Mijn bijdrage aan het debat over het kinderpardon - Hoofdinhoud

Het was een bijzondere dag gisteren. Iets waar de ChristenUnie zich jaren voor had ingezet, wat we voor twee weken geleden nog niet voor mogelijk hadden gehouden, gebeurde, na een week onderhandelen. De wonderen zijn de wereld nog niet uit.

Drie maanden werd er tijdens de formatie onderhandeld. Nu komen de coalitiepartijen gezamenlijk tot een nieuw verbeterde balans tussen een humaan en effectief asielbeleid voor met name asielkinderen. Daar waar de huidige kinderpardonregeling niet goed functioneerde omdat er feitelijk niemand meer onder kon vallen, omdat bijna iedereen werd afgewezen op het meewerkcriterium, daar pleitte de ChristenUnie voor het recht doen aan kinderen die hier meer dan vijf jaar en soms tien jaar verworteld waren en in onzekerheid leefden.

In de schadenota toonden 38 hoogleraren aan dat deze kinderen blijvende ernstige schade opliepen door deze tergende onzekerheid over hun toekomst. 700 kinderen vielen wat ons betreft onterecht uit de kinderpardonregeling omdat er het onredelijke van ze werd geëist, namelijk meewerken met je vertrek terwijl je nog in procedure bent. Bij sommige procedeerde de staat door tot aan de Raad van State, terwijl de procedure over de vijf jaar heen ging.

Tegelijk stelde de VVD eerder dat het beter zou zijn om schrijnendheid eerder in de procedure mee te nemen in plaats van te moeten wachten tot men volledig uitgeprocedeerd zou zijn. De staatsecretaris had vervolgens de bijna onmenselijke opgave om te beslissen bij wie er wel of niet sprake was van schrijnendheid en dus alsnog uitgezet moest worden.

De coalitiepartijen besloten om vanuit verschillende motieven opnieuw naar deze procedures te kijken, nadat ook het CDA had aangegeven dat ze eveneens een oplossing te willen voor de verwortelde kinderen.

Daaruit zijn de nieuwe maatregelen voortgekomen die staatssecretaris Harbers gisteren aangekondigd heeft. Hierin is verwerkt de wensen van de verschillende coalitiepartijen.

Herbeoordeling kinderpardonners:

Het mag duidelijk zijn dat de ChristenUnie zeer verheugd is dat de eerder afgewezen kinderpardonners opnieuw worden beoordeeld en dat de verwachting is dat een groot deel van de 700 eerder afgewezen verwortelde kinderen, alsnog mogen blijven in Nederland. Zij zullen opnieuw beoordeeld worden waarbij het meewerkcriterium vervangen wordt door het beschikbaarheidscriterium (meldplicht en bezoeken van vertrekgesprekken), een voorstel wat de ChristenUnie al eerder heeft voorgelegd tijdens de formatie. De meeste kinderen zijn bij de definitieve regeling afgewezen op dit meewerkcriterium. Vandaar dat nu de verwachting is dat het grootste deel nu wel een asielstatus zal krijgen.

Vraag: Totdat die herbeoordeling heeft plaatsgevonden, kunnen we er vanuit gaan dat de staatssecretaris niemand van deze eerder afgewezen kinderpadongroep, zal gaan uitzetten? Graag een toezegging.

Afschaffing

Omdat onder de huidige regeling er bijna geen kinderen meer in aanmerking kwamen voor een toekenning en omdat we de rechten van het kind eerder in de procedure willen meewegen om te bezien of er sprake is van schrijnende situaties en omdat de commissie Van Zwol nog met adviezen komt om tot snellere behandeling van procedures te komen, konden we als ChristenUnie instemmen met een beëindiging van de huidige regeling van het kinderpardon. We moeten voorkomen dat kinderen in de toekomst nog langer dan vijf jaar moeten wachten op een definitief besluit. Er moet sneller duidelijkheid komen.

Vraag: is de staatssecretaris ook bereid om prioriteit te geven aan de behandeling van gezinnen in de asielprocedure zoals hij dat nu ook al doet voor veilige landers en Dublinclaimanten? Ik hoor graag wat mogelijk is.

Schrijnendheidtoets

Dan de discretionare bevoegdheid. Deze wordt dus vervangen door een schrijnendheidtoets in de eerste procedure tot aan het hoger beroep. Een wens in eerste instantie van de VVD, dat is verdedigbaar, met name daar waar het gaat om schrijnendheid bij kinderen en de afweging van de specifieke omstandigheden en rechten van kinderen. Hierdoor komt de regeling mogelijk ook al tegemoet aan de intentie van de initiatiefwet van de leden Kuiken en Van Oijk om de rechten van kinderen beter en zwaarder mee te wegen in de procedure.

Het IND laat zich adviseren door een onafhankelijke instantie welke kennis moet hebben over de psychische cq pedagogische ontwikkelingen van kinderen.

Vraag: aan welke instantie denkt de staatssecretaris? Wanneer zal het IND dit advies gaan inwinnen? Mogelijk zal dit nog verdere uitwerking vragen door de stass. Is hij bereid hier de Kamer zo snel als mogelijk over die uitwerking te informeren?

Hervesting

Dan tenslotte een maatregeling waar de ChristenUnie niet enthousiast over is, namelijk het terugdraaien van de verhoging van het aantal hervestigingen van 750 naar 500, het aantal dat voor het regeerakkoord werd gehanteerd ook in het kabinet van de VVD en de PvdA. Toch is deze te accepteren in het bredere pakket van nieuwe maatregelen en in het licht van de formatie. Omdat toen er geen betere regeling kwam voor verwortelde kinderen, werd dit aantal verhoogd naar 750. Nu dat er wel een herbeoordeling plaats vindt van de eerder afgewezen verwortelde kinderen, ligt het voor de hand dat de VVD dit aantal weer wilde terug draaien. Nogmaals niet fraai maar wel begrijpelijk.

Voorzitter, helemaal tot slot zal de ChristenUnie het kabinets voornemen steunen om te bezien hoe er bij de voorjaarsnota het IND tot een stabielere financieringssystematiek gekomen kan worden om beter de pieken op te kunnen vangen.

Alles afwegende is de ChristenUnie blij en tevreden met het nieuwe pakket van maatregelen wat nu voor ligt, vooral voor de verwortelde kinderen maar ook voor de gezinnen die nog de procedure moeten doorlopen. Ik wens de stass wijsheid bij de uitwerking van deze plannen en zie er naar uit en ik dank ook hier de VVD, CDA en D66 voor de constructieve onderhandelingen.