Opinie Anne Kuik: 'Ontwikkelingshulp kan en moet veel effectiever' - Hoofdinhoud

Deze opinie stond in het Algemeen Dagblad (AD) van 3 november 2022.

Ontwikkelingshulp kan en moet veel effectiever

Als we oorzaken van terrorisme, oorlog en migratie willen aanpakken, mogen we kwetsbare landen en mensen niet de rug toekeren, stelt Anne Kuik. Ze pleit voor hulp aan organisaties ter plekke.

Virussen, oorlogen en klimaatverandering houden niet op bij de grens. Neem de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne of de overstromingen in Midden-Europa. Die niet aan ons land zijn voorbijgegaan.

Aan de ene kant zagen we de nare gevolgen van een virus dat razendsnel de wereld overgaat. Aan de andere kant de kracht van samenwerking, waardoor een vaccin tegen dat virus kon worden ontwikkeld. Het laat de verbinding met en de afhankelijkheid van anderen in voor- en tegenspoed zien. We leven in een onzekere tijd. Een tijd waarin veel mensen moeite hebben om rond te komen hier in Nederland. Die zich zorgen maken over het kunnen betalen van hun rekeningen.

Dat vraagt onze aandacht. Tegelijkertijd is het naïef, kortzichtig en niet solidair wanneer we ons als land terugtrekken achter de dijken. De hoge cijfers over vluchtelingenstromen door oorlog, geweld en mensenrechtenschendingen spreken voor zich. Maar het zijn de verhalen achter die cijfers die het hardst binnenkomen. Zoals het verhaal van een huilend, 10-jarig Afghaans meisje dat wordt uitgehuwelijkt aan een twintig jaar oudere man. Zodat het gezin kan overleven van het geld dat ze ervoor krijgen. Het is onze morele plicht om landen en mensen die in nood zijn te helpen

Het is onze morele plicht om landen en mensen in nood te helpen. Ook omdat we in Nederland pas veilig zijn als het elders ook veilig is. Willen we de oorzaken van oorlog, terrorisme en migratie aanpakken, dan zullen we kwetsbare landen en hun inwoners hulp en economisch perspectief moeten bieden. In plaats van dat we hun de rug toekeren en aan hun lot overlaten. Internationale solidariteit is harder nodig dan ooit. Als antwoord op het ingesleten en doorgeschoten individualisme en ‘ieder-voor-zich-denken’ van de laatste decennia, dat vooral was gericht op eigen succes, vrijheid en welvaart.

Over hoe die solidariteit precies vorm moet krijgen, wordt verschillend gedacht. Het huidige kabinet verhoogt de uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking met 500 miljoen euro per jaar. Dat is goed en belangrijk, maar we weten dat het nooit genoeg zal zijn. Toch ben ik niet pessimistisch. Eerder hoopvol.

Want er zit veel solidariteit, veel medemenselijkheid in een samenleving, ook in landen die onze hulp hard nodig hebben. In mijn overtuiging kan een samenleving in nood dan ook het best worden ondersteund door de kracht van het maatschappelijk middenveld in te zetten. Van verenigingen, kerken, sociale ondernemingen en al die andere maatschappelijke initiatieven waar inwoners samen de schouders onder zetten.

Omdat zij als geen ander weten wat in hun gemeenschap nodig is voor duurzame ontwikkeling. En zij veel beter in staat zijn om kwetsbare groepen te bereiken, omdat ze diep in de haarvaten van de samenleving zitten. Daar kan geen overheid of markt tegenop. Ontwikkelingssamenwerking zou wat mij betreft dus effectiever kunnen worden ingezet, door ons meer te richten op de regie van dat maatschappelijk middenveld.

En zo betere omstandigheden creëren waardoor mensen zich kunnen ontplooien. Want dat is waar ontwikkelingssamenwerking in de kern om draait.

Anne Kuik is Tweede Kamerlid voor het CDA.