Tim Walz, de sociaal democraat? - Hoofdinhoud

Tim Walz de sociaaldemocraat?

De afgelopen weken heeft zich een ware ommezwaai voltrokken in de Amerikaanse politiek. Nergens was dit zo zichtbaar als op de Democratische Nationale Conventie in Chicago van afgelopen week. Waar de Democraten nog maar enkele weken geleden hopeloos verloren leken, bleek het terugtreden van Joe Biden als presidentskandidaat het shot adrenaline wat de partij nodig had. De partij heeft zich razendsnel verenigd achter vicepresident Kamala Harris en staat nu aan kop in vrijwel alle peilingen. Dit momentum is vooralsnog vooral gebouwd op het hervonden zelfvertrouwen en de ‘good vibes’ die Kamala Harris uitstraalt en weet over te brengen. Toch oogt het alsof de partij ook fundamenteler aan het verschuiven is - misschien zelfs in een progressievere richting.

De aanstelling van gouverneur Tim Walz als vicepresidentskandidaat is hier het beste voorbeeld van. Niet alleen was Walz de ‘linksere’ keuze in de selectie voor vicepresident, ook staat hij in zijn eigen staat bekend om een vergaande, populaire (links)progressieve koers. Onder zijn bewind wordt de staat ook wel gekscherend de ‘People’s Republic of Minnesota’ genoemd. Nu lijkt dit op het eerste oog typisch Amerikaans; alles wat in de buurt komt van sociale politiek is meteen communistisch. Maar achter de progressieve politiek van Walz ligt een diepere, interessantere geschiedenis. De staat Minnesota kent namelijk een voor Amerikaanse begrippen vrij uniek politiek speelveld, waarin zelfs elementen van wat wij sociaaldemocratie zouden noemen herkend kunnen worden.

Tim Walz is namelijk niet zomaar lid van de Democratic Party. Hij komt voort uit wat de Democratic-Farmer-Labor Party (DFL) genoemd wordt. Deze partij, alleen actief in Minnesota, is een fusie van de traditionele Democratic Party of Minnesota zoals we hem ook in de rest van het land kennen en de Minnesota Farmer-Labor Party (FLP), een partij die met name in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog erg invloedrijk was. De FLP wist in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw een succesvolle coalitie te smeden van arbeiders en vakbonden, boeren, stedelijke progressieven en zelfs communisten. Met deze coalitie heeft de partij driemaal het gouverneurschap van Minnesota gewonnen, en viermaal een vertegenwoordiger naar de Amerikaanse Senaat verstuurd. De FLP wordt dan ook gezien als een van de meest succesvolle Amerikaanse arbeidersbewegingen. Dit kende ook zijn grenzen. Onder gouverneur Floyd B. Olson kwamen er verschillende hervormingen die niet onder zouden doen voor wat veel Europese sociaaldemocratische partijen in die periode, en ver erna, trachtten op te zetten: een progressieve inkomensbelasting, een pensioenstelsel en een werkeloosheidsuitkering. Ook trachtte de partij, om belangrijke publieke voorzieningen te nationaliseren.

In 1944, na het succes van de New Deal en onrust in de FLP door toenemende spanningen tussen de arbeiders en boeren, gematigden en radicalen, fuseerde de ‘gematigde’ tak van de FLP met de Democratic Party of Minnesota, waaruit de DFL ontstond. Toch bleef deze gematigdere vorm van de partij politici voortbrengen die aan de linkerzijde stonden van de nationale Democratic Party, zoals Eugene McCarthy, Walter Mondale, en nu Tim Walz. Walz, sinds 2019 gouverneur van de staat, heeft een staat van dienst die overeenkomt met de gloriedagen van zijn voorgangers: het introduceren van gratis schoollunches, het versterken van de positie van arbeiders en vakbonden, het vastleggen van het recht op abortus, het invoeren van een transgenderwet, en vergaande stimulering van groene energie. De linksere koers in Minnesota heeft zo wat weg van de koers een eeuw geleden onder de DFL. Dit ‘prairie populisme’, zoals het wordt genoemd, is echter niet zozeer een vorm van vergaand linksradicalisme, maar meer een vorm van Amerikaanse sociaaldemocratie. De vraag is in hoeverre dit door te vertalen is naar de nationale politiek - waar progressieve krachten al snel stuiten op verzet vanuit de politieke lobby en de sterke rechtse media. Het aanstellen van Walz als vicepresident is echter een stap in de juiste richting, en biedt kansen voor het vormgeven van een nieuwe, progressievere koers voor de Democratic Party.