Whataboutisme - Hoofdinhoud

Kennen jullie de term whataboutisme? Dat is een ‘stijlfiguur’ waarbij iemand in een discussie plots over een ander (liefst nog veel erger) onderwerp begint in de hoop kritiek af te wimpelen of een stelling te ontkrachten. Eerst dacht ik dat zoiets luiheid of domheid was. Of een teken van zwakte. Maar ik begin langzaam te denken dat het echt werkt. Zeker binnen online discussiegroepen.

Zo kan het gebeuren dat je tijdens een discussie over gezichtsbedekkende kleding plotseling het verwijt krijgt niks te zeggen over Joodse vrouwen met pruiken op. Of wanneer je iemand bevraagt op extreem rechts gedachtegoed, je de wedervraag krijgt waarom je niks over Stalin, Mao of Pol Pot vraagt. “Want die zijn links en hebben veel meer doden op hun geweten.”

Deze variant is ook mooi. “Hou je eens bezig met de echte problemen.” Zo kan het gebeuren dat je onder een artikel over de problemen in de (jeugd)zorg reacties krijgt die verwijzen naar de ‘echte problemen’ van ons land. En vaker dan gemiddeld blijken die ‘echte problemen’ volgens dit soort lieden dan de schuld te zijn van onze moslimbroeders en zusters. Het is me wat.

Deze is ook aardig. Plaats de zaken in het ‘juiste perspectief’. Op die manier bestaan er geen problemen en geen oplossingen meer. “Armoede in Nederland? Laat me niet lachen, armoede is van alle tijden en alle landen. In Afrika en Zuid-Amerika is er pas armoede.” Of deze: “In Duitsland en Polen stoken ze bruinkool. Dat is veel viezer dan wat wij doen. Iedere maatregel die voorgesteld wordt is dus belachelijk. Bovendien welk verschil maak jij op wereldschaal?”

Het kan ook in de vorm van een klassieke jij-bak. “Het CDA is tegen drugs. Maar die en die, toen en toen, handelde toch ook in drugs? En was die niet ook van het CDA? En waarom verbieden jullie alcohol niet. Dat is veel ongezonder.” Whataboutisme, ik kende het woord ook niet. Het is misschien niet fraai om op deze manier een gesprek aan te gaan. Maar het werkt wel denk ik. Niet om een discussie goed te voeren. Niet om te komen tot consensus te komen of elkaar aan het denken te zetten. Maar wel om een online discussie dood te slaan.