Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36435 X - Wijziging begroting Defensie 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	19-09-2023
Publicatie­datum	19-09-2023
Nummer	KST36435X2
Kenmerk	36435 X, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2023-

2024

36 435 X

Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Defensie,

K.H. Ollongren

kst-36435-X-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2023

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

• 1. 

  Leeswijzer

De voorliggende tweede incidentele suppletoire begroting (ISB) bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de ontwerpbegroting 2023 van hoofdstuk X van de begroting van het Rijk.

Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.

• 2. 

  Beleidsartikelen

2.1 Artikel 11nzet

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 284,8 miljoen. Deze mutatie is het gevolg van een verhoging door additioneel budget voor leveringen aan Oekraïne. De bijbehorende uitgaven zullen plaatsvinden in meerdere jaren.

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 78,9 miljoen, met name vanwege een daling van € 80,0 miljoen bij de Crisisbeheersingsoperaties. Deze mutatie is enerzijds het gevolg van een verhoging door additioneel budget voor leveringen aan Oekraïne. Anderzijds wordt het budget op Artikel 1 verlaagd door de overheveling van budget naar het DMF voor de vervanging van materieel uit eigen voorraad dat is geleverd aan Oekraïne.

Toelichting op de ontvangsten

De mutatie van € 48,0 miljoen betreft de verwachte ontvangsten aan co-financiering voor een aantal militaire goederen die aan Oekraïne worden geleverd.

2.2 Artikel 2 Koninklijke Marine

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 25,8 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 27,3 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Opdrachten

De ophoging van het budget wordt met name veroorzaakt door de interdepartementale overboekingen van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in verband met de kosten van de Emergency Rescue and Towing Vessels Noord, Midden en Zuid van de Kustwacht Nederland. Deze overboekingen bedragen ruim € 17 miljoen. Het resterende deel wordt veroorzaakt door diverse kleine mutaties.

2.3 Artikel 3 Koninklijke Landmacht

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 23,1 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met per saldo € 25,3 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Het budget voor eigen personeel is gestegen met € 25,6 miljoen. Hiervan is € 16,0 miljoen het gevolg van gestegen pensioenafdrachten. Dekking wordt voornamelijk gevonden in het gereedstellingsbudget en tevens in het budget voor overige materiele en personele exploitatie. Deze herschikking is mogelijk vanwege een lager budget voor gereedstelling dat met name wordt veroorzaakt door vrijval uit oefeningen (minder, kleiner in omvang/ duur en doorschuiven van oefeningen naar volgend jaar) als gevolg van inzet Oekraïne en ondervulling personeel.

Daarnaast neemt CLAS opleidingstaken over van DOSCO. Daarom is er € 8,6 miljoen overgeheveld van artikel 8 (DOSCO) naar eigen personeel op artikel 3.

2.4 Artikel 4 Koninklijke Luchtmacht

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 8,7 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 10,0 miljoen. Deze stijging is met name het gevolg van het uitdelen van de loon- en prijsbijstelling over 2023 (€ 8,2 miljoen).

Het budget voor de overige materiele exploitatie wordt verhoogd met € 5,1 miljoen. Dit wordt verklaard door het bovengenoemde uitdelen van loon- en prijsbijstelling over 2023.

2.5 Artikel 5 Koninklijke Marechaussee

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 4,6 miljoen miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met per saldo € 6,0 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Het budget voor personele uitgaven stijgt met € 7,3 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van het budget voor eigen personeel van € 5,6 miljoen. Hiervan bestaat € 4,4 miljoen uit bijdragen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan de KMar, waarvan formatiebudget voor de inzet van Frontex in 2023 de grootste is (€ 2,7 miljoen).

2.6 Artikel 7 Commando Materieel en IT

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 13,5 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 15,5 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Het budget voor de personele uitgaven wordt met € 5,1 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door het uitdelen van loon- en prijsbijstelling over 2023 (€ 2,7 miljoen) en het uitdelen van € 1,3 miljoen formatiebudget ten behoeve van Cyber readiness.

Opdrachten

Het budget voor de gereedstelling wordt met € 8,8 miljoen verhoogd. Dit betreft het uitdelen van de loon- en prijsbijstelling over 2023.

2.7 Artikel 8 Defensie Ondersteuningscommando

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen zijn met € 12,7 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met per saldo € 14,1 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Eigen personeel

Het budget voor eigen personeel is per saldo met € 17,9 verlaagd. Mede door krapte op de arbeidsmarkt wordt een lagere personele vulling verwacht en is er budget overgeheveld voor alternatieve vulling met externe inhuur van personeel (€ 4,3 miljoen) en wordt € 5,0 miljoen gebruikt ter dekking van tekorten elders op de begroting, onder andere vanwege de hogere energieprijzen en het voorziene tekort op het Nationaal Fonds Ereschuld. Het budget is met € 8,6 miljoen verlaagd doordat ROC-personeel overgegaan is naar het CLAS. Daarnaast is € 2,7 miljoen overgeheveld van de DOSCO-begroting naar de begroting van de

Bestuursstaf. Dit betreft de overheveling van de arbeidsvoorwaardengelden voor 2023, aanvullend op de budgetoverheveling in 2022, vanwege de overgang van de Diensten Geestelijke Verzorging (DGV) van het DOSCO naar de Bestuursstaf. Een aantal kleine herschikkingen leidt tot een verhoging van het budget met € 2,7 miljoen.

Materiële uitgaven

Overige materiële exploitatie

Het budget voor de overige materiële exploitatie is per saldo met € 14,1 miljoen verlaagd. Als gevolg van ontvangen prijsbijstelling is het budget met € 17,6 miljoen verhoogd. Daarnaast zorgen diverse budgetoverheve-lingen per saldo voor een verlaging van het budget. Zo is een bedrag van € 22,2 miljoen overgeheveld naar het Nationaal Fonds Ereschuld om de gestegen uitgaven te dekken.

Daarnaast heeft een administratieve correctie plaatsgevonden waarbij € 5,0 is overgeheveld naar het budget voor de overige personele exploitatie. Ontvangsten voor indirecte kosten die betrekking hebben op de exploitatie van de F-35 zijn overgeheveld naar de personele uitgaven (€ 2,6 miljoen) en tevens is € 1,0 miljoen overgeheveld naar de personele uitgaven voor uitgaven die samenhangen met huisvesting in opdracht van de KMar. Een aantal kleine herschikkingen leidt tot een verlaging van het budget met € 0,9 miljoen.

Schadevergoeding

Nationeel Fonds Ereschuld

Het budget voor het Nationaal Fonds Ereschuld (NFE) is verhoogd met € 38,6 miljoen, omdat er dit jaar naar verwachting meer claims uitbetaald zullen gaan worden aan veteranen die een beroep op dit fonds doen en het oorspronkelijke budget hier niet toereikend voor was. Meerdere overschotten op de DOSCO-begroting zijn hiervoor aangewend en grotendeels wordt dit gedekt uit het budget voor de overige materiële exploitatie (€ 22,2 miljoen).

• 3. 

  Niet-beleidsartikelen

3.1 Artikel 9 Algemeen

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 28,2 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 28,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Subsidies

Het subsidiebudget wordt verhoogd met € 3,2 miljoen. Dit wordt verklaard door het uitdelen van loon- en prijsbijstelling over 2023.

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

Het budget voor Kennisopbouw NLR via EZ en Kennisopbouw TNO via EZ is verhoogd met respectievelijk € 2,1 en € 16,7 miljoen. Dit is met name het gevolg van de opdracht tot uitvoeren van de Defensienota 2022 (€ 2,1 en € 12,6 miljoen respectievelijk). De middelen dragen bij aan het versterken van de aanwezige kennis binnen defensie door het starten, regelen, plannen en begeleiden van extra kennisopbouw. Daarnaast dragen de middelen bij aan het voldoen aan de informatiebehoeften en het helpen ontwikkelen van capaciteiten, grote investeringsprojecten en daadwerkelijke operaties.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

Het budget voor de bijdrage aan (inter-)nationale organisaties wordt verhoogd met € 4,1 miljoen. Dit wordt verklaard door het uitdelen van loon- en prijsbijstelling over 2023.

3.2 Artikel 10 Apparaat Kerndepartement

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 83,3 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 85,7 miljoen.

Personele uitgaven

Het budget voor personele uitgaven stijgt met € 97,1 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat het budget voor uitkeringen (pensioenen en wachtgelden) met € 51,4 miljoen wordt verhoogd vanwege het uitdelen van de loon- en prijsbijstelling over 2023. Het uitgavenbudget stijgt daarnaast met € 24,7 miljoen als gevolg van een correctie in de uitbetaling van UKW-budget aan UKW-ers ingestroomd voor 01-07-2020.

Daarnaast worden de hogere personele uitgaven verklaard door een hoger budget voor eigen personeel (€ 15,8 miljoen) door het toevoegen van 6,8 miljoen voor een kwaliteitsimpuls stafcapaciteit van het kerndepartement, € 5,4 miljoen als onderdeel van een herschikking binnen de middelen van het kerndepartement en € 2,5 miljoen budget vanwege het overhevelen van de Diensten Geestelijke Verzorging van de artikel 8 DOSCO naar artikel 10 Apparaat kerndepartement.

Het budget wordt met € 11,4 miljoen verlaagd als gevolg van een herschikking naar eigen personeel (€ 5,4 miljoen) en externe inhuur (€ 5,1 miljoen).

3.3 Artikel 11 Geheim

Tabel 10 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 0,6 miljoen toegenomen wat samenhangt met de uitgaven.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 0,6 miljoen.

3.4 Artikel 12 Nog onverdeeld

Tabel 11 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor 2023 is met € 398,3 miljoen afgenomen wat samenhangt met de uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 398,3 miljoen.

Nog onverdeeld Loon

De daling is het gevolg van kasschuif arbeidsvoorwaardenmiddelen. De kabinetsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2023 is hoger dan eerder geraamd. Daarnaast zijn de premielasten gedaald. Het incidentele verschil t.o.v. CEP 2022 blijft, voor zover nog niet in nieuwe arbeidsvoorwaardelijke afspraken opgenomen, beschikbaar voor arbeidsvoorwaarden door middel van een kasschuif naar 2024 (€ 188,1 miljoen). Daarnaast daalt het uitgavenbudget met € 24,7 miljoen vanwege een correctie in de uitbetaling van het UKW budget van UKW-ers ingestroomd voor 01-07-2020. Tot slot is het budget naar beneden bijgesteld vanwege het uitdelen van de loon- en prijsbijstelling over 2023 met € 55,1 miljoen.

Nog onverdeeld Prijs

De daling is het gevolg van het uitdelen van de loon- en prijsbijstelling over 2023 van € 137,8 miljoen. Daarnaast wordt het uitgavenbudget met € 7,9 miljoen verhoogd door een verschuiving van een deel van het budget van Defensie Open op Orde naar 2026. Op deze wijze vindt er een betere aansluiting plaats tussen het budget en verwachte behoeftestelling van de personele inzet en materiele behoefte van Defensie Open op Orde.

3.5 Artikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds

Tabel 12 Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

De mutatie van € 64,0 miljoen betreft de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2023-2024, 36 435 X, nr. 2 14