Tsjechisch voorzitterschap Europese Unie 2e helft 2022

Bron: Tsjechisch Voorzitterschap EU/EU2022.cz

Van 1 juli tot en 31 december 2022 vervulde Tsjechië het voorzitterschap¹ van de Raad van de Europese Unie. Tsjechië is onderdeel van een trojka², waarin Frankrijk³ aftrapte en Tsjechië werd opgevolgd door Zweden⁴.

In juni 2022 presenteerde de Tsjechische overheid de prioriteiten van het Tsjechisch voorzitterschap. De gevolgen van de oorlog met Oekraïne overheersten het grootste deel van de agenda. Zo stond bovenaan de politieke en militaire steun aan Oekraïne en de opvang van de grote vluchtelingengolf en de wederopbouw van Oekraïne.

Als gevolg van de oorlog stonden ook energiezekerheid en de versterking van defensie en cyberbeveiliging van Europa hoog op de agenda. Daarnaast focuste het voorzitterschap van Tsjechië zich op het versterken van de veerkracht van de Europese economie en de Europese democratische instellingen.

In juni 2022 presenteerde Tsjechische overheid een overzicht van de prioriteiten die Tsjechië wilde nastreven toen het in de tweede helft van 2022 het EU-Raadsvoorzitterschap overnam:

• - 

  De eerste doelstelling van het Tsjechisch voorzitterschap betreft de opvang van de vluchtelingenstroom uit Oekraïne en de wederopbouw van het land, met de nadruk op het herstel van kritieke infrastructuur, het versterken van de veerkracht en het economisch herstel van Oekraïne. Ook wil het Tsjechische voorzitterschap zich inzetten voor een consensus over de toekenning van de status van kandidaat-lidstaat aan Oekraïne.

• - 

  Het Tsjechische voorzitterschap zal zich richten op de energiezekerheid van de EU, die momenteel nog dringender wordt geacht dan de energietransitie. Het versnellen van de uitvoering van het REPowerEU-programma wordt gezien als een manier om de energiebronnen te diversifiëren door problemen op het gebied van logistiek, energiebesparing en emissiearme en hernieuwbare energiebronnen aan te pakken. Daarnaast wil Tsjechië zich richten op de rol van kernenergie bij het waarborgen van de energiezekerheid van de EU en het verwezenlijken van de klimaatdoelstellingen van de EU.

• - 

  Gezien de toenemende mondiale instabiliteit zal het Tsjechische voorzitterschap zich ook richten op het vergroten van de veiligheids- en defensievermogens van de EU. Hierbij ligt de nadruk op het partnerschap met de NAVO en het ondersteunen van de uitvoering van het Strategisch Kompas, de militaire strategie van de EU voor 2030. Tegelijkertijd zal het Tsjechische voorzitterschap cyberdreigingen en geopolitieke contexten van nieuwe technologieën (en ruimtevaart) aanpakken.

• - 

  De Russische invasie heeft een grote verstoring van de grondstoffenmarkten veroorzaakt. Tsjechië wil gedurende haar voorzitterschap de afhankelijkheid van de EU van vijandige of onstabiele regimes drastisch verminderen. Het Tsjechische voorzitterschap zal zich daarom ook richten op het versnellen van het proces van het sluiten van handelsovereenkomsten met democratische staten en op het verdiepen van de trans-Atlantische samenwerking in de Handels- en technologieraad EU-VS (TTC), met de nadruk op strategische samenwerking.

• - 

  Tot slot zal het Tsjechische voorzitterschap zich richten op het versterken van de veerkracht van instellingen die een grote impact hebben op het handhaven en ontwikkelen van de waarden van democratie en de rechtsstaat in de EU. Hierbij gaat het om bijvoorbeeld transparante financiering van politieke partijen, onafhankelijkheid van de massamedia en een open dialoog met burgers. Daarnaast richt het Tsjechische voorzitterschap zich ook op het respecteren en versterken van vrijheden en Europese waarden in offline en online omgevingen.

• 1. 

  Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie afwisselend voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie. Het Voorzitterschap van de Raad speelt een essentiële rol bij de sturing van het wetgevend en politiek besluitvormingsproces.
   
• 2. 

  De trojka is het samenwerkingsverband tussen drie lidstaten die aaneengesloten het voorzitterschap van de Europese Unie bekleden. Ieder voorzitterschap geldt voor een periode van zes maanden, een trojka beslaat dus een periode van anderhalf jaar. Op die manier moet er meer samenhang komen in het beleid van de Europese Unie. Er worden afspraken gemaakt over het inhoudelijke (wetgevings)programma dat de landen willen volgen. Er wordt ook wel gesproken van 'trio' in plaats van trojka.
   
• 3. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2022 vervulde Frankrijk het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Hiermee volgde het land Slovenië op. Met het Franse voorzitterschap begon ook een nieuwe trojka. Frankrijk werd op 1 juli opgevolgd door Tsjechië, waarna aansluitend Zweden aan de beurt is.
   
• 4. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2023 vervult Zweden het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Zweden is onderdeel van een trojka, waarin Frankrijk aftrapte, Tsjechië volgde en Zweden afsluit.
   
• 5. 

  De drie achtereenvolgende EU-voorzitterschappen van Frankrijk, Tsjechië en Zweden werkten van 1 januari 2022 tot en met juni 2023 samen als trojka. Leidraad van de trojka was een gezamenlijk beleidsprogramma met punten waaraan zij als voorzittende landen werkten.
   
• 6. 

  Hoe beoordeel je een EU-voorzitterschap? Één methode is om de prioriteiten van het voorzittersland naast de aangenomen wetgeving te leggen en daaruit de conclusies te trekken of het daarmee overeenkomt. Daarmee zouden we echter als inspectie de standaarden van de slager hanteren bij het keuren van zijn vlees. Beter is het daarom om vooruit te lopen op wat er voor de langere termijn voor succes geboekt wordt.