Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2020 - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 35300 VI - Vaststelling begroting Justitie en Veiligheid 2020 i.

Officiële titel	Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2020; Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	17-09-2019
Publicatie­datum	17-09-2019
Nummer	KST35300VI2
Kenmerk	35300 VI, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2019-

2020

35 300 VI

Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2020

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING Inhoud

• A. 

  ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGS-

WETSVOORSTEL    3

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING    5

• 1. 

  LEESWIJZER    5

• 2. 

  BELEIDSAGENDA    7

2.1    Beleidsprioriteiten    8

2.2    Prestatie-indicatoren Veiligheidsagenda    21

2.3    Belangrijkste beleidsmatige mutaties    22

2.4    Overzicht niet-juridisch verplichte uitgaven    31

2.5    Meerjarenplanning beleidsdoorlichtingen    33

2.6    Overzicht Risicoregelingen    35

• 3. 

  BELEIDSARTIKELEN    37

3.1    Artikel 31. Politie    37

3.2    Artikel 32. Rechtspleging en rechtsbijstand    44

3.3    Artikel 33. Veiligheid en criminaliteitsbestrijding    54

3.4    Artikel 34. Straffen en beschermen    67

3.5    Artikel 36. Contraterrorisme en nationaal

veiligheidsbeleid    80

3.6    Artikel 37. Migratie    86

• 4. 

  NIET-BELEIDSARTIKELEN    95

4.1    Artikel 91. Apparaat kerndepartement    95

4.2    Artikel 92. Nog onverdeeld    99

4.3    Artikel 93. Geheim    100

• 5. 

  AGENTSCHAPPEN    101

5.1    Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)    101

5.2    Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)    109

5.3    Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)    114

kst-35300-VI-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2019

5.4    Nederlands Forensisch Instituut (NFI)    120

5.5    Justitiële Uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit,

Screening (Dienst Justis)    126

• 6. 

  RAAD VOOR DE RECHTSPRAAK    133

• 7. 

  WETGEVINGSPROGRAMMA    145

• 8. 

  BIJLAGEN    150

• I. 

  Zelfstandige Bestuursorganen en Rechtspersonen met een Wettelijke Taak    150

II.    Verdiepingsbijlage    156

III.    Moties en Toezeggingen    168

IV Subsidieoverzicht    247

• V. 

  Overzicht evaluaties en overige onderzoeken    255

VI.    JenV nader beschouwd    259

• A. 

  ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETS-VOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld.

Het wetsvoorstel strekt ertoe om de onderhavige begrotingsstaat/ begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid voor 2020 vast te stellen. Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor dat jaar. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2020.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten vastgesteld. De in de begrotingsstaat/begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenoemde begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en de lasten, het saldo van de baten en de lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de in de staat opgenomen baten-lastenagentschappen, Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), Nederlands Forensisch Instituut (NFI), Justitiële Uitvoeringsdienst, Toetsing, Integriteit, Screening (Justis) en Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voor 2020 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de agentschappen.

Wetsartikel 3

Met ingang van 2002 is het stelsel van de rechtspraak ingrijpend gewijzigd. De belangrijkste wijziging is dat de rechtspraak, mede door de instelling van de Raad voor de rechtspraak en de invoering van het principe van integraal management bij het besturen van de gerechten, verantwoordelijk is geworden voor het eigen beheer. Op grond van de nieuwe bevoegdheidsverdeling is de Minister voor Rechtsbescherming niet verantwoordelijk voor de doelmatigheid van de rechterlijke organisatie, wel heeft de Minister een toezichthoudende verantwoordelijkheid. Conform artikel 93 van de Wet op de rechtelijke organisatie kan Onze Minister voor Rechtsbescherming algemene aanwijzingen geven ten aanzien van de taken zoals genoemd in artikel 91, voor zover dit noodzakelijk is met het oog op een goede bedrijfsvoering van de rechterlijke organisatie.

Dit betekent voorts dat in deel B naast de toelichting op beleidsartikel 32, waarin de beleidsdoelstelling van de Minister voor Rechtsbescherming ten aanzien van de rechtspleging wordt toegelicht, een apart hoofdstuk Raad voor de rechtspraak wordt opgenomen. In dit hoofdstuk wordt de feitelijke vertaling van de aan de rechterlijke organisatie ter beschikking gestelde bijdrage in concrete beleidsdoelstellingen en prestaties van de Raad en de gerechten voor het jaar 2020 gegeven.

Mede namens de Minister voor Rechtsbescherming,

De Minister van Justitie en Veiligheid,

F.B.J. Grapperhaus

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  LEESWIJZER

Deze leeswijzer gaat kort in op de hoofdonderdelen van de begroting.

Groeiparagraaf

Ten opzichte van het voorgaande begrotingsjaar zijn in deze begroting de volgende punten gewijzigd.

• • 

  Dit jaar is er een nieuwe veiligheidsagenda opgenomen voor de periode 2019-2022. In de Veiligheidsagenda hebben de Minister van JenV, het college van procureurs-generaal en de regioburgemeesters de doelstellingen geformuleerd. Deze Veiligheidsagenda is complementair aan de lokale veiligheidsagenda's.

• • 

  Als gevolg van de uniformering van de financiële instrumenten in het kader van het project «op weg naar een digitale begroting» wordt op artikel 31 de subsidie aan De Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Politie verantwoord op het financiële instrument «subsidies» en wordt op artikel 32 de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak verantwoord op het financiële instrument «bijdragen medeoverheden».

• • 

  Met ingang van deze ontwerpbegroting rapporteert JenV breder over voorgenomen onderzoek, zodat beter inzicht geboden wordt in de brede onderzoeksprogrammering. Voorheen werd deze bijlage beperkt tot evaluatieonderzoek, maar daarmee ontstaat een minder integraal beeld.

Hoofdstuk 2: Beleidsagenda

In de beleidsagenda wordt ingegaan op de kernthema's van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV). Dit zijn de prioriteiten voor de kabinetsperiode Rutte III. In de beleidsagenda is verder een cijfermatig overzicht opgenomen van de belangrijkste beleidsmatige mutaties, een overzicht van de niet-juridisch verplichte uitgaven, een overzicht met de meerjarige planning voor de beleidsdoorlichtingen en een overzicht van de risicore-gelingen die vallen onder dit ministerie.

Hoofdstuk 3 en 4: Beleidsartikelen en niet-beleidsartikelen

Met het Ministerie van Financiën is de afspraak gemaakt dat de apparaats-uitgaven van de Hoge Raad (HR), het Openbaar Ministerie (OM) en de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) niet in het centrale apparaatsar-tikel 91 maar apart in beleidsartikel 32 (Hoge Raad), 33 (Openbaar Ministerie) en 34 (Raad voor de Kinderbescherming) worden opgenomen.

De Minister heeft naar aanleiding van de motie Van Dam¹ de Raad van State gevraagd een voorlichting uit te brengen over de democratische controle van de Kamer op de besteding van middelen van de politie². De kabinetsreactie op de voorlichting van de Raad van State is voorzien vóór de begrotingsbehandeling van Justitie en Veiligheid. In deze ontwerpbegroting is geen wijziging van beleidsartikel 31 Politie opgenomen.

Hoofdstuk 5: Agentschapsparagrafen

De begrotingen van de agentschappen (met uitzondering van de dienst Justis) kennen een afwijkende lastencategorie, namelijk de post «(materiële) programmakosten». Onder deze post zijn de kosten opgenomen die samenhangen met de primaire taken van de agentschappen. De betreffende kosten worden niet als apparaatskosten gekwalificeerd.

Hoofdstuk 6: Raad voor de rechtspraak

In het wetslichaam is een apart wetsartikel opgenomen voor de Raad voor de rechtspraak. In de Wet op de rechterlijke organisatie is de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering geattribueerd aan de gerechten en aan de Raad voor de rechtspraak. Per 1 januari 2005 kent de Raad een bekostigingssystematiek die gebaseerd is op outputfinanciering en gelijktijdig is het baten-lastenstelsel ingevoerd. In deze begroting is gekozen voor een «bijdrage-constructie». Dit betekent dat op artikel 32 «Rechtspleging en rechtsbijstand» de bijdrage aan de Raad is opgenomen en de Raad voor de rechtspraak niet in de begrotingsstaat inzake agentschappen is opgenomen. Voor de Raad is in de begroting een apart hoofdstuk opgenomen, met daarin de gevolgen van de verstrekte bijdrage op het gebied van de bedrijfsvoering.

Overzichtsconstructies

Het Ministerie van JenV levert een bijdrage aan interdepartementale overzichtsconstructies Caribisch Nederland, Milieu en de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). De coördinatie is voor de eerste twee overzichtsconstructies in handen van respectievelijk de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Minister van Infrastructuur en Waterstaat. De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor de coördinatie van de HGIS.

Regeerakkoord

Bij verwijzingen naar «het Regeerakkoord» in deze begroting wordt verwezen naar het Regeerakkoord «Vertrouwen in de toekomst». Indien er verwezen wordt naar een ander regeerakkoord is dit expliciet vermeld.

• 2. 

  BELEIDSAGENDA

Inleiding

Kerntaak van het ministerie van Justitie en Veiligheid is de zorg voor een vrije, veilige en rechtvaardige samenleving. Daarbij geeft het invulling aan belangrijke maatschappelijke opgaven op de terreinen van recht, veiligheid en migratie. In steeds meerdere mate werkt het ministerie samen met anderen, binnen én buiten het JenV-domein, publiek en privaat, om gezamenlijk te werken aan effectieve oplossingen voor grote maatschappelijke problemen.

Een goed functionerende rechtsstaat is een van de pijlers van onze samenleving. De rechtsstaat biedt burgers en bedrijven vrijheden en zekerheden. Kern van onze rechtsstaat is dat we wetten en andere regels hebben waaraan iedereen gelijke rechten kan ontlenen. Een onafhankelijke rechter doet in specifieke gevallen die aan hem worden voorgelegd een uitspraak over de toepassing van die wetten en andere regels. Zo worden partijen - ook overheden - teruggefloten als ze, zonder daartoe gerechtigd of bevoegd te zijn, voor iedereen geldende normen overtreden of de rechten van anderen aantasten. Dit versterkt het vertrouwen in elkaar en zorgt voor veerkracht in de maatschappij. Zo levert de rechtsstaat ook een bijdrage aan onze welvaart.

Een goed functionerende rechtsstaat is gefundeerd op solide instituties, zoals de rechtspraak, het openbaar ministerie, de nationale politie en het gevangeniswezen. De bewindslieden op het ministerie zijn verantwoordelijk voor de kaders voor deze instituties en waarborgen dat zij effectief kunnen functioneren De vele duizenden professionals die hier werkzaam zijn maken de rechtsstaat in de dagelijkse praktijk zichtbaar en levend. Zij zorgen ervoor dat burgers ook daadwerkelijk hun recht kunnen halen en dat burgers ervaren dat de rechtsstaat er voor hen is. De beslissingen die zij nemen raken de belangen van burgers en bedrijven en roepen vaak kritische vragen op. Geven zij aandacht aan de juiste prioriteiten? Zijn straffen zwaar genoeg? Wat is proportioneel bij het verzamelen van informatie over burgers? De discussie daarover houdt de rechtsstaat levend en zorgt voor een eigentijdse invulling daarvan.

Het ministerie staat dagelijks voor de opgave de balans te vinden tussen verschillende kernwaarden van onze rechtsstaat. De staat dient immers zowel de veiligheid als de rechten van zijn burgers te beschermen. Maatregelen die bijdragen aan een veiliger Nederland kunnen bijvoorbeeld botsen met vrijheidsrechten. Zo moeten nieuwe vormen van zware criminaliteit worden bestreden, waarbij het gebruik van grof geweld te midden van gewone burgers steeds minder geschuwd wordt en die haar tentakels in de bovenwereld probeert uit te spreiden en zo onze rechtsstaat tracht te ondermijnen. In onze sterk veranderende samenleving vraagt dit telkens nieuwe afwegingen. Kernwaarden van de rechtsstaat krijgen op deze wijze steeds hun eigentijdse betekenis en praktische invulling. Zo kunnen we de instituties van de rechtsstaat in staat stellen te blijven voldoen aan de behoeften van de samenleving op dit moment.

Het kabinet zet ook in op versterking van de rechtsstaat in de EU en de rol van de Europese justitieministers op dit terrein. Daarnaast is er een blijvende inzet op het gebied van rechtsstaat, democratie en mensenrechten binnen de Raad van Europa. Internationaal zet Nederland zich in voor de versterking van de rule of law. Door zijn steun aan het Internationaal Strafhof en de internationale hoven en tribunalen enerzijds en door het bevorderen van nationale berechtingen van internationale misdrijven anderzijds, levert Nederland een belangrijke bijdrage aan het tegengaan van straffeloosheid.

2.1    Beleidsprioriteiten

2.1.1    Zorg voor de rechtsstaat Rechtspraak

De onafhankelijke rechtspraak zorgt samen met de twee andere staatsmachten voor maatschappelijke stabiliteit, zekerheid, veiligheid en welvaart. Kern van onze rechtsstaat is dat we wetten en andere regels hebben waaraan iedereen gelijke rechten kan ontlenen. Een onafhankelijke rechter doet in specifieke gevallen die aan hem worden voorgelegd een uitspraak over de toepassing van die wetten en andere regels. Zo worden partijen - ook overheden - teruggefloten als ze, zonder daartoe gerechtigd of bevoegd te zijn, voor iedereen geldende normen overtreden of de rechten van anderen aantasten. In onze samenleving geldt niet het recht van de sterkste, maar weten mensen zich door een onafhankelijke rechter beschermd.

Onze Nederlandse rechtspraak staat hoog aangeschreven, maar verschillende rapporten hebben laten zien dat het functioneren van de rechtspraak onder flinke druk staat. Er zijn financiële tekorten, de werkdruk onder rechters is hoog, zaken blijven lang liggen en het lukt de rechtspraak maar moeilijk om daar iets aan te doen. De gang naar de rechter is nog weinig gebruiksvriendelijk en ook nog maar nauwelijks digitaal.

De Minister voor Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor de kaders en waarborgen die ervoor zorgen dat de rechtspraak, met behoud van diens onafhankelijke positie, effectief kan functioneren. Met deze begroting worden niet alleen de financiële tekorten opgelost, maar wordt ook ruimte gecreëerd voor noodzakelijke investeringen. Met de Raad voor de rechtspraak is overeenstemming bereikt over de prijzen voor de periode 2020-2022. Met deze afspraken over de prijzen is jaarlijks circa € 95 mln. gemoeid. Daarnaast zijn vanaf 2020 aanpassingen in de bekostigingssystematiek afgesproken. Vanaf de nieuwe prijsperiode maken de vaste kosten geen onderdeel meer uit van de prijs, maar worden deze apart bekostigd via een voor drie jaar vast te stellen bijdrage. Het budget voor de vaste kosten blijft daardoor gelijk, ook indien de instroom van zaken daalt. De financiële stabiliteit van de rechtspraak neemt hierdoor toe. Onderdeel van het prijsakkoord zijn ook investeringen in de kwaliteit. Deze stellen de rechtspraak in staat om de grote opgaven waarvoor de rechtspraak staat, onder meer voortvloeiend uit het rapport van de visitatiecommissie, uit te voeren . Met de Raad zijn afspraken gemaakt over onder meer het vergroten van de slagkracht in de besturing, het wegwerken van achterstanden en verkorten van doorlooptijden, personeelsplanning en innovatie. De investeringen stellen de rechtspraak ook in staat om uitvoering te geven aan het basisplan digitalisering en in 2020 te starten met de daadwerkelijk digitalisering van zaakstromen in het civiele recht en het bestuursrecht. Ook wordt verder geïnvesteerd in het vergroten van de maatschappelijke effectiviteit van de rechtspraak.

Diverse pilots met laagdrempelige, toegankelijke rechtspraak, zoals regelrechter, wijkrechter en schuldenrechter worden in 2020 voortgezet of geëvalueerd. De Experimentenwet Rechtspleging wordt in 2020 in het parlement behandeld. Na inwerkingtreding kunnen nieuwe experimenten starten met eenvoudigere procedures die conflicten niet op de spits drijven, maar partijen bij elkaar brengen en een echte oplossing voor het probleem bieden.

Toegang tot het recht: rechtsbijstand

De herziening van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand staat in het teken van het waarborgen van de toegang tot het recht voor alle rechtzoekenden in Nederland, waarbij in het nieuwe stelsel een kwalitatief hoogwaardig en duurzaam antwoord wordt gegeven op de (juridische) vragen of problemen waarvoor mensen zich gesteld zien. Met partijen in het veld wordt er gewerkt aan meer duurzame oplossingen voor rechtzoekenden en betere vergoedingen voor professionals. De stelselherziening ziet op laagdrempelige toegang met een goede probleemdiagnose en de totstandkoming van rechtshulppakketten. Ook wordt er ingezet op meer informele procedures en betere communicatie, prikkels om onnodige juridisering vanuit de overheid te voorkomen In 2020 zal er door middel van pilots, experimenten en onderzoeken samen met het veld gebouwd worden aan een nieuw stelsel. Met de pilots worden de verschillende deelaspecten van het nieuwe stelsel beproefd. De inhoud en haalbaarheid van rechtshulppakketten zullen samen met het veld ontwikkeld worden en er worden in 2020 belangrijke stappen gezet die moeten zorgen voor betere vergoedingen voor rechtsbijstandverleners. Sluitstuk van de stelselwijziging is een wetsvoorstel en eind 2024 zal het nieuwe stelsel functioneel zijn.

Aanpak ondermijning

In het regeerakkoord is de ondermijnende criminaliteit aangewezen als een ernstige dreiging voor de samenleving die meer urgentie en een stevigere aanpak van de overheid vereist. Drugslabs in woonwijken, drugsdumpingen in de natuur, exorbitante criminele winsten die worden witgewassen, excessief geweld in de openbare ruimte, bedreigde burgemeesters, intimidatie en corruptie: ondermijning is georganiseerde criminaliteit die zich diep in de samenleving wortelt en een bedreiging vormt voor onze rechtsstaat. Een krachtige bestrijding van deze zware, ondermijnende criminaliteit vereist niet alleen de inzet van justitie, maar ook een continue, goedlopende samenwerking tussen politie, openbaar ministerie, FIOD, douane, financiële- en andere toezichthouders bij de Rijksoverheid, maar ook tussen Rijksoverheden, lokale overheden, lokale instanties en tussen overheid en bedrijfsleven. De aanpak van ondermijning wordt in 2020 verder versterkt met een breed pakket van preventieve en repressieve maatregelen. De integrale intelligencepositie krijgt een forse impuls en regio's en landelijke diensten brengen de aanpak op een hoger niveau door de uitvoering van hun integrale versterkingsplannen. Ondermijnende criminaliteit is niet gebonden aan landgrenzen: de internationale samenwerking met grenslanden, Europese partners en met bron- en transitlanden wordt verstevigd. Ook worden, samen met het Ministerie van Financiën, extra maatregelen getroffen om witwassen tegen te gaan.

De ondermijningswetgeving wordt verder aangepast om geconstateerde juridische knelpunten op te lossen. Er komt een bevoegdheid voor burgemeesters om woningen te sluiten na beschieting of als er vuurwapens aangetroffen zijn. Het wetsvoorstel Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden maakt het delen van informatie in samenwerkingsverbanden makkelijker. Er komt wetgeving gericht op het ontnemen van crimineel vermogen. En er komen verboden op groepen van nieuwe psychoactieve stoffen en op invoer en bezit van bepaalde grondstoffen die worden gebruikt bij de drugsproductie.

Ondermijnende organisaties verbieden

Het kabinet heeft een wetsvoorstel in voorbereiding om meer grip te krijgen op organisaties die, kort gezegd, de samenleving bedreigen of ontwrichten. Het voorstel biedt een algemene regeling voor het verbieden van rechtspersonen waarvan het doel of de activiteiten in strijd zijn met de openbare orde. Daarnaast heeft de Tweede Kamer een initiatiefwetsvoorstel in behandeling dat een bestuurlijk verbod introduceert voor de aanpak van met name criminele motorbendes (OMGs³).

Kinderpornografie en -sekstoerisme

Online seksueel kindermisbruik is één van de meest verwoestende vormen van criminaliteit. Met het seksueel misbruik van kinderen beschadigt een dader het leven van een kind én vaak diens directe omgeving enorm. Een slachtoffer krijgt veel pijn te verduren, wanneer kinderporno op internet wordt geplaatst, wordt verspreid en later opnieuw opduikt. In 2020 wordt het opschonen van internet en opsporing van kinderporno voortgezet, gezamenlijk met publiek-private partners, de ministeries van EZK en van OCW. In 2020 worden nieuwe instrumenten zoals de hashcheck server, waarmee kinderporno wordt herkend en verwijderd, verder uitgebouwd en toegepast. Ook dient het kabinet naar verwachting in 2020 een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer in, waarmee een toezichthouder wordt geëquipeerd om bedrijven die kinderporno niet accuraat van hun servers verwijderen stevig bestuursrechtelijk aan te pakken. Er wordt een businesscase opgesteld om te bepalen welk bestaand bestuursorgaan geschikt zou zijn voor deze toezichthoudende rol. Aan de hand daarvan wordt daarna besloten waar het toezicht wordt belegd.

Experiment gesloten coffeeshopketen

Het experiment gesloten coffeeshopketen moet waardevolle informatie opleveren over de gevolgen van het instellen van een gesloten coffeeshopketen, waarbij legaal cannabis wordt geproduceerd en geleverd aan coffeeshops in deelnemende gemeenten. De wet- en regelgeving rond het experiment met de gesloten coffeeshopketen treedt naar verwachting op 1 januari 2020 in werking. Dan kunnen de telers van gelegaliseerde cannabis geselecteerd worden voor het leveren van cannabis aan de coffeeshops in deelnemende gemeenten. In deze fase bereiden ook de deelnemende gemeenten, coffeeshops, onderzoekers en toezichthouders zich voor op de daadwerkelijke uitvoering van het experiment. Het experiment begint pas als de Minister voor Medische Zorg en Sport en de Minister van Justitie en Veiligheid concluderen dat de deelnemende telers en andere partijen daar klaar voor zijn.

Schuldenaanpak

Het afgelopen jaar heeft SZW samen met de betrokken departementen (waaronder JenV), gemeenten en andere partijen in het kader van de kabinetsbrede schuldenaanpak maatregelen uitgevoerd en in gang gezet. Niet eerder zijn zoveel initiatieven ontplooid en maatregelen genomen om mensen te helpen hun (problematische) schulden de baas te worden. Het voorkomen en oplossen van problematische schulden staat bij JenV als belangrijke speler in de schuldenaanpak ook in 2020 hoog op de agenda. Zo wordt ingezet op een effectieve en maatschappelijk verantwoorde inning en incasso en wordt het oplopen van schulden voorkomen.

Voorbeelden van initiatieven in dat kader zijn de invoering van de zogeheten noodstopprocedure. Daardoor kan de inning van Wahv-boetes tijdelijk worden stopgezet voor mensen die deze door schulden niet kunnen betalen om zo de stapeling van boetes te maximeren en verhoging van schulden te voorkomen. Ook voeren we pilots uit voor verplicht financieel toezicht. Dit houdt in dat een toezichthouder erop let dat eventuele boetes of schadevergoedingsmaatregelen betaald worden en er daarnaast voor zorgt dat een veroordeelde beter leert omgaan met geld. Een dergelijke toezichthouder bestaat nu nog niet, daarom wordt onderzocht bij welke bestaande vormen van toezicht op financiën kan worden aangesloten. Ook wordt geprobeerd schuldeisers een betalingsregeling te laten treffen voordat een zaak voor de rechter wordt gebracht. (Het WODC is gevraagd nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden daartoe.) Zoals eerder genoemd worden ook de experimenten schuldenrechter in 2020 voortgezet en waar mogelijk geëvalueerd.

De misstanden in de incassomarkt worden aangepakt. Een wetsvoorstel dat in de maak is, ziet onder meer op de inrichting van een incassoregister dat de vakbekwaamheid, de professionele omgang met schuldenaren en de bedrijfsvoering borgt. Indien een incassobureau te vaak de fout ingaat, wordt het beboet en verliest het de registratie.

Tegengaan discriminatie

In een democratische rechtsstaat kunnen mensen zichtbaar zichzelf zijn, in veiligheid een religie uitoefenen (of het niet hebben daarvan) en toegang verkrijgen tot de arbeidsmarkt, ongeacht geslacht, leeftijd of afkomst. Het ministerie werkt dan ook verder aan de uitvoering van het Nationaal Actieprogramma Discriminatie, het Actieplan Veiligheid LHBTI en de afspraken die zijn gemaakt om antisemitisme en moslimdiscriminatie aan te pakken. We zetten ons in om de drempels die worden ervaren om aangifte van discriminatie te doen zoveel mogelijk weg te nemen. Daarnaast blijven we actief meewerken aan het nakomen van onze internationale verplichtingen ten aanzien van registratie en monitoring.

In Europees en internationaal verband wordt - waar mogelijk in samenwerking met de grote socialmediaplatformen - ingezet op het maken van afspraken om illegale content zo snel mogelijk en effectief te verwijderen.

Mensenhandel

Mensenhandel is een zeer ernstig vorm van georganiseerde criminaliteit. Het breekt in op een van de meest fundamentele mensenrechten: de individuele vrijheid. De aanpak van mensenhandel is daarom een prioriteit van dit kabinet. Eind 2018 is het interdepartementale programma Samen tegen mensenhandel gepresenteerd waarin talloze maatregelen zijn aangekondigd om de integrale aanpak van seksuele uitbuiting, arbeidsuit-buiting en criminele uitbuiting een stevige impuls te geven. In 2020 gaan we samen met alle betrokken partners verder met de uitvoering en doorontwikkeling van dit programma. Over de aanpak van mensenhandel zijn ook afspraken gemaakt in de veiligheidsagenda 2019-2022. Zo moet het aantal bij het OM ingestroomde verdachten de komende jaren toenemen.

Prostitutiebeleid en seksuele misdrijven

In 2020 komt er een wetsvoorstel dat alle vormen van prostitutie vergunningplichtig maakt, zowel seksbedrijven als zelfstandig werkende prostituees. Het uit winstbejag faciliteren van onvergunde prostitutie wordt strafbaar. In 2020 start een pilot met een alerteringssysteem waarmee sekswerkers elkaar kunnen waarschuwen voor gewelddadige klanten. Daarnaast komt er een klachtenloket voor sekswerkers. De opzet van het klachtenloket wordt in het najaar 2019 nader uitgewerkt. De intentie is dat het klachtenloket bij een onafhankelijk orgaan wordt ondergebracht.

De #Metoo-beweging toont hoe wijdverbreid seksueel grensoverschrijdend gedrag is en hoe ernstig en langdurig de gevolgen daarvan kunnen zijn. In 2020 wordt naar verwachting een wetsvoorstel met nieuwe strafbaarstellingen, waaronder seks tegen de wil, bij de Tweede Kamer ingediend.

2.1.2 Een veilige samenleving DNA-V

Steeds vaker blijkt dat DNA-materiaal een cruciale bijdrage levert aan opsporingsonderzoek. In 2020 wordt een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd om het best passende scenario te bepalen voor de wijziging van de Wet DNA-V. Hierdoor wordt de conservatoire afname van celmateriaal bij verdachten mogelijk gemaakt. Naast deze haalbaarheidsstudie ten behoeve van de wetswijziging lopen momenteel meerdere maatregelen, waaronder een onderzoek naar objectieve onderbouwing van de maatschappelijke noodzaak, in verhouding met het EVRM, van de wettelijke verplichting om in specifieke gevallen bij verdachten «rapid DNA» toe te passen.

Versterking opsporing en Gebiedsgebonden politiewerk De opsporing en Gebiedsgebonden politiewerk (GGP) worden in 2020 verder versterkt met de Ontwikkelagenda's opsporing en GGP. Daarnaast zijn er diverse moderniseringsexperimenten onder andere gericht op burgeropsporing, private opsporing, de aanpak van cybercrime, het gebruik van big data in ondermijningszaken, forensische opsporing en de aanpak van financieel-economische criminaliteit. Tevens wordt de administratieve lastendruk in de opsporing aangepakt. De samenwerking tussen de opsporing en het gebiedsgebonden politiewerk in de basisteams krijgt vorm door lokale veiligheidsproblemen op vernieuwende wijzen aan te pakken. Dit gebeurt bijvoorbeeld door bij druggerelateerde en georganiseerde criminaliteit financiële barrières op te werpen, criminele goederenstromen en verdienmodellen te verstoren en meer datagestuurd te werken. De politie hanteert met andere betrokken partijen de aanpak «Samenspannen tegen ondermijning». Daarin worden kleinschalige projecten uitgevoerd om met het lokaal gezag lokale ondermijning aan te pakken.

Een moderne en adaptieve politieorganisatie

Het kabinet Rutte III investeert € 291 mln. structureel in de politie, voor uitbreiding en flexibilisering van de politie, innovatie, werkomgeving en toe- en uitrusting van politiemensen. De politie wordt structureel uitgebreid met meer dan 1.100 FTE volledig opgeleide agenten. Deze uitbreiding vraagt in 2020 extra aandacht vanwege de verwachte uitstroom in combinatie met de krapper wordende arbeidsmarkt. In 2020 stijgen de lonen voor politiemedewerkers en worden programma's voor verbetering van loopbaanperspectief en veilig en gezond werken doorgezet. Omdat 2020 het laatste uitvoeringsjaar van de huidige cao is, worden voorbereidingen voor een nieuwe cao gestart. Om flexibilisering mogelijk te maken wordt ook in de toekomst geïnvesteerd in ICT-toepassingen en nieuwe (digitale) opsporingstechnieken. Het beheer van de meldkamers van de hulpdiensten wordt in 2020 overgedragen aan de politie waarbij een opbouwfase van 3 jaar is afgesproken om het beheer volledig in te richten.

Verbetering van de strafrechtketen

De prestaties van de strafrechtketen worden in 2020 verbeterd. Het Bestuurlijk Ketenberaad richt zich hiertoe op de ontwikkeling van de keteninformatievoorziening, de verkorting van doorlooptijden en de aanpak van multiproblematiek. De keteninformatievoorziening wordt verder gedigitaliseerd voor zowel de burger als de professional en in 2020 wordt het digitaal procesdossier verder ontwikkeld en is het ketenbrede slachtofferportaal beschikbaar in een eerste versie voor een beperkte groep gebruikers.

Daarnaast wordt een landelijke infrastructuur ontwikkeld waarmee multimediabestanden (audio, video) op een efficiënte en betrouwbare wijze binnen de keten kunnen worden gebruikt.

In 2020 wordt gewerkt met nieuwe normen voor de doorlooptijden van zaken. Hierbij staat de vraag centraal in hoeverre de doorlooptijd acceptabel is voor slachtoffers, verdachten, daders én professionals. Voor zeven thema's zijn daarbij normen gesteld: hoger beroep, ondermijning, jeugd, executie, zeden, overtredingen en ernstige verkeersmisdrijven (artikel 6 Wegenverkeerswet). De normen variëren van puur kwantitatief (bijvoorbeeld: in 80% van de zedenzaken is er een eindvonnis binnen 3 maanden na de zitting in 1e aanleg) tot meer kwalitatief.

De professionalisering van de strafrechtketen in Caribisch Nederland wordt voortgezet, met bijzondere aandacht voor de verbetering van de ketensamenwerking en de informatie-uitwisseling, re-integratie van (ex)gedetineerde, de implementatie van het jeugdstrafrecht en eventuele herziening van wet- en regelgeving.

Onvindbare veroordeelden

De voorraad op te sporen personen met een openstaande vrijheidsstraf bestond in 2019 uit ongeveer 10.000 personen. In 2018 was er voor het eerst sprake van een afname van dit aantal. Dit is mede te danken aan het programma onvindbare veroordeelden. In 2020 breidt dit programma de reeds gestarte initiatieven verder uit. De opsporing van veroordeelden blijft een belangrijk onderdeel van het programma. De ambities hierbij zijn onder meer verwoord in de veiligheidsagenda 2019 - 2022. In deze agenda is de afspraak vastgelegd dat de politie tenminste 40% van de als kansrijk aangedragen dossier van onvindbare veroordeelden, positief afdoet. Voor 2019 is deze doelstelling gerealiseerd. Op basis van de bevindingen van 2019 verschuift de primaire inzet ook naar de aanpak aan de voorkant van de strafrechtketen, te weten de fase van de vervolging en berechting. Hiermee zal nieuwe instroom van onvindbare veroordeelden verminderen. Ook de samenwerking binnen de overheid blijft een belangrijk onderdeel. Hierbij valt te denken aan de pilot die in 2019 is gestart in Amsterdam, waarbij personen met een openstaande vrijheidsstraf worden aangehouden zodra ze zich bij een gemeentebalie melden voor een ID/ bewijs of paspoort.

Tenuitvoerlegging sancties

Het is voor de geloofwaardigheid van onze rechtsstaat van groot belang dat opgelegde sancties daadwerkelijk en snel worden uitgevoerd. Anders verliezen zij aan betekenis: voor de daders, voor de slachtoffers en voor de samenleving als geheel. Op 1 januari 2020 verschuift de verantwoordelijkheid voor de tenuitvoerlegging van alle sancties van het openbaar ministerie naar de Minister van Justitie en Veiligheid. Met de invoering van deze zogeheten »wet USB» kan het ministerie meer zicht houden op de tenuitvoerleggingsketen en centraler sturen op de prestaties ervan. De wet USB is een majeure stelselwijziging met vergaande consequenties voor alle partners en processen in de tenuitvoerleggingsketen. Het jaar 2020 zal dan ook voornamelijk in het teken staan van het opdoen van ervaring en het monitoren en indien nodig aanpassen van de ontworpen processen, afspraken en protocollen.

Kwetsbare personen, huiselijk geweld en kindermishandeling Een veilige rechtsstaat biedt bescherming aan kwetsbare personen. Kwetsbare personen zijn oververtegenwoordigd in de strafrechtketen en hebben vaak problemen op meerdere terreinen. De strafrechtketen wil een betekenisvolle bijdrage leveren aan de aanpak van de problemen van deze groep. Met de uitvoering van de Werkagenda Multiproblematiek 2018-2021 en het BKB Multiproblematiek versterkt JenV samen met de ministeries van OCW, VWS, BZK en SZW de aanpak van multiprobleem-huishoudens. JenV zal in dit kader in 2020 in tien gemeenten werken aan verbetering van de bestaande aanpak. Hierbij wordt gekeken of er nieuwe interventies nodig zijn en of de inrichting van een landelijk escalatieteam toegevoegde waarde heeft.

In het programma «Geweld hoort nergens thuis» werkt JenV samen met VWS, VNG en betrokken partijen aan onder meer het terugdringen van huiselijk geweld en kindermishandeling⁴. JenV werkt samen met politie, justitiepartners en Veilig Thuis aan dit doel vanuit de gedachte: eerst werken aan veiligheid en daarna richten op herstel. In 2020 gebeurt dit onder meer door een handelingskader te maken en te implementeren voor de eerste 24 uur in een crisis. Daarnaast wordt het aantal locaties waarop het spreekuur huiselijk geweld wordt gehouden verder uitgebreid. Hierin werken het OM, 3RO en Veilig Thuis samen om een pleger van huiselijk geweld binnen twee weken te spreken, zodat er snel passend kan worden opgetreden. Zo wordt de veiligheid van het gezin vooropgesteld en worden plegers snel na het incident terechtgewezen.

Versterking rechtspositie van slachtoffers

In 2020 werkt JenV aan de hand van de Meerjarenagenda Slachtoffer-beleid aan de verdere versterking van de positie van het slachtoffer voor, tijdens en na het strafproces. Drie ambities staan daarbij centraal: Versterking van de rechtspositie, verbetering bejegening en bescherming van slachtoffers, ruimere mogelijkheden om de schade te verhalen.⁵ De rechtspositie van slachtoffers wordt versterkt door het doorvoeren van verschijningsplicht van verdachten en de versterking van spreekrechten van slachtoffers. De Tweede en Eerste Kamer behandelen in 2020 het wetsvoorstel daartoe. Voor een betere bejegening en bescherming van slachtoffers onderzoekt JenV in 2020 door middel van een pilot of zedenslachtoffers zich sneller melden bij een Centrum Seksueel Geweld als het eigen risico in de zorgverzekering wordt vergoed. Ook wordt conform de Meerjarenagenda de bejegening van slachtoffers van impact-zaken zoals inbraak en mishandeling verbeterd door hen structureel betere begeleiding te bieden. Betere begeleiding van slachtoffers verruimt de mogelijkheden om meer schade te verhalen op daders. Ook in Europees verband wordt ingezet op verbetering van de positie van slachtoffers, in het bijzonder door verbetering van de mogelijkheden tot schadecompensatie van EU-burgers die slachtoffer zijn van misdrijven in een andere EU-lidstaat.

Beter benutten Risicotaxatie- en screeningsinstrumenten Risicotaxatie- en screeningsinstrumenten ter voorkoming van slachtofferen daderschap zijn van grote waarde als ze goed ingezet kunnen worden. Het delen van informatie tussen het zorg- en veiligheidsdomein is daarvoor een vereiste. Eind 2020 is een risicotaxatie-instrument beschikbaar in zowel het zorg- als veiligheidsdomein voor personen met risicovol en (ernstig) verward gedrag. Daarnaast wordt de persoonsgerichte aanpak in 2020 verder ontwikkeld en gefocust op personen met risicovol en ernstig verward gedrag. De Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVHH) worden gestimuleerd om een Top X-aanpak te ontwikkelen.

Jeugdbescherming en kwaliteit justitiële inrichtingen Jeugdigen moeten de garantie hebben dat zij beschermd worden wanneer zij in hun ontwikkeling worden bedreigd. Beslissingen moeten tijdig genomen worden en als de jeugdbescherming in het gezin aan de slag gaat moet de gezinsvoogd de juiste hulp kunnen inzetten. Binnen het brede programma Zorg voor de Jeugd werkt JenV met VWS, de gemeenten en de brancheorganisaties samen aan maatregelen die het ingrijpen in gezinnen kunnen voorkomen en die - als ingrijpen toch nodig is - zorgen dat tijdig hulp en bescherming geboden kan worden. Daar hoort ook bij dat wachttijden zoals die zich nu in veel regio's binnen de jeugdbeschermingsketen voordoen zoveel mogelijk worden teruggedrongen. Daarnaast worden binnen het programma initiatieven genomen om de jeugdbescherming minder ingewikkeld en ook efficiënter te organiseren. In 2019 zijn daartoe zes pilots gestart die in 2020 doorlopen⁶. Onder regie van gemeenten leveren betrokken instellingen een bijdrage aan een nieuwe, integrale aanpak om kinderen en gezinnen snel en duurzaam veiligheid te bieden. In de pilots worden rollen, taken en bevoegdheden kritisch bekeken met het oog op die resultaten, ook als dit betekent dat «de randen» van bestaande bevoegdheden moeten worden opgezocht. De uitkomsten van deze pilots worden benut om de jeugdbescherming eenvoudiger, sneller en zorgvuldig te organiseren.

Voor de vrijheidsbeneming van jongeren is 2020 een belangrijk jaar. Het huidige stelsel kent één type instelling voor alle justitiële jongeren, de justitiële jeugdinrichting («one size fits all»). Dit is echter niet meer passend. Er is behoefte aan meer maatwerk. Om die reden wordt de transitie ingezet naar een duurzaam stelsel met meer maatwerk en differentiatie in beveiligingsniveau en zorgintensiteit. De periode van vrijheidsbeneming moet minder op zichzelf staan. In het nieuwe stelsel wordt de periode van vrijheidsbeneming meer een onderdeel van een integrale aanpak om jongeren op het juiste pad te krijgen. Daarnaast wordt overcapaciteit afgebouwd. De besparing die dit oplevert maakt het mogelijk om te investeren in meer maatwerk zowel op lokaal als op landelijk niveau. Onderdeel hiervan zijn vijf kleinschalige voorzieningen en de doorontwikkeling van de huidige justitiële jeugdinrichtingen. In een kleinschalige voorziening verblijven jongeren dichter bij hun reguliere leefsysteem en lopen al bestaande zorg en dagbesteding (waaronder het volgen van onderwijs) zo veel mogelijk door.

Forensische zorg en gevangeniswezen

Om ervoor te zorgen dat te allen tijde zicht is op veiligheidsrisico's van gedetineerden die zijn veroordeeld voor ernstige gewelds- en zedendelicten en die in aanmerking komen voor forensische zorg in 2019 zijn verschillende maatregelen genomen en in regelgeving verankerd. Met de inmiddels gezette stappen zijn belangrijke randvoorwaarden voor de veiligheid van de forensische zorg gerealiseerd. In 2020 wordt deze koers voortgezet met het doel samen met de sector te komen tot een forensische zorgcultuur waarin zorg én veiligheid zijn ingebed in het dagelijks doen en denken. Dat vergt meerjarige aandacht van alle betrokken. In 2020 wordt met het gevangeniswezen, de brancheverenigingen, de Taskforce Veiligheid en Kwaliteit en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport nadere uitvoering gegeven aan het programma forensische zorg om de gewenste cultuuromslag in de sector te realiseren. Daarnaast wordt kritisch gekeken naar het functioneren van het tbs-systeem en het effect van gemaakte beleidskeuzes in het verleden.

Met de visie op gevangenisstraffen «Recht doen, kansen bieden (2018)» zet JenV in op effectieve tenuitvoerlegging van straffen op het gebied van zowel vergelding als een veilige terugkeer in de maatschappij. In 2020 treft JenV voorbereidingen voor de inwerkingtreding van het wetsvoorstel straffen en beschermen gepland, waarmee onder meer de periode van de voorwaardelijke invrijheidstelling wordt teruggebracht tot maximaal twee jaar voor het einde van de vrijheidsstraf. De detentie komt meer in het teken te staan van een veilige terugkeer; gedetineerden moeten werken aan persoonlijke gedrags- en re-integratiedoelen. Waar nodig worden zij daarbij ondersteund. Vrijheden gericht op de re-integratie moeten worden verdiend, goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag bestraft. Voor een goede re-integratie is ook de inzet van de reclassering en de gemeenten onmisbaar. Het in 2019 vastgestelde bestuurlijk akkoord «Kansen bieden voor re-integratie» wordt in 2020 door DJI, reclassering en gemeenten verder opgepakt en gemonitord. Hierbij is ook aandacht voor informatie-uitwisseling. Tot slot investeert JenV in het vergroten van de veiligheid in de gevangenissen, door onder andere sterkere preventie, opsporing en bestraffing van aanwezigheid van smokkelwaar. Het bezit en binnenbrengen hiervan wordt zwaarder bestraft, ook is er geld beschikbaar gesteld voor onder meer de extra inzet van speurhonden in de gevangenissen.

Aanslagen voorkomen en terrorisme en extremisme bestrijden De aanhoudende terroristische dreiging blijft complex en veranderlijk, zeker nu heroriëntatie van de jihadistische beweging in Nederland aan de orde is, zoals beschreven in de Dreigingsbeelden Terrorisme Nederland (DTN 49 en DTN 50). Dit vraagt om alertheid, vroegsignalering en monitoring. Naast de jihadistische dreiging moeten we rekening houden met geweld uit rechts- of links-extremistische hoek. Bij het tegengaan van radicalisering en de bestrijding van terrorisme is het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland leidend. In 2020 richten we ons op het signaleren van dreigingen, het verijdelen van aanslagen, het beschermen van personen en objecten - zowel fysiek als online - en preparatie op terroristisch geweld. Concrete acties voor 2020 zijn:

• • 

  preventie van radicalisering in samenwerking met SZW, OCW en VWS;

• • 

  detectie van verdachte reisbewegingen;

• • 

  bestrijding van terroristen en extremisten op het internet;

• • 

  de evaluatie van de Rijkswet op het Nederlanderschap en de Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding;

• • 

  interventies ten aanzien van de-radicalisering en re-integratie vanwege de eventuele terugkeer van strijders (en hun kinderen) uit ISIS-gebied, maar ook om «home grown» radicalisering in Nederland tegen te gaan;

• • 

  na de evaluatie van de Contra Terrorisme Strategie 2016-2020: het opstellen van een nieuwe Contra Terrorisme Strategie 2021-2025.

Nationale veiligheidsstrategie en coördinatie nationale veiligheid Onze nationale veiligheidsbelangen zijn onderhevig aan veranderende dreigingen. Dit vraagt om een integrale analyse en een integrale «all-hazard» afweging. Op die manier kunnen ministeries en veiligheids-partners komen tot een effectief instrumentarium aan weerbaarheidsver-hogende maatregelen. De bescherming van de vitale processen, het digitale domein, economische veiligheid en bepaalde vormen van ondermijning krijgen daarbij meer aandacht. Naast de rolverdeling op Rijksniveau, wordt de samenwerking met grote gemeentes versterkt.

Nederland digitaal veiliger maken

Het Cybersecuritybeeld Nederland (CSBN) is zorgwekkend. De digitale dreiging neemt toe, onder meer door digitale spionage, verstoring en sabotage door statelijke actoren. Ook de blijvende dreiging die uitgaat van criminele actoren vergt onverminderde aandacht. Daarnaast zijn vrijwel alle vitale processen en diensten in onze samenleving afhankelijk van ICT en zijn analoge alternatieven nagenoeg verdwenen.

In 2020 vergroten we de digitale weerbaarheid door het bewustzijn van de risico's te verbeteren, versterking van het toezicht, weerbaarheidsverho-gende samenwerking met het bedrijfsleven, meer regie op digitale weerbaarheidsmaatregelen door vitale aanbieders, en een Landelijk Dekkend Stelsel van cybersecurity samenwerkingsverbanden (LDS). Vorig jaar april heeft JenV de Nationale Cyber Security Agenda aan de Kamer gestuurd⁷, met daarin zeven ambities om de digitale weerbaarheid van Nederland de komende jaren te verhogen.In het Regeerakkoord zijn daarvoor ook middelen vrijgemaakt (oplopend tot 95 miljoen structureel) om hier uitvoering aan te geven. Het vergroten van de digitale weerbaarheid als genoemd in de ontwerpbegroting wordt uit deze middelen bekostigd. In EU-verband is JenV betrokken bij de uitvoering van de Cyber Security Act en de onderhandelingen over het EU Cyber Competence Centre.

Nederland weerbaar maken tegen dreigingen door statelijke actoren De focus bij de aanpak van dreigingen door statelijke actoren ligt de komende periode op ongewenste buitenlandse inmenging gericht op diaspora; bescherming van democratische processen en instituties; en economische veiligheid. Daartoe wordt de informatie-uitwisseling met gelijkgestemde partijen verbeterd en worden doelgroepen bewuster gemaakt van deze dreigingen. Een investeringstoets wordt uitgewerkt, die als «instrument of last resort» kan dienen tegen nationale veiligheidsrisico's bij overnames en investeringen. In de uitwerking wordt ook gekeken naar overkoepelende «parapluwetgeving» waar bestaande en toekomstige sectorale wetgeving goed op aansluit. Daarnaast wordt bezien hoe de risico's bij inkoop en aanbesteding bij de overheid en binnen de vitale infrastructuur beter beheerst kunnen worden. Er wordt proactief en in samenwerking met de sector ingezet op beperking van ongewenste technologieoverdracht door het verscherpen van toezicht op academisch onderzoek en onderwijs voor studenten en onderzoekers uit risicolanden.

Enerzijds maakt het kabinet daarbij gebruik van bestaande wet- en regelgeving, anderzijds zullen er nieuwe maatregelen genomen moeten worden zoals in de vorm van een brede kennisregeling.

Risico- en Crisisbeheersing

Het kabinet wil dat Nederland op alle niveaus toegerust is en blijft om risico's en crises te beheersen en voorkomen. In het kader van de Agenda Risico- en Crisisbeheersing wordt in 2020 onder andere de evaluatie van de Wet veiligheidsregio's afgerond en wordt samen met de betrokken publieke en private veiligheidspartners gewerkt aan meer eenheid, samenhang en effectiviteit van de voorbereiding op de crisisaanpak van actuele dominante risico's en dreigingen zoals genoemd in de Nationale Veiligheid Strategie. Dit doen we door het actualiseren, aanpassen en het beoefenen van de plannen, onder meer voor ICT-incidenten. In aansluiting daarop zet het kabinet samen met de veiligheidsregio's in op een versteviging van de bovenregionale en grensoverschrijdende samenwerking en toekomstbestendige risico- en crisiscommunicatie, waarbij aandacht is voor verminderd zelfredzamen en verbetering van de crisisbeheersing in Caribisch Nederland.

Modernisering brandweerzorg

In de brandweerzorg zal in 2020 bijzondere aandacht zijn voor het behoud en werving van personeel en voor vakbekwaamheidseisen. Ook komt er een toekomstverkenning voor een nieuw brandweerstelsel met ruimte voor vrijwilligers. In de regelgeving voor opkomsttijden wordt met behoud van de kwaliteit van brandweerzorg meer rekening gehouden met gebiedsspecifieke kenmerken, zoals bevolkingsdichtheid en concentraties van industriële bedrijvigheid.

2.1.3 Migratie

Het Nederlandse migratiebeleid is verwoord in de in 2018 gepresenteerde Integrale migratieagenda. In 2020 worden de beleidsvoornemens uit deze agenda voortgezet.

Robuuste inrichting migratieketen

Voor de asielketen wordt extra geld beschikbaar gesteld, in 2020 € 134 mln. De IND krijgt extra middelen voor een stabieler financieel- en personeelsbeleid en om de achterstanden bij de behandeling van asielaanvragen in te lopen. De inzet van het kabinet is dat de IND uiterlijk in 2021 in staat is om tenminste 90% van de zaken binnen de wettelijke termijn af te doen. De benodigde middelen voor de andere organisaties in de keten, passend bij de financiering van de IND, zijn ook bij voorjaarsnota toegevoegd. De stabielere financiering moet voor de keten als geheel leiden tot een efficiënter migratieproces.

Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel (GEAS)

Ook na de installatie van de nieuwe Europese Commissie in het najaar van 2019 zal migratie hoog op de Europese en nationale agenda blijven staan. Het is onzeker hoe de nieuwe commissie opvolging geeft aan de eerdere GEAS voorstellen. Dit geldt ook voor het grote knelpunt: de herziening van de Dublin Verordening en de daarin vervatte herverdeling van asielzoekers. Nederland blijft zich verder inzetten voor een herziening van EU wet- en regelgeving zodat die beter tegemoet komt aan de actualiteit, zoals de toegenomen secundaire migratie, en legt nadruk op thema's als betrouwbare en volledige registratie bij inreis, een goede grensprocedure, terug- en overnameverplichtingen van derde landen, het effectief voorkomen van secundaire stromen, en het tegengaan van overlast.

Versterking capaciteit grensbeheer

De capaciteit van de Koninklijke Marechaussee (KMar) wordt verder versterkt met het oog op de effectieve bescherming van de buitengrenzen. Dit is nodig vanwege de hedendaagse dreigingen en groeiende passagiersstromen.

Nederland gaat illegale immigratie tegen en vergroot de veiligheid binnen het Schengengebied door de informatie-uitwisseling tussen landen verder te verbeteren. De implementatie van zeven Europese verordeningen, waarbij in 2020 de nadruk ligt op de implementatiewerkzaamheden voor de realisatie van EES (Entry-Exit System) en ETIAS (European Travel Information and Authorization System), zorgt voor aanpassingen in bestaande systemen en de introductie van nieuwe systemen die in 2022 (EES) en 2023 (ETIAS) gereed moeten zijn. Door EES wordt bijvoorbeeld de inreisstempel gedigitaliseerd met als doel te weten of iemand te lang (langer dan de toegestane 90 van de 180 dagen) in het Schengengebied verblijft.

Flexibiliteit en effectiviteit van de asielketen

Om de flexibiliteit en de effectiviteit van de asielketen te vergroten worden verschillende maatregelen genomen. De aanmeldfase en de inhoudelijke beoordeling van het asielrelaas worden vernieuwd. Door in de procedure het onderscheid te maken tussen asielzoekers met een grote kans op rechtmatig verblijf en diegenen die dat niet hebben en in aanmerking komen voor vertrek kan het proces sneller worden doorlopen. De tijd tot een beslissing kan al worden benut voor inburgering of voor de voorbereiding op vertrek. De stapeling van asielaanvragen wordt tegengegaan door herhaalde aanvragen sneller te behandelen en eerder af te doen.

In Budel komt een gemeenschappelijke vreemdelingenlocatie waar alle ketenpartners zijn gehuisvest en waar het gehele vernieuwde asielproces wordt uitgevoerd. Dat bevordert de samenwerking en versnelt het proces. Asielzoekers hoeven daardoor minder te verhuizen.

Minder overlast en illegaliteit, meer terugkeer

Vreemdelingen hebben rechten, maar zij dienen zich ook aan de rechtsregels te houden. Een beperkte groep vreemdelingen veroorzaakt disproportionele overlast. De gecoördineerde aanpak in de vreemdelingenketen en de strafrechtsketen zal in 2020 onverkort doorgang vinden, waarbij steeds wordt gekeken of aanvullende maatregelen noodzakelijk en mogelijk zijn.

De pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) wordt in 2020 doorgezet waarbij de lokale samenwerking verder wordt geïntensiveerd om illegaliteit tegen te gaan en terugkeer te bevorderen. Veel gemeentelijke Bed Bad Brood-voorzieningen zullen gaandeweg worden gesloten waarbij die gemeenten gebruik gaan maken van het LVV-netwerk. Eind 2020 wordt de onafhankelijke evaluatie van de pilots gestart.

Buiten de EU zet JenV zich samen met BZ en andere partners, zowel bilateraal als in EU-verband, in om de migratiesamenwerking met prioritaire landen van herkomst en transit te versterken met het doel de illegale instroom naar Nederland en de EU te verminderen en de terugkeersamenwerking te bevorderen door o.a. de opvang en bescherming van vluchtelingen in de regio te versterken, illegale migratie en mensensmokkel aan te pakken en de capaciteit van belangrijke landen te versterken om migratie beter te managen.

Kennismigratie

Het aantrekken van internationaal talent blijft een prioriteit voor Nederland. In 2020 treedt een verblijfsregeling in werking die jonge, innovatieve bedrijven in staat stelt essentieel buitenlands personeel aan te nemen op basis van een verlaagd salariscriterium in combinatie met een klein aandeel in het bedrijf. Met deze regeling maken we het mogelijk dat jonge startups die nog geen hoge (kennismigranten)salarissen kunnen betalen, toch ook internationaal talent kunnen aannemen.

2.2 Prestatie-indicatoren Veiligheidsagenda

In de Veiligheidsagenda hebben de Minister van JenV, het college van procureurs-generaal en de regioburgemeesters doelstellingen geformuleerd voor de periode 2019-2022. Deze Veiligheidsagenda is complementair aan de lokale veiligheidsagenda's. In onderstaande tabel worden de prestatie-indicatoren omtrent de belangrijkste thema's gepresenteerd. Een uitgebreide toelichting evenals de definities van de indicatoren zijn te vinden in de Veiligheidsagenda 2019-2022.⁸

¹    De norm voor de meerjarige afspraken op het gebied van de ondermijnende criminaliteit en de cybercrime worden pas aan het einde van het jaar 2019 vastgesteld.

²    Er zal gestreefd worden naar een jaarlijkse toename van complexe onderzoeken en interventies, waarbij 2019 het referentiejaar zal zijn. Gedurende de looptijd van deze agenda zal op deze elementen gemonitord worden.

2.3 Belangrijkste beleidsmatige mutaties

De onderstaande tabellen bevatten de belangrijkste mutaties voor respectievelijk de uitgaven en ontvangsten sinds de ontwerpbegroting 2019. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen mutaties bij nota van wijziging, bij Voorjaarsnota 2019 en bij Miljoenennota 2020. De mutaties die groter zijn dan € 10 mln. worden toegelicht en, indien politiek relevant, worden ook kleinere mutaties toegelicht.

Tabel 2.3.1 Belangrijkste beleidsmatige uitgavenmutaties (Bedragen x € 1.000)

Toelichting op de tabel

Bij het Regeerakkoord zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor de JenV-begroting. Deze middelen zijn in afwachting van bestedingsplannen gereserveerd op de Aanvullende Post van de rijksbegroting. Bij de nota van wijziging op de Ontwerpbegroting 2019 zijn de middelen vermeld bij de mutaties 1 tot en met 4 overgeheveld van de Aanvullende Post naar de JenV-begroting.

• 1. 

  B5 Regeerakkoord Politie

De Minister, korpschef en de vakbonden hebben in 2018 een nieuwe cao politie afgesloten. In het kader van afspraken rondom goed werkgeverschap, zijn middelen overgeheveld naar de JenV-begroting van de Aanvullende Post van de rijksbegroting. Dit betreft in 2019 € 12,6 mln. en voor de jaren daarna structureel € 21,1 mln.

• 2. 

  B12 Ondermijningsbestrijdingsfonds

Er is incidenteel € 100 mln. van de Aanvullende Post van de rijksbegroting naar JenV overgeheveld voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit.

• 3. 

  B6 Digitalisering werkprocessen strafrechtketen

In het Regeerakkoord is voor digitalisering van de werkprocessen in de strafrechtketen extra geld uitgetrokken. De middelen worden besteed aan verschillende projecten met als doel om papier uit de keten te krijgen, de dienstverlening te verbeteren en te investeren in de kernsystemen.

• 4. 

  B7 Extra capaciteit strafrechtketen

Deze middelen zijn bedoeld om de effecten van de investeringen bij de politie op de strafrechtketen op te vangen en om de strafrechtketen efficiënt en effectief in te kunnen richten. De investeringen bij de politie leiden naar verwachting tot meer strafzaken. Deze zaken moeten worden opgevolgd door de partners in de strafrechtketen, zoals het Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, het NFI en de executieketen.

• 5. 

  B5 Regeerakkoord Politie

De Politie heeft bij het Regeerakkoord structureel extra middelen gekregen voor verschillende te nemen maatregelen. Deze middelen zijn in afwachting van bestedingsplannen gereserveerd op de Aanvullende Post van de rijksbegroting. JenV heeft bij de eerste suppletoire begroting 2019 voor 2019 € 37,2 mln, en vanaf 2020 meerjarig € 60,9 mln. ontvangen vanuit de Aanvullende Post voor o.a. de doeleinden terugdringen arbeidsverzuim en centraliseren arrestantenzorg. Ook wordt een deel ingezet voor JenV brede problematiek.

• 6. 

  De Rechtspraak

Door het uitblijven van baten van het inmiddels stopgezette digitalise-ringsprogramma «Kwaliteit en Innovatie» en vanwege de autonome daling bij de meeste zaakscategorieën wordt bij de rechtspraak over 2019 een tekort verwacht van ongeveer € 50 mln. Om die reden is € 50 mln. toegevoegd aan de bijdrage voor de rechtspraak.

• 7. 

  Rechtsbijstand

Doordat het wetsvoorstel duurzaam stelsel rechtsbijstand niet in procedure is gebracht, worden de ingeboekte besparingen vanaf 2022 gecompenseerd. Daarnaast zijn er meevallers volgend uit de raming van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ). Per saldo blijft als gevolg van een kasschuif over de jaren 2019 tot en met 2024 het budget voor rechtsbijstand gelijk.

• 8. 

  Terugdraaien restant taakstelling OM

De algemene efficiencytaakstelling van Rutte II kende een oplopende reeks tot en met het jaar 2018. Ten tijde van het opstellen van de begroting 2016 is voor het OM vastgesteld dat deze taakstelling niet in deze tijdspanne kon worden gerealiseerd en is de periode waarin de taakstelling is ingeboekt verlengd naar 2020. Het restant van deze taakstelling van het OM wordt structureel teruggedraaid.

• 9. 

  B6 Digitalisering werkprocessen strafrechtketen

JenV ontvangt bij de eerste suppletoire begroting voor 2019 € 39,6 mln. aflopend naar € 24 mln. in 2022 vanaf de Aanvullende Post. In 2019 wordt € 19,6 mln. aangewend voor digitalisering van de executiefase van de strafrechtketen en de vernieuwing van kernsystemen voor de gehele keten. De overige middelen worden ingezet voor dekking van tekorten in de justitiële ketens. Zie ook post 3.

• 10. 

  Prognosemodel justitiële ketens (PMJ)

De uitgaven worden in het jaar 2019 totaal met € 49,0 mln. (in 2020 met € 93,3 en in 2021 met 80,2 mln.) verhoogd, omdat de meest recente uitkomsten van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) per saldo tekorten laat zien. Zie ook uitgavenmutatie 32 en ontvangstenmutatie 1.

• 11. 

  Ramingsbijstelling/dekking problematiek JenV

Er zijn maatregelen genomen om diverse tegenvallers te dekken waaronder het afromen van het eigen vermogen boven de 5% bij de agentschappen, de inzet van de eindejaarsmarge 2018 en van de prijsbijstelling 2019. Ook zijn er verschillende incidentele meevallers aangewend ter dekking van de problematiek. Zie ook ontvangsten.

• 12. 

  Kasschuif DJI frictiekosten

De kasschuif van € 77,1 mln. is bedoeld ter financiering van de frictiekosten van de capaciteitsafbouw van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Hiermee kunnen onder meer de frictiekosten van de sluiting van vier gevangenislocaties worden gefinancierd, zoals aangekondigd in de brief capaciteitsmaatregelen DJI⁹ en de capaciteitsafbouw van JJI's, zoals aangekondigd in de brief aanpak jeugdcriminaliteit¹⁰.

• 13. 

  Asiel: COA herijkingsreeks ODA oud en nieuw (non-Oda)

De toerekening aan official development assistance (ODA) van de kosten van de eerstejaarsopvang van asielzoekers wordt met ingang van 2019 conform de verduidelijkte richtlijn van OESO-DAC herijkt. Dit leidt er onder meer toe dat de kosten voor vastgoed en overhead niet meer mogen worden toegerekend en kosten voor rechtsbijstand, tolken IND en voorlichting wel. Voorts wordt de toerekening voor de eerstejaars asielopvang voortaan op individueel niveau bepaald. Daarnaast wordt een verbetering van de toerekeningsystematiek doorgevoerd. In de nieuwe systematiek wordt de raming gebaseerd op de verwachte bezetting in het Centraal Orgaan opvang Asiel (COA) in plaats van de asielinstroom. Dit leidt tot een transparantere, schokbestendigere en doelmatigere toerekening. Gevolg van deze herijking is dat per saldo minder kosten mogen worden toegerekend aan ODA. Deze lagere toerekening wordt éénmalig generaal gedekt en toegevoegd aan de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). Deze herijkingsreeks (non-ODA) wordt ook op de JenV-begroting inzichtelijk gemaakt en moet worden bezien in samenhang met de posten COA non-ODA en COA mutatie VJN (ODA).

• 14. 

  Asiel: COA mutatie VJN (ODA)

De nieuwe systematiek voor de ODA-toerekening leidt tot aanpassing van de stand van de ODA-toerekening voor de eerstejaars asielopvang. Zie toelichting bij de COA herijkingsreeks ODA oud en nieuw (non-ODA). Dat leidt tezamen met de nieuwe Meerjaren Productie Prognose (MPP) tot aanpassing van de ODA-toerekening.

• 15. 

  Asiel: COA non-Oda

De ramingsbijstelling naar aanleiding van de MPP en de stabielere financiering voor het COA leidt tot een verhoging van de uitgaven voor het COA. Deze reeks voor het COA moet worden bezien in relatie tot de volgende posten: COA mutatie VJN (ODA) en de COA herijkingsreeks ODA oud en nieuw (non-ODA). Tezamen zorgen deze drie mutaties voor de benodigde verhoging van het budget voor COA.

• 16. 

  Asiel: IND basisfinanciering

Het kabinet stelt extra middelen ter beschikking voor de stabiele financiering van de asielketen, waaronder voor de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND).

• 17. 

  Asiel: IND MPP

De ramingsbijstelling op basis van de MPP wordt tot en met 2021 verwerkt.

• 18. 

  Asiel: Nidos MPP

Op basis van de MPP-raming wordt voor Nidos een lagere bezetting verwacht. De uitgaven aan Nidos worden daarop aangepast.

• 19. 

  Asiel: Oda-toerekening

Vanwege de hogere asielinstroom in 2018 is de ODA-toerekening naar boven bijgesteld. JenV ontvangt € 24,7 mln. van de begroting van BHOS.

• 20. 

  Asiel: uitvoeringskosten kinderpardon

Eind januari 2019 heeft het kabinet besloten tot een herbeoordeling van alle personen wiens aanvraag voor de Definitieve Regeling Langdurig Verblijvende is afgewezen op grond van het meewerkcriterium. De kosten voor deze herbeoordeling door IND en DT&V bedragen € 12,9 mln.

• 21. 

  Brexit middelen IND

De in het voorjaar 2018 gereserveerde middelen voor de IND zijn nu beschikbaar gesteld voor de afhandeling van de aanvragen voor een verblijfsvergunning door Britse onderdanen naar aanleiding van de Brexit.

• 22. 

  Eindejaarsmarge Eurojust

De technische verrekening met het Rijksvastgoedbedrijf van de egalisatie-regeling heeft in 2018 niet plaatsgevonden. Door middel van de eindejaarsmarge worden de gelden toegevoegd aan 2019, zodat verrekening dit jaar alsnog kan plaatsvinden.

• 23. 

  Eindejaarsmarge

De eindejaarsmarge 2018 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd en is ingezet om de uitvoeringproblematiek meerjarig te dekken.

• 24. 

  Prijsbijstelling 2019

De prijsbijstelling 2019 wordt tot en met 2024 ingezet voor dekking van JenV-brede Problematiek.

• 25. 

  Loonbijstelling 2019

De loonbijstelling 2019 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd en is vervolgens verdeeld naar de desbetreffende artikelen.

• 26. 

  Desaldering bijzondere bijdragen politie

Een deel van de interne problematiek, die na de voorjaarsnotabesluit-vorming op de JenV-begroting resteerde, wordt gedekt door over drie jaren in totaal € 32,4 mln. aan bijzondere bijdragen van de politie te desalderen. Deze wel beschikbare maar nog niet uitgegeven middelen komen niet meer tot besteding binnen het doel waarvoor ze zijn toegekend. Zie ook ontvangsten.

• 27. 

  Budgetwijziging Recherche Samenwerkingsteam (RST)

Het Protocol Recherchesamenwerking is hernieuwd¹¹ en is op 27 juli 2019 in de Staatscourant gepubliceerd (Stcrt. 2019, 38964). De 4 landen hebben hierin afspraken vastgelegd over taakgebieden, een herinrichting, het sturingsmodel en informatiedeling van het RST. De herziening van het protocol bood tegelijkertijd een kans voor de verduurzaming van de inzet. Om deze verduurzaming mogelijk te maken wordt het budget voor 4 jaar overgeboekt naar JenV. Hiermee wordt ook recht gedaan aan de Politiewet 2012, die bepaalt dat er tussen de politie en de Minister van JenV een gesloten systeem van financiering bestaat. Dit heeft geen gevolgen voor beleidsverantwoordelijkheid van de Staatssecretaris van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties.

• 28. 

  Recherchecapaciteit en bestrijding ondermijning (Nationale Politie) Zoals vastgelegd in de Rijkswet Politie van Curagao, van Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba¹² en het Protocol Recherchesamenwerking heeft het Recherche Samenwerkingsteam (RST) de taak om zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden, als ook criminaliteit die een ernstige inbreuk maakt op de rechtsorde. Daarnaast verricht het RST de afhandeling van internationale rechtshulpverzoeken op dit gebied. Het RST werkt onder gezag van de lokale Openbaar Ministeries.

Het RST, de Openbaar Ministeries en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie zetten zich met een gemeenschappelijke aanpak in op bestrijding van ondermijning in Sint Maarten en Curagao. De inzet hierop is in 2018 gecontinueerd tot en met 2021. Zo wordt met name de aanpak van ondermijning en high impact crimes versterkt. De hiervoor beschikbare middelen worden overgeheveld van de Koninkrijksrelaties-begroting naar de JenV-begroting.

• 29. 

  De Rechtspraak

Door het uitblijven van baten van het inmiddels stopgezette digitalise-ringsprogramma «Kwaliteit en Innovatie» en vanwege de autonome daling bij de meeste zaakscategorieën kampt de Rechtspraak met een structureel tekort. Er zijn door het Kabinet extra middelen beschikbaar gesteld om de rechtspraak financieel gezond te maken. Deze middelen maken onderdeel uit van het Prijsakkoord 2020-2022 met de Rechtspraak.

• 30. 

  Kasschuif ondermijningsfonds (B12)

Betreft een verdeling van de incidentele gelden voor de versterking van de aanpak van ondermijnende criminaliteit over de jaren, op basis van de meerjarige versterkingsplannen van betrokken regionale en landelijke partners.

• 31. 

  Kasschuif MH-17

Er is een kasschuif gedaan van de jaren 2020 tot en met 2023 naar 2019 ter dekking van de in 2019 benodigde middelen aan voorbereidingskosten ten behoeve van het proces rondom de vervolging en berechting van de MH-17 verdachten.

• 32. 

  Prognosemodel justitiële ketens (PMJ)

De uitgaven worden met deze mutatie in het jaar 2020 met € 28,4 en in 2021 met € 21,8 mln. verhoogd op basis van de meest recente uitkomsten van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ). Te samen met de verhoging bij post 10 bedraagt de bijstelling voor het jaar 2020 in totaal € 121,8 mln. Van dit bedrag heeft € 117,3 mln. betrekking op een toename van de gewenste capaciteit bij DJI. Hierbij is een onderscheid te maken naar € 25,1 mln. gevangeniswezen en € 92,1 mln. en forensische zorg (€ 27,6 mln. TBS, € 58,9 mln OFZ en € 5,6 mln PPC).

• 33. 

  Hogere bezetting DJI gevangeniswezen

Hiermee wordt de tegenvaller door hogere bezetting dan verwacht binnen het gevangeniswezen van de Dienst Justitiële Inrichtingen gedekt.

• 34. 

  Verkenning invulling vrijheidsbeneming justitiële inrichting Hiermee wordt financieel uitvoering gegeven aan de maatregelen uit de brief van 28 juni jl. inzake investeren in maatwerk en afbouw van overcapaciteit binnen de jeugdinrichtingen van DJI (Kamerstukken II, 2018/19, 28 741-53).

• 35. 

  Asiel: IND doelmatigheidskorting

De IND heeft nu een stabiele financiering waardoor er gewerkt kan worden aan doelmatigheid. Het betreft een korting van 0,75% per jaar vanaf 2020.

• 36. 

  Invulling taakstelling JenV

Vanaf 2020 is de bestaande taakstelling voor het structurele niveau ingevuld door een ramingsbijstelling op de uitgaven en op de ontvangsten waaronder afpakopbrengsten.

• 37. 

  Overheveling individueel keuzebudget (IKB)

In de cao-rijk zijn afspraken gemaakt over het invoeren van een Individueel Keuzebudget. Naar verwachting leidt dit tot € 39,7 mln. hogere uitgaven.

• 38. 

  Meevaller WSNP en Wbtv

Het totaalbedrag € 20,5 mln. is opgebouwd uit de mutaties Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP, € 19,7 mln.) en Wet beëdigde tolken en vertalers (Wbtv, € 0,8 mln.). De Wsnp vergoedingensystematiek is zodanig opgesteld, dat ervan uit wordt gegaan dat de daadwerkelijke betaling van de in een bepaald jaar gestarte Wsnp-zaken binnen 6 jaar plaatsvindt. Deze Wsnp vergoedingensystematiek is door de RvR herijkt. Het blijkt over de periode 2013-2018 dat JenV een beperkter incassorisico heeft dan waarvoor nu de afgelopen jaren rekening mee is gehouden.

Door het naar beneden bijstellen van het totaal aan Wsnp-verplichtingen resteert eenmalig een bedrag van circa € 19,7 mln. De uitvoeringskosten Wbtv zijn lager dan begroot, hierdoor resteert een eenmalig bedrag van circa € 0,8 mln. Deze middelen zijn ingezet als dekking voor de JenV-brede problematiek. Zie ook ontvangsten.

Miljoenennota 2020/ Ontwerpbegroting 2020

Toelichting op de tabel

• 1. 

  Prognosemodel Justitiële ketens (PMJ)

De ontvangsten worden in het jaar 2020 verlaagd met € 33,3 mln. op basis van de meest recente uitkomsten van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ). Het betreft een verlaging van de geraamde ontvangsten griffierechten met € 23 mln. en een verlaging van de ontvangen administratiekostenvergoeding van € 10,2 mln.

• 2. 

  Ramingsbijstelling/dekking problematiek JenV

Er zijn maatregelen genomen om diverse tegenvallers te dekken waaronder het afromen van het eigen vermogen boven de 5% bij de agentschappen, de inzet van de eindejaarsmarge 2018 en van de prijsbijstelling 2019. Ook zijn er verschillende incidentele meevallers aangewend ter dekking van de problematiek. Zie ook uitgaven.

• 3. 

  Inzet Asielreserve

De resterende middelen in de asielreserve worden ingezet ter dekking van de interne JenV problematiek.

• 4. 

  Desaldering bijzondere bijdragen politie

Een deel van de interne problematiek, die na de voorjaarsnotabesluit-vorming op de JenV-begroting resteerde, wordt gedekt door over drie jaren in totaal € 32,4 mln. aan bijzondere bijdragen van de politie te desalderen. Deze wel beschikbare maar nog niet uitgegeven middelen komen niet meer tot besteding binnen het doel waarvoor ze zijn toegekend. Zie ook uitgaven.

• 5. 

  Meevaller WSNP (Wet schuldsanering natuurlijke personen)

Het totaalbedrag € 20,5 mln. is opgebouwd uit de mutaties Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP, € 19,7 mln.) en Wet beëdigde tolken en vertalers (Wbtv, € 0,8 mln.)

De Wsnp vergoedingensystematiek is zodanig opgesteld, dat ervan uit wordt gegaan dat de daadwerkelijke betaling van de in een bepaald jaar gestarte Wsnp-zaken binnen 6 jaar plaatsvindt. Deze Wsnp vergoedingensystematiek is door de RvR herijkt. Het blijkt over de periode 2013-2018 dat JenV een beperkter incassorisico heeft dan waarvoor nu de afgelopen jaren rekening mee is gehouden. Door het naar beneden bijstellen van het totaal aan Wsnp-verplichtingen resteert eenmalig een bedrag van circa € 19,7 mln. De uitvoeringskosten Wbtv zijn lager dan begroot, hierdoor resteert een eenmalig bedrag van circa € 0,8 mln. Deze middelen zijn ingezet als dekking voor de JenV-brede problematiek. Zie ook uitgaven.

• 6. 

  Verhoging raming afpakopbrengsten

De raming van de afpakopbrengsten wordt vanaf 2020 structureel verhoogd en per jaar op hetzelfde niveau gebracht. JenV draagt een deel van het risico als de raming niet wordt gerealiseerd.

2.4 Overzicht niet-juridisch verplichte uitgaven

bijdrage aan ongewenste    1.000

buitenlandse financiering

Diversen    3.849

37    Migratie    1.225.447    99%    11.113    1% incidentele opdrachten ten    1.615

behoeve van de versterking van de vreemdelingenketen

2.5 Meerjarenplanning beleidsdoorlichtingen

Tabel 2.5.1. Planning beleidsdoorlichtingen

32.2 Optimale randvoorwaarden doelmatig en doeltreffend rechtsbestel (Rechtspraak)    U

¹    Wegens huidige opvolging van omvangrijke aanbevelingen uit bijvoorbeeld het rapport van de Commissie Evaluatie Politiewet 2012, en wegens lopende trajecten en onderzoeken die relevant zijn voor de beleidsdoorlichting, is een beleidsdoorlichting in 2021 zinvoller dan in 2020. Uw Kamer wordt in 2020 over de scope van de beleidsdoorlichting geïnformeerd conform de motie Harbers (Kamerstuk 34 000, nr. 36.).

²    https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/07/04/tk-bijlage-1-overige-moties-en-toezeggingen

2.6 Overzicht Risicoregelingen

Inkoop Max

In de stand is de meerjarige verplichting opgenomen die JenV heeft aan de politie, in het kader van het prepensioen en levensloopregeling (Inkoop Max regeling). De verplichtingen die hieruit voortvloeien zijn gerelateerd aan het bedrag dat als vordering in de jaarrekening van de politie wordt opgenomen¹³.

Faillissementscuratoren

De garantstellingsregeling faillissementscuratoren (GSR) biedt curatoren de mogelijkheid om in faillissementen waarin sprake lijkt te zijn van kennelijk onbehoorlijk bestuur, maar in de boedel onvoldoende middelen aanwezig zijn, toch onderzoek te kunnen doen of een procedure te starten om onrechtmatig aan de boedel onttrokken gelden en goederen terug te halen. De GSR wordt onder het rijkskader voor garantieregelingen gebracht. Dit betekent onder meer de invoering van een premie gefinancierde begrotingsreserve. In 2017 is de Tweede Kamer geïnformeerd dat de motie Gesthuizen c.s. in uitvoering is genomen¹⁴. Hiertoe wordt de mogelijkheid en wenselijkheid van uitbreiding van de Garantstellingsregeling Curatoren 2012 onderzocht, waarbij tevens modellen voor bekostiging zullen worden bezien, gegeven de budgettaire kaders. De curatorenverenigingen zijn om hun visie gevraagd. In 2018 is het WODC onderzoek naar de effectmeting GSR gestart. Dit wordt in 2019 afgerond, waarna de regeling zal worden herzien. Bij de uitgaven in het «overzicht uitgaven en ontvangsten garanties» betreft het de opdrachten tot betaling.

Hypothecaire leningen aan JJI's

Het feitelijk risico van de verleende garanties aan particuliere jeugdinrichtingen betreft borgstellingen ten behoeve van het restantbedrag van leningen die particuliere inrichtingen zijn aangegaan ter financiering van de gebouwen. Zonder garantie verlening was het niet mogelijk tegen gunstige condities dergelijke leningen bij externe financiers af te sluiten. Omdat DJI de kapitaalslasten van de betreffende leningen bovennormatief vergoedt aan de inrichtingen was het uit efficiencyoverwegingen van belang dat de leningen tegen een zo gunstig mogelijk rentepercentage konden worden afgesloten.

• 3. 

  BELEIDSARTIKELEN

3.1 Artikel 31. Politie

Algemene doelstelling Rol en verantwoordelijkheid

Een veilige samenleving met behulp van een goed functionerende politieorganisatie.

De Minister heeft een financierende en regisserende rol ten aanzien van de politie. Hierbij zijn drie verantwoordelijkheden te onderscheiden:

• • 

  De eerste verantwoordelijkheid betreft de inrichting, werking en ontwikkeling van het politiebestel;

• • 

  De tweede verantwoordelijkheid betreft de bevoegdheden en het beheer ten aanzien van de politie. Onder deze beheersverantwoordelijkheid van de Minister¹⁵ valt het vaststellen van de begroting, de meerjarenraming, de jaarrekening, het beheersplan, het jaarverslag en de operationele sterkte. De korpschef is belast met de leiding en het beheer van de politie. De korpschef opereert binnen de kaders die de Minister stelt. De Minister kan de korpschef te allen tijde over alle beheeraangelegenheden algemene en bijzondere aanwijzingen geven;

• • 

  Tot slot stelt de Minister vanuit zijn beleidsverantwoordelijkheid, gehoord het College van procureurs-generaal en de regioburgemees-ters, ten minste eens in de vier jaar de landelijke beleidsdoelstellingen van de politie vast.

De Minister heeft ten aanzien van het politie- en brandweerkorps Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Caribisch Nederland) een financierende en regisserende rol. De beheersverantwoordelijkheid voor het politie- en brandweerkorps Bonaire, Sint Eustatius en Saba, berust bij hem.¹⁶

Beleidswijzigingen

Samen met de gezagsdragers en de politie werkt JenV in 2020 verder aan de doorontwikkeling en verbetering van de politie en het politiebestel. Het kabinet Rutte III investeert € 291 mln. structureel in de politie voor uitbreiding van de politiecapaciteit, flexibilisering van de politie, de werkomgeving en toe- en uitrusting van politiemensen. De politie wordt structureel uitgebreid met meer dan 1.100 FTE volledig opgeleide agenten, een continuering van de weg die in 2018 is ingeslagen.

In 2020 wordt uitvoering gegeven aan de Veiligheidsagenda 2019-2022, waarin concrete afspraken zijn gemaakt op het gebied van ondermijning, cybercrime, mensenhandel (inclusief online seksueel kindermisbruik) en executie. In de paragraaf 2.2. «Prestatie-indicatoren Veiligheidsagenda» van deze begroting worden de ambities op deze terreinen voor de komende jaren aangegeven.

De opsporing en gebiedsgebonden politie (GGP) worden in 2020 verder versterkt met de uitvoering van de Ontwikkelagenda's opsporing en GGP. Dit betreft onder andere de samenwerking tussen de opsporing en het basisteam bij de opgave «samenspannen tegen ondermijning», waarbij kleinschalige projecten worden georganiseerd voor de gezamenlijke aanpak van lokale ondermijning. Verder wordt gewerkt aan het vergroten van de kwaliteit van de politiemensen in de basisteams door het beter in positie brengen van de leiding van de teams en het beter laten aansluiten van het opleidingsniveau in de basisteams op de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Daarnaast wordt de administratieve lastendruk in de opsporing aangepakt. Onder andere door de top-10 irritaties aan te pakken (kortere termijn) en in de aanpak aan te sluiten bij de waarden van deze professional (middellange termijn).

Na de evaluatie van de Politiewet 2012 is de fase ingegaan van het ontwikkelen en verbeteren van de politie en het politiebestel. Dit gaat in overleg met de gezagsdragers en de politie. Daartoe wordt onder meer:

• • 

  Meer ruimte voor regionale en lokale sturing worden gerealiseerd.

• • 

  Het Landelijk Overleg Veiligheid en Politie verder worden ontwikkeld.

• • 

  De korpschef meer ruimte krijgen op het terrein van het beheer.

• • 

  Het toezicht beter en efficiënt worden vormgegeven.

• • 

  De bijstand wordt gemoderniseerd.

Een belangrijk deel van deze ontwikkeling kan binnen de vigerende Politiewet 2012. Waar nodig wordt een wetsvoorstel opgesteld voor de aanpassing van de Politiewet 2012.

In 2020 stijgen de lonen voor politiemedewerkers en worden onder andere programma's voor verbetering van loopbaanperspectief en veilig en gezond werken doorgezet. Ook worden de monitoringsoverleggen in 2020 voortgezet, waarin de Minister, de korpschef en de vakbonden spreken over de voortgang van de uitvoering van de afspraken. 2020 is het laatste uitvoeringsjaar van deze cao. Voorbereidingen voor een nieuwe cao worden in 2020 opgestart.

Met de beoogde inwerkingtreding van de Wijzigingswet meldkamers in 2020, werken veiligheidsregio's, politie, brandweer, KMar en ambulancediensten verder aan een toekomstbestendige inrichting van het meldka-merdomein. De meldkamers van de hulpdiensten worden op 10 locaties gerealiseerd (Drachten, Apeldoorn, Hilversum, Haarlem, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Bergen op Zoom, Den Bosch en Maastricht). Het beheer van de meldkamers wordt in 2020 overgedragen aan de politie waarbij een opbouwfase van 3 jaar is afgesproken om het beheer volledig in te richten.

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3.1.1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 31 (Bedragen x € 1.000)

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van de bijdragen ZBO's/RWT's heeft betrekking op uitgaven voor de politie en de Politieacademie op grond van wetgeving, de beheersovereenkomst met de politie voor de jaarlijkse exploitatiekosten van C2000 en de uitgaven voor internationale samenwerking. De juridisch verplichte opdrachten omvatten onder andere de meerjarige contracten met de telecomaanbieders in verband met tapkosten. Door onder andere deze contracten wijken de verplichtingen in de periode 2018-2019 af van de programma-uitgaven. Voor de periode 2020-2023 worden nieuwe contracten voorbereid.

 Toelichting op de instrumenten   31.2 Bekostiging politie

Bijdrage ZBO's en RWT's

Politie

De politie levert een belangrijke bijdrage aan het handhaven en vergroten van de veiligheid in Nederland. De politie ontvangt daartoe bijdragen van de Minister, op basis van artikel 33 van de Politiewet 2012. De algemene bijdrage wordt als lumpsumbudget ter beschikking gesteld aan de politie en komt volledig ten gunste van een adequate politiezorg. Het beleid is erop gericht de politie zoveel mogelijk flexibiliteit te geven om afgesproken doelen te realiseren. De algemene bijdrage bedraagt in 2020 ruim € 5,7 mld. Dit is inclusief de tranche 2020 van de regeerakkoord-gelden (€ 82 mln.), de extra gelden opvang tijdelijk effect uitstroom politie (€ 19 mln.) en de loonbijstelling politie 2019-2024 (€ 149 mln.).

Naast de algemene bijdrage worden bijzondere bijdragen gegeven voor een bepaald doel zoals de Dienst Speciale Interventies (€ 70,3 mln.), de teams verkeershandhaving (€ 49,4 mln.), digitalisering en cybercrime (€ 13,8 mln.), versterking van de gebiedsgerichte inzet politie (€ 9,9 mln.).

Daarnaast voert de politie een aantal taken uit die onder de verantwoordelijkheid vallen van het departement. Het gaat dan onder meer om het onderhoud van het communicatienetwerk C2000 en het uitzenden van politiefunctionarissen naar crisisgebieden. Deze taken worden apart begroot en verantwoord onder artikelonderdeel 31.3.

De politie voert een batenlastenstelsel. De personeelskosten voor de politie zijn voor 2020 geraamd op € 4,8 mld. Het overgrote deel zijn reguliere salariskosten van het operationele en niet-operationele personeel. Voor materiële kosten wordt ongeveer € 1,4 mld. begroot. Hiervan zijn de grootste posten huisvesting, vervoer, operationele kosten, beheer en verbindingen en automatisering.

Tabel 3.1.2 kengetal operationele sterkte politie

Bron: Jaarverslag 2018 en begroting politie 2020-2024 (bijlage 5, model D2)

De volledige begroting van de politie is als separate bijlage met de JenV-begroting meegezonden.

Politieacademie

De Politieacademie is verantwoordelijk voor het verzorgen van het politieonderwijs, de uitvoering van wetenschappelijk onderzoek en de invulling van de kennisfunctie. Het budget van de Politieacademie betreft de personele kosten van de leiding en de kosten voor extern onderzoek. Het overige personeel en de middelen zijn ondergebracht bij de politie. De bekostiging van het personeel en de middelen die door de korpschef ter beschikking worden gesteld aan de Politieacademie, is opgenomen in de algemene bijdrage aan de politie.

In het arbeidsvoorwaardenakkoord Politie 2018-2020 is structureel € 10,1 mln. beschikbaar gesteld voor flexibilisering, doorontwikkeling en innovatie van het Vakspecialistisch Politie Onderwijs, voor het meer kunnen opleiden op locatie en voor ophoging van de specialistische opleidingscapaciteit. Deze extra middelen worden onder meer aangewend ten behoeve van het meerjarig programma toekomstbestendig opspo-ringsonderwijs, dat de Politieacademie uitvoert in samenwerking met de politie.

De Politieacademie krijgt middelen uit de regeerakkoordgelden oplopend van € 2 mln. in 2018 tot € 16 mln. structureel vanaf 2022, om docenten aan te nemen en de huisvesting uit de breiden. In totaal komen er in het hele land in de jaren 2018-2024 circa 150 docenten bij.¹⁷

Bijdrage medeoverheden

BES brandweer- en politiekorps

De Minister is korpsbeheerder van het brandweer- en politiekorps Caribisch Nederland. Ter bekostiging van de personele en materiële uitgaven van deze korpsen wordt een bijdrage verstrekt. Het brandweerkorps investeert in de totstandkoming van het beheersplan 2020-2023 en het politiekorps in een herinrichtingsplan welk vervolgens dient te leiden tot een nieuw organisatie- en formatierapport. De uitwerking van deze plannen dient zijn beslag te krijgen in 2020 en volgende jaren. De jaarlijks vastgestelde begroting vormt de wettelijke grondslag voor de bekostiging van de beide korpsen van het Caribisch Nederland.

Opdrachten

Taptolken

Uit dit budget worden de taptolken gefinancierd die de politie inhuurt voor het beluisteren en vertalen van telefoon- of VoIP-gesprekken van verdachten.

31.3 Kwaliteit, arbeidsvoorwaarden en ICT politie Bijdrage ZBO's en RWT's

Internationale samenwerkingsoperaties

In opdracht van de Minister voert de politie activiteiten uit in het kader van internationale politiesamenwerking en de uitzending van politiefunctionarissen naar internationale (civiele) missies en operaties. In 2020 zal de politie onder andere een bijdrage leveren aan de NAVO-missie Resolute Support in Afghanistan en de EU-missie EULEX in Kosovo. De politie en de Koninklijke Marechaussee (KMar) maken waar mogelijk gebruik van elkaars faciliteiten. Politie en KMar hebben een gezamenlijk liaison-netwerk. De KMar levert een eigenstandige bijdrage aan de internationale politiesamenwerking en draagt vanuit Defensie bij aan uitzendingen.

Beheer meldkamers

In lijn met het wetsvoorstel Wijzigingswet meldkamers voert de politie vanaf 2020 het beheer uit van de meldkamers voor de hulpdiensten van politie, brandweer, ambulance en Koninklijke Mareschaussee. Aan de politie wordt hiertoe jaarlijks een bijzondere financiële bijdrage verstrekt. De financiële bijdrage komt tot stand door bijdragen van de hulpdiensten en is daarmee een multidisciplinaire financiële bijdrage voor de bekostiging van het beheer door de politie. Dit beheer betreft met name, facilitaire dienstverlening, huisvesting en het beheer van de ICT voorzieningen voor de meldkamers, waaronder het C2000 netwerk en het gemeenschappelijk meldkamersysteem. Om te kunnen voldoen aan de vereisten vanuit wet- en regelgeving en technologische ontwikkelingen, vindt op het beheer continue doorontwikkeling plaats. De politie voert dit beheer uit binnen de hoofdlijnen van beleid en beheer zoals vastgesteld in de multidisciplinaire governance structuur voor het beheer van de meldkamers. Binnen deze multidisciplinaire governance vinden integrale afwegingen plaats over de inzet van het beschikbare budget.

De toename vanaf 2020, van het budget voor de meldkamer betreft voornamelijk de overdracht van de budgetten van de hulpdiensten voor het beheer van de meldkamers, zoals door partijen overeengekomen in het Uitwerkingskader meldkamers.

Bijdrage aan medeoverheden

Bijdragen in het kader van de kwaliteit van de politiezorg Dit budget wordt gebruikt voor de ondersteuning van de regioburge-meesters in hun rol als overleg- en adviesorgaan voor de Minister in het kader van de Politiewet 2012.

Subsidies

Opsporing

Deze subsidie wordt verstrekt aan de onafhankelijke Stichting NL Confidential voor de exploitatie van de meldlijn Meld Misdaad Anoniem, zodat burgers makkelijker een bijdrage kunnen leveren aan de bestrijding van criminaliteit in Nederland. Deze begrotingsvermelding vormt de wettelijke grondslag voor de hier bedoelde subsidieverlening als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene Wet Bestuursrecht.

Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Politie (SAOP)

De Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Politie, het A&O fonds voor de sector politie, subsidieert, adviseert en registreert scholings-, arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsprojecten. Het primaire doel van de SAOP is het bevorderen van het goed functioneren van de arbeidsmarkt van de politie en het stimuleren van opleidingsactiviteiten. Dit doet de SAOP met behulp van een financiële bijdrage die zij op basis van arbeidsvoorwaardelijke afspraken ontvangt van de Minister. In afstemming met de politievakorganisaties en de politie is de jaarlijkse bijdrage van het Ministerie van JenV aan SAOP structureel verlaagd. In 2018 met € 3 mln. naar € 1,7 mln. en vanaf 2019 met € 1 mln. naar € 3,7 mln. structureel.

Opdrachten

Providers

De Staat heeft, op grond van de Regeling vergoeding kosten aftappen en gegevensverstrekking¹⁸, een overeenkomst gesloten met de grote telecomaanbieders. Deze overeenkomst wordt periodiek vernieuwd. De nieuwe overeenkomst voor de periode 2021-2024 wordt voorbereid.

Op grond van hoofdstuk 13 Telecommunicatiewet zijn telecomaanbieders verplicht om hun netwerken en diensten aftapbaar te maken en mee te werken aan aftappen en gegevensverstrekkingen over hun klanten. De Staat vergoedt bepaalde kosten die aanbieders in dit verband maken.

Ontvangsten

Een deel van de interne problematiek, die na de voorjaarsnotabesluit-vorming op de JenV-begroting resteerde, wordt gedekt door over drie jaren in totaal € 33 mln. aan bijzondere bijdragen van de politie te desalderen. Dit niet uitgegeven geld zou in beginsel ook niet meer tot besteding komen binnen het doel waarvoor het is toegekend.

3.2 Artikel 32. Rechtspleging en rechtsbijstand

Algemene doelstelling Rol en verantwoordelijkheid

Beleidswijzigingen

Een doeltreffend en doelmatig rechtsbestel.

Als stelselverantwoordelijke schept de Minister voor Rechtsbescherming optimale voorwaarden voor het in stand houden en verbeteren van een goed en toegankelijk rechtsbestel. De Minister heeft:

• • 

  Een financierende rol voor de rechtspraak. De Minister houdt toezicht op het beheer en is de werkgever voor de rechterlijke macht;

• • 

  Een financierende rol voor de Raad voor Rechtsbijstand, het Bureau Financieel Toezicht en het Register beëdigde tolken en vertalers.¹⁹ Hij is verantwoordelijk voor het wettelijk kader waar binnen tolken, vertalers, advocaten, notarissen, gerechtsdeurwaarders en andere zelfstandige professionals binnen het justitiële domein opereren;

• • 

  Een stimulerende rol voor alternatieve geschillenbeslechting en schuldsanering. Ten aanzien van de schuldsanering is hij verantwoordelijk voor het wettelijke traject van de schuldsaneringsregeling, de faillissementsrechters en de bewindvoerders.²⁰

Ontwikkelingen Rechtspraak

Aan de digitalisering in het civiele recht en het bestuursrecht wordt invulling en uitvoering gegeven langs de lijnen van het in november 2018 gereed gekomen basisplan digitalisering. Recentelijk is een wetsvoorstel in consultatie gegaan om de griffierechten voor vorderingen tot € 5.000,-te verlagen. Dit gebeurt budgetneutraal door tarieven bij hogere vorderingen te verhogen. Met een ander wetsvoorstel wordt het de gerechten gemakkelijker gemaakt om onderling bijstand te verlenen. Om de rechtspraak maatschappelijk effectiever te maken, vinden bij de gerechten diverse experimenten plaats (buurt, schulden, multi-problematiek, echtscheidingen). Steeds duidelijker wordt wat wel of niet werkt. Op basis daarvan worden keuzes gemaakt over welke werkwijzen breder toegepast kunnen worden.

Implementatie invoering intensivering rechtsbijstand bij ZSM Er is in 2018 een business case opgesteld hoe de rechtsbijstand in ZSM-zaken te intensiveren. Dit houdt in dat in alle zaken die via ZSM worden gerouteerd, naast de reeds bestaande wettelijk verankerde vormen van rechtsbijstand (Salduz, bij politieverhoor en bij inverzekeringstelling), een vorm van consultatiebijstand en rechtsbijstand bij OM-afdoening zal worden verleend. Dit kan ook bij verdachten die in eerste instantie aangeven geen rechtsbijstand te willen. In 2019 wordt hiermee geëxperimenteerd in twee regio's. Het voornemen is om daarna het traject uit te breiden naar andere regio's. Voor de intensivering van rechtsbijstand in ZSM-zaken is jaarlijks € 10 mln. begroot binnen het totale budget voor gefinancierde rechtsbijstand.

Stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand

In 2020 gaan we verder met de gefaseerde aanpak voor de herziening van het stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Met de praktijk werken we de contouren verder uit, zoals deze geschetst zijn in de Kamerbrief «contouren herziening stelsel gesubsidieerde rechtsbijstand»²¹. We faciliteren dit door onder andere subsidieregelingen in te zetten waarmee partners uit het veld pilots kunnen opzetten en uitwerken. Daarnaast worden diverse onderzoeken gedaan en worden businesscases uitgewerkt waarmee er in totaal een lerende aanpak is gecreëerd waarbij stap voor stap en proefondervindelijk aan een nieuw stelsel wordt gebouwd. Zo werken we toe aan een ander en nieuw stelsel waarin de overheid alle Nederlanders die (juridische) vragen of problemen hebben een route biedt naar een passend aanbod. Ook als ze niet genoeg draagkracht hebben.

Met meer oplossingen en minder procedures.

Het initiatiefvoorstel van Wet bescherming koopvaardij is begin 2019 door de Eerste Kamer aanvaard. Bij AMvB zal nader invulling worden gegeven aan het vergunningstelsel, toezicht etc. Bij de AMvB zullen de financiële gevolgen verder in kaart worden gebracht. Inwerkingtreding van de wet en nadere regelgeving zal in de loop van 2020 zijn.

In 2019 is gestart met een wijzigingstraject van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus (WPBR). Deze wet stamt uit 1997 en is aan aanpassing toe. Het wijzigingstraject zal in 2020 worden voortgezet.

Toekomstvisie juridische beroepen

In 2019 zijn met diverse spelers in de markt de ontwikkelingen nader geduid én is samen met hen nagedacht over de vraag wat deze ontwikkelingen betekenen voor regulering van de markt voor juridische dienstverlening. In 2020 worden op basis van de uitkomsten van deze verkenning -samen met partijen in de markt - voorstellen ontwikkeld om de regulering van de markt van juridische dienstverlening aan te passen.

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3.2.1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 32 (Bedragen x € 1.000)

32.3 Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel

De bedragen bij de instrumenten bijdragen en subsidies betreffen maxima die verleend kunnen worden aan de genoemde organisaties afhankelijk van de door hen ingediende (jaar)plannen.

Budgetflexibiliteit

Juridisch verplicht zijn de bijdragen aan ZBO's en RWT's. Dat geldt ook voor de bijdrage voor de kosten voor de rechtsbijstand in de vorm van toevoegingen en piketten (opdrachten) en de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak. Ook de opdrachten in het kader van de WSNP zijn volledig juridisch verplicht. Daarmee is 100% van de uitgaven die in de vorm van opdrachten worden gedaan juridisch verplicht.

De subsidies die op dit artikel worden verantwoord zijn geheel juridisch verplicht. Dit heeft in hoofdzaak betrekking op de subsidierelaties met de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC), de Nederlandse Vereniging voor de rechtspraak (NVvR), de Academie voor Overheidsjuristen en de Academie voor Wetgeving.

Toelichting op de instrumenten

32.1    Apparaatsuitgaven Hoge Raad

Hoge Raad (HR)

De Hoge Raad der Nederlanden is het hoogste rechtscollege in het Koninkrijk op het gebied van het civiele-, straf- en fiscale recht. De Hoge Raad bevordert de rechtseenheid en de rechtsontwikkeling. Ook kan hij rechtsbescherming bieden in de individuele zaken die aan hem worden voorgelegd. Hij doet dit door te beslissen op cassatieberoepen, die worden ingesteld om de raad te laten beoordelen of het gerechtshof - en in voorkomende gevallen de rechtbank - in zijn uitspraak het recht juist heeft toegepast en of de gegeven motivering deugdelijk is. Aan deze taken wordt tevens invulling gegeven door te beslissen op prejudiciële vragen in het civiele en fiscale recht en op vorderingen van de procureur-generaal bij de Hoge Raad tot cassatie in het belang der wet. De Hoge Raad en de procureur-generaal hebben daarnaast nog enkele bij wet opgedragen bijzondere taken.

32.2    Adequate toegang tot het rechtsbestel Bijdragen aan ZBO's en RWT's

Raad voor Rechtsbijstand (RvR)

Het betreft hier de financiering voor apparaatsuitgaven van de RvR. De RvR is belast met de uitvoering van de Wet op de rechtsbijstand, die er voor zorgt dat on- en mindervermogenden verzekerd zijn van toegang tot het rechtsbestel. Met ingang van begroting 2020 zijn de apparaatsuitgaven van de Raad voor Rechtsbijstand en het Juridisch Loket gesplitst weergegeven in de tabel 3.2.1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 32.

Bureau Financieel Toezicht (BFT)

Het Bureau Financieel Toezicht houdt financieel toezicht op notarissen en gerechtsdeurwaarders. Ook is het belast met het toezicht op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT).

De subsidie aan het Bureau Financieel Toezicht is verhoogd. De stijging van de uitgaven heeft te maken met de voorgenomen doorgroei naar aanleiding van de uitkomsten van de evaluatie van het BFT. De Kamer is hierover op 3 oktober 2018 geïnformeerd (kenmerk 2374161). Daarnaast is een deel van de verhoging bedoeld voor de waarborging van de continuïteit van de bestaande werkzaamheden.

Subsidies

Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC)

De SGC behandelt klachten van consumenten tegen ondernemers door middel van bindende adviezen. De SGC heeft op dit moment bijna 70 geschillencommissies die klachten in een groot aantal sectoren behandelen. De SGC ontvangt voor een deel van de kosten van de koepelorganisatie een subsidie van JenV. De geschillencommissies leveren met hun laagdrempelige werkwijze een belangrijke bijdrage aan duurzame geschiloplossing en vormen een alternatief voor de gang naar de rechter.

Stichting Het Juridisch Loket (hJL)

Het betreft hier de financiering voor apparaatsuitgaven van het Juridisch loket. Het Juridisch Loket is een advies- en doorverwijsinstelling voor eerstelijns rechtshulp, die ervoor zorgt dat on- en mindervermogenden verzekerd zijn van toegang tot het rechtsbestel.

Met ingang van begroting 2020 zijn de apparaatsuitgaven van de Raad voor Rechtsbijstand en het Juridisch Loket gesplitst weergegeven in de tabel 3.2.1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 32.

Overige subsidies

Dit betreft de subsidie die de SGC ontvangt voor de instandhouding van de commissie Algemeen (vangnetcommissie) ter uitvoering van de Implementatiewet buitengerechtelijke geschillenbeslechting consumenten.

Opdrachten

Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP)

Het bureau WSNP coördineert de uitvoering van de Wet schuldsanering en reguleert de kwaliteit van de bewindvoering, onder andere door het register WSNP en een helpdesk. Via het bureau WSNP wordt een bijdrage verstrekt aan de bewindvoerder die een schuldsaneringsprocedure naar behoren afwikkelt. Gespecialiseerde insolventierechters houden toezicht op de goede afwikkeling van de circa 9.700 nieuwe schuldsaneringen per jaar. De gemiddelde subsidie voor een schuldsaneringstraject bedraagt afgerond € 900,- over een periode van gemiddeld 3 jaar.

Toevoegingen Raad voor Rechtsbijstand

De Raad voor Rechtsbijstand verstrekt toevoegingen aan een advocaat of mediator voor de verlening van rechtsbijstand aan rechtzoekenden met een laag inkomen en vermogen. In tabel 3.2.2 is een uitsplitsing in uitgaven en in aantallen weergegeven van de productiegegevens van de Raad over de verschillende onderdelen binnen de rechtsbijstand.

Tabel 3.2.2 Productiegegevens Raad voor Rechtsbijstand

Overige (rogatoire commissie, inning en restitutie, investeringen/ implementatiekosten) (mln.)    € - 0,4    € 18,0    € 21,3    € 21,2    € 22,5    € 41,6    € 37,0

Totaal uitgaven (mln.)

€ 413,9    € 434,9    € 438,4    € 438,7    € 438,4    € 456,1    € 450,1

32.3 Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel

Bijdrage aan Raad voor de rechtspraak (Rvdr)

De Minister voor Rechtsbescherming bekostigt de rechtspraak via de Raad voor de rechtspraak. De Raad voor de rechtspraak is het landelijk orgaan van de Rechtspraak, die verder bestaat uit de rechtbanken, de gerechtshoven, de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het Bedrijfsleven. De Raad bevordert de kwaliteit en eenheid van de rechtspraak, verzorgt de financiën, houdt toezicht en ondersteunt de bedrijfsvoering bij de gerechten. De Raad spreekt zelf geen recht. In dit artikelonderdeel wordt de totstandkoming van de bijdrage van de Minister voor Rechtsbescherming aan de Raad voor de rechtspraak toegelicht.

Prijsafspraken

In het besluit Financiering Rechtspraak 2005 is bepaald dat de prijzen voor de Rechtspraak voor een periode van drie jaar worden vastgesteld en opgenomen in de begroting van JenV.

Recent is met de Rvdr overeenstemming bereikt over de prijzen voor de periode 2020-2022. Met deze afspraken over de prijzen is in 2020 een bedrag gemoeid van € 95 mln., in 2021 € 98 mln. en in 2022 € 95 mln. Naast deze hogere prijzen is een specifieke afspraak gemaakt dat binnen de departementale begroting van JenV voor de jaren 2020 t/m 2022 tijdelijk € 1 mln. per jaar beschikbaar wordt gesteld voor pilots op het gebied van maatschappelijk effectieve rechtspraak.Voor dit prijsakkoord zijn extra middelen door het Kabinet beschikbaar gesteld en zijn de middelen die verband houden met de gedaalde zaaksinstroom beschikbaar gebleven voor de Rechtspraak. Met deze uitkomst wordt de Rechtspraak in staat gesteld weer financieel gezond te worden. De financiële stabiliteit van de Rechtspraak neemt toe vanwege aanpassingen in de bekostigingssystematiek die zijn afgesproken tussen de Rvdr en JenV. Vanaf de nieuwe prijsperiode maken de vaste kosten geen onderdeel uit van de prijs, maar worden deze apart bekostigd via een voor drie jaar vast te stellen bijdrage. Met de investeringen is de Rechtspraak verder in staat de werkdruk te verminderen en wordt ruimte geboden voor innovatie.

Instroom, financiering en productie

Conform de Wet op de rechterlijke organisatie heeft de Rvdr zijn begrotingsvoorstel ingediend bij de Minister voor Rechtsbescherming op basis van de in- en uitstroomramingen uit onder andere het Prognosemodel Justitiële ketens, daarbij nog uitgaand van de prijzen zoals zijn vastgelegd in het Prijsakkoord 2017-2019.

Tabel 3.2.3 Instroomontwikkeling rechtspraak

Bronnen: Jaarverslag Rechtspraak 2018 en Prognosemodel Justitiële Ketens

Tabel 3.2.4 Financiële bijdrage Raad voor de rechtspraak

Toelichting

In februari 2019 is het doorlichtingsonderzoek rechtspraak van de Boston Consultancy Group (BCG) afgerond. Daarin zijn oorzaken en oplossingsrichtingen voor de financiële problematiek opgenomen. Het tekort wordt voornamelijk veroorzaakt door het uitblijven van baten van het inmiddels stopgezette digitaliseringsprogramma. Ook heeft de rechtspraak te maken met frictieproblematiek als gevolg van een sterk gedaalde zaaksinstroom bij de meeste zaakscategorieën. Daarnaast is in het doorlichtingsonderzoek vastgesteld dat de zaakzwaarte is toegenomen, zonder dat dit volledig in prijzen is verwerkt (€ 10 mln.). Met de grondige analyse van BCG is onderbouwd dat van de rechtspraak op korte termijn niet meer kan worden gevergd dan de door BCG geïdentificeerde efficiencymaatregelen die binnen de invloedssfeer van de Rechtspraak liggen, en waarvan de Raad voor de rechtspraak heeft aangegeven die te zullen uitvoeren. Het doorlichtingsonderzoek heeft belangrijke input gevormd voor het Prijsakkoord 2020-2022.

De Rechtspraak verwacht over 2019 een tekort van circa € 50 mln. te gaan realiseren. Gezien het verwachte tekort is de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak in 2019 met € 50 mln. verhoogd. Ook ligt de uit de JenV-begroting gefinancierde productieafspraak voor het begrotingsjaar 2019 boven het niveau van de geraamde instroom van het huidige Prognosemodel Justitiële Ketens.

In de mutatie in de bijdrage aan de Rechtspraak is tevens compensatie voor loonontwikkeling (loonbijstelling) verwerkt, een verhoging vanwege geraamde groei van het aantal Vreemdelingenzaken (Meerjaren Productie Prognoses (MPP) Vreemdelingenketen) en aanvullingen vanuit de Regeerakkoordmiddelen voor versterking strafrechtketen.

Bijdragen aan ZBO's en RWT's

Autoriteit Persoonsgegevens (AP)

De AP houdt toezicht op de naleving en toepassing van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), de Wet politiegegevens, de Wet basisregistratie personen en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens. Met ingang van 25 mei 2018 is de AVG in werking getreden; deze vervangt de Wbp. In 2019 is de bijdrage aan de Autoriteit Persoonsgegevens verhoogd met een bedrag van € 3,4 mln. structureel per jaar

(incl. loonbijstelling). Jaarlijks wordt bezien wat aan formatie en daarbij behorend budget noodzakelijk is.

College voor de Rechten van de Mens

Het College voor de Rechten van de Mens (hierna: het College) is het nationale mensenrechteninstituut van Nederland. Als onafhankelijk toezichthouder belicht, beschermt en bevordert het College de mensenrechten in zowel Europees als Caribisch Nederland. Daartoe voert het College taken uit die door de Wet College voor de Rechten van de Mens zijn opgedragen. Het College doet onderzoek, adviseert de regering en het parlement, rapporteert aan internationale comités, geeft voorlichting, bevordert mensenrechteneducatie en oordeelt in individuele gevallen over discriminatie. Het College is tevens toezichthouder voor het VN-verdrag handicap.

Het College stelt in zijn begroting 2020 dat het door de Minister van JenV beschikbaar gestelde budget voor 2020 beneden het minimumniveau daalt dat in de op verzoek van de Kamer uitgevoerde financiële evaluatie van 2015 is vastgesteld. Tegelijkertijd constateert het College ontwikkelingen die een extra beslag leggen op zijn middelen, waarvoor alleen herprioritering van werkzaamheden binnen zijn wettelijke taken onvoldoende ruimte biedt.

De constatering dat het College bij de uitvoering van zijn taken tegen budgettaire beperkingen aanloopt is onvoldoende aanleiding voor de conclusie dat het budget niet voldoet. Overheidsorganisaties dienen te streven naar een doeltreffende besteding van de beschikbare middelen en zullen daarin keuzes moeten maken en prioriteiten moeten stellen. In de financiële evaluatie die in 2015 is uitgevoerd en in de Zbo-evaluatie uit 2017 wordt geconstateerd dat het College deze keuzes weloverwogen en zorgvuldig maakt. Niettemin zijn naar aanleiding van de financiële evaluatie maatregelen genomen om extra financiële ruimte te creëren (circa 0,5 mln. structureel) in de begroting van het College. Er zijn dan ook onvoldoende concrete aanknopingspunten voor de toekenning van aanvullende middelen aan het budget van het College.

Nationaal Register Gerechtelijke Deskundigen (NRGD)

Het NRGD waarborgt en bevordert de kwaliteit van de inbreng van deskundigen in de rechtsgang. Indien een deskundige, zoals een psycholoog, toxicoloog of orthopedagoog, zich als gerechtelijk deskundige wil laten registreren, dient de aanmelding getoetst te worden door het NRGD. Het NRGD heeft een wettelijke basis (Wet deskundigen in strafzaken) en is onafhankelijk.

Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (StAB)

De StAB adviseert, door middel van deskundigenberichten, op verzoek van de Raad van State en de rechtbanken over geschillen op het terrein van de fysieke leefomgeving zoals milieu, ruimtelijke ordening, water, bouw en schade. Met ingang van 2020 gaat de subsidiëring en ministeriële verantwoordelijkheid StAB over van het Ministerie van IenW naar het Ministerie van J&V. De hiervoor beschikbare middelen worden overgeheveld van de begroting IenW naar de JenV-begroting.

Subsidies

Subsidie Rechtspleging

De subsidie Rechtspleging betreft met name een subsidie aan de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak (NVvR).

Subsidie Wetgeving

De subsidie Wetgeving betreft een subsidie aan de Stichting Recht en Overheid (Academie voor Wetgeving en Academie voor Overheidsju-risten) en aan het Nederlandse Juristencomité voor de mensenrechten voor de bescherming van mensenrechten.

Ontvangsten

Griffierechten

Het Ministerie van JenV ontvangt griffierechten van burgers, overheden, bedrijven en ander rechtspersonen die civiele of bestuursrechtelijke procedures starten.

3.3 Artikel 33. Veiligheid en criminaliteitsbestrijding

Algemene doelstelling

Rol en verantwoordelijkheid

Beleidswijzigingen

Een veiliger samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding, en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Opsporing en vervolging

• • 

  De Minister heeft een regisserende rol. Hij is beleidsverantwoordelijk voor het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en financiert daartoe onder andere het Openbaar Ministerie (OM) en het Nationaal Forensisch Instituut (NFI). Het OM is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (Wet op de rechtelijke organisatie). Het voert het gezag over de opsporing door politie en bijzondere opsporingsdiensten, beslist over de vervolging van strafbare feiten en ziet erop toe dat de opgelegde straf naar behoren wordt uitgevoerd.

Veiligheid en lokaal bestuur

• • 

  Op het gebied van veiligheid en lokaal bestuur heeft de Minister een stimulerende rol. Hij is belast met het ontwikkelen van visie, beleid en samenwerkingsvormen op het terrein van de bestuurlijke aanpak van onveiligheid en criminaliteit.

• • 

  Inspanningen zijn er op gericht het lokaal bestuur zo effectief en efficiënt als mogelijk in staat te stellen de lokale veiligheid te vergroten, onder andere door het bewaken van de bestuurlijke integriteit (Bibob) en de inzet van de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC's).

• • 

  JenV faciliteert en ondersteunt de aanpak van de meest voorkomende vormen van overlast, zoals overlast gerelateerd aan jeugdgroepen, alcohol, uitgaan, voetbal en evenementen. Dit wordt ingevuld samen met het lokale bestuur, onder andere via structureel overleg met de G4, de G32 en de VNG.

Vervolging en berechting van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17

• • 

  De Minister is verantwoordelijk voor het strafrechtelijke vervolgings-en berechtigingsmechanisme en financiert daarvoor onder andere het Openbaar Ministerie (OM), de rechtspraak en de politie.

• • 

  De vervolging en berechting van de verdachten van het neerhalen van de vlucht MH17 zal in Nederland plaatsvinden onder de Nederlandse wet, ingebed in internationale steun en samenwerking. Hiertoe wordt nauw samengewerkt met het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Computercriminaliteit

Het wetsvoorstel Aanpassing bewaarplicht telecommunicatiegegevens wordt gewijzigd en zal enkel een verplichting tot het bewaren van abonneegegevens bevatten.

Verkeer

Het aantal verkeersdoden en -gewonden neemt de laatste jaren toe, onder meer onder kwetsbare verkeersdeelnemers zoals fietsers en voetgangers. Het aantal slachtoffers moet omlaag. Samen met (branche)organisaties, provincies, gemeenten en handhavende instanties zetten we ons in voor de realisatie van het manifest «Verkeersveiligheid: een nationale prioriteit». Notoire verkeersovertreders worden harder aangepakt, bijvoorbeeld met het wetsvoorstel aanscherping aansprakelijkheid ernstige verkeersdelicten. In het verlengde daarvan dragen we bij aan het realiseren van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid en Landelijk Actieplan Verkeersveiligheid 2019-2021 van de Minister van IenW²⁴.

Ondermijning

Er komt ondermijningswetgeving om geconstateerde juridische knelpunten in de huidige aanpak van georganiseerde criminaliteit en ondermijnende criminaliteit op te lossen. Zo wordt er gewerkt aan een wetsvoorstel om de bevoegdheid te creëren voor de burgemeester om een woning tijdelijk te sluiten na het aantreffen van wapens in een woning of de beschieting van een woning. Ook is het wetsvoorstel Gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden in ontwikkeling, dat o.a. het delen van informatie in samenwerkingsverbanden moet vergemakkelijken. Daarnaast zijn de incidentele middelen (€ 100 mln.) en structurele gelden (jaarlijks € 10 mln.) die beschikbaar zijn gesteld ten behoeve van de intensivering van de aanpak verdeeld over de regio's en landelijke partners. Zij gaan de komende periode voortvarend aan de slag met de uitvoering van de concrete meerjarige versterkingsplannen. Deze versterking wordt vormgegeven langs een aantal zogenoemde «rode draden», zoals de aanpak van (drugs)criminaliteit op mainports, het verbeteren van zicht op criminele geldstromen, de versterking van de aanpak in kwetsbare gebieden en het vergroten van de weerbaarheid van bestuur en samenleving. Met de inzet van deze gelden wordt een belangrijke stap gezet om het zicht op de ondermijningsproblematiek verder te verbeteren en de integrale samenwerking en uitvoeringskracht te versterken. Ook biedt de inzet van de extra middelen de mogelijkheid om via concrete pilots en projecten de aanpak te innoveren, mede met behulp van moderne technologieën. Er wordt ingezet op intensieve samenwerking tussen verschillende publieke en private instanties, zoals dat nu ook gebeurt tussen de Taskforce Brabant Zeeland en Intensivering Zuid Nederland.

Er komt een bestuurlijk verbod op Outlaw Motorcycle Gangs (criminele motor-bendes). De initiatiefwet daartoe is aanhangig in de Tweede Kamer en valt samen met een onderdeel uit het regeerakkoord: het maakt deel uit van de ambitie van het kabinet om met een integrale aanpak van ondermijning en georganiseerde criminaliteit te komen.

Mensenhandel

Bijzondere aandacht binnen de aanpak van georganiseerde criminaliteit is er voor de aanpak van mensenhandel. Eind 2018 is het interdepartementale programma Samen tegen mensenhandel gepresenteerd waarin talloze maatregelen zijn aangekondigd om de aanpak van seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting een stevige impuls te geven. Met deze maatregelen worden een drietal doelstellingen nagestreefd namelijk: 1.) het voorkomen van slachtofferschap, 2.) slachtoffers snel en adequaat signaleren en de benodigde zorg en ondersteuning geven en 3.) daders op allerlei manieren frustreren en aanpakken. Ten behoeve van de laatste doelstelling zijn onder andere afspraken gemaakt in de veiligheidsagenda 20 1 9-20 22²⁵. In 2020 worden de aangekondigde maatregelen verder vormgegeven en zullen op basis van actuele ontwikkelingen nieuwe maatregelen getroffen worden om de aanpak van mensenhandel blijvend te versterken. Hiertoe wordt de samenwerking gezocht met de andere betrokken ministeries, gemeenten, het OM, de politie, de Inspectie SZW, de KMar, de IND, opvang- en zorginstellingen, jeugdhulpverlening, scholen, NGO's, private partijen en internationale partners.

Prostitutie

Het prostitutiebeleid bestaat uit drie pijlers: regulering van de branche, versterking van de maatschappelijke positie van sekswerkers en ondersteuning van sekswerkers die de branche willen verlaten. Er komt een wetsvoorstel dat alle vormen van prostitutie vergunningplichtig maakt, zowel seksbedrijven als zelfstandig werkende prostituees. Om toezicht op en handhaving van de vergunningen te faciliteren, komt er een landelijk register van prostitutievergunningen en een landelijk register van vergunningen van prostitutie bedrijven. Er komt een pooierverbod, in aanvulling op de mogelijkheden die artikel 273f Sr biedt voor de strafrechtelijke aanpak van mensenhandel in de prostitutie. Wie betrokken is bij onvergunde bedrijfsmatige seksuele dienstverlening en daar financieel voordeel uithaalt, wordt strafbaar.

Om de maatschappelijke positie van sekswerkers te versterken wordt de belangenvereniging van prostituees ondersteund. Ook wordt er een wettelijke grondslag gecreëerd voor anonieme en laagdrempelige prostitutiegezondheidszorg. Verder start een pilot met een alerterings-systeem waarmee sekswerkers elkaar kunnen waarschuwen voor gewelddadige klanten.

Tot slot kunnen sekswerkers die de prostitutie willen verlaten daarbij begeleid worden vanuit een van de uitstapprogramma's, die in het gehele land beschikbaar zijn.

Forensisch onderzoek

Het werkveld voor forensisch onderzoek zal ook in 2020 volop in ontwikkeling zijn.

Het cultuurveranderingstraject dat medio 2017 is gestart bij het NFI, naar aanleiding van een onderzoek naar de management- en organisatiecultuur bij het NFI, wordt ook in 2020 gecontinueerd. De visitatiecommissie NFI heeft voor de zomer haar eerste visitatierapport op het cultuurveranderingstraject opgeleverd. De commissie is met een aantal aanbevelingen gekomen en concludeert dat het NFI de veranderopgave (het cultuurtraject) ten goede in gang heeft gezet. Het NFI zet actief in op een vijftal actielijnen om de veranderingen te bewerkstelligen. Zo zet het NFI onder andere in op het verbeteren van de arbeidsrelaties en het versterken van het leiderschap. Dit met als doel een verandering in houding en gedrag te bewerkstelligen binnen en tussen teams en tussen medewerker en leidinggevende. Het NFI investeert ook in de samenwerking met ketenpartners zodat, meer dan voorheen, vraaggestuurd gewerkt kan worden op alle kerntaken. De visitatiecommissie NFI zal in 2020 haar tweede visitatie uitvoeren.

In 2020 wordt daarnaast ook de in 2018 gepresenteerde visie op forensisch onderzoek verder uitgewerkt en geïmplementeerd. Hiermee zal beter voorzien worden in de behoeften van de strafrechtketen aan forensisch onderzoek.

Taskforce Lijkschouw

In 2020 zal er verdergegaan worden met het geven van invulling aan de aanbevelingen van de Taskforce Lijkschouw en gerechtelijke sectie²⁶. Zo is de reeds toegezegde investering in de opleiding van de forensisch artsen aan de orde. Daarnaast zal er nader wetenschappelijk onderzoek mogelijk worden gemaakt, onder andere op de gebieden van toxicologisch onderzoek en zal het onderzoek naar inzet van radiologie ten opzichte van de gerechtelijke sectie ook in 2020 doorlopen. Samen met de politie zal de kwaliteitsimpuls van het overlijdensonderzoek verder vorm worden gegeven. Hierbij zal vooral aandacht geschonken worden aan de opleiding van forensische en tactische rechercheurs.

Budgettaire gevolgen van beleid

33.4 Vervolging en berechting MH17-verdachten

Opdrachten

Vervolging en berechting

De bedragen bij de instrumenten bijdragen en subsidies betreffen maxima die verleend kunnen worden aan de genoemde organisaties afhankelijk van de door hen ingediende (jaar)plannen.

Budgetflexibiliteit

De juridisch verplichte bedragen betreffen de bijdragen aan het OM, de bijdragen genoemd onder (inter)nationale organisaties/medeoverheden, de bijdragen aan het agentschap NFI, aan DRZ en aan het ZBO College Gerechtelijk Deskundigen. Daarnaast zijn de subsidiebedragen en de gerechtskosten juridisch verplicht. De niet juridische verplichte budgetten (opdrachten) schadeloosstellingen, onrechtmatige detentie, Verkeershandhaving OM en Afpakken worden onder andere ingezet voor vergoedingen vanwege onrechtmatige bewaring, vergoedingen aan ex-justitiabelen, om invulling te geven aan de doelstellingen met betrekking tot de verkeershandhaving en het afpakken van crimineel verkregen vermogen.

Toelichting op instrumenten

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

Openbaar Ministerie (OM)

Het OM is de enige instantie in Nederland die een verdachte voor de strafrechter kan brengen, afgezien van de bijzondere procedure die geldt voor ambtsdelicten van Kamerleden en bewindspersonen. Samen met de rechtspraak is het OM onderdeel van de rechterlijke macht. Het OM zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Daarvoor wordt samengewerkt met politie en andere opsporingsdiensten. Het OM is een landelijke organisatie verdeeld over tien arrondissementen. Deze zijn gelijk aan de tien regionale eenheden van de politie. Daarnaast richt het Landelijk Parket zich op de bestrijding van (internationaal) georganiseerde misdaad, bestrijdt het Functioneel Parket criminaliteit op het gebied van milieu, economie en fraude en worden alle beroepen tegen verkeersboetes en eenvoudige misdrijfzaken door het Parket Centrale Verwerking OM (CVOM) behandeld. De zaken waarin hoger beroep wordt aangetekend komen bij een van de vier vestigingen van het Ressorts-parket. Dit budget is bestemd voor de financiering van de apparaatsuitgaven van het OM. Het OM realiseert naar verwachting de hieronder genoemde productie.

Tabel 3.3.2 Productiegegevens Openbaar Ministerie

¹ Vanaf 2019 wordt het BOSZ systeem gekoppeld met GPS. Hierdoor zullen de zogenaamde BOSZ sepots niet meer separaat zichtbaar zijn. Deze zaken stromen dan voortaan in als reguliere zaak: grotendeels (95%) onder »Interventie/ZSM zaken» en een klein deel (5%) onder «Onderzoeks-zaken».

Bron: OM fact factory, Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ)

De in de tabel opgenomen aantallen zijn gebaseerd op de beschikbare capaciteit van het Openbaar Ministerie voor de behandeling van zaken. In 2020 beoordeelt het OM naar verwachting circa 490.000 zaken van burgers die beroep instellen tegen een verkeersboete (WAHV). Het OM verwacht in 2019 meer beroepen te behandelen dan in voorgaande jaren vanwege de toenemende inzet op de handhaving van de verkeersveiligheid.

Verder neemt het OM in ruim 125.000 overtredingszaken een strafrechtelijke beslissing. Het OM kan de zaak zelfstandig afdoen (bijvoorbeeld met een strafbeschikking of een sepot) of de zaak aan de kantonrechter voorleggen. In 15.900 zaken is sprake van zogenaamde herinstroom vanwege verzet tegen een genomen strafbeschikking.

Het OM zet de meeste capaciteit in bij de behandeling van misdrijfzaken. De capaciteit van het OM is er op gericht om bijna 29.000 eenvoudige misdrijfzaken, meestal zogenaamde feitgecodeerde misdrijven te behandelen. Bij interventiezaken is het doel dat bij veel voorkomende (wijkgerelateerde) criminaliteit de burger als verdachte, slachtoffer of betrokkene een merkbare, zichtbare en betekenisvolle (strafrechtelijke) interventie ervaart die waar mogelijk snel (ZSM) wordt uitgevoerd. Het gaat in 2020 naar verwachting om ruim 176.000 zaken.

De onderzoekszaken en ondermijningszaken omvatten de opsporing en vervolging van ernstige delicten. In ondermijningszaken ligt de focus op de aanpak van criminele activiteiten die niet primair ter kennis van de opsporingsinstanties komen via aangiften. De strafrechtelijke onderzoeken en de daaruit volgende strafzaken zijn vaak langdurig, complex en omvangrijk.

Tot slot kan een verdachte of de officier van justitie (of beiden) in appèl gaan tegen het vonnis van de strafrechter. In dat geval wordt de strafzaak door het Ressortsparket in behandeling genomen. Het gaat hier naar verwachting om circa 28.800 zaken.

Vanaf 1 januari 2019 is een nieuw bekostigingssysteem ingevoerd²⁷. In dit nieuwe bekostigingssysteem is deels gebaseerd op de bovengenoemde productie, behoudens voor wat betreft de zaken op het terrein van ondermijnende criminaliteit.

Er zijn tevens een aantal vaste kostenposten buiten het outputgerela-teerde budget gehouden, zoals budgetten ten behoeve ICT en huisvesting. Dit geldt ook voor een aantal budgetten die betrekking hebben op werkzaamheden van het OM die niet of slechts indirect leiden tot een afgeronde strafzaak. Hierbij moet gedacht worden aan bijvoorbeeld de aanpak van ondermijnende criminaliteit en terrorisme of beschikbaar-heidskosten zoals bij de ZSM-aanpak.

33.2 Bestuur, Informatie en Technologie

Bijdragen aan medeoverheden

Regionale Informatie en Expertise Centra / Landelijk Informatie en Expertise Centrum (RIEC's/LIEC)

Voor een structurele aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit zijn er 10 RIEC's en een LIEC. De RIEC's ontwikkelen en ondersteunen regionaal bestuurlijke interventies en combineren die zo mogelijk met een fiscale en strafrechtelijke aanpak. Binnen de RIEC's wordt samengewerkt tussen openbaar bestuur, politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst en andere partners. Het LIEC is een shared service center voor de RIEC's en heeft tot doel het zoveel mogelijk stroomlijnen van de werkwijzen van de RIEC's en het ondersteunen van de onderlinge afstemming. Voor 2020 ontvangen de RIEC's een reguliere bijdrage van in totaal € 8,64 mln.

Uitstapprogramma Prostituees

Als gevolg van de motie van de leden Van der Staaij en Segers tijdens de begrotingsbehandeling JenV 2014, is de regeling uitstapprogramma's prostituees II (RUPS II) tot stand gekomen. Daarmee zijn middelen vrijgemaakt voor de cofinanciering van uitstapprogramma's voor prostituées. Het doel is om een landelijk dekkend netwerk van uitstappro-gramma's te realiseren. In het Regeerakkoord is besloten dat de regeling een structureel karakter krijgt. In juli 2019 is een nieuwe tijdelijke regeling in werking getreden die loopt tot eind 2020. In de tussentijd wordt op basis van de resultaten van de evaluatie (Kamerstukken 2018/2019, 34 193 nr. 8) toegewerkt naar een nieuwe, structurele financieringssystematiek die 1 januari 2021 in werking zal treden.

Subsidies

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV ontvangt een subsidie om kennis en instrumenten te ontwikkelen op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid, gericht op integrale aanpak door samenwerking tussen zowel publieke als private organisaties. Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website ondersteunt het CCV professionals op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid.

Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)

Het KVO heeft als doel het creëren van een veiligere werk- en leefomgeving ter preventie van inbraken, overvallen en brand. Samenwerking tussen ondernemers, gemeente, politie en brandweer staat hierbij centraal. Bedrijventerreinen en winkelgebieden komen voor KVO-certificatie in aanmerking als zij een aantal structurele maatregelen op het gebied van veiligheid treffen.

Uitstapprogramma's prostituees

Als gevolg van de motie van de leden Van der Staaij en Segers tijdens de begrotingsbehandeling JenV 2014, is de regeling uitstapprogramma's prostituees II (RUPS II) tot stand gekomen. Daarmee zijn middelen vrijgemaakt voor de cofinanciering van gesubsidieerde instellingen ten behoeve van uitstapprogramma's voor prostituées. Het doel is om een landelijk dekkend netwerk van uitstapprogramma's te realiseren. In het Regeerakkoord is besloten dat de regeling een structureel karakter krijgt.

In juli 2019 is een nieuwe tijdelijke regeling in werking getreden die loopt tot eind 2020. In de tussentijd wordt op basis van de resultaten van de evaluatie toegewerkt naar een nieuwe, structurele financieringssystematiek die 1 januari 2021 in werking zal treden.

33.3 Opsporing en vervolging

Bijdragen aan agentschappen

Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Het NFI is een intern verzelfstandigde organisatie die forensische diensten levert. De grondslag, doelstelling en kerntaken van het NFI zijn vastgelegd in de Regeling Taken NFI. Als primaire taak heeft zij het verlenen van forensische diensten en expertise aan de Nederlandse strafrechtketen.

Een meer gedetailleerde toelichting vindt u verderop in de agent-schapsparagraaf van het NFI.

Bijdragen aan medeoverheden

BES Caribisch deel van het Koninkrijk

Nederland draagt op verschillende manieren bij aan het rechtsbestel in Caribisch Nederland en de andere landen van het Koninkrijk. Naast een jaarlijkse bijdrage aan het Gemeenschappelijk Hof van Justitie en het Openbaar Ministerie wordt onder andere gestimuleerd dat het aantal rechters en officieren van justitie zowel kwantitatief als kwalitatief op goed niveau blijft. De juridische dienstverlening op de BES is geborgd door advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders. Via Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) en de Raad voor Rechtsbijstand wordt kosteloze rechtsbijstand verleend aan onvermogenden. Voorts wordt een subsidie beschikbaar gesteld voor een notaris van Sint Maarten ten behoeve van de beschikbaarheid van het notariaat op Saba en Sint-Eustatius. Ook is er een Commissie bescherming persoonsgegevens BES die toezicht houdt op de uitvoering van de Wet persoonsgegevens BES. Tot slot wordt de Raad voor de rechtshandhaving in staat gesteld zijn taak, als vastgelegd in de Rijkswet Raad voor de rechtshandhaving, op een goed niveau uit te kunnen voeren.

Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland)

In het kader van de bestrijding witwassen en terrorisme financiering ontvangt de FIU-Nederland op grond van de Wet ter voorkoming van Witwassen en Terrorisme Financiering (WWFT) signalen over ongebruikelijke transacties (OT's) van meldplichtige instellingen zoals banken, geldtransactiekantoren, autohandelaren en notarissen. FIU analyseert de ongebruikelijke transacties en kan besluiten ze als verdachte transactie (VT) door te melden aan de opsporing.

¹ Een verzoek of dossier kan meerdere verdachte transacties bevatten

Bron: De jaaroverzichten t/m 2018 van de FlU-Nederland zijn beschikbaar via: https://www.fiu-nederland.nl/nl/over-fiu/jaaroverzicht

Aanpak ondermijning

Vanuit het Regeerakkoord zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor de versterking van de aanpak van ondermijning. Van het totaalbedrag van incidenteel € 100 mln. is € 85 mln. aan de regio's toegekend, € 7,5 mln. aan landelijke partners en € 7,5 mln. voor centrale initiatieven zoals het Strategisch Beraad Ondermijning en het Aanjaagteam aanpak ondermijning. Een structureel bedrag ter hoogte van € 10 mln. wordt besteed aan de versterking van de intelligence- en analysecapaciteit in RIEC/LIEC-verband en voor aanvullende capaciteit om de regionale, integrale aanpak van ondermijning in operationele zin te versterken. Ten slotte zijn middelen beschikbaar voor de versterking van het afpakken van crimineel vermogen, waarbij een belangrijk accent ligt op regionale en landelijke projecten ter verbetering van de integrale samenwerking en het integraal afpakken.

De middelen ten behoeve van de regionale aanpak van ondermijning zijn ter beschikking gesteld aan de tien Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC's). In onderstaande tabel staat de precieze verdeling van de structurele en incidentele gelden (ca. € 28 mln.) die voor 2020 aan de afzonderlijke RIECs beschikbaar worden gesteld, op basis van de regionale versterkingsplannen voor de besteding van deze middelen. Hierbij is tevens vermeld via welke rechtspersoon deze middelen aan de RIEC zijn toebedeeld. De RIEC's hebben zelf namelijk geen rechtspersoonlijkheid en kunnen derhalve niet rechtsreeks een bijdrage ontvangen.

Overige opsporing en vervolging

Dit betreffen o.m. bijdragen voor vergoeding voor de verstrekking van persoonsgegevens van Telecomproviders aan het CIOT (Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie), Internationale- en Europese arrestatiebevelen, de bestrijding van mensenhandel in het Caribisch deel van het Koninkrijk, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, het tegengaan van misbruik van rechtspersonen, het passagiersnamen register systeem (TRIP), de Veiligheidsmonitor, de implementatie van de EU Wapenrichtlijn en de aanpak van ondermijnende criminaliteit.

Subsidies

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV ontvangt een subsidie om kennis en instrumenten te ontwikkelen op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid, gericht op integrale aanpak door samenwerking tussen zowel publieke als private organisaties. Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website ondersteunt het CCV professionals op het gebied van nalevingsexpertise.

Opdrachten

Schadeloosstellingen

Dit betreft de budgetten voor schadeloosstellingen buiten de strafrechtelijke keten, zoals vergoedingen vanwege onrechtmatige vreemdelingenbewaring en in het geval van bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Daarnaast kunnen ook vergoedingen worden verstrekt voor bijvoorbeeld juridische bijstand.

Keten Informatie Management (KIM)

Het doel van KIM is het realiseren van innovatie op het gebied van informatiegestuurde opsporing, vervolging en executie. Binnen KIM zijn er verschillende programma's zoals de Digitalisering Strafrechtketen, het Digitaal Proces Dossier en het E-justice programma.

Onrechtmatige Detentie

Ten laste van dit budget worden de vergoedingen verantwoord aan ex-justitiabelen waarvan is vastgesteld dat recht is ontstaan op een vergoeding. Over het algemeen worden deze vergoedingen vastgesteld door de rechter.

Gerechtskosten OM

Ten laste van dit budget worden de uitgaven gebracht die betrekking hebben op deskundigen en tolken en vertalers, die een bijdrage leveren aan het strafproces en worden bekostigd in overeenstemming met het Besluit tarieven in strafzaken.

Verkeershandhaving OM

Het OM voert het programma verkeershandhaving uit. Uit dit budget worden de uitgaven voor dit programma gedaan, niet zijnde bijdragen aan ZBO of agentschap, bijvoorbeeld trajectcontrolesystemen.

Afpakken

Misdaad mag niet lonen en het compenseren van geleden schade aan slachtoffers of rechthebbenden staat voorop. In de brief aan de Tweede Kamer van 13 maart 2019²⁸ heeft het kabinet het afpakken van crimineel vermogen als prioriteit betiteld en zet daartoe in op het effectiever blootleggen van criminele geldstromen om effectiever crimineel vermogen af te pakken en criminele investeringen te verhinderen. Uit dit budget worden de uitgaven voor de partijen in de strafrechtketen bekostigd, waaronder de inzet van het strafrecht, maar ook samenwerking van de partijen in de strafrechtketen met bestuurlijke partners (waaronder de Belastingdienst en gemeenten). Daarbij wordt ingezet op systematisch het financieel-economische perspectief aan de voorkant van opsporingsonderzoeken in te zetten en versterking van de lerende overheid ten behoeve van het afpakproces. De partijen worden bijgestaan door verdere optimalisatie van wetgeving en versterking van de monitoring van afpakresultaten.

Bewaring, verkoop en vernietiging inbeslaggenomen goederenDe Minister van Financiën is volgens de Comptabiliteitswet verantwoordelijk voor het beheer van het overtollige materieel bij het Rijk. Domeinen Roerende Zaken is belast met de bewaring, verkoop en vernietiging van strafrechtelijk inbeslaggenomen voorwerpen en bekommert zich daarnaast over overtollige Rijksgoederen.

Garanties

Faillissementscuratoren

Deze regeling voorziet er in dat curatoren in faillissementen bij ontoereikendheid van de boedel de Minister een garantiestelling kunnen vragen ter dekking van de kosten om een rechtsvordering in te kunnen stellen tegen bestuurders van de rechtspersoon in geval van vermoedelijk «kennelijk onbehoorlijk bestuur» Dit stelt curatoren in faillissementen in staat om een procedure te beginnen teneinde de vervreemde activa weer terug te laten vloeien in de boedel om benadeling van de crediteuren zoveel mogelijk te beperken.

33.4 Vervolging en berechting van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17

Op 19 juni 2019 heeft het Openbaar Ministerie (OM), op basis van onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT), besloten om tot vervolging van vier verdachten over te gaan. Hiermee kan het strafproces beginnen. De eerste zittingsdatum is op 9 maart 2020. Nederland zal zelf de kosten dragen voor getuigenbescherming, rechtspraak en OM. Overige kosten, waarbij gedacht moet worden aan detentie, beveiliging, vertaling, communicatie etc., worden gezamenlijk door de JIT-landen - Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland - gefinancierd. De JIT-landen hebben hun politieke en financiële steun uitgesproken en deze steun is bekrachtigd door de ondertekening van Memoranda of Understanding (MoU's).

Ontvangsten

Boeten en Transacties

Conform het Regeerakkoord zijn per 1 januari 2018 alle ontvangsten uit Boeten en Transacties (B&T-ontvangsten) een generaal dossier. De geraamde B&T-ontvangsten blijven op de begroting van JenV staan, maar afwijkingen in de ontvangsten zullen geen last (of voordeel) voor de begroting van JenV vormen. Hierdoor is het financiële risico voor JenV geheel weggenomen.

Afpakken

Misdaad mag niet lonen en het compenseren van geleden schade aan slachtoffers of rechthebbenden staat voorop. In de brief aan de Tweede Kamer van 13 maart 20 1 9²⁹ heeft het kabinet het afpakken van crimineel vermogen als prioriteit betiteld en zet daartoe in op het effectiever blootleggen van criminele geldstromen om effectiever crimineel vermogen af te pakken en criminele investeringen te verhinderen. Ook de opbrengsten uit afpakken kennen sinds 1 januari 2018 deels een generale behandeling. Op basis van eerdere verhogingen lopen de geraamde opbrengsten tot en met 2020 op tot € 360 mln. Na 2020 dalen de verwachte opbrengsten tot een structureel niveau van € 277 mln. In deze ramingen zijn de bijstellingen conform het Regeerakkoord verwerkt.

3.4 Artikel 34. Straffen en beschermen

Algemene doelstelling

Rol en verantwoordelijkheid

Voorkomen dat burgers (opnieuw) dader of slachtoffer worden van criminaliteit, volwassenen en kinderen beschermen die vanwege de kwetsbare positie waarin zij verkeren bedreigd of verleid worden door (herhaalde) criminaliteit of die bedreigd worden in hun ontwikkeling en bewerkstelligen dat met een straf genoegdoening wordt geboden aan het slachtoffer en aan de samenleving als geheel.

Het borgen van de veiligheid door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties, het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven, het versterken van de positie van slachtoffers, het beschermen van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd in de opvoed- en leefsituatie en het realiseren van een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit en geweld in huiselijke kring.

De Minister voor Rechtsbescherming heeft verantwoordelijkheden ten aanzien van preventie, tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties³⁰, slachtofferzorg en jeugdbescherming en -sancties.

Met betrekking tot preventie:

• • 

  draagt de Minister voor Rechtsbescherming stelselverantwoordelijk-heid voor het kansspelbeleid, met als doel dat Nederlandse burgers op een veilige en verantwoorde manier kunnen deelnemen aan kansspelen.

• • 

  stimuleert de Minister voor Rechtsbescherming preventie door het beschikbaar stellen van integriteitsinstrumenten.

Na inwerkingtreding van de wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (USB) is de Minister voor Rechtsbescherming verantwoordelijk voor tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties. Daarbij heeft de Minister voor Rechtsbescherming:

• • 

  een uitvoerende rol bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen door de DJI.

• • 

  een regisserende rol bij de forensische zorg. Hij is verantwoordelijk voor de tijdige beschikbaarheid van de juiste, kwalitatief hoogwaardige zorg, waar nodig in combinatie met afdoende beveiliging.

• • 

  een regisserende rol bij toezicht in strafrechtelijk kader, advisering aan het OM en de rechter over justitiabelen en taakstraffen. De uitvoering is opgedragen aan drie erkende reclasseringsorganisaties. De taken van de reclasseringsorganisaties dragen bij aan het terugdringen van recidive.

Met betrekking tot slachtofferbeleid draagt de Minister voor Rechtsbescherming beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg - in brede zin - aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit, is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid en heeft een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg.

Ten aanzien van Jeugdbescherming en -sancties³¹ heeft de Minister voor Rechtsbescherming:

• • 

  een regisserende rol en daarmee stelselverantwoordelijkheid voor jeugdbescherming en -reclassering. De uitvoering en financiering zijn per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten.

• • 

  een uitvoerende rol bij de taken die belegd zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI) van DJI.

• • 

  een regisserende rol ten aanzien van de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling en preventie. De Minister heeft een samenwerkingsrelatie met de gemeenten/steden, brancheorganisaties en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) betreffende de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling, zorg & veiligheid en High Impact Crimes (HIC). Sturing geschiedt door middel van regelgeving en kaderstelling.

• • 

  verantwoordelijkheid voor het stelsel op het gebied van interlandelijke adoptie en heeft daarbinnen, als Centrale Autoriteit, tevens een uitvoerende rol.

Beleidswijzigingen

In de beleidsagenda is ingegaan op de belangrijkste beleidsontwikkelingen rondom het thema straffen en beschermen die gefinancierd worden vanuit artikel 34. Voor de volledigheid nogmaals de belangrijkste thema's: de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling, een effectievere aanpak van multiprobleemhuishoudens, de rol in de kabinetsbrede schuldenaanpak, de start van lerende pilots om de jeugdbescherming efficiënter te organiseren, de Taskforce Kwaliteit en Veiligheid in de Forensische Zorg, de versterking van de rechtspositie van slachtoffers en implementatie van het wetsvoorstel Straffen en Beschermen.

Verder is in 2020 de inwerkingtreding van de wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (USB) beoogd, waarmee strafrechtelijke beslissingen via het Administratie- en Informatiecentrum voor de Executieketen (AICE) door de Minister voor Rechtsbescherming ten uitvoer worden gelegd. Ook zal de Wet Kansspelen op afstand in de loop van 2020 in werking treden. Via deze wet wordt de vraag naar online kansspelen gekanaliseerd naar legaal, veilig en verantwoord aanbod en moeten ook casino's en speelhallen aanvullende maatregelen tegen kansspelverslaving treffen. Hiermee wordt de consument beter beschermd en wordt verslaving tegengegaan, in het bijzonder bij kwetsbare groepen, zoals minderjarigen.

De doorontwikkeling van dadergerichte interventies zijn onderdeel van het actieprogramma 3.0 van de Taskforce Overvallen. De focus in 2020 ligt op het (door)ontwikkelen van een integrale benadering vanuit gemeente, school en hulpverlening. Het doel hiervan is om diverse preventieve interventies (door) te ontwikkelen en breder beschikbaar te stellen aan gemeenten en deze tevens duurzaam te beleggen. De interventies zijn gericht op het voorkomen van (herhaald) daderschap bij risicojongeren (t/m 27 jaar).

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdrage Agentschappen

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdrage Agentschappen

DJI-gevangeniswezen-