Jeugd-GGZ als verdienmodel - Hoofdinhoud

Natuurlijk, het is niet nieuw. Als drie jaar beweer ik in de Tweede Kamer dat met lichte ggz-zorg goud geld te verdienen valt terwijl kinderen met ingewikkelde problemen als een hete aardappel door het systeem geschoven worden. En natuurlijk is al veel langer bekend dat durfkapitalisten en investeringsmaatschappijen maar wat graag in deze lucratieve markt investeren. Zij zien wel brood in de hulpverlening aan jongeren met lichte psychische klachten. Gemeenten arrangeren de omzet nietwaar?

Recent is bekend geworden dat APAX Partners, een Franse investeringsmaatschappij, de grootste Nederlandse keten voor jeugd GGZ heeft overgenomen. ‘Mentaal Beter’ biedt gesprekken met professionals aan bij psychische problemen. Die worden vergoed door gemeenten. Zij behandelen volgens hun website mensen met lichte tot matige klachten. En volgens hun directeur loopt Mentaal Beter voorop in de manier waarop ze de zorg aanbiedt. Ook via computers en beeldbellen bijvoorbeeld. En dat is volgens hem dan weer aantrekkelijk voor investeerders.

Volgens de Algemene Rekenkamer past deze overname in een trend. Financiële prikkels in de GGZ maken het aantrekkelijk zorg te verlenen aan kinderen met lichte problemen. Daar is winst te maken. Zware problemen kosten geld. Psychiater Jim van Os stelt in het NRC dat het heel gemakkelijk is om kinderen met ingewikkelde problemen te weren. “Je voert gewoon een gesprekje, en als blijkt dat een jongere agressief is of verslaafd, een beperking of een trauma heeft of psychotisch is of suïcidaal, dan stuur je hem terug naar de huisarts en zeg je dat hem gesproken hebt maar zijn problematiek te complex is.”

Natuurlijk, ik weet het. De vraag naar zorg is ook in onze samenleving in theorie oneindig. En lichte zorg voor lichte problemen is best fijn. Maar we zullen ons, ook gezien de enorme tekorten bij gemeenten, toch moeten afvragen of dit de manier is waarop we ons belastinggeld het beste in kunnen zetten? Kleine problemen verhelpen en grote problemen laten bestaan. Durfkapitalisten rijk maken en instellingen voor ingewikkelde zorg uitknijpen. Is dit wat we willen met zijn allen? De vraag stellen is hem beantwoorden. Maar zijn we dan ook bereid om er iets aan te doen?

Eigenlijk zijn er niet zoveel smaken. Gemeenten hebben nu al veel geld te kort. En de vraag naar lichte zorg is oneindig. Meer geld naar jeugdzorg alléén, is dus de oplossing niet. We zullen een politieke keuze moeten maken. Of we gaan door met het bieden van vooral lichte zorg en accepteren dat de meest kwetsbare kinderen min of meer aan hun lot worden overgelaten. Of we besluiten niet te kiezen en alle ‘zorg’ te vergoeden. In dat geval zijn gemeenten gedoemd bibliotheken en zwembaden te sluiten of moet het rijk de belastingen flink verhogen. Of we besluiten toch maar dat er grenzen zijn aan wat we als maatschappij kunnen en willen vergoeden en ons vooral te richten op de meest kwetsbare kinderen. Ik kies voor het laatste. En jij?