Mestbeleid - Hoofdinhoud

Op donderdag 4 juli debatteerde de Tweede Kamer met minister Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) over het mestbeleid. Lees hieronder de bijdrage van SGP-Kamerlid André Flach.

Dat we zo snel al met de nieuwe minister om tafel zitten over het landbouwbeleid, staat symbool voor de urgentie van de opgaven waar boeren voor staan. Er staat zo veel op het spel….. Denk aan de melkveehouders met volle mestputten. Denk daarbij ook aan de schrijnende onzekerheid bij de duizenden PAS-knelgevallen. Deze ondernemers en hun gezinnen zijn niet gebaat bij blufpoker, of het nu linksom of rechtsom is. Ze hebben een kabinet nodig dat weet wat er speelt en de mouwen opstroopt om deze opgaven aan te pakken. Ik weet dat de nieuwe minister hiervoor wil gaan en wens haar daarbij veel wijsheid en zegen toe.

Plan Adema voldoet niet

En dan nu de mestcrisis. Bij het vorige commissiedebat heb ik aangegeven dat het plan van minister Adema weinig perspectief bood voor de korte termijn. Een graslandnorm haalt de komende jaren weinig uit, nog los van de vraag of je weer nieuwe knelgevallen wil creëren. Een structurele opkoopregeling ook niet. Renure, 30% afroming bij rechtentransacties in de melkveehouderij en het voerspoor dragen wel bij, maar lang niet genoeg. Voorzitter, aan welke acties denkt de SGP dan?

Verlenging uitrijseizoen

Door het natte lenteweer is het groeiseizoen later gestart. Wil de minister ervoor zorgen dat het uitrijseizoen voor mest verlengd wordt? Dat geeft op korte termijn wat lucht. Voor verschillende teelten is het ook onmogelijk om voor 1 oktober te oogsten. Gaat de minister de 1-oktoberregel aanpassen?

Beperking kwetsbaar gebied

De SGP heeft eerder voorgesteld om niet heel Nederland aan te wijzen als kwetsbaar gebied in de zin van de Nitraatrichtlijn. Onder meer het Rivierengebied en gebieden in Noord-Nederland met veel grasland kunnen prima buiten schot blijven. Oftewel door gebruik te maken van artikel 3.4 in de Nitraatrichtlijn ipv de luie variant van artikel 3.5. Mooi dat dit is overgenomen in het hoofdlijnenakkoord. En, zoals het hoofdlijnenakkoord zegt, dit kan per direct. Zonder toestemming van Brussel. Hoe gaat de minister dit oppakken?

Actualiseren cijfers

Een korte klap is te maken door de aanwijzing van NV-gebieden te baseren op recente data van het landbouwaandeel. Dan zouden in de waterschappen Noorderzijlvest en Amstel, Gooi en Vecht NV-gebieden geschrapt kunnen worden. Pakt de minister dit snel op?

Om bij de cijfers te blijven. Onderzoek laat zien dat de excretiecijfers voor melkvee - dus de hoeveelheid stikstof in de koeienmest - wel eens lager zouden kunnen liggen dan waar de overheid mee rekent. Wil de minister hiervoor corrigeren, zodat niet onnodig mest afgevoerd wordt?

Voorstel alternatief derogatieafbouw

Als we naar Brussel gaan om wat derogatie terug te krijgen, zullen we ook wat moeten bieden. Alleen een stapel rapporten meenemen die laten zien dat dierlijke mest niet méér uitspoelt dan kunstmest zal helaas niet voldoende zijn. Ik denk aan de mogelijkheid voor melkveehouders om voor een graslandderogatie te kiezen gekoppeld aan verlaging van de totale stikstofgebruiksnorm. Of aan een derogatie voor blijvend grasland, en een korting op de totale stikstofgebruiksnorm bij een hoog bodemoverschot.

Waarmee wil de minister Brussel overtuigen?

Afroming rechten bij overdracht

Minister Adema had niet alleen 30% afroming bij overdracht van productierechten voor de melkveehouderij voorgesteld, maar ook voor de varkens- en de pluimveehouderij. Die laatste twee sectoren produceren nu echter onder hun sectorplafonds. Ik vraag de minister om de afroming voor die sectoren niet mee te nemen in het wetsvoorstel. Ik waarschuw ook voor het vastpinnen van verlaagde sectorplafonds. Zorg voor voldoende flexibiliteit en reken niet met seizoensmatige pieken.

Stoppersregeling

Minister Adema dacht aan een brede stoppersregeling, met een geschat budget van vier miljard euro. Dan zou de vijf miljard uit het hoofdlijnenakkoord snel op zijn. Het versnellen van natuurlijk verloop in de melkveehouderij is op zich goed. Maar het moet beginnen met perspectief voor blijvers en opkoop is een sluitstuk met focus op opkoop van bedrijven met verouderde stallen. Hoe kijkt de minister hiernaar?

Veehouders die al een saneringsbeschikking hebben gekregen, hikken aan tegen de deadline voor de afvoer van mest. Sommigen hebben volle mestkelders en vragen zich af of ze deze mest op tijd weg krijgen. Wil de minister enige flexibiliteit bieden?

Mestverwerking

Mestverwerking en mestopslag in akkergebouwgebieden draagt bij aan kunstmestvervanging. Vergunningverlening is echter een slepend knelpunt. Gaat de minister afspraken maken met medeoverheden om vaart te maken?

Hartenkreet

Aan het eind nog een hartenkreet. Het wrange is dat alle pijn voor de sector door afschaffing van de derogatie en verlaging van productieplafonds weinig oplevert voor de waterkwaliteit. Weet u waar de SGP wel enthousiast van wordt? Ik noem als voorbeeld het Boeren Innovatie Netwerk de Peel. Veehouders en akkerbouwers werken samen om onder meer door slimme teeltrotaties nitraatverliezen te beperken. Zo’n gebiedsaanpak werkt wél. Laat dát de motor van het beleid zijn. Voor schoner water én handelingsperspectief voor boeren.