“We moeten de verspreiding van de ondemocratische ziekte in heel Europa een halt toeroepen” - Hoofdinhoud

Door Kati Piri op 1 oktober 2020 Delen

Deze week publiceerde de Europese Commissie het eerste rapport over de rechtsstaat in de EU. Dit dient als extra instrument om tekortkomingen in EU-lidstaten in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen.

Hoewel het belangrijk is dat de Commissie de rechtsstaat in Europese landen beoordeelt, blijft het voorlopig helaas alleen bij een document. Wat echt nodig is, is een efficiënt EU-instrument dat de democratie, rechtsstaat en grondrechten in Europa verdedigt. De Poolse en Hongaarse regeringen blijven ondanks de start van zware strafprocedures doorgaan met hun antidemocratische beleid.

Fraude en corruptie op het het hoogste niveau van de overheid

Het eerste jaarlijkse rechtsstaatrapport schetst een deprimerend beeld van de toestand van de democratie in Europa. Het verslag vertelt het verhaal van ontslagen rechters die zich inzetten voor de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht; het vertelt het verhaal van misbruikte en geïntimideerde journalisten die de waarheid proberen te achterhalen; en het vertelt het verhaal van fraude en corruptie op het hoogste niveau van de overheid.

Daarom startte de EU eerder al de artikel 7-procedure tegen Hongarije en Polen, die uiteindelijk kan leiden tot schorsing van deze lidstaten. Deze procedures verlopen echter stroef en we blijven getuige van aanhoudende en systematische rechtsstaatschendingen.

Het rapport bevestigt de slechte situatie in Polen en Hongarije, maar kaart ook nieuwe probleemsituaties aan zoals bijvoorbeeld in Bulgarije. Daar staat de onafhankelijkheid van het rechtsstelsel onder druk en loopt het grondig mis met de bestrijding tegen corruptie.

Koppel het rechtsstaatmechanisme aan de EU-begroting

We kunnen het niet langer laten gebeuren dat Orbán en Kaczynski de democratie in hun land straffeloos uithollen. Daarom is een sterk en effectief rechtsstaatmechanisme zo belangrijk.

Wanneer blijkt dat de rechtsstaat systemisch geschonden wordt, is het cruciaal dat dit gevolgen heeft voor het ontvangen van EU-fondsen. Het Europees Parlement kan alleen instemmen met een EU-begroting wanneer die gekoppeld is aan de rechtsstaat.

Het povere voorstel dat het Duitse voorzitterschap van de Raad recent nog deed voor deze koppeling, is onvoldoende. Alleen door hard te blijven vechten en echte maatregelen te nemen, kunnen we de verspreiding van de ondemocratische ziekte in Europa een halt toeroepen.