Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36435 K - Wijziging begroting Defensiematerieelbegrotingsfonds 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	27-09-2023
Publicatie­datum	27-09-2023
Nummer	KST36435K2
Kenmerk	36435 K, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2023-

2024

36 435 K

Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Defensie,

K.H. Ollongren

kst-36435-K-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2023

B ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

• 1. 

  Leeswijzer

De voorliggende tweede incidentele suppletoire begroting (ISB) bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de ontwerpbegroting 2023 van hoofdstuk K van de begroting van het Rijk.

Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.

Binnen Defensie is COMMIT verantwoordelijk voor de uitvoering van de projecten in de realisatiefase op artikelen 1 t/m 4 en artikel 6. Dit zijn vele tientallen vaak kleine projecten, die aan tussentijdse actualisaties en technische mutaties onderhevig zijn. Vaak betreft het herfaseringen over jaren heen vanwege versnellingen of vertragingen. Deze actualisaties bij elkaar zorgen voor de verschillen tussen de eerste suppletoire begroting en de Prinsjesdag-suppletoire begroting. De grootste projecten, met een mutatie boven de toelichtingsgrens per artikel, worden bij naam genoemd. Details bij de projecten, inclusief budgettaire details, zijn terug te vinden in het Defensie Projectenoverzicht (DPO).

• 2. 

  Artikelen

2.1 Artikel 1 Defensiebreed materieel

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 289,3 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de verplichtingen op basis van de laatste inzichten in het juiste ritme zijn gezet. Het betreft hier onder meer de projecten Defensie operationeel kledingsysteem (DOKS) en Vervanging Colt, alsmede een aantal technische mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 53,6 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Verwerving

Het budget voor verwerving wordt per saldo met € 139,8 miljoen verlaagd. Dit is met name het gevolg van het naar beneden bijstellen van het budget voor de realisatiefase (€ 150,9 miljoen). In deze fase zijn de uitgaven in het juiste kasritme geplaatst, waardoor het budget in 2023 met € 201,0 miljoen naar beneden wordt bijgesteld. Daartegenover staat het toevoegen van de prijsbijsteling aan projecten (€ 57,2 miljoen). Het restant van per saldo € 7,1 miljoen bestaat uit een aantal herschikkingen van projectbudgetten.

In de voorbereidingsfase is het budget per saldo met € 11,1 miljoen naar boven bijgesteld. Dit is met name het gevolg van het naar boven bijstellen van het budget met € 155,8 miljoen waarmee projecten in het juiste kasritme worden gezet. Daarnaast is het budget naar boven bijgesteld vanwege de aanvulling inzetvoorraad munitie (€ 15,9 miljoen) en het toevoegen van € 14,2 miljoen vanaf artikel 1 Inzet van de Defensiebegroting ten behoeve van de vervanging van aan Oekraine geleverd materiaal. Daartegenover staat dat € 141,3 miljoen voor munitie ten behoeve van de Koninklijke Marine van artikel 1 naar artikel 2 is overgeheveld. Ook vinden er in deze fase herijkingen en bijstellingen van projecten plaats van per saldo € 30,4 miljoen.

Instandhouding

De verhoging van € 32,9 miljoen voor instandhouding wordt met name veroorzaakt door het uitdelen van de prijsbijstelling tranche 2023 (€ 22,3 miljoen) en enkele kleinere mutaties.

Kennis en Innovatie

De verlaging van per saldo € 15,7 miljoen wordt met name veroorzaakt door het overhevelen van € 16,0 miljoen naar de Defensiebegroting in het kader van het opbouwen van het personeelsbestand voor Kennis en Innovatie bij de Bestuursstaf.

Over-/ onderprogrammering

De over- en onderprogrammering wordt met € 176,2 miljoen verhoogd.

De wijziging in de omvang van de over- en onderprogrammering betreft een voornamelijk technische aanpassing. Het doel van deze aanpassing is om de omvang van de over- en onderprogrammering per artikel meer in balans te brengen met de budgettaire omvang van het betreffende artikel. Over het gehele DMF is de totale omvang van de over- en onderpro-gramming zo meer in lijn met de verwachte uitgaven over de afzonderlijke artikelen. Defensie hanteert overprogrammering om in het geval van specifieke vertragingen, niet direct vertragingen op te lopen in de besteding van het jaarlijkse budget. Het aanpassen van de omvang van de overprogrammering is zodoende niet toe te schrijven aan specifieke projecten, maar dient het geheel van het artikel en het fonds.

Toelichting op de ontvangsten

De gestegen ontvangsten van € 14,2 miljoen worden veroorzaakt door de overheveling van budget naar het DMF voor de vervanging van materieel uit eigen voorraad dat is geleverd aan Oekraïne.

2.2 Artikel 2 Maritiem materieel

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verlichtingenbudget voor 2023 wordt verlaagd met 4.397,2 miljoen. De mutatie wordt veroorzaakt doordat de verplichtingen op basis van de laatste inzichten in het juiste ritme zijn gezet. Het betreft hier onder meer de projecten Vervanging Onderzeeboten, Vervanging Close-in Weapon System, Maritiem Surface-to-surface Missile en Softkill Torpedo Defensie-systeem, alsmede een aantal technische mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verlaagd met € 3,7 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Verwerving

De verhoging aan opdrachten op verwerving met € 142,1 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt doordat het budget voor de uitbreiding van de inzetvoorraad munitie (€ 134,6 miljoen) van artikel 1 is overgeheveld naar artikel 2.

Over-/ Onderprogrammering

De over- en onderprogrammering wordt met € 148,2 miljoen verlaagd. De wijziging in de omvang van de over- en onderprogrammering betreft een voornamelijk technische aanpassing. Het doel van deze aanpassing is om de omvang van de over- en onderprogrammering per artikel meer in balans te brengen met de budgettaire omvang van het betreffende artikel. Over het gehele DMF is de totale omvang van de over- en onderpro-gramming zo meer in lijn met de verwachte uitgaven over de afzonderlijke artikelen. Defensie hanteert overprogrammering om in het geval van specifieke vertragingen, niet direct vertragingen op te lopen in de besteding van het jaarlijkse budget. Het aanpassen van de omvang van de overprogrammering is zodoende niet toe te schrijven aan specifieke projecten, maar dient het geheel van het artikel en het fonds.

2.3 Artikel 3 Land materieel

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 414,6 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de verplichtingen op basis van de laatste inzichten in het juiste ritme zijn gezet. Het betreft hier onder meer de projecten Verwerving bouwmachines grondverzet wegherstelmiddelen, midlife-update (MLU) Bushmaster en Vervanging Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) Verkenningscapaciteit, alsmede een aantal technische mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verlaagd met € 59,8 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Verwerving

Het budget voor verwerving wordt per saldo verlaagd met € 207,5 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door het herfaseren van investeringsprojecten (€ 293,1 miljoen), bijvoorbeeld Vervanging CBRN Verkenningscapaciteit, Midlife Update Pantserhowitzer en Raketartillerie. Daartegenover staat uitdelen van prijsbijstelling aan de projecten (€ 42,6 miljoen). Het restant van € 43,0 miljoen is het gevolg van enkele bijstellingen en het overgaan van budget naar instandhouding.

Instandhouding

Het instandhoudingsbudget is met € 20,0 miljoen naar boven bijgesteld. Dit is met name het gevolg van het toevoegen van de prijsbijstelling tranche 2023 (€ 16,6 miljoen).

Over-/ onderprogrammering

De over- en onderprogrammering wordt met € 127,8 miljoen verhoogd.

De wijziging in de omvang van de over- en onderprogrammering betreft een voornamelijk technische aanpassing. Het doel van deze aanpassing is om de omvang van de over- en onderprogrammering per artikel meer in balans te brengen met de budgettaire omvang van het betreffende artikel. Over het gehele DMF is de totale omvang van de over- en onderpro-gramming zo meer in lijn met de verwachte uitgaven over de afzonderlijke artikelen. Defensie hanteert overprogrammering om in het geval van specifieke vertragingen, niet direct vertragingen op te lopen in de besteding van het jaarlijkse budget. Het aanpassen van de omvang van de overprogrammering is zodoende niet toe te schrijven aan specifieke projecten, maar dient het geheel van het artikel en het fonds.

2.4 Artikel 4 Lucht materieel

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 98,6 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de verplichtingen op basis van de laatste inzichten in het juiste ritme zijn gezet. Het betreft hier onder meer de projecten MLU Chinook en Bedrijfsmatige vervanging Human Training Centrifuge, alsmede een aantal technische mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verlaagd met € 42,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Verwerving

Het budget voor verwerving wordt met € 207,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Het betreft voor het grootste deel (€ 295,8 miljoen) herfasering en herijking van projecten (waaronder Verwerving F-35, Apache Remanufacture en MLU Chinook). Daartegenover staat het toevoegen van budget als gevolg van het uitdelen van de prijsbijstelling (€ 91,4 miljoen). Ten slotte is er bij een aantal kleinere projecten sprake van een herschikking van de budgetten, wat per saldo leidt tot het naar beneden bijstellen van het budget met € 3,3 miljoen.

Over-/ onderprogrammering

De over- en onderprogrammering wordt met € 169,0 miljoen verhoogd. De wijziging in de omvang van de over- en onderprogrammering betreft een voornamelijk technische aanpassing. Het doel van deze aanpassing is om de omvang van de over- en onderprogrammering per artikel meer in balans te brengen met de budgettaire omvang van het betreffende artikel. Over het gehele DMF is de totale omvang van de over- en onderpro-gramming zo meer in lijn met de verwachte uitgaven over de afzonderlijke artikelen. Defensie hanteert overprogrammering om in het geval van specifieke vertragingen, niet direct vertragingen op te lopen in de besteding van het jaarlijkse budget. Het aanpassen van de omvang van de overprogrammering is zodoende niet toe te schrijven aan specifieke projecten, maar dient het geheel van het artikel en het fonds.

2.5 Artikel 5 Infrastructuur en Vastgoed

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 318,6 miljoen. Deze stijging is met name het gevolg van het herijken van enkele vastgoedprojecten, met name het project IGO KMar Vastgoed, het programma Concentreren, Verduurzamen en Vernieuwen, het project Samenwerken AIVD-MIVD en Programma Wet- en Regelgeving. Daarnaast zijn er technische mutaties verwerkt, en is het uitdelen van de prijsbijstelling (€ 27,5 miljoen) hierin meegenomen.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 28,4 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Instandhouding

Deze stijging is met name het gevolg van het toevoegen van de prijsbijstelling 2023 (€ 27,5 miljoen).

2.6 Artikel 6 IT

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 379,8 miljoen. Deze daling is onder meer het gevolg van het herfasering van de onder uitgaven beschreven IT-projecten (€ -263,9 mln). Daarnaast zijn er technische mutaties verwerkt, en is het uitdelen van de prijsbijstelling (€ 20,1 miljoen) hierin meegenomen.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 33,7 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Instandhouding

Het budget voor instandhouding is naar boven bijgesteld (€ 80,5 miljoen) vanwege het toevoegen van budget dat in 2022 niet tot realisatie is gekomen (€ 20,9 miljoen) en het uitdelen van prijsbijstelling over 2023 (€ 21,5 miljoen). Hiernaast is per abuis instandhoudingsbudget overgeheveld naar de verwervingsfase (€ 34,7 miljoen), deze overheveling van € 34,7 miljoen naar de verwervingsfase wordt bij 2^e suppletoire begroting gecorrigeerd.

Over-/ onderprogrammering

De over- en onderprogrammering wordt met € 105,5 miljoen verhoogd. De wijziging in de omvang van de over- en onderprogrammering betreft een voornamelijk technische aanpassing. Het doel van deze aanpassing is om de omvang van de over- en onderprogrammering per artikel meer in balans te brengen met de budgettaire omvang van het betreffende artikel.

Over het gehele DMF is de totale omvang van de over- en onderpro-gramming zo meer in lijn met de verwachte uitgaven over de afzonderlijke artikelen. Defensie hanteert overprogrammering om in het geval van specifieke vertragingen, niet direct vertragingen op te lopen in de besteding van het jaarlijkse budget. Het aanpassen van de omvang van de overprogrammering is zodoende niet toe te schrijven aan specifieke projecten, maar dient het geheel van het artikel en het fonds.

Verwerving

Tegenover de bovengenoemde ophogingen van het budget staat dat de uitgaven voor verwerving met € 152,3 miljoen worden verlaagd. Dit betreft herfasering van IT-projecten (€ 162,7 miljoen), zoals GrIT, ERP M&F SAP4/HANA (Roger). Er wordt ook budget toegevoegd voor de uitdeling van de prijsbijstelling (€ 33,5 miljoen). Het restant van per saldo € 23,1 miljoen betreft het naar beneden bijstellen van het budget vanwege het herschikken van de budgetten voor de IT projecten.

2.7 Artikel 7 Bijdragen andere begrotingen Rijk

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van het beleid (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 1,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 41,9 miljoen. Dit betreft met name het toevoegen van de prijsbijstelling tranche 2023.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 39,9 miljoen. Dit wordt met name verklaard door het toevoegen en herverdelen van de prijsbijstelling. Daarnaast is met de eerste suppletoire begroting een aantal projecten, en de bijbehorende eindejaarsmarge, naar latere jaren gefaseerd. Inmiddels blijkt een deel daarvan wel in 2023 tot realisatie te komen. De voor deze realisatie benodigde eindejaarsmarge is teruggehaald naar 2023. Tot slot is er een technische mutatie van - € 26,4 miljoen verwerkt.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2023-2024, 36 435 K, nr. 2 11