Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaat van het Nationaal Groeifonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36350 L - Wijziging begroting Nationaal Groeifonds 2023 (Voorjaarsnota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaat van het Nationaal Groeifonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	11-05-2023
Publicatie­datum	11-05-2023
Nummer	KST36350L2
Kenmerk	36350 L, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2022

2023

36 350 L

Wijziging van de begrotingsstaat van het Nationaal Groeifonds (L) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVE

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL 3

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING    4

1    Leeswijzer    4

2    Beleid    5

2.1    Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties    5

3    Beleidsartikelen    10

3.1    Beleidsartikel 1 Kennisontwikkeling    10

3.2    Beleidsartikel 2 Onderzoek, ontwikkeling    en    innovatie    12

3.3    Beleidsartikel 3 Infrastructuur    15

4    Bijlagen    16

Bijlage 1: Totaaloverzicht NGF-projecten    16

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten, die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het Nationaal Groeifonds.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,

M.A.M. Adriaansens

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

Opbouw 1e suppletoire begroting 2023

Deze 1^e suppletoire begroting geeft een geactualiseerd beeld van de begrotingsuitvoering 2023. Onderdeel B, de begrotingstoelichting, is als volgt opgebouwd:

• 1. 

  Leeswijzer

• 2. 

  Het overzicht van de belangrijkste suppletoire uitgaven- en ontvangstenmutaties. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn toegelicht in de artikelen.

• 3. 

  De beleidsartikelen. Voor ieder beleidsartikel is de tabel «Budgettaire gevolgen van beleid» opgenomen. Hierin zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten weergegeven.

Ondergrenzen toelichtingen

Voor het toelichten van de begrotingsmutaties zijn in deze eerste suppletoire begroting de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2 Beleid

2.1  Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutatiesBelangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2023

Tabel 2 Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2023 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Artikelnummer Uitgaven 2023 Uitgaven 2024 Uitgaven 2025 Uitgaven 2026 Uitgaven 2027 Vastgestelde begroting 2023    1.195.710    2.444.052    2.391.517    2.497.217    2.438.919

Suppletoire mutaties

Toelichting

Zes omzettingen (Kamerstuk 36 200 L, nr. 9 en Kamerstuk 36 250 XIX, nr. 3) worden door middel van deze 1e suppletoire begroting verwerkt.

Project Toekomstbestendige Leefomgeving (BZK)

Een reservering van € 100,0 mln voor dit project uit de tweede ronde is omgezet in een definitieve toekenning van € 60,0 mln en een voorwaardelijke toekenning van € 40,0 mln. De uitgaven voor 2023 zijn geraamd op € 10,0 mln.

Voor de voorwaardelijke toekenning werd een kasschuif doorgevoerd om het kasbudget voor latere jaren aan te passen.

Nederland kent grote maatschappelijke uitdagingen in de leefomgeving, waaronder woningnood, verouderde infrastructuur en effecten van klimaatverandering. De ontwerp-, bouw- en technieksector (OBT) levert een grote bijdrage aan de oplossingen voor deze uitdagingen. De productiviteit in deze sector moet nu fors omhoog om de uitdagingen in de leefomgeving voor 2030 tijdig waar te maken. Het project Toekomstbestendige Leefomgeving wil een zodanige impuls geven aan de modernisering van de OBT-sector dat de noodzakelijke versnelling, opschaling en cultuuromslag gaat plaatsvinden en de beleidsdoelen worden behaald. De oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen resulteren daarbij ook in een substantiële bijdrage aan het duurzaam verdienvermogen van Nederland. Met een continue stroom van innovaties gaan de consortia samen met de departementen de opgaven op het gebied van woningtekorten, bereikbaarheid en verduurzaming aanpakken én de sector vernieuwen. Het project bestaat uit deelprojecten op het gebied van digitalisering, duurzame kademuren en gevels, nieuwe renovatietechnieken, duurzame woningbouw en biobased bouwen.

Project Health-RI (EZK)

Een reservering van € 47,0 mln voor dit project uit de eerste ronde is omgezet in een definitieve toekenning. De uitgaven voor deze omzetting voor 2023 zijn nihil.

Het project Health-RI investeert in (i) de ontwikkeling van een geïntegreerde, nationale gezondheidsdata- en onderzoeksinfrastructuur, (ii) het wegnemen van sociale en organisatorische belemmeringen door middel van een afsprakenstelsel, en (iii) een centraal punt voor data-uitgifte. Het doel is om innovatie in de life sciences and health-sector te stimuleren door data van Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties, kennisinstellingen, organisaties in de publieke gezondheid, patiëntenorganisaties, gezondheidsfondsen en bedrijven te standaardiseren en met elkaar te verbinden. Het project richt zich op het delen en gebruiken van (onderzoeks)data.

Project NL2120, het groene verdienvermogen van Nederland (I&W)

Een reservering van € 110,0 mln voor dit project uit de tweede ronde is omgezet in een definitieve toekenning van € 70,0 mln en een voorwaardelijke toekenning van € 40,0 mln. De uitgaven voor 2023 zijn nihil.

Project Groeiplan Watertechnologie (I&W)

Een reservering van € 135,0 voor dit project uit de tweede ronde is omgezet in een definitieve toekenning. De uitgaven voor 2023 zijn nihil.

In februari 2023 is de reservering van het Groeiplan Watertechnologie volledig toegekend. Gedurende de looptijd van 10 jaar (2024 t/m 2033) is € 135,0 mln beschikbaar om nieuwe technologieën voor de beschikbaarheid van (schoon) water te ontwikkelen en deze zowel nationaal als internationaal te vermarkten. Het Groeiplan Watertechnologie kent vijf focusgebieden (waterbehandeling, alternatieve bronnen, circulariteit, digitalisering en decentraal), met een rol voor verschillende technische en wetenschappelijke disciplines. Het project beoogt economische groei te bevorderen door de internationale positie van de Nederlandse watertechnologiesector te versterken en door het behouden van ruimte voor verdere ontwikkeling van watergebruikende sectoren. Daarvoor wordt er een impuls gegeven aan de innovatiekracht van de sector en worden barrières voor groei weggenomen. Daarnaast wil het project een bijdrage leveren aan een aantal maatschappelijke uitdagingen, zoals een betere waterbeschikbaarheid (kwalitatief en kwantitatief) en minder milieu-impact door het terugwinnen van grondstoffen. Het project is ingediend door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), in samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Bij het Groeiplan Watertechnologie-consortium zijn in totaal ongeveer 600 partijen betrokken, waarvan circa 500 bedrijven (waarvan een groot aantal mkb), 25 onderzoeksinstellingen,

17 waterschappen, 12 drinkwaterbedrijven, 10 provincies en gemeenten en enkele ngo's.

Project Dutch Metropolitan Innovations (voorheen bekend als Digitaal Ecosysteem Mobiliteit en Smart City) (I&W)

Een reservering van € 85,0 mln voor dit project uit de tweede ronde is omgezet in een definitieve toekenning. De uitgaven voor 2023 zijn geraamd op € 10,3 mln.

DMI betreft het realiseren van een digitale infrastructuur voor het delen en gebruiken van data. Doel is het efficiënter ontsluiten en beschikbaar maken van data voor diverse toepassingen en diensten. DMI kan daarmee een enabler zijn voor datagedreven diensten en toepassingen en daarmee bijdragen aan optimalisaties in het mobiliteitssysteem, verstedelijking en ruimtelijke planning. Het is een publiek-private samenwerking die vanuit een basis van wederzijds vertrouwen, heldere afspraken en open standaarden het verantwoord delen en gebruiken van data faciliteert. Hierdoor ontstaan nieuwe businessmogelijkheden voor uiteenlopende marktpartijen, die op hun beurt overheden in staat stellen mobiliteitsver-nieuwing en slimme, duurzame verstedelijking concreet vorm en inhoud te geven. Met het voorstel moet een belangrijk deel van de bestaande digitale obstakels en belemmeringen (technisch, juridisch, organisatorisch, commercieel) worden weggenomen. Het DMI-ecosysteem zorgt voor het beter verbinden van de diverse domeinen en stakeholders, om deze van daaruit te kunnen optimaliseren.

Project GroenvermogenNL (EZK)

De projecten Groenvermogen van de Nederlandse economie uit de eerste ronde en het project Groenvermogen II uit de tweede ronde zijn samengevoegd tot GroenvermogenNL. Een reservering van € 265,0 mln voor het project uit de eerste ronde is omgezet in een definitieve toekenning van € 119,0 mln en een voorwaardelijke toekenning van € 146,0 mln. De uitgaven voor 2023 voor deze omzetting zijn geraamd op € 50 mln.

GroenvermogenNL realiseert onderzoeksprojecten, onderwijsprogramma's en innovatieve waterstofdemonstratieprojecten door het hele land, met als doel om het ecosysteem van innovatieve bedrijven en kennisinstellingen rond groene waterstof te versterken en de kostprijs voor grootschalige productie van waterstof in Nederland competitief te maken. Dit doet GroenvermogenNL door de sectoren Energie, Chemie en Hightech te verbinden.

Kasschuif

Een tweetal kasschuiven van in totaal € 97,0 mln is doorgevoerd om voor de toekenningen de overboeking van kasbudget voor latere jaren mogelijk te maken.

Onverdeeld departementale route

Deze mutatie is ten behoeve van de overboeking voor project GroenvermogenNL en de voorwaardelijke toekenning voor project Toekomstbestendige leefomgeving.

Uitvoeringskosten RVO

Voor de uitvoering van de subsidieregeling door RVO bleken meer middelen nodig te zijn. Er is daarvoor € 2,6 mln overgeboekt naar artikel 40 van EZK. Dit bedrag is evenredig verdeeld over artikel 1 en 2.

Loon- en prijsbijstelling

Voor de periode 2023-2032 is in totaal € 908,7 mln uitgekeerd aan loon- en prijsbijstelling (LPB). Voor 2023 bedraagt zij € 62,8 mln.

Ombuiging op loon- en prijsbijstelling

Van de uitgekeerde LPB voor de periode 2023-2032 wordt in totaal € 351,4 mln aangewend voor het EZK-aandeel in de structurele rijksbrede dekkings-opgave als gevolg van de stijgende rentelasten en asiel. Voor 2023 is het bedrag hiervoor € 37,7 mln.

Beschermingsfonds Economische Veiligheid

Er is in totaal € 100,0 mln van de uitgekeerde LPB van het NGF aangewend voor het nader uit te werken Beschermingsfonds Economische Veiligheid. Dit betreft de LPB voor de periode 2023-2025. Voor 2023 bedraagt deze € 25,1 mln.

Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2023

Tabel 3 Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2023 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Artikelnummer Ontvangsten 2023 Ontvangsten 2024 Ontvangsten 2025 Ontvangsten 2026 Ontvangsten 2027 Vastgestelde begroting 2023    1.195.710    2.444.052    2.391.517    2.497.217    2.438.919

Suppletoire mutaties

Toelichting

De ontvangstmutaties zijn gelijk aan de uitgavenmutaties.

Als gevolg van de omzettingen en bovengenoemde mutaties is de huidige financiële stand van zaken van het NGF zoals weergegeven in tabel 4.

3 Beleidsartikelen

3.1  Beleidsartikel 1 KennisontwikkelingBudgettaire gevolgen van beleid

Budgetflexibiliteit

Van het geraamde kasbudget van € 543,5 mln voor 2023 is 0% juridisch verplicht.

Toelichting

Verplichtingen

De vastgestelde begroting voor 2023 bedroeg € 3,783 mld.

Voor de uitvoering van de subsidieregeling door RVO bleken meer middelen nodig te zijn. Er is daarvoor € 2,6 mln overgeboekt naar artikel 40 van EZK. Dit bedrag is evenredig in mindering gebracht op artikel 1 en 2.

Voor artikel 1 leidt deze mutatie van € 1,3 mln tot de nieuwe stand van € 3,782 mld.

Uitgaven

De vastgestelde begroting voor 2023 bedroeg € 544,7 mln.

Er is € 1,3 mln overgeboekt naar artikel 40 van EZK om dezelfde reden als hierboven beschreven.

Voor artikel 1 leidt dit tot een nieuwe stand van € 543,5 mln.

3.2 Beleidsartikel 2 Onderzoek, ontwikkeling en innovatie

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 8 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

Mutaties via

NvW, moties, Vastgestelde    Stand 1^e

Ontwerpbe- amende- begroting    Mutaties 1^e suppletoire

verplichtingen

Budgetflexibiliteit

Van het geraamde kasbudget is 0% juridisch verplicht.

Toelichting

Verplichtingen

De vastgestelde begroting voor 2023 bedroeg € 3,815 mld.

Er is voor 2023 in totaal € 254,3 mln aan verplichtingenbudget overgeboekt naar departementen voor de volgende projecten:

• - 

  Dutch Metropolitan Innovations (voorheen bekend als Digitaal Ecosysteem Mobiliteit en Smart City) (€ 75,3 naar I&W);

• - 

  Toekomstbestendige Leefomgeving (€ 60,0 mln naar BZK);

• - 

  Groenvermogen NL (€ 119,0 mln naar EZK).

De overige drie toekenningen die in deze suppletoire begroting zijn verwerkt hadden geen verplichtingenbudget voor 2023, maar pas voor 2024 en verder.

Daarnaast waren er drie verplichtingenschuiven om voor de toekenningen de overboeking voor verplichtingenbudget voor latere jaren mogelijk te maken. Deze bedroegen in totaal € 186,1 mln.

Tot slot bleken voor de uitvoering van de subsidieregeling door RVO meer middelen nodig te zijn. Er is daarvoor € 2,6 mln overgeboekt naar artikel 40 van EZK. Dit bedrag is evenredig verdeeld over artikel 1 en 2.

De som van deze mutaties is € 441,7 mln. Dit leidt tot een nieuwe stand voor 2023 van € 3,373 mld.

Uitgaven

De vastgestelde begroting voor 2023 bedroeg € 546,0 mln.

Er is voor 2023 in totaal € 70,3 mln aan kasbudget overgeboekt naar departementen voor de volgende projecten:

• - 

  Dutch Metropolitan Innovations (voorheen bekend als Digitaal Ecosysteem Mobiliteit en Smart City) (€ 10,3 naar I&W);

• - 

  Toekomstbestendige Leefomgeving (€ 10,0 mln naar BZK);

• - 

  Groenvermogen NL (€ 50,0 mln naar EZK).

De overige toekenningen die in deze suppletoire begroting zijn verwerkt hadden geen kasbudget voor 2023, maar pas voor 2024 en verder.

Daarnaast waren er twee kasschuiven om voor de toekenningen de overboeking van kasbudget voor latere jaren mogelijk te maken. Deze bedroegen in totaal € 97,0 mln.

Tot slot bleken voor de uitvoering van de subsidieregeling door RVO meer middelen nodig te zijn. Er is daarvoor € 2,6 mln overgeboekt naar artikel 40 van EZK. Dit bedrag is evenredig verdeeld over artikel 1 en 2.

De som van deze mutaties is € 168,6 mln. Dit leidt tot een nieuwe stand voor 2023 van € 377,3 mln.

3.3 Beleidsartikel 3 Infrastructuur

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van beleid art. 3 Infrastructuur (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Mutaties via

NvW,    Vastge- moties,    stelde Mutaties 1^e Stand 1^e

Ontwerpbe-    amende-    begroting    suppletoire    suppletoire groting    menten en    2023 (3) = (1)    begroting    begroting    Mutatie    Mutatie    Mutatie    Mutatie

2023 (1)    ISB's (2)    + (2)    (4)    (5) = (3) + (4)    2024    2025    2026    2027

Verplichtingen    105.000    0    105.000    0    105.000    0    0    0    0

Uitgaven

105.000    0    105.000    0    105.000    0    0    0    0

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

NGF - project Rail Gent-Terneuzen bijdrage I&W

105.000

0    105.000

0    105.000

00

105.000

105.000

105.000

105.000    0    105.000    0    105.000    0    0    0    0

Ontvangsten

Budgetflexibiliteit

Van het geraamde kasbudget van € 105,0 mln in 2023 is 0% juridisch verplicht.

Toelichting

Er zijn geen mutaties op dit artikel.

4 Bijlagen

Bijlage 1: Totaaloverzicht NGF-projecten

Tabel 11 biedt een overzicht van alle geraamde jaarlijkse kasuitgaven per NGF-project. Er wordt een onderscheid gemaakt naar definitieve toekenningen en voorwaardelijke toekenningen.

Tabel 12 bevat een overzicht van de verschillende modaliteiten per NGF-project. Alleen in het jaarverslag wordt ook weergegeven voor hoeveel er verplichtingen zijn aangegaan en hoeveel er uitbetaald is per project.

Tabel 12 Verhouding modaliteiten per NGF-project (bedragen x € 1 mln)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2022-2023, 36 350 L, nr. 2 18