingsverbod vallen, om zo politisering van de rechtspraak te voorkomen. Voorbeelden van sociale grondrechten zijn de bepalingen rond bestaanszekerheid⁵, milieu⁶, volksgezondheid⁷ en woongelegenheid⁷.

Om het potentieel van constitutionele toetsing te vergroten, wil het kabinet een constitutioneel hof oprichten. Rechters kunnen aan het constitutioneel hof in een prejudiciële procedure om een deelbeslissing vragen over de toepassing van een gewone wet in verhouding tot de mogelijke schending van grondrechten. Het hof zal bestaan uit tien tot twaalf rechters die voor een eenmalige periode van negen jaar worden benoemd.

Het kabinet wil de komende maanden het gesprek voeren over de voorstellen. Voor beide voorstellen is een wijziging nodig van de Grondwet. Daarvoor moeten de Kamers voor en na de verkiezingen instemmen, de tweede keer met een tweederdemeerderheid.

• 1. 

  Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
   
• 2. 

  1. Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
   
• 3. 

  1. Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
   
• 4. 

  1. Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.
   
• 5. 

  1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.
   
• 6. 

  De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu.
   
• 7. 

  1. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.