Raad van State: Eerste Kamer kan in bijzondere omstandigheden digitaal vergaderen

DEN HAAG (PDC) - Fysiek vergaderen moet steeds het uitgangspunt zijn, maar de Grondwet sluit digitaal vergaderen niet uit. Dat zegt de Afdeling advisering van de Raad van State¹ in een voorlichting over de mogelijkheden om in crisistijd digitaal te vergaderen en besluiten te nemen. De Senaat had om deze voorlichting gevraagd.

Besluitvorming

De Afdeling advisering constateert in de voorlichting dat het essentieel is dat het proces van democratische besluitvorming ook tijdens de coronacrisis zo normaal mogelijk doorgang vindt. Fysiek vergaderen moet steeds het uitgangspunt zijn. De Tweede² en Eerste Kamer³ en de regering⁴ dragen hiervoor gezamenlijk de verantwoordelijkheid. De individuele rechten van Kamerleden moeten gehandhaafd blijven.

Digitale vergaderingen

In bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat fysieke vergaderingen niet of beperkt mogelijk zijn. In deze situatie zou vaststelling van het quorum⁵ (artikel 67⁶) en het houden van vergaderingen digitaal en dus op afstand kunnen plaatsvinden, om democratische besluitvorming te waarborgen. Dit betreft onder meer de openbaarheid⁷.

Grondwet

De Grondwet⁸ sluit dit niet uit, zo constateert de Raad van State. Het begrip 'vergadering' is in de Grondwet namelijk niet gedefinieerd en ook niet aan een bepaalde vorm gebonden. Wel moet digitaal vergaderen de grondbeginselen waarvan de Grondwet uitgaat, respecteren.

Bron: Eerste Kamer, Raad van State

• 1. 

  De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter.
   
• 2. 

  Nederland heeft een parlementair stelsel met twee Kamers, die echter in hoge mate een zelfde positie hebben. Zo stemmen ze over alle wetsvoorstellen en begrotingen. Wel heeft de Tweede Kamer meer rechten dan de Eerste Kamer. Zij beschikt over het recht van initiatief en het recht van amendement.
   
• 3. 

  De Eerste Kamer is medewetgever en beoordeelt als laatste instantie wetsvoorstellen. Als regel let zij vooral op uitvoerbaarheid, noodzaak en de wetskwaliteit, maar uiteindelijk is het politieke oordeel meestal doorslaggevend. Hoewel er formeel geen rangorde bestaat, wordt vaak gesproken over het primaat van de Tweede Kamer. Welke inhoud daaraan precies wordt gegeven, hangt van veel factoren af.
   
• 4. 

  De regering bestaat uit de Koning en ministers, terwijl het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen. De Koning is het staatshoofd maar in de praktijk heeft hij geen macht. Het kabinet bepaalt in gezamenlijkheid het beleid en alle ministers zijn daarvoor verantwoordelijk.
   
• 5. 

  Het quorum is het minimale aantal leden dat aanwezig moet zijn om besluiten te mogen nemen. In de Tweede Kamer is dat 76 en in de Eerste Kamer 38.
   
• 6. 

  1. De kamers mogen elk afzonderlijk en in verenigde vergadering alleen beraadslagen of besluiten, indien meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden ter vergadering aanwezig is.
   
• 7. 

  1. De vergaderingen van de Staten-Generaal zijn openbaar.
   
• 8. 

  De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak. De Grondwet telt acht hoofdstukken. Artikel 5.2 van het Statuut van het Koninkrijk bepaalt dat de Grondwet de bepalingen daarvan in acht neemt.