Tweede Kamerverkiezingen: analyse van de partijprogramma's over de Europese Unie

DEN HAAG (PDC) - Aan de hand van de actuele gegevens van de Peilingwijzer en de verkiezingsprogramma's van politieke partijen heeft PDC een analyse opgesteld van de standpunten op het gebied van Europa.

Verkiezingsprogramma's op hoofdpunten Europa:'

Toetreding nieuwe landen tot EU

Bijna alle partijen zijn huiverig om de EU verder uit te breiden. Sommige partijen zijn wel bereid om dit te overwegen zolang kandidaten strikt voldoen aan de Criteria van Kopenhagen¹², terwijl andere partijen dit in zijn geheel uitsluiten.

Turkije

In principe zijn alle partijen tegen de toetreding van Turkije tot de EU op de korte termijn.

Versterken samenwerking op grote thema's

Dit standpunt is uitgekozen door PDC als lakmoesproef voor hoe eursceptisch partijen zijn, waarbij de partijen die tegen verdere samenwerking zijn eigenlijk de EU willen afbouwen.

Voor de eurozone

Sommige partijen hebben een sceptische houding tegenover de euro. De PVV⁹ wil deze bijvoorbeeld afschaffen en de gulden weer invoeren. Andere partijen zoeken minder drastische oplossingen, zoals het verkleinen van de eurozone.

Tegen een Nexit

Bijna alle partijen willen een Nexit voorkomen. Dit is ook het geval voor eurosceptische partijen zoals de SGP¹⁰ en JA21⁶ die in de richting van afbouwen en hervormen leunen.

Europees leger

Een aantal partijen is voor het organiseren van een Europees leger, waarbij de lidstaten gedeelde gevechtseenheden zouden gaan samenstellen.

Bron: PDC, Peilingwijzer.

• 1. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 2. 

  DENK is een politieke partij, die zich richt op respect voor alle Nederlanders. Huidig politiek leider is Stephan van Baarle. De partij is in februari 2015 gevormd nadat, Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk de PvdA-fractie hadden verlaten. De partij streeft naar verdraagzaamheid en een sociale, lerende, duurzame en rechtvaardige samenleving.
   
• 3. 

  D66 had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Sigrid Kaag als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Een nieuw begin'. D66 haalde bij deze verkiezingen 24 zetels. Dat waren er daarvoor 19.
   
• 4. 

  Forum voor Democratie (FVD) werd op 25 september 2016 een politieke partij, na eerder, in februari 2015, te zijn opgericht als denktank. Kern van het programma is het invoeren van diverse vormen van directe democratie zoals referenda en gekozen bestuurders, en het versterken en/of terugwinnen van de nationale soevereiniteit. De partij keert zich tegen een gesloten bestuurscultuur. Politiek leider is Thierry Baudet.
   
• 5. 

  GroenLinks is een progressieve partij, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. De partij werd opgericht op 24 november 1990 als fusie van de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Evangelische Volkspartij (EVP), de Politieke Partij Radikalen (PPR) en de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP). GroenLinks trok samen met de PvdA op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 6. 

  Juiste Antwoord 21 (JA21) had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Joost Eerdmans als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Het Juiste Antwoord'. De partij nam voor het eerst deel aan de verkiezingen en haalde daarbij 3 zetels.
   
• 7. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 8. 

  De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt dieren als de allerzwaksten in de samenleving en wil dierenwelzijn terugbrengen op de politieke agenda. Politiek leider van de Partij voor de Dieren is Esther Ouwehand . De partij werd opgericht in 2002.
   
• 9. 

  De Partij voor de Vrijheid (PVV) is een populistische partij, met zowel conservatieve, 'rechtse' als 'linkse' standpunten. De PVV is op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad door Geert Wilders, na zijn vertrek bij de VVD. Hij is sindsdien ook de politiek leider.
   
• 10. 

  De SGP is een behoudende christelijke (reformatorische) partij aan de rechterkant van het politieke spectrum, die strikt volgens Bijbelse normen politiek wil bedrijven. Politiek leider van de SGP is Chris Stoffer. De partij werd opgericht op 24 april 1918 en is daarmee de oudste nog bestaande partij van Nederland.
   
• 11. 

  Volt had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Laurens Dassen als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Toekomst Made in Europe'. Volt haalde bij de verkiezingen 3 zetels.
   
• 12. 

  In juni 1993 hebben de Europese regeringsleiders in Kopenhagen drie criteria vastgesteld waaraan een kandidaat-lidstaat moet voldoen voordat het tot de Europese Unie kan toetreden.